نشریه مطالعات هنر اسلامی
پیاپی 46 (تابستان 1401)

در حوزه ی ادبیات داستانی، گوتیک به شیوه ای از داستان نویسی در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی اطلاق می شود که موضوعاتی چون ترس و وحشت، مرگ، فضاهای وهم آلود، غلبه ی اندیشه های مردسالارانه، زورگویی نسبت به زنان، شخصیت های روان رنجور، مکان های ترسناک و... برجسته ترین محورهای آن را تشکیل می دهند. این شیوه از نویسندگی برای نخستین بار در سال 1764 با نگارش قلعه ی اوترانتو از سوی «هوراس والپول» ظهور کرد. بعدها نویسندگان دیگر با نگارش آثاری به بسط و گسترش این شیوه ی داستان نویسی پرداختند. داستان نویسان در حوزه ی ادبیات داستانی فارسی نیز به دنبال تاثیرپذیری از مکاتب غربی، به این شیوه ی ادبی گرایش یافتند. صادق هدایت برای نخستین بار با نگارش بوف کور در این راه قدم نهاد و نویسندگان دیگر نیز به دنبال آن به بسط و گسترش این نوع ادبی در آثار داستانی فارسی پرداختند. اگر چه مولفه های گوتیک در ادبیات داستانی ایران، کاملا با نمونه های غربی آن منطبق نیست، اما می توان این ادعا را داشت که آثار داستانی فارسی در این حوزه توانسته اند موفق عمل کنند و حتی در پاره ای موارد مولفه هایی را نیز بر آن بیفزاید. رمان شازده احتجاب از هوشنگ گلشیری، از جمله رمان هایی است که در نوع ادبی گوتیک به رشته ی تحریر درآمده و مولفه های این نوع ادبی در آن قابل بررسی است. روش پژوهش حاضر مبتنی بر تحلیل محتواست و جمع آوری اطلاعات به روش کتاب خانه ای صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که گلشیری با فضسازی مناسب و بهره گیری مناسب از دو عنصر زمان و مکان و نیز به تصویر کشیدن شخصیت هایی که اعمال و رفتارآنان بر فضای وحشت انگیز و وهم آور داستان افزوده و بیان توهمات و خشونت و مرگ آوری در داستان، اثر خود را به عنوان رمانی گوتیک به همگان معرفی کرده است. 

اهداف پژوهش:

بازشناسی سبک گوتیک در ادبیات فارسی.بررسی گوتیک در رمان و نمایش شازده احتجاب هوشنگ گلشیری.

سوالات پژوهش:

سبک گوتیک چه جایگاهی در ادبیات فارسی دارد؟گوتیک در رمان و نمایش شازده احتجاب چه بازتابی یافته است؟

قرآن کریم دارای ساختارهایی زیبا و باشکوه می‌باشدکه اعجاب همگان را برانگیخته است و یکی از این ساختارها، تصویرپردازی‌های بی بدیل است که در سرتاسر قرآن جلوه‌گری می‌کند. این تصاویر دیدنی در قرآن به مدد مولفه‌های مختلفی ظاهر گشته‌اند که می‌توان در میان آنها به مولفه‌هایی چون تشخیص، تجسیم، تخییل، تشبیه و.. اشاره کرد. در حقیقت قرآن به مدد این مولفه‌ها، صحنه‌هایی باشکوه آفریده و در آنها اعجاز و عظمت کلام وحی را به تصویر کشیده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.  در این اثر به بررسی این مولفه‌ها و نقش آنها در القای مفاهیم قرآنی پرداخته شده و سوره قلم به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش این است که با بررسی مولفه‌های تصویری دریابیم که این عناصر چه نقشی در خلق صحنه‌های زیبای قرآنی و القای مضامین آن دارا می‌باشند. با توجه به نتایج بدست آمده، این مولفه‌ها هر یک به نوبه خود توانسته است با خلق تصاویر زیبا در بیان و القای مفاهیم تاثیر بسزایی داشته باشد، در این میان عنصر تشبیه به دلیل وسعت این آرایه ادبی نقش  برجسته‌تر را دارا بوده است. بررسی خوشنویسی دوره معاصر نیز بیانگر این است که ساختارهای زیبایی قرآنی یکی از محوری‌ترین مضامینی است که در خوشنویسی معاصر مورد توجه بوده است.

اهداف پژوهش:

بررسی مولفه‌ها و عناصر تصویری قرآن و نقش آن‌ها در القای مفاهیم و مضامین قرآنی در سوره قلم.
بررسی مولفه‌های تصویری در خلق صحنه‌های زیبای قرآنی و خوشنویسی معاصر.

سوالات پژوهش:

مولفه‌ها و عناصر تصویری همچون تشبیه، تشخیص و... چه نقشی در القای مفاهیم و مضامین قرآنی در سوره قلم دارند؟
کدام مولفه‌های تصویری موجود در قرآن در ایجاد زیبایی‌ تصویری قرآن نقش دارند؟

حافظ یکی از برجسته ترین شاعران زبان فارسی است. او در سروده های خود به آثار گذشتگان از جمله به اشعار خواجوی کرمانی توجهی ویژه داشته است. خواجو و خواجه هر دو بارها از موضوعات عاشقانه و عارفانه سخن گفته اند. در این مقاله، با بهره گیری از مبانی نظریه ی بینامتنیت ژرار ژنت، زمینه های همسانی های فکری و لفظی دو شاعر در غزلیات به روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای بررسی شده است نتایج تحقیق حاکی از آن است که اثرپذیری حافظ از خواجو در زمینه ی مسایل ادبیات غنایی، عمدتا از نوع پنهان - تعمدی بوده است وچون غالبا بدون ذکر نام خواجو صورت گرفته است برخی ممکن است از آن به سرقت ادبی - هنری (نسخ و انتحال/ مسخ و اغاره) نام ببرند. مهم ترین متغیر غنایی که در غزلیات دو شاعر دیده می شود، به مناسبات میان عاشق و معشوق مرتبط است. البته، حافظ در پیوند با مسایل عرفانی نیز، توجهاتی به همتای کرمانی خود داشته است. در مجموع باید گفت که حافظ در غالب موارد، بی آنکه نامی از خواجو ببرد و یا با ذکر نشانه ای، مرجع اشعار را به او یادآور شود، لفظ و معنا را عینا از وی گرفته و در غزلیات خود انعکاس داده است. همچنین، مشخص شده است که زیر متن اصلی در برخی ابیات، قرآن بوده که هم خواجو و هم خواجه از مبانی این کتاب آسمانی وام گرفته و شعر خود را تقویت کرده اند.

 اهداف پژوهش:

بررسی تاثیرپذیری مضامین مصور اشعار عاشقانه و عارفانه حافظ با خواجوی کرمانی. مطالعه ارتباط مضامین عاشقانه و عارفانه حافظ و خواجوی کرمانی براساس نظریه بینامنیت ژرار ژنت.

سوالات پژوهش: 

حافظ در مضامین عاشقانه و عارفانه تا چه حد تحت تاثیر خواجوی کرمانی بوده است؟ براساس نظریه بینامتنیت ژراژ ژنت میان مضامین مصور عاشقانه و عارفته حافظ و خواجوی کرمانی چه ارتباطی وجود دارد؟

با توجه به افزایش تنوع فرهنگی در سراسر جهان، در قرن اخیر، شهروندان نیاز به دانش، نگرش و مهارت هایی برای عملکرد در جوامع فرهنگی خود و هم چنین فراتر از مرزهای فرهنگی خود دارند. هدف از پژوهش حاضر، الگوی شهروند جهانی در نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر آرای فلاسفه معاصر و انعکاس آن در پوسترهای گرافیکی است. بدین منظور از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و رویکرد تبیینی تاییدی استفاده شد و داده‌ها از دفتر اندیشه های فلاسفه معاصر مرتبط با حوزه شهروندی جهانی در پوسترهای گرافیکی جمع‌آوری گردید. بر مبنای یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نظری مرحله کیفی، الگوی مورد نیاز طراحی شد و تجزیه و تحلیل آن در قالب تحلیل توصیفی و تحلیل عاملی تاییدی در تطبیق با مدل مفهومی ارایه گردید و یافته های کیفی تحقیق حاکی است شهروندان آزاد جهانی در سایه تعلیم و تربیت حرفه ای می توانند نیروی انسانی آگاه، متعهد و ماهر برای جامعه دانش و مدیریت دانش در پاسخگویی به هزاره سوم تربیت کنند.

بررسی مقوله محوری و راهبردها زمینه برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در نظام. بررسی شرایط مداخله‌گر و پیامدها، برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در نظام.

بررسی مقوله محوری و راهبردها زمینه برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در نظام. بررسی شرایط مداخله‌گر و پیامدها، برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در نظام.

در الگوی جدید توسعه یافتگی که بر مدار و محور شخص انسان شکل می گیرد، صنعت و صنعتی شدن پدیده ای است که تاثیرات شگرفی بر انسان و محیط زندگی او گذاشته است. از موضوعات اساسی و کلیدی که در چند دهه اخیر در حوزه علوم اجتماعی و فرهنگی مطرح و از گستردگی و اهمیت فراوان ای برخوردار شده بحث توسعه است. توسعه پایدار توسعه ای است که نیازهای نسل حاضر را برآورده سازد بدون اینکه توانایی های نسل آینده را در رفع نیازهایشان به مخاطره اندازد؛ و توسعه اقتصادی را عبارت دانستند از مقوله ای که درصدد رسیدن به بهره وری بالاتر و افزایش پایداری، توزیع عادلانه منافع توسعه بین افراد جامعه، مشارکت مردم در طراحی و اجرای توسعه باشد. لذا پژوهش حاضر، در جست وجوی کاوش ادراک از توسعه اقتصادی شهر های صنعتی با تاکید بر شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار و ارایه ابعاد و مولفه های آن در قالب پیشایندها و پسایندها است. یکی از صنایعی که توسعه آن در شهرهای صنعتی جدید با چالش مواجه است صنایع دستی و پوشاک می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع توسعه ای- کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها از نوع توصیفی و به لحاظ قطعیت داده ها از نوع اکتشافی است. ابعاد و مولفه‌های توسعه اقتصادی شهر های صنعتی مبتنی بر شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار از 16 منبع استخراج گردید. نتایج این تحلیل شامل شناسایی 36 مضمون پایه، 8 مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر پیشایندها و پسایندها بود.

ارایه مبانی نظری و علمی جدید در خصوص شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار جهت توسعه اقتصادی. افزایش مطالعات تجربی در شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار جهت توسعه اقتصادی.

شاخص ها و زیر شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار جهت توسعه اقتصادی چه مواردی هستند؟ روابط علی و معلولی بین شاخص ها و زیر شاخص های پایداری خوشه های کسب و کار جهت توسعه اقتصادی چگونه است؟

هنر اسلامی، هنری برخاسته از انگاره‌های مختلف بومی، دینی و تاریخی در سرزمین‌های اسلامی است. در این میان، فرهنگ و قواعد اسلامی عصاره اصلی ترسیم‌کننده هنر اسلامی در عرصه‎های مختلف است. نکته‌ای که در این میان قابل‌توجه است پیدایش شاخه‌های مختلف مذهبی در دین اسلام است که این سوال را در ذهن ایجاد می‌کنند که این فرق مذهبی چه رویکردی نسبت به هنر اسلامی و مختصات آن داشته‌اند. در این میان فقه امامیه به‌عنوان مبانی فکری و عملی شیعه‌مذهبان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فرق اسلامی قابل بررسی است. صاحب جواهر و صاحب مسالک به‌عنوان یکی از منابع فقه امامی قابل توجه است، بنابراین می‌توان به بررسی رویکرد آن به هنر پرداخت. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و باتکیه‌بر داده‎های منابع کتابخانه‌ای به رشته تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فقه امامیه رویکردی مناسب نسبت به هنر اسلامی دارد و در صورت پیدایش ابتذال در فضای هنر، قواعد سخت‌گیرانه‌ای را تعیین کرده است.

واکاوی مقوله هنر اسلامی در فقه امامیه. بررسی هنر اسلامی از دیدگاه صاحب مسالک و صاحب جواهر.

هنر اسلامی چه جایگاهی در فقه امامیه دارد؟صاحب مسالک و صاحب جواهر چه دیدگاهی نسبت به هنر اسلامی دارد؟

ادبیات حماسی بخش مشترکی از ادبیات در اکثر جوامع است؛ ادبیاتی که به شکل نظم و نثر پدیدار شده است. در این میان، در ادبیات کهن ایرانی، شاهنامه فردوسی نماینده اصلی ادبیات حماسی است. شاهنامه فردوسی، اثری پر از رمز و رازهای ژرف و پیچ درپیچ است؛ رمز و رازهایی که همواره اندیشه انسان را به خود واداشته است و اساس اندیشه ورزی در روان آدمی را بنا نهاده است. یکی از این رمزهای پیچیده و سربه مهر برای فردوسی، راز مرگ، چیستی و چگونگی مرگ است. در این پژوهش شاخصه های مرگ حماسی، در پنج شاخصه مهم «قدرت طلبی، غیرت خانوادگی، نام و آوازه، مظلومیت و نیرنگ» مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و باتکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج نشان داد که فرشته مرگ، در تمامی شاهنامه حضور پررنگ دارد. سراسر شاهنامه چیزی جز ستیز بین مرگ و زندگی، آسمان و زمین، تدبیر و تقدیر نیست. البته در تمامی قصه های شاهنامه، این مرگ است که بر زندگی چیره می شود و تدبیر همیشه در مقابل تقدیر شکست می خورد. این روند محتومی است که در سراسر شاهنامه حضوری چشمگیر دارد؛ واقعیتی که با واقعیت عالم و زندگی انسان وفق دارد. فردوسی در شاهنامه، دنیا را با مفاهیم مختلفی چون «گیتی»، «زمانه»، «سرای کهن»، «روزگار» «دهر»، «دور زمان»، «چرخ بلند» توصیف می کند.

اهداف پژوهش:

بازشناسی شاخصه های مرگ حماسی در شاهنامه فردوسی.بررسی شاخصه های مرگ حماسی در صحنه های نبرد شاهنامه بایسنقری.

سوالات پژوهش:

مرگ حماسی در شاهنامه فردوسی چه شاخصه هایی دارد؟مرگ چگونه در نگاره های شاهنامه بایسنقری انعکاس یافته است؟

بحث غربت انسان در عرفان، مبحث مهمی است. مهم ترین مشکل انسان عارف، دور شدن از وطن اصلی است و همت او برای بازگشت به دوران وصال مضمون تمام کتاب های عرفانی است. عارف به دلیل اعتقاداتی که دارد نمی تواند همانند سایر مردم زندگی کند؛ ازاین رو، غالبا به گوشه نشینی و کناره گیری از مردم روی می آورد. با توجه به این که غربت دارای انواع مختلف است و در مثنوی غربت عارف به اشکال مختلف مانند غربت در دنیا، غربت روح در جهان مادی، غربت در میان اهل ظاهر اشاره شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. در این پژوهش به بررسی غربت در میان اهل ظاهر از دیدگاه مولوی پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مولوی به عنوان عارفی وارسته، زندگی عرفای بزرگ را در گوشه نشینی و خلوت بیان نموده و حضور در جمع عوام را آفتی برای سلوک می داند؛ زیرا غالبا عامه و اهل ظاهر درکی از کنش های عارف ندارند؛ علاوه بر این که به قضاوت نادرست می نشینند، صحبت آن ها نیز برای عارف بی فایده و گاه مضر است؛ بنابراین خلوت گزینی و سفرکردن و دورشدن از مردم راهکار مناسبی برای پوشش دادن این غربت است. در این میان چله خانه ها با ساختار بصری خاص خود محیطی امن برای چله نشینی عارفان مسلمان هستند.

اهداف پژوهش:

بررسی اهمیت غربت و چله نشینی عارفان با توجه بر مثنوی مولوی.بررسی ویژگی های بصری چله خانه های عارفان اسلامی.

سوالات پژوهش:

غربت و چله نشینی چه اهمیتی در زندگی عارفان دارد؟چله خانه های عارفان اسلامی دارای چه ویژگی های بصری است؟

ادبیات آیینه تمام نمای زندگی فردی و اجتماعی در هر دوره تاریخی است لذا با مطالعه این آثار می توان تا حد زیادی با سبک زندگی و مقتضیات آن در ادوار مختلف آشنا شد. قابوس نامه و گلستان به عنوان دو اثر ارزشمند ادب تعلیمی همواره مورد توجه و مطالعه محققان بوده اند. لذا انجام یک بررسی تطبیقی از سبک زندگی در این دو اثر می توان به ارایه الگوی تاریخی مناسب از زندگی فردی و اجتماعی دست یافت. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی معیارهای سبک زندگی در این دو اثر می پردازد؛ چراکه پیام های فاخر تربیتی و اجتماعی شناور در این دو اقیانوس حکمی می تواند راه گشای هر انسان و جامعه، خواهان تکامل باشد. فاصله نسل فعلی از زندگی باثبات و آرام ضرورت این امر را بیشتر نشان می دهد. با مقایسه به عمل آمده میان آداب و مهارت های فردی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ارایه شده در قابوسنامه و گلستان، نشان می دهند که ضمن هم رای بودن دو نویسنده در خصوص معیارهای مختلف سبک زندگی تا چه حدی تاثیر شرایط اجتماعی و نوع دیدگاه دو نویسنده توانسته است در ارایه متفاوت برخی معیارهای سبک زندگی در آثارشان موثر باشد.

اهداف پژوهش:

بازشناسی سبک زندگی در قابوسنامه عنصرالمعالی و گلستان سعدی.استخراج سبک زندگی فردی و اجتماعی در تصاویر نسخ مصور قابوسنامه عنصرالمعالی و گلستان سعدی.

سوالات پژوهش:

الگوی سبک زندگی اصیل ایرانی در این دو اثر ارزشمند تعلیمی در چه حوزه هایی نمود داشته است؟سبک زندگی ارایه شده در این دو اثر تعلیمی تا چه حدی با یکدیگر هم راستا بوده و در چه حوزه هایی با یکدیگر متفاوتند ؟

مردسالاری از مفاهیم کلیدی گرایش های فمنیستی به شمار می آید. فمینیست ها معتقدند که در جامعه مردسالار، مردها قدرت و حاکمیتی برتر نسبت به زن ها دارند. آن ها علت فرودستی زنان را در جامعه مردسالار، در دسترسی بیشتر مردان به مزایای ساختارهای قدرت، تقسیم نابرابر امتیازات اجتماعی و روابط نادرست مرد و زن می دانند. مساله مردسالاری در متون ادبی بازتاب چشم گیری دارد. آثار زیادی به ویژه در حوزه رمان نویسی با این رویکرد نوشته شده اند. نخستین اعتراض و نقدها به این نابرابری را زنان وارد حوزه ادبیات کردند. در میان نویسندگان زبان فارسی، مریم جهانی رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» را با نگاه فمنیستی نوشته است. نمودها و شاخصه های فمنیستی این رمان نخست به خاطر زن محور بودن، سپس گرایش ستیزه جویانه این رمان با نظام مردسالاری، آن را در ردیف رمان های فمنیستی قرار داده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که مریم جهانی، عوامل سلطه در نظام مردسالاری و شیوه های مبارزه زنان را در آن به نیکی تصویر کرده است. عواملی که از فرهنگ و سنت برخاسته در این رمان در تقابل با نوگرایی فمنیستی قرار گرفته است.  

 اهداف پژوهش:

بررسی کنش های ضد مردسالاری در رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» از مریم جهانی.بررسی مسیله مردسالاری جامعه ایران با تکیه بر نقاشی های ایرانی.

سوالات پژوهش:

کنش های فمنیستی چه جایگاهی در رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» از مریم جهانی.در نقاشی های ایرانی چه نشانه های از مردسالاری و فمنیسم وجود دارد؟

وجود عوامل متعدد در معماری نوین، دگرگونی ها و مشکلاتی را همچون عدم توجه به عناصر فرهنگی، تاریخی و سنتی در معماری بومی با خود به همراه آورده است. ازاین رو، معماری نوین در برقراری ارتباط با معماری بومی سعی در اجرای فضایی دارد که از یک سو، توانایی پاسخگویی به نیازهای جامعه را داشته باشد و از طرف دیگر با تغییر فضا، مکانی به دور از الگوهای اولیه و سنتی را ایجاد نکند. اما همچنان این تغییرات مشکلاتی در بافت تاریخی و عناصرکالبدی فضاسازی طبیعت گرایانه ایجاد کرده و اکثر آن ها با رویکردهای جدید و  بیانی نوگرایانه به وجودآمده اند. از آنجایی که میدان ها، نقش یک فضای جمعی را در بافت شهر ایفا می کند، ضرورت دارد که با تمرکز بر معیارهای اقلیمی ایده های اجرایی با فناوری نوین مبنایی پایدار و سازگاری داشته باشند. وجود خوانش های مختلف در معماری نوین که منتج به آفرینش جدیدی می شود باید مبتنی بر برداشت یا ارجاع از معماری تاریخ و فرهنگی باشد تا موجب شکل گیری طرح های نوین گردد و راه رسیدن به هدف اصلی را ایجاد کند. در این پژوهش با مطالعات اسنادی و روش تاریخی- تحلیلی بر رویکردهای طبیعت گرایانه در معماری بومی میدان نقش جهان اصفهان سعی شده است تا تاثیرات معماری نوین بر این سازه مورد مداقه قرار گیرد؛ با بررسی عناصر طبیعت گرا از جهات مختلف، یافته ها نشان می دهند که ویژگی های معماری بومی و نوین در میدان نقش جهان با پایداری مسایل اقلیمی و فرهنگی در کنار هم و با کاربرد عناصر نوگرایانه ای که برخی از فضاها محدود شده اند؛ همچنین طرح های اجرایی از پیشینه فرهنگی غنی برخوردار نیستند. این تغییرات، وابسته به شرایط زمانی و مکانی شکل گرفته اند و به نوعی هویت و سرزندگی فضای جمعی میدان را روبه انزوا و تنزل برده اند.

اهداف پژوهش:

شناخت عناصر معماری تاریخی در میدان نقش جهان اصفهان، با رویکردهای طبیعت گرایانه.شناسایی تاثیرات معماری نوین بر میدان نقش جهان اصفهان.

سوالات پژوهش:

عناصر معماری تاریخی در میدان نقش جهان اصفهان، چگونه با رویکردهای طبیعت گرایانه و روح معماری نوین ارتباط برقرار کرده است؟بازآفرینی معماری نوین در میدان نقش جهان اصفهان چه آفرینش جدیدی را به وجود آورده است؟

ظهور نظریات و روش های رایانشی نوین برگرفته از سیستم‎های زیست‎شناختی، در طی چند دهه اخیر، تعمیق در اصول و قواعد فرآیند تولید فرم را امکان‎پذیر کرده است. فرآیند الگوبرداری و الگوسازی، امروزه فراتر از حوزه شکلی بوده و مجموع دانشی که در نحوه شکل گیری اجزاء زیستی وجود دارد به حوزه ارزشمند برای تولید الگو تبدیل شده است. چنین الگوبرداری نوینی از طبیعت، در مسیری تحت عنوان طراحی الگوریتمیک یعنی خدمت گرفتن رایانش به‎عنوان ساختار اصلی فعالیت های رایانه، از طریق الگوریتم ها و کد ها و برنامه‎ها، معادل آنچه در طبیعت به عنوان ژنوم شناخته شده است میسر می گردد. در این پژوهش، هدف عمده بر روی ارایه چارچوبی مشخص و روشی نظام‎مند از نقش سیستم‎های زایشی در تولید فرآیندی فرم معماری می‎باشد. برای این منظور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به استناد تحقیقات کتابخانه‎ای، به مطالعه، دسته‎بندی و توصیف ویژگی‎ها و مکانیسم سیستم‎های زایشی و مقایسه توانمندی هریک از آن‎ها در تولید فرم پرداخته شده است. نتیجه اینکه سیستم‎های زایشی با الهام از اصول زیست‎شناختی شکل‎گیری پدیده‎ها، در مسیر الگوریتمیک، نقش عمده‎ای در تولید فرآیندی فرم معماری، می‎تواند داشته باشد.

اهداف پژوهش:

شناخت مکانیسم سیستم های الگوریتمیک در فرایند تولید فرم معماری.بررسی تولید فرایندی فرم معماری.

سوالات پژوهش:

برای تولید فرم در معماری چه فرایندی وجود دارد؟کدام مکانیسم سیستم های الگوریتمیک در فرایند تولید معماری نقش دارد؟

اسطوره، داستان هایی با توجه به تاریخ و اعتقادات و باورهای مذهبی روزگار قدیم ملت ها و بیانگر تمدن و فرهنگ آنان است. شاهنامه فردوسی، حماسه ای اساطیری، پهلوانی و تاریخی است. حوادث غیر عادی و موجودات غیر طبیعی درحماسه با اسطوره درآمیخته شده است. فردوسی داستان های شاهنامه را با زیبایی و هنرمندی به تصویرکشیده که هرکدام با توجه به موضوع خود، مضامینی چون حکمت و شجاعت و...  را به مخاطب منتقل می کنند. پژوهش هایی که تاکنون در رابطه با اسطوره و شاهنامه انجام شده، به طور متفرقه با مواردی چون کهن الگو با بن مایه اساطیری یا نمادهای اسطوره ای و مواردی مشابه، تا حدی به مبحث اساطیر در شاهنامه پرداخته اند؛ اما اساطیری با عنوان بینایی و دانایی در شاهنامه مورد توجه قرار نگرفته و از منظرهایی نزدیک به موضوع چون دین و خردورزدی در این زمینه بررسی شده است. در پژوهش حاضر بن مایه های بینایی و دانایی در شاهنامه بررسی شده و به این پرسش پاسخ داده شده که بن مایه های اسطوره ای بینایی و دانایی در مصر و ایران (در شاهنامه فردوسی) چیست؟ نتایج نشان می دهد که اساطیر ایران در شاهنامه فردوسی، جلوه یافته و در ارتباط با بن مایه بینایی و دانایی باید به وجود برخی شخصیت های تاریخی درشاهنامه اشاره نمود که با اساطیر مصر نیز مشابهت هایی دارند.

اهداف پژوهش:

بررسی بینایی و دانایی از منظر اسطوره های شاهنامه و مصر باستان.تطبیق و قیاس، تشابهات و افتراق بینایی و دانایی از منظر اسطوره های شاهنامه و مصر باستان.

سوالات پژوهش:

 بینایی و دانایی چه جایگاهی در اسطوره های شاهنامه و مصر باستان دارد؟وجه تشابه و افتراق بینایی و دانایی در شاهنامه و اسطوره های مصری چیست؟

نابرابری های اجتماعی، پدیده ای جهانی و از مهم ترین مباحث در حوزه دانش جامعه شناسی است که بر تمام مناسبات اجتماعی تاثیر می گذارد. همه جوامع بشری دارای سلسله مراتب اجتماعی هستند و این نشان می دهد که تفاوت ها و نابرابری های اجتماعی در بین گروه های مختلف اجتماعی وجود دارد. در قرن ششم در عصر غزنویان و سلجوقیان در شعر فارسی، تحولاتی رخ داد که به تبع این تحولات، مناسبت های اجتماعی وارد شعر شاعران شد و شاعران با نگاه نو به انسان و جامعه، ارزش بیشتری به مسایل اجتماعی و انسان قایل شدند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که یکی از مبانی جامعه شناختی، بررسی نظام ساختاری طبقاتی جامعه است. با توجه به هنر قرون نخستین اسلامی و اشعار سنایی می توان گفت: جامعه عصر وی، جامعه ای طبقاتی است که رفتن از طبقه ای به طبقه دیگر، تقریبا غیرممکن بود. جامعه به دو گروه حاکم و غیرحاکم تقسیم شده است که گروه حاکم افرادی مانند پادشاه، وزیر، امیر، حاکم، قاضی، علمای دینی و... هستند که به روش های گوناگون بر مردم حکومت می کردند و در مقابل توده مردم مانند کشاورزان، طبیبان، بازاریان و... قرار داشتند.

اهداف پژوهش:

ارایه یک چارچوب نظری از شاخص های نابرابری اجتماعی در عصر غزنویان و سلجوقیان در اشعار سنایی.بررسی نابرابری اجتماعی در دوره غزنویان و سلجوقیان با توجه به آثار هنری این دوره.

سوالات پژوهش:

نابرابری و قشربندی اجتماعی در دوره غزنویان و سلجوقیان چه بازتابی در اشعار سنایی یافته است؟هنر دوره غزنویان و سلجوقیان وضعیت قشربندی اجتماعی این دوره را چگونه منعکس ساخته است؟

شاهنامه سرشار از تقابل اسطوره و افسانه با انسان است. درواقع، روایتی است از موجودات عجیب و غریب، انسان های قدرتمند و پهلوان، حیوانات و گیاهان خاص که همه نشان دهنده ساحت زیست اساطیری انسانی است. مسیله ای که این پژوهش دنبال می کند بازشناسی فرم و شمایل هنری و نمادین انسان و موجوات افسانه ای در شاهنامه فردوسی است. شاهنامه آیینه خاطرات مردمی است با چشم انداز جغرافیایی وسیع و آداب و رسوم و پهلوانان سترگ گذشته  است. هر بیت از شاهنامه ما را با شخصیت ها و موجودات اساطیری و افسانه ای، پهلوانان، جوامع، سلاح ها، تدابیر جنگی، رویکردها و اندیشه ها و زندگی های خاصی آشنا می کند. فردوسی روایت گر صرف اساطیر ایرانی نیست، بلکه او با تلفیق اسطوره و تاریخ، تلاش می کند روایتی هنری از عناصر اسطوره ای تاریخ ایران را بیان کند. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا براساس مکتب پدیدارشناختی میرچا الیاده، فرم و شمایل هنری موجودات اساطیری و عجیب و غریب مورد بررسی قرار گیرند. چنین به نظر می رسد، فردوسی در شاهنامه با بهره گیری از تمهیدات هنری و زیبایی شناسانه از یک سو، و نیز بیان خصیصه های کارکردی موجودات و عناصر اساطیری از سوی دیگر، توانسته است ساحت های اسطوره ای، حماسی و تاریخی شاهنامه را براساس ویژگی های روایی و هنری هر دوره به تصویر بکشد.

اهداف پژوهش:

بررسی توصیفات نمادین انسان و موجودات افسانه ای در شاهنامه فردوسی.بررسی فرم و شمایل موجودات افسانه ای شاهنامه با تکیه بر مکتب پدیدارشناسی میرچا الیاده.

سوالات پژوهش:

فردوسی انسان ها و موجودات افسانه ای را چگونه به شکلی نمادین توصیف کرده است؟فرم و شمایل انسان ها و موجودات افسانه ای شاهنامه را چگونه می توان با تکیه بر مکتب پدیدارشناسی میرچا الیاده توصیف کرد؟

ایجاد و تاسیس مجلس شورای اسلامی بدون توجه به کارکردهای خاص و نحوه ویژه گزینش اعضای آن که از فلسفه و ماهیت شکل گیری مجالس عالی در طی ادوار مختلف منبعث شده صرفا به بروکراسی و تعدد نهادهای تصمیم گیر فاقد اثر خواهد انجامید. این فرایند نه تنها نمی تواند نیازها و خلاءهای امروز کشور را تامین نماید بلکه ساختار تقنینی نظام جمهوری اسلامی ایران را کند و فربه تر می کند. چه بسا موجب اطاله قانونگذاری و تاخیر در روند توسعه و تکامل کشور نیز می شود. در حقوق انتخابات، چگونگی نامزدی در انتخابات مستلزم شرایطی است و یکی از مهم ترین موضوعات نظام های انتخاباتی، «شرایط داوطلبان انتخابات» است. این وضعیت بیانگر اهمیت موضوع شرایط داوطلبان انتخابات است. نگاهی به منظومه انتخاباتی مجلس شورای اسلامی ایران گویای آن است که قانون گذاران هر شرایطی را برای نامزدهای انتخابات مجلس پیش بینی کرده اند. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی تلاش کرده اند تا به بررسی الگوی پینشهادی برای گزینش بهتر نمایندگان ارایه دهد. نخست اینکه نظام انتخاباتی ایران در مورد داوطلبان، توامان دو شرط عینی» نظیر شرط سن و شرط ذهنی» مانند اعتقاد به اسلام را تعیین کرده است؛ دوم، نظام حقوقی ایران با شناسایی شرط داشتن مدرک تحصیلی نسبت به برخی از کشورهای دیگر پیشتاز است. یافته های این پژوهش حاکی از این است که از طریق بسترسازی برای ورود اهل هنر، فن و علم به مجلس می توان زمینه را برای توسعه همه جانبه کشور و ایجاد یک مجلس شورای اسلامی کارآمد فراهم ساخت.

اهداف پژوهش:

بررسی نحوه عضویت در مجلس شورای اسلامی ایران.بررسی الگوی پیشنهادی عضویت اصحاب علم، فن و هنر در مجلس شورای اسلامی و مجلس سنا.

سوالات پژوهش:

فرایند و ماهیت عضویت در مجلس شورای اسلامی در ایران چگونه است؟از طریق چه الگویی می توان زمینه را برای عضویت اصحاب علم، فن و هنر در قوه مقننه فراهم ساخت؟

آثار ادبی کهن در جوامع مختلف نموداری از مجموعه داشته های فرهنگی است. بررسی ها نشان می دهد که بسیاری از نکات فرهنگی و اجتماعی موجود در این آثار به هم شباهت هایی دارد. در ایران، کتاب شاهنامه و در یونان، کتاب ایلیاد و ادیسه از منابع کهن ادبی هستند. بررسی تطبیقی آیین های پیمان و آگاهی از وجود شباهت و تفاوت در این آثار، مسیله ای است که این پژوهش دنبال می کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیمان و لزوم پایبندی به آن از اهمیت فراوانی در شاهنامه و ایلیاد و اودیسه برخوردار بوده است. از جمله این عناصر مشترک، وجوب عقوبت تلخ پیمان شکنان در روز رستاخیز، حضور شاهد و گواه در هر پیمان، دادن نوعی «نشانه» به یکدیگر است که بر متعهد و وفادار بودن دو طرف پیمان دلالت دارد، گاهی انسانی به عنوان گروگان و در مواقعی سلاح و ابزار جنگی و یا یک حلقه (گل) یا انگشتر این نقش را بر عهده دارند. همچنین آیین هایی نظیر قربانی کردن و دست دادن در هنگام پیمان بستن در میان این اقوام رایج و مشترک است. البته نحوه انعقاد پیمان و همچنین اشکال آن در این دو اثر دقیقا مطابق همدیگر نبوده است؛ از جمله، جرعه افشانی یکی از آدابی است که در ایلیاد و اودیسه به آن اشاره شده اما در شاهنامه هیچ نشانه ای از آن دیده نمی شود.

اهداف پژوهش:

تطبیق آیین های پیمان در شاهنامه و ایلیاد و ادیسه.بررسی تصاویر مربوط به آیین پیمان در نسخ مصور.

سوالات پژوهش:

آیین های پیمان چه جایگاهی در نسخ شاهنامه و ایلیاد و ادیسه دارد؟آیین پیمان چگونه در نسخ مصور ادبی بازتاب یافته است؟

مقوله هایی چون دین، هنر و ادبیات از ادوار کهن و از نخستین جوامع بشری همراه و همزاد انسان بوده اند. در هر جامعه ای که میزان توجه به این مقوله ها افزایش یافته است، جوامع بشری در جایگاه بالاتر تمدنی قرار گرفته اند. امروزه حقوق شهروندی یکی از مفاهیم نوین و مورد توجه اندیشمندان است. مسیله ای که می توان اینجا مطرح کرد میزان تاثیر نقش دین، هنر و ادبیات در حقوق شهروندی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه منابع، مقالات، کتب و سایت های تخصصی مربوط به دیدگاه های دو اندیشمند مذکور بود که با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا (مضمون) به بررسی این منابع پرداخته شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه تحلیل محتوا جهت بررسی و استخراج مولفه های حقوق شهروندی بود که روایی و پایایی آن توسط اساتید مجرب به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که از دیدگاه علامه حسن زاده آملی حقوق شهروندی دارای مولفه های همدلی با خلق خدا، حق و تکلیف، برخورداری از عدالت، اشتغال حلال، آموزش، سلامت جسم و روان و سلامت اجتماعی و از دیدگاه سید حسین نصر، پاسداری از طبیعت، حقوق اقتصادی، حق و تکلیف، حقوق زنان، آزادی، کرامت انسانی و حق حکومت می باشد. بنابراین آنچه که مهم است، این است که این حقوق باید به نوعی نمایان گردد که دست اندرکاران و افراد ذیربط در این زمینه، با اتقان نظر و به صورت ثابت قدم سعی در اجرای این حقوق و احترام به آن ها را در مدیریت شهروندی داشته باشند.

اهداف پژوهش:

بررسی نقش هنر، دین و ادبیات در تثبیت حقوق شهروندی.واکاوی حقوق شهروندی براساس اندیشه های سید حسین نصر و حسن زاده آملی.

سوالات پژوهش:

هنر، دین و ادبیات در تثبیت حقوق شهروندی چه نقشی دارند؟حقوق شهروندی در اندیشه های سید حسین نصر و حسن زاده آملی چه جایگاهی دارد؟

فضاهای باز مدارس به‌‌عنوان مهم‌ترین ابزار یادگیری، محیط‌های آموزشی را به عامل تحریک‌کننده برای رشد فکری و فیزیکی دانش‌آموزان تبدیل کرده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های حاصل از مصاحبه و پرسشنامه انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان از آن دارد که پاسخ‌دهندگان بر عوامل محیط فیزیکی و بصری فضاهای باز آموزشی چون: تنوع در بافت، رنگ، نور، مصالح و عناصر خاطره‌انگیز در طراحی فرم‌ها، سطوح و دیوارها، کف‌پوش‌ها و سقف‌های نیمه‌باز در فضای باز مدارس و عدم وجود فضاهای بلااستفاده در حیاط برای کودکان و ایجاد فضاهای استاندارد، متناسب با مقیاس کودکان و انعطاف‌پذیربودن فضاها بازی و ورزشی به‌لحاظ فرمی، استفاده از المان‌های آشنای فرهنگی و آموزشی به‌جهت ایجاد حس تعلق و خاطره‌انگیزی در فضاهای باز مدارس و شبیه‌سازی طبیعت بکر در بخشی از محوطه، به‌منظور گذراندن اوقات فراغت و آموزش و همراهی بیشتر آنان با طبیعت و افزایش و تنوع فضای سبز مناسب و نیز مبلمان منعطف در محوطه و فضاهای تعریف‌شده قابل‌انعطاف در فضای باز آموزشی به‌جای یک حیاط سیمانی خالی از روح تاکید دارند. همچنین مولفه‌های کیفی از اهمیت خیلی بالاتری نسبت به مولفه‌های فردی و اجتماعی برخوردار است و الزام توجه بیشتر به آن به‌عنوان عاملی زنده در کیفیت فعالیتهای آموزشی می‌تواند موجب شکل‌گیری بستری مطلوب، پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان گردد.

اهداف پژوهش:

شناسایی مولفه‌های تاثیرگذار بر کالبد فیزیکی انعطاف‌پذیر در فضاهای بازآموزشی.
 شناخت و ارزیابی نقش عوامل محیط فیزیکی و بصری در ایجاد فضای مطلوب آموزشی.

سوالات پژوهش:

چه مولفه‌هایی از کالبد فیزیکی انعطاف‌پذیر در فضاهای بازآموزشی تاثیرگذار است؟
 نقش عوامل فیزیکی بصری و هنری در ایجاد فضای مطلوب آموزشی چیست؟

فضاهای آموزشی نقش مهمی در فرهنگ‌سازی و ارتقای سطح توسعه جوامع دارند. در این میان، یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد آن‌ها، تلاش برای ارتقای حس مکان، به‌عنوان یک عامل تسهیل‌گر در فرایند آموزشی و تربیتی است. مسیله‌ای که اینجا مطرح می‌گردد این است که عامل طراحی، با تکیه بر مولفه‌های فرهنگی و هنری تا چه میزان قادر به ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی است. با توجه به نهادینه‌شدن بسیاری از ارزش‌های ملی و فرهنگی در نقوش هویت‌ساز، استفاده از این رویکرد چگونه بر ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی موثر است؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌‌های منابع کتابخانه‌ای به‌رشته تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که نقوش هویت‌سازی چون نقوش گیاهی، هندسی و کتببه‌ای ارتباط عمیقی که با معماری در ادوار مختلف تاریخی دارند و هر یک حامل نوعی پیام فرهنگی و اخلاقی هستند که برای اکثریت افراد جامعه یادآور مفاهیم آشنایی درباره اهمیت زندگی، تلاش و فرهنگ است لذا کاربست آن‌ها نقش مهمی در ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی دارد.

اهداف پژوهش:

تبیین ارتقای حس مکان، به‌عنوان یک عامل تسهیل‌گر در فرایند آموزشی و تربیتی.
تحلیل نهادینه‌شدن ارزش‌های ملی و فرهنگی در نقوش هویت‌ساز بر ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی.

سوالات پژوهش:

عامل طراحی، با تکیه بر مولفه‌های فرهنگی و هنری تا چه میزان قادر به ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی است؟
با توجه به نهادینه‌شدن بسیاری از ارزش‌های ملی و فرهنگی در نقوش هویت‌ساز، استفاده از این رویکرد چگونه بر ارتقای حس مکان در فضاهای آموزشی موثر است؟

امروز انواع مختلف ادبی هر کدام دارای جایگاه ویژه ای در جامعه  و گفتمان های موجود در آن هستند. در این میان، طنز که دارای پیشینه طولانی در ادبیات ایرانی است تا به امروز توانسته درآثار فاخری بازتاب پیدا کند. در میان بزرگ ترین طنزنویسان معاصر می توان به محمد خرمشاهی اشاره کرد که در دروه حیات خود برای مدت طولانی آثار ارزشمندی را خلق کرده است. وجود زمینه ها و شرایط نابهنجار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره معاصر سبب شده است تا ادبای بسیاری سبک طنز با محوریت مستعارنویسی را در دستور کار خود قرار دهند. محمد خرمشاهی نیز از جمله شخصیت های ادبی است که بخش عمده آثارش با نام های مستعار وی منتشر شده است. مسیله ای که این پژوهش دنبال می کند چرایی و کیفیت کاربست این نام های مستعار توسط وی و امتداد ان در ادبیات نمایش نامه نویسی دوره معاصر است. پژوهش حاضر به روش تصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است کهمحمد خرمشاهی در طول نود سال حضور پرکار و ارزنده در حوزه طنز معاصر با بیش از نود اسم مستعار فعالیت داشت. این نام ها در قالب نام نمایش نامه ها و شخصیت های موجود در نمایش نامه های معاصر در ادبیات نمایشی و طنز ایران امتداد یافته است.

مطالعه و بررسی نام های مستعار محمد خرمشاهی در دوره فعالیت ادبی.
بررسی علل استفاده محمد خرمشاهی از اسامی مستعار در طنزنویسی.

چرا محمد خرمشاهی در آثار خویش به مستعارنویسی روی آورده است؟
مستعارنویسی و کاربرد اسامی و طنز چه جایگاهی در نمایشنامه های طنز معاصر دارد؟

از ابتدای شکل گیری تصوف اسلامی همگام با مردان، زنانی در اقصی نقاط مناطق اسلامی در چار چوب دین و مذهب آمیخته با حب الهی بالیدند و به مقامات و کرامات فراوان دست یافتند. سرآمد همه آنان رابعه عدویه است. به عارفان زن در سده های نخستین چون رابعه عدویه بیشتر توجه شده است. لذا تحقیق و پژوهش در زمینه بانوان عارفه عصر چون بانو امین به فراموشی سپرده شده است. مسیله ای که اینجا مطرح می گردد بررسی جایگاه هنر اسلامی و عرفانی در آثار و بقعه بانو امین و چگونگی بازتاب آن در هنر گرافیک است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که عرفان اسلامی یکی از مضامین مورد توجه در هنر اسلامی است. از سوی دیگر، آرامگاه ها و خانقاه های صوفیان در نوع خود تجلی گاه هنر اسلامی بوده است. بازشناسی بن مایه های هنر اسلامی در اندیشه عرفانی بانو امین و بقعه وی نقش مهمی در آگاهی از ارتباط هنر اسلامی و عرفان دارد.

اهداف پژوهش:

بازشناسی منابع در حوزه شناخت الگویی شخصیت های عرفانی زنان عارف در عصر معاصر.بررسی ارتباط هنر اسلامی و معماری بقعه بانو امین.

سوالات پژوهش:

مولفه های عرفانی بانو امین در دو بعد عرفان نظری و عملی چیست؟هنر اسلامی چه بازتابی در بقعه بانو امین داشته است؟

بررسی سوژه در گسست در نمایشنامه «فرادست/فرودست» اثر سوزان لوری پارکز نشان می دهد دو برادر سیاه پوست در هییت سوژه های ناخودآگاه در کشمکش برای کسب قدرت برتر به گونه ایی نمود می یابند که هویت آن ها در نوسان بین دو خویشتن بیرونی و درونی آن ها قرار می گیرد. روابط دوگانه میان آن ها، نمایانگر هویت کنشی است که شخصیت واقعی آن ها را در سایه ضمیر ناخودآگاه قرار می دهد. آن ها سوژه های دچار فقدانی هستند که هویت درونی خود را از دست داده اند و برای پرکردن خلاء درونی به ناچار به دیگری رو می آورند. ایده دوگانه خویشتن واقعی یا حقیقی در مفهوم دیگری و بازخورد اجتماعی یا خویشتن بیرونی در نمایشنامه درهم می آمیزد و تجلی گسست شخصیت ها می شود. در این پژوهش، سه بنیان اندیشه لاکان یعنی ساحت خیالی، نمادین، واقع و کاربردپذیری آن ها در نمایشنامه بررسی می شود. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج حاکی است که لاکان درک جدایی از مادر و ورود به ساحت نمادین که به صورت فقدان در ذهن کودک نمود می یابد را آغاز گسستگی روان کودک به دو ساحت خودآگاه و ناخوداگاه تعبیر می کند. ازآنجاکه فرآیند هویت مبتنی بر گسست است، گسست و فقدان به عنوان دو مفهوم بنیادی در روانکاوی همواره سوژه را وا می دارند تا در پی پرکردن خلاء ناشی از نقصان در روان خود باشد. اما از آنجا که این فقدان همیشگی که به صورت میل و اشتیاق درمی آید هرگز پر نمی شود، سوژه را به ناچار به سوی میل های دیگر سوق می دهد.

اهداف پژوهش: 

بررسی آرا و اندیشه های ژاک لاکان به تغییرات روانی سوژه در نمایشنامه سوزان لوری پارکز از بعد ساحت خیال و واقع نگری.بررسی آرا و اندیشه های ژاک لاکان به تغییرات روانی سوژه در نمایشنامه سوزان لوری پارکز از بعد ساحت نمادین (دیگرانگاری).

سوالات پژوهش: 

نگاه ژاک لاکان به تغییرات روانی سوژه در نمایشنامه سوزان لوری پارکز از بعد ساحت خیال و واقع نگری چگونه است؟نگاه ژاک لاکان به تغییرات روانی سوژه در نمایشنامه سوزان لوری پارکز از بعد ساحت نمادین چگونه است؟

در شعر معاصر یاس و امید از مضامین پرکاربردی است که شاعران در پی رخدادهای سیاسی و اجتماعی در اشعار خود به کار برده اند. حسین منزوی از شاعران معاصری است که با اندیشه سیاسی و اجتماعی و تحول در سرودن غزل نو که یکی از ارکان ابداع غزل نو به حساب می آید پا به عرصه ظهور نهاد. در سروده های وی اشعاری وجود دارد که بیانگر افکار سیاسی و اجتماعی او می باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‎های منابع کتابخانه‎ای به رشته تحریر درآمده است. یافته‎های پژوهش حاکی از این است که مضمون اشعار سیاسی و اجتماعی وی بیشتر یاس و حسرت و خفقان و گلایه از روزگار و مرگ است. در بسیاری از اشعار منزوی واژه یاس و امید ملاحظه می شود و در برخی از سروده های وی امیدواری به زندگی بسیار رنگین است و می توان گفت وی امیدوارترین شاعر معاصر است. درحالی که این گونه نیست و بسیاری از امیدهای اشعار او حکایت از ناامیدی دارد که از شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی نشات می گیرد. رفتار انسان ها در محیط کار تابع عوامل بسیار گسترده ای است که ریشه در ویژگی های انسان و نوع تعامل در محیط دارد. به خصوص صاحب نظران در مکتب جبرگرایان روی این موضوع تاکید داشته و تاثیرگذاربودن و تعیین کننده بودن عوامل طبیعی اعتقاد داشته و این رویکرد رابطه محیط و رفتار را رابطه علی می دانند. خمسه نظامی نیز یکی از آثار فاخر ادب فارسی است که مصور شده و دارای نگاره هایی است. بررسی نگاره های موجود در این اثر نیز حاکی از امتداد امیدها و رنج ها در این آثار هنر است.

اهداف پژوهش:

بررسی تاثیر شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی بر اشعار حسین منزوی.بررسی تطبیقی مضمون در اشعار حسین منزوی و نگاره‎های خمسه نظامی.

سوالات پژوهش:

تاثیر شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی بر اشعار حسین منزوی چگونه می‎باشد؟مضامین اشعار حسین منزوی و نگاره‎های خمسه نظامی چه شباهتی با یکدیگر دارند؟

کهن الگوها همان تصاویر باستانی و تجربه های کهن بشری است که چون میراثی از گذشتگان در روان هر شخص قرار دارد، محتویات ناخودآگاهی جمعی را تشکیل می دهد از مهم ترین یافته های یونگ می باشد. یکی از این کهن الگوها، سایه است که در تفرد و تکامل روان، تاثیر به سزایی دارد. سایه، بخش تاریک وجودمان و ویژگی های منفی است که وجود آن ها را در خود انکار می کنیم و تنها با شناخت و پذیرش آن اولین گام در راه تفرد را برداشته ایم. ادبیات یکی از عرصه های  ناخودآگاهی است که نمایانگر لایه های پنهان خالق اثر می باشد. با سیر در آثار سعدی ردپایی از این صور اساطیری و برخی نظریات روان شناسی یونگ را می توان دید. مسیله اصلی در این جستار تطابق عملکرد سعدی با نظریات یونگ در برخورد با سایه است. این پژوهش بر آن تا با روش تحلیلی و توصیفی به تبیین کهن الگوی سایه و بررسی آن در حکایاتی از بوستان بپردازد و نشان دهد که سعدی پیش از یونگ با زبان و تعبیرات منحصربه فرد خویش به این جنبه تاریک روان اشاره کرده است. راهکاری را که در رویارویی با سایه ارایه می دهد با شیوه روان درمانی یونگ منطبق است؛ گویی کلام سعدی آبشخوری برای اندیشه های یونگ است. برخی از این مفاهیم را می توان در نگاره های موجود در نسخ مصور بوستان سعدی در موزه چستر سیتی لندن نیز مشاهده کرد.

اهداف پژوهش:

بررسی کهن الگوی سایه در بوستان سعدی با تاکید بر نسخه مصور بوستانبررسی تطبیقی کهن الگوی سایه در بوستان سعدی و انطباق آن با آراء یونگو.

سوالات پژوهش:

کهن الگوی سایه چه جایگاهی در زبان و تعبیرات سعدی در کتاب بوستان دارد؟کهن الگوی سایه در آراء یونگ دارای چه وجوه اشتراکی با زبان سعدی در کتاب بوستان است؟

دیوارنگاره ها، جایگزینی برای زیباسازی نمای معماری در عصر قاجار هستند. به همین دلیل کاشی کاری به عنوان یکی از تزیینات اصلی معماری ایرانی و اسلامی در اکثر بناهای مذهبی چون تکیه ها قابل مشاهده است. تکیه معاون الملک کرمانشاه به یاری کاشی های زیبایش نمودی از پیوند زیبای معماری و کاشی کاری است. روش این پژوهش بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی است. شیوه جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای، میدانی و روش تجزیه و تحلیل کیفی است. یافته ها و نتایج حاصل از پژوهش، گویای آن است که هنر تصویری پیش از اسلام و نقش جهان اساطیری در آن، نقاشی روی کاشی، شمایل نگاری مکتب زند و قاجار و نقش نقاشی درباری در آن، تصویرسازی کتاب های چاپ سنگی، عکاسی، نقاشی پشت شیشه، نقاشی خیالی نگاری، هنرهای تجسمی و تصویری کشورهای غربی، نقوش هندسی و اسلیمی در هنرهای سنتی، نگارگری عصر صفوی و خوشنویسی از هنرهای تجسمی و تصویری هستند که بر دیوارنگاره ها تاثیر گذاشته اند. همچنین هنرمندان در هنرهای نمایشی از پرده نقالان و تعزیه و در ادبیات از متون ادبی و چاپ سنگی، وقایع نگاری تاریخ ایمه و داستان های قرآنی و روایات الهام گرفته اند تکیه معاون الملک قطعه های گمشده هویت ایرانی را در قالب تصاویر و نگاره هایی به هم گره می زند و به نسل های حال و آینده می شناساند.

اهداف پژوهش:

 شناخت هنرهای موثر بر دیوارنگاره های بناهای مذهبی عصر قاجار با تاکید بر هنرهای تجسمی و تصویری.شناخت هویت ملی ایرانی- اسلامی به منظور بازشناسی آثار ملی تکیه معاون الملک.

سوالات پژوهش: 

هنرهای تجسمی و تصویری موثر بر دیوارنگاره های بناهای مذهبی عصر قاجار کدامند؟منشا الهام بخش دیوارنگاره های تکیه معاون الملک به منظور بازشناسی هویت ایرانی-اسلامی چیست؟

امروزه در معماری معاصر ایران، مولفه های بی شماری در راستای زیبایی سازی مطرح است. با این حال، بررسی دقیق و مستند این مولفه ها می تواند زمینه را برای بررسی و ارایه دقیق یک الگوی کارآمد فراهم سازد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت، کمی-کیفی و در بخش کیفی از نوع نظریه پردازی داده بنیاد است که در ارتباط با کدگذاری محوری از روش استراوس و کوربین استفاده کرده است. جامعه در بخش کیفی شامل معماران مطرح معاصر ایران است که از میان آن ها تعدادی به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی از نظرات و بیانات 11 نفر از معماران معاصر استفاده شد. همچنین جهت بررسی پایایی در بخش گراندد تیوری و کدگذاری، از یادداشت های دامنه، نکته های تیوری و استفاده از رویه های ویژه کدگذاری استفاده شد. جامعه آماری در بخش کمی، شامل معماران و نیز اساتید دانشگاهی است که به موضوع تحقیق آگاهی دارند و تعداد آن ها با توجه به گستردگی در سطح کشور نامشخص است. با استفاده از فرمول کوکران و حجم جامعه نامشخص، تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. روش نمونه گیری نیز در دسترس است. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 785/. به دست آمد و جهت بررسی روایی از روایی صوری استفاده شد و تایید شد. جهت تحلیل داده های کیفی نیز در این پژوهش از گرانددتیوری استفاده شد. در نهایت مدل مفهومی با شش بعد شرایط علی، پدیده محوری، عوامل زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و استراتژی ها و پیامدها تدوین شد. همچنین از خروجی حاصل از مرحله کدگذاری انتخابی یک پرسشنامه 85 سوالی تشکیل شد که در اختیار 384 نفر از نمونه آماری جامعه دانشگاهی و معماران قرار گرفت. نظرات آنان از طریق آزمون فریدمن و نرم افزار SPSS رتبه بندی شد. اولویت بندی نهایی از زیرشاخص ها ارایه شد تا در کنار مدلی مفهومی پژوهش جهت پاسخگویی به نیازها راهگشا واقع گردد.

اهداف پژوهش:

آشنایی با نظرات معماران معاصر در باره زیبایی شناسی محیطی و روح مکان در معماری معاصر ایران.تبیین مدل مفهومی متاثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران.

سوالات پژوهش:

از دیدگاه معماران معاصر ایران زیبایی شناسی محیطی و روح مکان چه تاثیری در معماری معاصر ایران دارد؟مدل مفهومی متاثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران چیست؟

طومارهای نقالی یکی از منابع بسیار غنی فرهنگ و ادب ایرانی است که در قالب داستانهای اساطیری و حماسی مفاهیم اساطیری، آداب و رسوم فراموش شده، نکات زبانی و... را در خود جای دادهاند. در طومارهای نقالی به خاطر تاکیدی که بر داستانهای پهلوانان سیستان شده است، معمولا از هفت خوان اسفندیار خبری نیست، ولی در عوض در کنار هفت خوان رستم دو هفت خوان نیز برای اعقاب او یعنی فرامرز و جهانبخش ذکر شده که قابل توجه است. پژوهشگران در پژوهش حاضر به دنبال پاسخ برای پرسشهای زیر میباشند: اول اینکه آیا هفت خوان فرامرز و جهانبخش بر اساس الگوی هفت خوان رستم و اسفندیار ساخته شده اند؟ و دوم اینکه چه نکات اساطیری در این هفت خوانها وجود دارد که پژوهشگران از آنها غافل بودهاند؟ نتیجه پژوهش نشان میدهد هفت خوان فرامرز و جهانبخش بر اساس الگوی هفت خوان رستم و اسفندیار ساخته شده اند و نکاتی اساطیری مانند وجود «عقاب» به عنوان جانور مشتری و وجود گرگ نشانگر مرحله سرباز در آیین مهر از پیشینه غنی اساطیری این هفت خوانها حکایت دارد. اما بجز مسایل اساطیری، طومارها از دیدگاه داستان پردازی نیز قابل بررسی میباشند، خصوصا طومار کهن شاهنامه فردوسی (صداقت نژاد) به شخصیت پردازی و روابط علی و معلولی و جزییات داستان و تصویر حالات روحی و جسمی بیشتر توجه دارد و از این جهت قابل توجه است.

عناصر تشکیل دهنده هنر اسلامی نشانه هایی از جهان قدسی و ملکوتی هستند که در آن نور الهی نقش اصلی را ایفا می کند که جلوه ای از جلوات خداوند است و حضورش در عرفان و هنر اسلامی تجلی می یابد. در فرهنگ ایرانی، اسلامی نور همواره نمادی از عالم ملکوت و معنا بود. ازاین رو در نظریه های عرفانی جایگاه اساسی دارد. از منظر هنر اسلامی همه چیز از افاضه وجود بهره مند است زیرا خداوند نور مطلق آسمان و زمین است و رنگ ها راه و وسیله ای برای نمایش نور هستند که با آشنا شدن با عوالم نورانی و طی کردن مراحل سلوک عارف و پدیدار شدن مقامات عرفانی به صورت رنگ و نوری خاص در درون انسان عارف مرتبط می گردد. در پژوهش حاضر به مسیله نور در عرفان و نگارگری اسلامی پرداخته شده است. پژوهش حاض به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع تاریخی به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است روح هنر اسلامی سیر از ظاهر به باطن اشیاء و امور است و هنرمندان در نقش و نگارهایی که در صورت های خیالی خویش در عالم کثرات می بیند در نظرشان هرکدام جلوه حسن جمال و جلال الهی را می نماید؛ بدین معنی هنرمند همه موجودات را چون مظهری از اسماء الهی می بیند و بر این اساس، اثر هنری او به مثابه محاکات و ابداع اسماء الله است. در تفکر اسلامی جهان جلوه و مشکات انوار الهی ست که حاصل فیض مقدس نقاش ازلی و هر ذره ای و هر موجودی از موجودات جهان و هر نقش و نگاری مظهر اسمی از اسماء الهی ست

مطالعه 15 نگاره منحصربه فرد و ناشناخته شاهنامه استرآبادی موجود در موزه ملک تهران به دلیل نداشتن پیشینه، تاریخ و امضای نگارگران و نیز فقدان اطلاعات جامع از دیگر نگاره های پراکنده در سایر کشورها به خصوص موزه های بریتانیا، می تواند در شناسایی یک کارگاه مستقل ایالتی در اواسط دوره صفوی در ایالت استرآباد بسیار راهگشا باشد. تاکنون در مورد این 15 نگاره که تنها نسخه منسوب به استرآبادی موجود در ایران است، تحقیق جامعی صورت نگرفته است. دو پرسش اصلی این پژوهش پس از تحلیل شرایط تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این نگاره ها، ابتدا تعیین اصالت آنها به کارگاه استرآباد در اواسط دوره صفوی است و سپس منحصربه فرد بودن سبکی این نگاره ها از مکتب های هنری هم عصر خود است. روش مطالعه به شیوه توصیفی و تحلیلی با رویکرد تاریخی است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که نگارگران این نسخه از الگوهای پیشین و معاصر خود به خصوص مکتب قزوین، مشهد، مکتب دوم تبریز و هرات تاثیر گرفته اند. در مطالعه سبک نقاشی نگاره ها، می توان استنباط کرد که شاهنامه استرآبادی دارای خصایص یک سبک ایالتی مستقل از مکاتب هم عصر خود است. با دریافت این الگوی ثابت در بررسی نگاره ها، احتمال وجود کارگاه یا کارگاه های ایالتی استرآباد در اواسط دوره صفوی را محتمل می سازد.

اهداف پژوهش:

شناسایی اصالت کمی و کیفی 15 نگاره شاهنامه استرآبادی موزه ملک تهران.
بررسی تاثیرپذیری نگاره های شاهنامه استرآبادی از مکاتب هم عصر خود.

سوالات پژوهش:

ویژگی های کمی و کیفی نگاره های شاهنامه استرآبادی موزه ملک تهران چگونه است؟
نگاره های شاهنامه استرآبادی از مکاتب هم عصر خود چه تاثیری پذیرفته است؟