فهرست مطالب

اندیشه معماری - پیاپی 12 (پاییز و زمستان 1401)

نشریه اندیشه معماری
پیاپی 12 (پاییز و زمستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/07/12
  • تعداد عناوین: 12
|
  • علیرضا محمودآبادی، حمید میرجانی* صفحات 1-16

    بیان مساله: تفکر طراحی، به عنوان ابزار اصلی خلاقیت طراحان، همواره به عنوان یکی از ارکان آموزش رشته معماری مطرح بوده و عوامل بسیاری در تقویت و یا تضعیف آن نقش داشته اند. یکی از عواملی که می تواند موجب تضعیف تفکر طراحی معماری شود، طرحواره های ناسازگار ذهن است که در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و آسیب های آن در حوزه های متنوعی، به خصوص در حوزه روابط و تعاملات اجتماعی، بررسی شده وکمتر به تاثیر آن بر تفکر طراحی و به طور اخص تفکر طراحی معماری پرداخته شده است.سوال تحقیق: در این راستا این پرسش ها مطرح می شوند که : 1) نسبت بین تفکر طراحی معماری و حافظه چیست؟ 2) نسبت بین تفکر طراحی معماری و طرحواره های ذهنی چیست؟ 3) نسبت بین تفکر طراحی معماری و طرحواره های ناسازگار چیست؟اهداف تحقیق: هدف از انجام این تحقیق، 1) شناخت نسبت میان تفکر طراحی معماری و طرحواره های ناسازگار 2) ایجاد مقدمه ای در جهت شناخت تاثیر طرحواره های ناسازگار بر تفکر طراحی معماری و آسیب های احتمالی آن می باشد.روش تحقیق: روش تحقیق در بخش اول توصیفی، که به معرفی تفکر طراحی معماری و طرحواره های ناسازگار می پردازد و در بخش دوم تحلیلی مبتنی بر استدلال منطقی است که با تحصیل مبانی نظری و تحلیل مفاهیم، نسبت میان تفکر طراحی معماری و طرحواره های ناسازگار استنباط می شود.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: هدف از تفکر طراحی معماری ایجاد مولد اولیه طراحی و پرورش آن تا شکل گیری محصول نهایی است که تحقق آن از طریق تعامل تفکر خلاق و تفکر نقاد، با اتکاء به حافظه طراح ممکن می شود. حافظه طراح ساختاری پویا و فعال در تفکر طراحی معماری داشته و متشکل از شبکه پیچیده و در هم تنیده از طرحواره های ذهنی است. تحلیل ویژگی های مولد اولیه و دسته بندی انواع طرحواره ها، نشان داد که طرحواره های ذهنی ویژگی های یکسانی ندارند و انواعی از آنها در تفکر طراحی معماری حضور دارند، که یکی از این انواع، طرحواره ناسازگار است. با شناسایی انواع طرحواره های ناسازگار و جایگاه آنها در تفکر طراحی این نتیجه حاصل شد که طرحواره های ناسازگار، از طریق اختلال در تفکر خلاق و تفکر نقاد، موجب تضعیف تفکر طراحی معماری می شوند. در تفکر خلاق، طرحواره های ناسازگار با قرار گرفتن در جایگاه طرحواره های مبنا، به دلیل ساختار صلب و فروبسته، مانع پذیرش مفاهیم و ایده های جدید و کاهش انعطاف پذیری ذهن شده و در تفکر نقاد، با قرار گرفتن در جایگاه طرحواره های معیار، موجب ایجاد تفسیر نادرست از مسیله، خطا در ارزیابی ایده های جدید و ایجاد شبه تفکر نقاد خواهند شد.

    کلیدواژگان: تفکر طراحی معماری، مولد اولیه، حافظه، طرحواره، طرحواره ناسازگار
  • سحر طوفان*، حسن معماری، داریوش ستارزاده، مهسا فرامرزی اصل صفحات 17-39
    بیان مساله

    در هر فضای معماری، از مهم ترین مسایل موردتوجه، نحوه و چگونگی دریافت و فهم کالبد معماری در ذهن مخاطبان می باشد. در واقع این سوال همواره مطرح می باشد که آیا هر کالبد معماری از دید همه آدمیان به یک شکل دریافت و ادراک می شود یا تفاوت های ماهوی در این امر وجود دارد؟ در واقع، سوال اصلی پژوهش این است که کیفیت این ادراک در معماری بناهای یادمانی چگونه بوده است؟سوال تحقیق: ساز و کار کیفیت ادراک بناهای یادمانی معاصر چگونه است؟ کدام یک از مولفه های زیر مجموعه ای در کیفیت ادراک بناهای یادمانی معاصر از دیدگاه مخاطب این آثار، مهم تر می باشد؟

    اهداف تحقیق

    بررسی ساز و کار کیفیت ادراک بناهای یادمانی معاصر با توجه به چارچوب نظری تحقیق.

    روش تحقیق

    مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است که برای انجام آن از طرح تحقیق پیمایش استفاده شد. جامعه آماری شامل دانشجویان معماری دانشگاه های مختلف کشور بود. روش نمونه گیری طبقه ای-تصادفی و برای تعیین حجم نمونه آماری از فرمول کوکران در سطح 0.05 استفاده شد. با توجه به حجم جامعه آماری (1700 نفر) و ضرایب تعیین شده حجم نمونه آماری 303 نفر تعیین شد. به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه بسته استفاده شد. برای انجام تحلیل های تحقیق از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون همبستگی r پیرسون استفاده شد. با توجه به مبانی نظری و ادبیات موضوع، در پژوهش حاضر، می توان سه دسته کلی کیفیت معنایی، کیفیت زیبایی شناسی و کیفیت عملکردی را شناسایی نمود که هر یک، خود به زیرمجموعه ها (مولفه هایی) تقسیم بندی می گردند.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    در نهایت، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در ارتباط با کیفیت زیباشناسی عینی، مولفه های جامعیت و هماهنگی در بنا (0.67)، نظم و تقارن بنا (0.40)، تزیینات بنا (0.38) و تنوع رنگی بنا (0.14) به ترتیب بیشترین تاثیر مستقیم را بر کیفیت معنایی ادراک شده از بنا (حضور) در مخاطب دارند. در ارتباط با کیفیت زیباشناسی ذهنی، مولفه های معنا بخشی به پیرامون (0.48) و محرک های محیطی (0.34) بیشترین تاثیر مستقیم را بر کیفیت معنایی ادراک شده از بنا در مخاطب دارند. در ارتباط با کیفیت عملکرد، مولفه های مصالح مناسب (0.58) امنیت (0.49)، خدمات ارایه شده (0.47) و استحکام بنا (0.43) به ترتیب بیشترین تاثیر مستقیم را بر کیفیت معنایی ادراک شده از بنا در مخاطب دارند.

    کلیدواژگان: کیفیت ادراک، معنا، زیبایی شناسی عینی، زیبایی شناسی ذهنی، عملکرد
  • مینو قره بگلو*، حمیدرضا آشتیانی صفحات 40-57
    بیان مساله

    در دهه های اخیر با گسست معماری ایرانی از ویژگی های بستر فرهنگی، محیطی و تاریخی خود و هم نوایی با رویه جاری در دنیای معاصر، موجب تقلیل انسان به مراتب مادی وجود او شده است. این امر زمینه تنزل معماری به ساخت مایه و سرپناه را فراهم آورده است و به تبع آن، طرح واره های ذهنی ساکنان نیز از محیط های مسکونی دچار تغییرات شده است.سوال تحقیق: این نوشتار در پی پاسخگویی به این سوال است که کدام طرح واره های ذهنی در شکل گیری الگوی مسکن سنتی شهر مراغه تاثیرگذار بوده اند؟ و کدام یک از طرح واره ها بیشترین تاثیرگذاری را در شکل گیری این الگو داشته اند؟

    اهداف تحقیق

    ارتباط بین طرح واره ها و نمود بیرونی آن (الگوی مسکن) به واسطه فرایندهای شناختی قابل بررسی است که ریشه در مولفه های فرهنگی دارد. هدف این مقاله شناسایی طرح واره های رفتاری ساکنان خانه های سنتی مراغه مبتنی بر فرایندهای شناختی و نقش این طرح واره ها در شکل گیری الگوهای مکانی مسکن سنتی شهر مراغه است. انواع طرح واره های رفتاری به واسطه فرایندهای شناختی (ادراک، شناخت، ارزیابی، احساس، رفتار) قابل شناسایی است.روش تحقیق: در گام دوم پژوهش طرح واره های مذکور با مطالعات میدانی در قالب پرسشنامه و مصاحبه با ساکنان خانه های سنتی از طریق آزمون آماری کلموگروف اسمیرنوف و t ارزیابی گردید و ارتباط آن ها با الگوهای مکانی مسکن سنتی شهر مراغه مورد بررسی قرار گرفت و سپس یافته ها با استفاده از استدلال منطقی در ارتباط با چهارچوب نظری مطرح در پژوهش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و مشخص شد که کدام طرح واره تاثیر بیشتری در شکل گیری مسکن سنتی مراغه داشته است.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    نتایج تحقیق حاکی از این است که طرح واره های بافت، احساس، نقش، حقیقت و مفهوم، استراتژی و روش، خود و شخص، به ترتیب در شکل گیری الگوی مسکن تاثیرگذار بوده اند. طرح واره بافت شامل زیرمولفه های محرمیت، طبیعت، مهمان نوازی و فضای شخصی با بیشترین میانگین (3/32)، اولویت اول و طرح واره خود و شخص شامل زیرمولفه های هویت و استقلال با کم ترین میانگین (2/65) پایین ترین اولویت را در شکل گیری مسکن سنتی مراغه دارند. دستاورد نهایی تحقیق، نشان می دهد که میان طرح واره ها در تمام الگوهای مسکن سنتی مراغه تداوم قابل تاملی وجود دارد. درحالی که در جامعه معاصر، طرح واره ها تغییرات جهشی دارند و متناظر با این تغییرات، در الگوهای مکانی نیز شاهد دگرگونی هستیم.

    کلیدواژگان: طرح واره های ذهنی، الگو، مکان، مسکن، شهر مراغه
  • زهرا اعظمی، حمید ندیمی*، شادی عزیزی صفحات 58-77
    بیان مساله

    پیش بینی نحوه تعامل کاربران با فضا، از موضوعات مهم در فرآیند طراحی معماری است. یکی از رویکردهای مطرح در این خصوص، طراحی فرانامه محور است. این رویکرد، در رشته هایی همچون طراحی نرم افزار، طراحی محصول و گرافیک، جهت پیش بینی جنبه های تجربه کاربر در تعامل با یک سامانه، مورد استفاده قرار گرفته، ولی کاربرد آن در طراحی معماری روشن نیست.

    سوال تحقیق

    سوالات پژوهش حاضر بدین قرار است: 1) مولفه های فرانامه در طراحی معماری چیست؟، 2) چگونه می توان با الهام از روش های تجربه شده در سایر رشته های طراحی، چارچوبی برای فرآیند طراحی فرانامه محور در معماری، بر پایه تجربه کاربران پیشنهاد داد؟

    اهداف تحقیق

    هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های طراحی فرانامه محور و سپس ارایه چارچوبی برای آن در معماری است.روش تحقیق: پژوهش حاضر کیفی و از نوع موردپژوهی است. پشتوانه های نظری پژوهش مبتنی بر منابع کتابخانه ای است و طی آن، اجزای فرانامه و جایگاه آن در طراحی معماری مشخص می شود. در بخش موردپژوهی، برای گردآوری داده ها، از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با کاربران یک مجموعه آموزشی استفاده شده و روش تحلیل داده ها شامل کدگذاری باز، محوری و گزینشی می شود.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    یافته ها نشان می دهد که طراحی فرانامه محور در معماری، که مستلزم پیش بینی نحوه کاربرد آینده فضاها است، با بکارگیری دسته ای از روش ها در پیمایش و بیان فرانامه تجربه فضایی کاربران در ساختمان های موجود از همان گونه معماری، امکان پذیر می گردد. چارچوب پیشنهاد شده برای این فرانامه نویسی، که در تدوین احکام طراحی کالبد بنا نقش تعیین کننده دارد، شامل گام های زیر است:1) تنظیم "برگه کاربرنما"، یا نماینده ای از هر گروه کاربری، شامل مشخصات فردی، نیازها و نیز روایتی کوتاه از تجربه های فضایی روزمره،2) مصورسازی فرانامه های کارکرد فعلی فضا، در قالبی مشابه "فیلمنامه مصور"،3) ایده پردازی وضعیت مطلوب فضا بر پایه فرانامه کارکرد فعلی،4) تنظیم "فرانامه هنجاری" که نشان دهنده قواعد رفتاری و اهداف سازمانی و مشترک همه گروه های کاربر بنا است.

    کلیدواژگان: تجربه کاربر، کاربرنما، فرانامه، طراحی فرانامه محور، فرآیند طراحی
  • فاطمه حمیدی راوری، سمانه تقدیر*، پدرام حصاری صفحات 78-100
    بیان مسیله

    فرآیندهای طراحی و ساخت وساز در معماری از گذشته تا به امروز سرعت رشد زیادی داشته و اصول طراحی معماری سنتی ایران که بناهای ماندگاری را به جای گذاشته و به نیازهای کاربران پاسخگو بوده، رو به فراموشی است. یکی از روش های موثر برای شناخت ساختار فضایی بناهای سنتی، پیکره بندی فضایی می باشد. به دلیل اهمیت ویژه کاربری آموزشی در تعلیم و تربیت آینده سازان هر جامعه، پژوهش های زیادی با هدف ارایه اصول طراحی بهینه و مناسب فضاهای آموزشی انجام شده است. استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های سنتی ایران و دستیابی به اصول طراحی آن ها به محققان و طراحان در حوزه طراحی فضاهای آموزشی، بینش و آگاهی می دهد.

    سوال تحقیق: آیا می توان با استفاده از تکنیک نحو فضا، پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه تهران را استخراج کرد و به ساختار فضایی آن ها پی برد؟ کدام فضای بنای مسجد- مدرسه های قاجار دارای بیشترین و کمترین مقدار شاخص نحوی است؟ کدام بنای مسجد-مدرسه از بیشترین مقدار شاخص های نحو فضا برخوردار است؟

    اهداف تحقیق

    این تحقیق با هدف استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجار شهر تهران و دستیابی به ساختار فضایی فضاهای آموزشی آن زمان انجام شده است.

    روش تحقیق

    روش تحقیق این مقاله از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول مطالعات بصورت کتابخانه ای و با استناد به منابع معتبر در دسترس انجام شده و بخش دوم آن تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس رویکرد نحو فضا با استفاده از نرم افزار یو سی ال دپث مپ برای استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه شهر تهران می باشد.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری

     با تکنیک نحو فضا و استفاده از نرم افزار دپث مپ، می توان به پیکره بندی و ساختار فضایی بناهای سنتی ایران که در این پژوهش مسجد-مدرسه های قاجار شهر تهران به عنوان نمونه انتخاب شده است، دست یافت. نتایج آنالیزهای نرم افزار این روش که بصورت گراف و عدد ارایه می شود، امکان بررسی مقدار هر شاخص نحوی در بناها را داده و این مقادیر در بناهای مطالعه شده، مورد بررسی قرار گرفته است.

    کلیدواژگان: مسجد- مدرسه، پیکره بندی، دوره قاجار، نحو فضا، فضاهای آموزشی- مذهبی
  • فاطمه فلاحی، سعید میرریاحی*، حسین سلطانزاده، محمدمهدی رئیس سمیعی صفحات 101-117
    بیان مساله

    کاربرد فرمول های محاسباتی سهم عمده ای در هندسه معماری ایران در عصر تیموری دارد. آنچه در معماری دوره تیموری قابل توجه است بهره گیری از دیدگاه غیاث الدین جمشید کاشانی ریاضی دان قرن نهم، در اندازه گیری، محاسبات و فرموله کردن روش های اجرایی طاق و گنبد معماری است. یکی از مهمترین دستاوردهای غیاث الدین تثلیث زاویه و دایره است که پس از او میرزا ابوتراب نطنزی ریاضی دان عصر قاجار با روش هندسی هم ارز با روش جبری کاشانی به این مسیله پرداخت.سوال تحقیق: این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش ها است که کاشانی چگونه عملیات محاسبات در معماری را مورد توجه قرار داده است و رساله او چگونه از یک فرآیند نظر -عمل به تکنولوژی ساخت طاق و گنبد دست یافته است. میزان دقت سرمشق های کاشانی در توصیف اجرای طاق و گنبد معماری و نحوه استفاده سازندگان بنا از بیانات کاشانی از دیگر گزینه هایی هستند که در این پژوهش ارزیابی شده است.

    اهداف تحقیق

    هدف این پژوهش کشف روابط و تبیین قوانین محاسباتی از طریق ضوابط ترسیمی و محاسباتی کاشانی در تلاش برای پاسخ به سوالات فوق الذکر می باشد.

    روش تحقیق

    این پژوهش بر پایه استدلال منطقی متکی بر گزاره های قاعده مند ریاضیات استوار است. ابزار تحلیلی در این پژوهش توسط زبان برنامه نویسی پایتون در نرم افزار راینو می باشد که ارتباط دهنده قواعد محاسباتی و زبان اشکال در سرمشق های کاشانی است. نتایج این ارزیابی در عناصر معماری مسجد گوهرشاد که از لحاظ زمانی و مکانی با حضور کاشانی در منطقه مطابقت دارد، شناسایی می شوند.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    نتایج این پژوهش نشان می دهد که محاسبات و ترسیمات کاشانی فقط یک تمرین عملی نظری نبوده و او به درستی عملیات محاسباتی را برای خلق عناصر معماری به کار بسته است. همچنین رابطه میان قواعد محاسباتی سرمشق های کاشانی و نظام هندسی طاق و گنبد مسجد گوهرشاد تایید می شود.

    کلیدواژگان: طاق، گنبد، معماری تیموری، غیاث الدین جمشید کاشانی، مسجد گوهرشاد
  • آزاده وزیری، کمال رهبری منش* صفحات 118-132
    بیان مساله

    یکی از مفاهیم اساسی در آموزش وپرورش کودکان و نوجوانان، مفهوم اشتیاق تحصیلی است. اشتیاق و علاقه دانش آموزان به مدرسه می تواند بر کیفیت تعلیم و تربیت آن ها تاثیر بگذارد. یکی از عوامل مهم در نظام آموزش نوین، محیط آموزشی می باشد که توجه به مولفه های کالبدی آن می تواند نقش عمده ای را در شکل گیری رفتار، از جمله انگیزش و اشتیاق دانش آموزان در این محیط ها داشته باشد.سوال تحقیق: با به کارگیری کدام مولفه های کالبدی و کدام ملاحظات طراحی می توان اشتیاق تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه را در محیط های آموزشی ارتقا داد؟

    اهداف تحقیق

    بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مولفه های کالبدی محیط آموزشی و مولفه های اشتیاق تحصیلی دانش آموزان در مدارس می باشد.

    روش تحقیق

    پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهر قزوین می باشند که از این بین 227 نفر از میان شش مدرسه به عنوان جامعه نمونه به صورت نمونه گیری تصادفی نظام دار انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. داده ها با کمک نرم افزار SPSS 20 و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام تحلیل شدند.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه مستقیم و معناداری بین مولفه های محیط آموزشی شامل مولفه های فیزیکی، معماری و نمادین با مولفه های اشتیاق تحصیلی دانش آموزان شامل اشتیاق شناختی، عاطفی و رفتاری وجود دارد که بیش ترین میزان آن مربوط به تاثیر مولفه های معماری و مولفه رفتاری با ضریب همبستگی 0/764 و همچنین کم ترین میزان آن نیز مربوط به رابطه مولفه نمادین و مولفه عاطفی با ضریب همبستگی 0/527 است. ضریب همبستگی کل میان مولفه های محیط آموزشی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان نیز برابر 0/779می باشد که نشان از رابطه مثبت و معنادار قوی بین متغیر های تحقیق است. براساس یافته های پژوهش، با افزایش کیفیت مولفه های محیطی در مدارس، مشارکت تحصیلی در دانش آموزان نیز افزایش می یابد.

    کلیدواژگان: اشتیاق تحصیلی، مولفه های فیزیکی، مولفه های معماری، مولفه های نمادین، محیط آموزشی، قزوین
  • فرناز شاه پوری*، حامد مضطرزاده صفحات 133-149
    بیان مساله

    تقش فضاهای نیمه باز در زندگی شهری انسان معاصر بر کسی پوشیده نیست. این فضاها علاوه بر عملکرد های زیست محیطی و اقلیمی رسالت مهمی در ایجاد ارتباط انسان با طبیعت و کاهش استرس های محیطی ایفا می کنند. بهینگی در طراحی این فضاها به گونه ای که امکان تعامل حداکثری کاربر و فضا برقرار شود از جمله مواردی است که در برنامه ریزی جهت این دست از  فضا اهمیت ویژه ای دارند. در بدنه شهرها بسیار مشاهده شده است که فضاهای نیمه باز یک ساختمان در عین داشتن خصوصیات کالبدی یکسان، پویایی و زیست پذیری متفاوتی را از خود نشان می دهند. می توان علت این تفاوت را در آن دانست که به منظور تعامل پذیری، علاوه بر محیط، کاربر و ویژگی های شخصیتی او  نیز در این فرآیند دخیل می باشند. لذا در زمینه طراحی به عنوان یک فرآیند پیش از اشغال می بایست به علت عدم شناخت دقیق از کاربر و نحوه اشغال فضا توسط او، باید به پیش بینی و بهینه سازی عوامل مرتبط با کالبد به صورت ساختاری و غیر ساختاری به عنوان متغیر های در دسترس اتکا نمود. در این راستا در این پژوهش بررسی میگردد که در طراحی فضاهای نیمه باز مسکونی این عوامل و شاخص های سازنده آنها تا چه اندازه و به چه صورت در رابطه متعامل با کاربر نهایی تا کنون توانسته اند نقش پررنگ تری را ایفا نمایند.سوال تحقیق: میزان تعامل کاربر نهایی و فضاهای نیمه باز در واحد های مسکونی بر اساس چیدمان فضایی آنها چگونه است؟چه مولفه هایی بیشترین تاثیر را در تعامل کاربر نهایی با فضاهای نیمه باز ایجاد نماید؟

    اهداف تحقیق

    دستیابی به راهکاری جهت بررسی تعامل پذیری فضاهای نیمه باز مسکونی معاصر در راستای کمک به ارتقای راندمان فضا در طراحی فضاهای نیمه باز.

    روش تحقیق

    پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به روش کمی صورت گرفته است و رویکرد حاکم بر تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی است و ابزار تحقیق از نوع برداشت میدانی و مصاحبه و تحلیل داده های آن نیز به وسیله تکنیک نحو فضا و نرم افزار Depth Map و آنالیز داده ها از طریق بررسی ضریب همبستگی به وسیله نرم افزار Spss انجام شده است.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    در نهایت نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژگی های ساختاری بیش از ویژگی های غیر ساختاری در تعامل پذیری فضاهای نیمه باز مسکونی تاثیر گذارده اند. در میان این ویژگی ها شاخص اتصال در میزان تعاملات و شاخص همپیوندی  در شدت و نوع این تعاملات بیشترین تاثیر را داشته اند. شاخص عمق متوسط نیز هم با میزان و هم شدت تعاملات ارتباط خطی معکوس دارد.  علاوه بر شاخص های ساختاری، مولفه هایی همچون شیوه تملک، متراژ ، نسبت فضای نیمه باز به زیربنا، سرانه فضای نیمه باز در تعامل پذیری فضاهای نیمه باز موثر بوده اند. همچنین در یافته های این پژوهش مشخص شده است در صورتی که کاربر نهایی به حدی در ویژگی های کالبدی مداخله نماید که بتواند بر ویژگی های ساختاری فضا تاثیر بگذارد، تعاملات او با فضای نیمه باز به حداکثر می رسد.

    کلیدواژگان: تعامل، کاربر، فضای نیمه باز، نحو فضا، مسکن معاصر
  • حسنا ورمقانی* صفحات 150-165
    بیان مساله

    گشودگی فضا، رویت پذیری و خوانایی عرصه های درونی از مهم ترین شروط طراحی ابنیه تجاری است و در این زمینه، طراحی سیال فرم و فضا در معماری معاصر، هم خوانی و قرابت بیش تری با این گونه کاربری دارد. پیوستگی و عدم انقطاع بصری و فیزیکی فضا از ابتدای قرن بیستم در ایده «معماری گردشگاه» رخ نمود و به تدریج با پیشرفت فنون، راه تعالی را پیش گرفت.

    هدف تحقیق

    باتکیه بر اهمیت پرداختن به این شاخصه در عملکرد تعامل و خرید، هدف تحقیق حاضر، سنجش نحوه تبلور این ویژگی در عناصر فیزیکی و ساختار فضاهای تجاری معاصر ایران است و در این راه بر عوامل دخیل در ایده معماری گردشگاه تاکید دارد.

    روش تحقیق

    بر این مبنا پژوهش حاضر اقدام به بررسی موضوع در چهار مرکز تجاری معاصر تهران (ارگ تجریش، چارسو، سام پاسداران و آوا) و مقایسه و نقد کیفیت فضایی در تحقق این اصل نموده و جهت پیشبرد تحلیل از تکنیک نحو فضا و ترسیم و تفسیر نمودارهای توجیهی و محیط نرم افزارهای UCL Depthmap و Agraph بهره برده است. شاخص های چهارگانه معماری گردشگاه از طریق بررسی ادبیات تحقیق به روش تحلیلی توصیفی استنتاج شد و پس از بررسی و گزینش شاخص های مرتبط با موضوع در نظریه نحو فضا، فرآیند تحلیل به روش استدلال قیاسی و منطقی پی گرفته شد. به این ترتیب با استفاده از خروجی شاخص هایی چون هم پیوندی، تقارن نسبی، عمق و اتصال، خطوط دید محوری و مساحت میدان دید، موضوع گردشگاه فضا در چهار زیرگروه «پویایی- پیوستگی- یکپارچگی»، «محور- مقصد- توالی»، «مرحله بندی- زنجیروارگی- تداوم» و «سیالیت- گشودگی- تمامیت» در بناهای مطالعاتی مورد ارزیابی قرار گرفت.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تدابیر متعدد در ایجاد سیالیت فرمی/فضایی و واژگان معرف معماری گردشگاه موثرند. نحوه نمودپذیری این واژگان در بناهای موردمطالعه، تفاوت ها و شباهت هایی را آشکار می کند که شناخت نتایج مثبت و منفی آن ها به تصحیح فضایی عملکردی طرح های معاصر یاری خواهد رساند.

    کلیدواژگان: فضا، معماری سیال، مرکز تجاری، معماری گردشگاه، نحو فضا
  • درنا لطفی دمیرچی، امیرمسعود دباغ*، سید مصطفی مختاباد امرئی صفحات 166-184
    بیان مساله

    در دنیای سرمایه داری تولید فضا توسط نهادهای حاکم مسلط بر جامعه انجام می شود و به مثابه ابزاری سیاسی برای کنترل، قدرت و سلطه، برای دولت ها از اهمیت بالایی برخوردار است. تاثیر فضا به عنوان ابزاری سیاسی بر امور عملی فضا و ساخت بنا ها در پیوند با حوزه شهر و معماری قابل مشاهده است. لوفور این موضوع را از طریق بازنموده های فضا در نظریه «تولید فضا» مطرح می کند و به این موضوع می پردازد که دولت ها با استفاده از معماری و شهرسازی به شکل ابزاری، از طریق سیطره بر فضا، به کنترل اعمال و افکار مردم پرداخته و ایدیولوژی های مورد نظر خود را به آنان القا می کنند. از این رو در این پژوهش شیوه سیطره نهادهای حاکمیت، از طریق بازنموده های فضا در معماری معاصر ایران، مورد بررسی قرار می گیرد.سوال تحقیق: استفاده ابزاری دولت پهلوی از معماری در اعمال سیطره بر فضا چگونه بوده است؟ حاکمیت از طریق معماری در پی القای چه مفاهیمی بر کاربران فضا بوده است؟

    اهداف تحقیق

    هدف این پژوهش تشریح چگونگی استفاده از معماری و شهرسازی در سیطره بر فضا و القای معانی و مفاهیم مورد نظر حاکمیت در دوران سلسله پهلوی است.

    روش تحقیق

    در این مقاله که از نوع کیفی است، داده ها بر پایه شیوه اسنادی و مشاهدات میدانی و تحلیل محتوایی گردآوری شد و پس از سازماندهی داده ها، در مرحله ارزیابی توصیف، تحلیل و سنجش داده ها انجام گرفت و از طریق استدلال منطقی یافته های پژوهش به دست آمد.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    یافته های پژوهش نشان می دهد: در دوره پهلوی اول شاهد تمرکز بر ایده ها و مفاهیم سیاسی مورد توجه نهاد قدرت در ساختار شهر و ساختمان های نظامی و غیرنظامی هستیم. در این دوران سلطه حاکمیت از طریق باستان گرایی، الگو برداری از مدلهای توسعه در شهرسازی اروپای قرن نوزدهم و ساخت بناهای عظیم و رفیع محقق شده است. این امر همسو با مدرنیته، القای قدرت، استقرار، پایداری و اعتبار بخشی به حاکمیت بوده است. در دوره پهلوی دوم این روند با اندکی تغییر، از طریق توسعه شهرها و ساخت بناهای عملکردی و یادمانی صورت گرفت و در این مسیر، هم زمان با توسعه و ساخت بناهای فرهنگی شاهد ساخت بناهای یادمانی هدفمند، از جمله یادمان آزادی هستیم که بار معنایی بیشتری را به همراه دارد. این کار با استفاده از الگوهای مختلف معماری ایرانی و مدرن، علاوه بر ارایه تعریف جدیدی از ایران مدرن، اهدافی مانند: نمایش شکوه و عظمت شاهنشاهی ایران، معرفی تمدن ایران باستان، اعتباربخشی به نظام شاهنشاهی و ایدیولوژی های حاکمیت را دنبال کرده است.

    کلیدواژگان: نظریه تولید فضا، فضای سیاسی، مفهوم پردازی شده، بازنموده های فضا، هنری لوفور
  • سید حامد قافله باشی*، محمدمهدی ضرابی، ندا زرکش صفحات 185-203
    بیان مساله

    باغ های موجود در هر شهر به مثابه قلب تپنده آن شهر محسوب می شوند، اهمیت باغات سنتی در شهری چون قزوین که قدمتی چند هزارساله دارد و جزیی از پیکره ی این شهر محسوب می شوند ، به عنوان یک بخش جاندار برای شهر تلقی می گردند و در هماهنگی بابخش بیجان کالبد شهر، ساختار یا بافت و سیمای شهر را تشکیل می دهند که نبود آنها بر ارزش های بصری و سیما و منظر شهر قزوین نیز تاثیر معنا داری خواهد داشت. در واقع آنچه این شهر را در میان دیگر شهرها که قرابتی با آن دارند، یکه و یکتا می کند، این است که مردمان این دیار که در خشک بوم زندگی می کردند، توانستند باغستانی به مساحت 6000 هکتار را آنچنان در اطراف شهر سامان دهند که با ساختاری شهرسازانه در متن زندگی شهری جایی گیرد و کارکردی زیست محیطی ، معیشتی و حتی فراغتی داشته باشد.سوال تحقیق: آیا ساماندهی و احیای باغات سنتی می تواند در ارتقاء کیفیت سیمای منظر شهری و همچنین حفظ محیط زیست درشهر قزوین نقش داشته باشد؟

    اهداف تحقیق

    هدف اصلی و اساسی این پژوهش ساماندهی و احیای باغات سنتی در جهت افزایش کیفیت سیما و منظر شهری، همچنین حفظ محیط زیست و توسعه پایداردر شهر قزوین می باشد. و از اهداف فرعی این پژوهش می توان به - شناسایی و تبیین تاثیرات حفظ باغات سنتی بر افزایش کیفیت مولفه های منظر و توسعه پایدار زیست محیطی شهرقزوین- ارایه راهکارهایی در جهت حفاظت باغات سنتی با توجه به فشارهای فزاینده جمعیتی و تمایل توسعه فیزیکی شهر در سال های اخیر اشاره نمود.

    روش تحقیق

    روش تحقیق در این پژوهش تطبیقی- مطالعه موردی و در موارد ضروری از روش تحقیق توصیفی برای بیان اطلاعات کمی و آماری بهره گرفته شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و همچنین یافتن رابطه ی همبستگی بین مولفه های توسعه پایدار، سیما و منظرشهری از روش های آماری، آزمون توکی در نرم افزار spss، T تک نمونه ای و همبستگی پیرسون استفاده شده است.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    نتایج تحقیق حاکی از ان است که احیاء باغات سنتی در ارتقاء کیفیت سیما و منظر شهری نقش اساسی دارد، همچنین حفاظت از آنها نیز درارتقاء و توسعه ی پایداری وضعیت زیست محیطی شهر قزوین اهمیت حیاتی دارد.

    کلیدواژگان: باغ سازی، منظر شهری، توسعه پایدار، قزوین، ساماندهی واحیاء
  • رزا وکیلی نژاد*، پرستو عشرتی، گلنوش پارسی صفحات 204-220
    بیان مساله

    ساختمان ها در طول چرخه حیات خود تاثیرات گسترده ای بر محیط زیست اطراف خود می گذارند. اثرات منفی ساختمان هم چون ازبین بردن بخشی از  محیط زیست و استفاده حدود 40 درصدی از منابع انرژی سبب ایجاد رویکردهای جدیدی از جمله مفهوم ساختمان سبز در معماری شده است. در حال حاضر صنعت ساختمان سازی در ایران، حدود یک سوم انرژی مصرفی کشور را به خود اختصاص داده است. از این رو، توجه به اصول طراحی و احداث ساختمان سبز می تواند نقش مهمی در حل مشکلات انرژی و محیط زیستی در ایران داشته باشد. اگرچه آموزش های دانشگاهی یکی از فرصت ها برای هدایت و ایجاد انگیزه در دانشجویان رشته معماری به سمت به کارگیری اصول طراحی معماری سبز است، اما در حال حاضر این موضوع در آموزش دوره کارشناسی معماری در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است.سوال تحقیق: معیارهای ساختمان سبز تا چه اندازه در ارزیابی استادان از طرح های دانشجویان در دوره کارشناسی معماری واجد اهمیت است؟

    اهداف تحقیق

    هدف از این مقاله، تعیین میزان اهمیت معیارهای ساختمان سبز در ارزیابی استادان از طرح های دانشجویی کارشناسی معماری در ایران و هم چنین تعیین دروس طراحی معماری با بیشترین قابلیت، جهت آموزش معیارهای ساختمان سبز در این دوره است.

    روش تحقیق

    روش این تحقیق توصیفی و تحلیل آماری است. در گام اول شاخص های مشترک در دو سیستم لید و بریم به عنوان ملاک سنجش ساختمان های سبز تعیین شده و در گام دوم با ابزار پرسشنامه نظرات مدرسان دروس طراحی معماری در زمینه میزان اهمیت به معیارهای ساختمان سبز در ارزیابی طرح های دانشجویی، روش پیشنهادی برای آموزش آن و موانع پرداختن به این اصول در آموزش دانشگاهی جمع آوری گردید. در گام سوم داده ها با استفاده از روش آنتروپی شانون تحلیل شد.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    یافته ها نشان می دهد که اولویت معیارها بر اساس میانگین وزن دسته به ترتیب شامل یک) بهره وری آب، دو) سایت، سه) حمل و نقل، چهار) معیار انرژی و معیار مصالح و منابع با امتیاز برابر  و پنج) کیفیت محیط داخلی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اختصاص یکی از طرح های معماری به ویژه طرح نهایی به آموزش اصول ساختمان سبز می تواند راهکار مناسبی برای افزایش آگاهی دانشجویان نسبت به این موضوع باشد. این در حالی است که مهم ترین مانع آموزش معماری سبز، توجه ناکافی به معماری سبز در سرفصل دروس طراحی دوره کارشناسی بوده و بازنگری سرفصل دروس ضروری بنظر می رسد. این مقاله بر اساس وضع موجود در ایران است و پیشنهاد می گردد در پژوهش های آتی، اولویت بندی معیار ها مبتنی بر نیازهای واقعی کشور انجام شود.

    کلیدواژگان: ارزیابی طرح معماری، آموزش معماری، کارشناسی معماری، ساختمان سبز، آنتروپی شانون
|
  • Alireza Mahmoodabadi, Hamid Mirjany * Pages 1-16
    Problem statement

    Design thinking 1 is related to disciplines such as architecture, industrial design and art and is also discussed today in the disciplines of engineering and management. Design thinking, as the main tool of designers' creativity, has always been considered as one of the pillars of architecture education and many factors have played a role in strengthening or weakening it. These include: culture, gender, age, parenting styles, school and occupation. One of the factors that can weaken the architectural design thinking is the maladaptive schemas of the mind that have received much attention in recent years and its harms in various areas, especially in the field of relationships and social interactions, have been studied and less Its impact on design thinking and specifically architectural design thinking has been discussed.Research question: In this regard, the question arises: What is the relationship between architectural design thinking and incompatible schemas?Objectives of this research: The purpose of this research is 1) to understand the relationship between architectural design thinking and incompatible schemas 2) to create an introduction to understand the effect of incompatible schemas on architectural design thinking and its possible harms.Research

    Method

    The research method in the first part is descriptive, which introduces the idea of architectural design and incompatible schemas, and in the second part is an analysis based on logical reasoning that by studying theoretical foundations and analyzing concepts, the relationship between architectural design thinking and schema. Incompatibilities are inferred.The most important findings and conclusions of the research: In this paper, in order to obtain the relationship between architectural design thinking and incompatible schemas, first the nature of architectural design thinking was examined and it was found that architectural design thinking is formed from the interaction of two types of thinking, namely creative thinking and critical thinking. They run the architectural design process in parallel and at the same time. The purpose of architectural design thinking is to create the initial generator of its design and development until the formation of the final product, which can be achieved through the interaction of creative thinking and critical thinking, relying on the designer's memory. The memory of the designer has a dynamic and active structure in architectural design thinking and consists of a complex and intertwined network of mental schemas. The analysis of the characteristics of the primary generator and the classification of the types of schemas showed that mental schemas do not have the same characteristics and some of them are present in architectural design thinking, one of which is the incompatible schema. By identifying the types of maladaptive schemas and their place in architectural design thinking, it was concluded that maladaptive schemas, by disrupting creative thinking and critical thinking, weaken architectural design thinking. In creative thinking, incompatible schemas, by being in the position of basic schemas, due to their rigid structure, prevent the acceptance of new concepts and ideas and reduce the flexibility of the mind, and in critical thinking, by being in the position of benchmark schemas, It will lead to misinterpretation of the problem, errors in evaluating new ideas, and the creation of pseudo-critical thinking.

    Keywords: Architectural design thinking, primary generator, memory, schema, incompatible schema
  • Sahar Toofan *, Hasan M|Emari, Dariush Sattarzadeh, Mahsa Faramarzi As Pages 17-39
    Research Problem

    In any architectural space, one of the most important issues is how to perceive and understand the body of architecture in the minds of the audience. Is it sound that every architectural body creates the same shape and perception of all human beings, or is there an essential difference in this matter? The main question of the research is what was the quality of this perception in the architecture of monuments?Research Question: What is the mechanism of the perceived quality of contemporary monuments? Which of the following components is more important in the quality of perception of contemporary monuments from the perspective of the audience of these works?

    Research Method

     The present study is a descriptive-analytical study that used a survey research design. The statistical population included architecture students of different universities in the country. The stratified random sampling method was used to determine the statistical sample size of Cochran's formula at the level of 0.05. According to the statistical population (1700 people) and the determined coefficients, the statistical sample size was 303 people. To collect data, a closed questionnaire was used. One-way analysis of variance and Pearson r correlation test was used for research analysis. According to the theoretical foundations and literature of the subject, in the present study, three general categories of semantic quality, aesthetic quality, and functional quality can be identified, each of which is divided into sub-components.The

    Most Important Results and Conclusion

     Regarding the dimension of identity and originality of semantic quality, the findings of the regression model show that the quality of mental aesthetics (0.42) and the quality of performance (0.24) have a considerable effect and causal relationship with the dimension of identity and originality of semantic quality. Regarding the sense of the belonging aspect of semantic quality, the findings of the regression model show that the quality of performance (0.32) and the quality of mental aesthetics (0.27) have the most effective impact and causal relationship with the dimension of sense of belonging to the semantic quality of the building. Regarding the readability dimension of semantic quality, the findings of the regression model show that the quality of objective aesthetics (0.41) and the quality of performance (0.34) have a considerable effect and causal relationship with the readability dimension of the semantic quality of the building. Comparison of the findings shows that the quality of services (ie security, strength, and services provided in the building) has a causal effect on all dimensions of the semantic quality of the building, among which has the most effective impact on the readability dimension of the building. But about the mental and objective aspects, the aesthetic quality of the findings is different. In this way, the quality of existing aesthetics has the most effective impact on the legibility dimension of semantic quality and does not have a significant effect on the aspects of originality and identity of semantic quality. While the mental aspect of aesthetic quality has a considerable impact on the dimension of originality and identity of semantic quality and does not have a significant effect on the readability dimension of semantic quality. Also, the objective aspect of aesthetic quality has no important outcome on the sense of belonging aspect of semantic quality. While the mental aspect of aesthetic quality has a significant and causal effect on the sense of the belonging dimension of semantic quality.

    Keywords: Quality of perception, Meaning, objective, subjective aesthetics, performance
  • Minou Gharehbaglou *, Hamidreza Ashtiani Pages 40-57
    Research Problem

    In recent decades, Iranian architecture has experienced a break with its environmental, historical and cultural context. This shift toward mainstream trends in the contemporary world has brought the human aspect of Iranian architecture to its most materialistic embodiment. As a result, architecture has been reduced to its minimal essence as shelter, subsequently, affecting the inhabitants’ mental schemas of residential environments.Research Question: This article seeks to answer the following questions: What mental schemas have helped shape the traditional housing pattern of Maragheh city? And which of the schemas have had the highest impact on shaping this pattern?

    Research Method

    The relationship between mental schemas and their external representation (that is, the housing pattern) can be examined through cognitive processes that are rooted in cultural factors. After a review of relevant literature, this paper investigates the role of mental schemas in shaping place patterns. To this end, we identified the different types of behavioral schemas through cognitive processes (perception, cognition, evaluation, emotion, behavior). Then, in the second step, we investigated these schemas through field surveys in the form of questionnaires and interviews with residents of traditional houses, and examined their relationship with traditional housing patterns in Maragheh. Traditional houses in Maragheh can be categorized into four patterns. After analyzing field data, we identified the most effective schemas in the formation of traditional housing in Maragheh.

    The Most Important Results and Conclusion

    Our findings indicate that the following schemas have had the highest impact on the formation of the housing pattern in Maragheh in order of arrangement: Context, Emotion, Role, Fact and Concept, Strategy/Procedure and Self/Person. The Context schema with its subcomponents of privacy, nature, hospitality, and personal space received the highest mean score (3.32) as the first factor. The Emotion schema with its subcomponents of happiness and pleasure, belonging, and reactive-emotional content received a mean score of 3.26 as the second factor. The Role schema with its subcomponents of socialization and social bonding, participation, and community life received a mean score of 3.06 as the third factor. The Fact and Concept schema with its subcomponents of association and finding meaning, conceptualization, memories and lessons, operational perception and inferential perception received a mean score of 3.02 as the fourth factor. The Strategy/Procedure schema with its subcomponents of attention, cognitive mapping and decision making received a mean score of 2.85 as the fifth factor. Finally, the Self/Person schema with its subcomponents of identity and independence received the lowest mean score (2.65) as the least important factor in the formation of traditional housing pattern in Maragheh. The ultimate achievement of this research indicates that there is continuity among all schemes in traditional housing patterns. The patterns seem to have been continuous and gradual. In contemporary society, however, schemas are undergoing dramatic changes and corresponding to them, changes occur in effective schemas in spatial patterns. Therefore, in contemporary housing design, it is necessary to adjust spatial solutions to allow for the shift from the current patterns of housing to desirable cultural patterns in contemporary housing with a comprehensive understanding of mental schemas at both levels of common and ideal cultural schemas.

    Keywords: Mental Schemas, pattern, Place, Housing, Maragheh City
  • Zahra Azami, Hamid Nadimi *, Shadi Azizi Pages 58-77
    Research Problem

    onsidering users' interaction with a space to predict its future function is a key issue in the architectural design process. In this regard, a well-known approach is a scenario-based design. This approach is used in software design, product design, and graphics to predict aspects of the user experience interacting with a system. However, it has no clear application in architectural design. Nevertheless, users often have an uncertain position in the architectural design process. Users are rarely consulted, probably because architects do not have direct access to them and their views. Architects often overlook the diversity and spatial experience of users. When visualizing future users, they use their personal experiences as the main reference.Research Question: This study seeks to answer the following questions: "What components are needed to write a scenario in architectural design?" And "How can a framework be proposed for the scenario-based design process in architecture based on user experience inspired by methods developed in other design disciplines?"

    Research Method

    This is a qualitative research that uses a case study. In theoretical discussions, drawing upon documentary research methods, scenario components and the concept of "scenario-based design" in architecture were explained. A series of field studies were then conducted to identify the user experience to develop a scenario-based design framework based on user experience. For this purpose, a non-profit girls' secondary school in Tehran was selected as a case study. Data were collected through participant observation, activities and events, and semi-structured interviews with various school users. For interviews, purposive sampling and theoretical saturation criteria were used. The text of these interviews was then analyzed using quantitative content analysis to extract the influential components in the users' spatial experience. By coding the text of the written interviews, i.e., the school users' narratives of their spatial experience in the building, six main categories were finally obtained. The components were physical-spatial (spatial quality), physical-functional (users' functional requirements), safety, physiological-biological, psychological (individual and social), and cultural-religious (culture and religious ethics). Then, the personal characteristics of the representative of each group of users (including age, gender, profession, needs) were compiled along with the abstract of the narratives of their spatial experience, in the form of a series of sheets called "User Persona Sheet."

    The Most Important Results and Conclusion

    The findings showed that scenario-based design in architecture is possible by using various methods in navigating users' spatial experience in existing buildings of the same type, addressing the current and desired functional scenarios of the spaces. In response to Q1, transferring the scenario components in other design disciplines to architectural design, helped identify the components needed for scenario writing in architecture. These were the user, the user's desires, the location, the user's activities, the events, the time period of the activities, the time sequence and the relationship of the activities to the spaces (scenario plot), and the final product (architectural space). The "User Persona" sheets provided us with the information required to take the above steps. Q2 relates to the framework and steps of scenario writing in the architectural design process. The first step involves appointing a representative from each user group and setting up a "user persona sheet" for each of them containing personal details, needs, a brief account of everyday space experiences, and their view of the desired spaces. In the second step, the current function scenarios of the spaces were illustrated in a format similar to a "storyboard." To this end, it was attempted to represent the narrative of a user's typical day-to-day activities along with his or her key explanations in a chronological hierarchy. In the third step, the scenarios of the desired function of spaces were carried out. Here, according to the current function scenarios and the users' views of the desired situation, an idea was developed about the desired future scenarios of the spaces, containing design ideas. So far, everything has been done based on the spatial experiences of users. In buildings such as schools, with management systems, goals, policies, and norms, a "normative scenario" is added to the pre-proposed scenarios. It reflects the norms, rules of behavior, organizational and common goals of all user groups, affecting the architectural spaces.

    Keywords: User experience, Persona, Scenario, Scenario-based design, design process
  • Fateme Hamidi Ravari, Samane Taghdir *, PEDRAM HESSARI Pages 78-100
    Research Problem

    Architectural design and construction processes have grown a lot from the past to the present day, and the principles of traditional Iranian architecture design that have left overwhelming buildings and responsive to the needs of every user, are forgotten. One of the most effective ways to understand the space structure of traditional space buildings is to understand the special configuration. Due to the importance of educational use in the education of the future makers of each community, many research has been done to present the principles of optimal design and appropriate educational spaces. Extraction of the Iranian Iranian mosque - schools and their design principles give researchers and designers insights in the field of educational space design.Research Question: Can the Qajar mosque -schools in Tehran be extracted and discovered their spatial configuration and structure by using space syntax technique? Which Qajar mosque - schools have the highest and lowest syntax index? Which mosque-school building has the highest number of syntax indices?Article Goals: This study aimed at extracting the mosque-schools of the Qajar period in Tehran and to achieve the spatial structure of the educational spaces of that time. The spatial structure of the buildings can be achieved by using the results obtained from Deep Map software that analyzes indicators in the configuration of buildings. The spatial structure and configuration of the buildings can be achieved by using the results obtained from UCL Depth Map software (integration, control, choice, depth, visual and axial connectivity) that analyzes syntactic indices in the configuration of buildings. With the results of the analysis obtained from Depth Map software, which is provided in graph and number, the lowest and highest amount of syntax indices in spaces is examined. It is possible to compare the values between the buildings under study by output from the analysis of Depth Map software in the form of tables and numbers.

    Research Methods

    The research method of this article consists of two parts: The first part of the studies in a library based on valid sources available. The second part is data analysis based on the syntactic approach of space using the UCL Depth Map software for extracting the configuration of the mosque-schools of Qajar in Tehran. For this purpose, after the draw of the buildings in AutoCAD software, their DEX file has been entered into the UCL Depth Map Software for analysis.

    The Most Important Results and Conclusion

    With the technique of space syntax and the use of UCL Depth Map software, we can find the configuration and space structure of traditional Iranian buildings in which the Qajar Mosque-Schools were selected as examples. The results of the software analysis of this method, which are presented as graphs and numbers, allow the amount of syntactic index in the buildings and these values in the studied buildings have been investigated. According to the findings of this study, the highest amount of "intedration" for the Mirza Musa Mosque-School, was the highest "choice", "depth" and "visual and axial connectivity" for the new Sepahsalar School (shahid motahari). Due to the same amount of "control" index in most buildings, the lowest is stated in the mosque-School of Hakim Bashi (Mirza Mahmoud Wazir).

    Keywords: Mosque-School, Configuration, Qajar period, Space Syntax, educational-religious spaces
  • Fatemeh Fallahi, Saiid Mirreiahi *, Hossein Soltanzadeh, Muhammad Mahdi Ra&Amp, Rsquo, Is Sami&Amp, Ei Pages 101-117
    Research Problem

    The application of computational formulas has a major role in the geometry of Iranian architecture in the Timurid era.  What is interesting about the architecture of this period is the use of the ideas of Al’Kashi --a ninth century mathematician-- in measuring, calculating, and formulating the methods of constructing vaults and domes. One of the most important achievement of Ghiaseddin is related to triangulation. It was Mirza Abu Turab Natanzi, a mathematician of the Qajar era, who later dealt with this issue through a geometric method equivalent to Al’Kashi’s algebraic method.Research Question: This research explores whether Al’Kashi has accurately considered computational operations in architecture or his thesis is just a practical and theoretical exercise. We also investigate whether Al’Kashi’s models are precise descriptions of existing vaults and whether the builder has carefully paid attention to Al’Kashi’s recommendations. To address these issues, we aim at discovering the relationships and explain the new computational rules proposed in Al’Kashi’s works.

    Research Method

     The research method is based on logical reasoning through precise mathematical propositions. The analytical tool includes Python programming language to be run in Rhino software, which could link computational rules and the Shape Grammars in Al’Kashi models.  The results of this evaluation are identified in the architectural elements of Goharshad Mosque, which corresponds to Al’Kashi 's presence in the region of Khorasan at the time the mosque was built. Computational exploration of architectural elements requires modeling and physical encoding. The predominant feature of Al’Kashi’s works is approaching architectural elements from a descriptive-analytical perspective. This method involves component-based classification, defining the parameters of the elements, and describing their resulting hierarchy. Therefore, our method is based on modeling in Rhino software. In addition, the Grasshopper extension and Python programming language were used to examine and determine computational relationships, the language of shapes between architectural elements (vault and dome), and Al’Kashi models based on the geometric system of Timurid architecture.  We first investigate how accurately Al’Kashi calculated the coefficients of the vaults; next, by referring to the dimensions and sizes of the vault and dome in the related building, we search for the roots of their geometric system in order to find the numerical correspondence of these ratios in Al’Kashi models.

    The Most Important Results and Conclusion

     The results suggested that Al’Kashi’s calculations and drawings are not merely a practical and theoretical exercise; rather, they have correctly used computational operations to develop architectural elements. Besides, there is a relationship between the computational rules of Al’Kashi models and the geometric system of the vault and dome of Goharshad Mosque. Indeed, Ghavam al-Din Shirazi, the architect of the Timurid court, has appropriately deployed the geometric system and computational rules of his time in the construction of this building. These findings reinforce the hypothesis that the ‘captains of industries’ used to obtain their mathematical and geometric knowledge through dialogue with contemporary intellectuals. Goharshad Mosque showcases the harmony and balance between the geometric and computational system of the Timurid era.

    Keywords: Vault, Dome, Timurid architecture, Al’Kashi, Goharshad Mosque
  • Azadeh Vaziri, Kamal Rahbari Manesh * Pages 118-132
    Research Problem

    Academic achievement and success of students and related factors is one of the priorities of research in education. One of the basic concepts in children's and adolescents' education is the concept of academic enthusiasm. Students' academic enthusiasm is a variable that is vital to learning to the extent that it is taught as an important factor in learning. Students' enthusiasm for school can affect the quality of their education. One of the effective educational factors in the modern education system is the educational environment that paying attention to its physical components can play a major role in the formation of behavior, including motivation and enthusiasm of students in these environments. Therefore, the purpose of this study was to identify the environmental components affecting students 'academic enthusiasm and to investigate the relationship between the physical components of the educational environment and the components of students' academic enthusiasm in schools.Research question: By using which physical components and which design considerations can the academic enthusiasm of high school students be promoted in educational environments?

    Research Method

    The present study is applied in terms of purpose and survey in terms of methodology. The statistical population of this study is the first grade high school students in Qazvin, among which 227 students from six schools were selected as the sample population by systematic random sampling. A researcher-made questionnaire was used to collect data. Which was set in two parts: assessing the quality of the components of the educational environment with 21 items and measuring students' academic enthusiasm with 12 items. This questionnaire was obtained based on a study of research background and a survey of experts, whose face validity was measured by professors in this field and statistical validity was calculated through Cronbach's alpha. The findings were analyzed using SPSS 20 software using Pearson correlation coefficient and stepwise regression analysis.

    The Most Important Results and Conclusion

    In the present study, by examining different theories and summarizing and classifying them, knowledge of environmental components affecting students' academic achievement was obtained based on the literature. The results of this stage of the research  showed that environmental components affecting students' academic achievement can be divided into three general categories: "physical components"  "architectural components" and finally "symbolic components". The results show that there is a direct and significant relationship between the components of the educational environment including: physical, architectural and academic enthusiasm components of students including cognitive, motivational and behavioral enthusiasm, the highest amount of which is related to the effect of architectural components and behavioral components with correlation coefficient of 0.764 and also the lowest amount is related to the relationship between symbolic component and emotional component with correlation coefficient of 0.527. The total correlation coefficient between the components of the educational environment and students' academic enthusiasm is 0.779, indicating a strong positive and significant relationship between the research variables. The results of this study confirmed the researches on designing and tailoring the environment on students' learning. According to the research findings, with increasing the quality of environmental components in schools, academic engagement in students also increases.

    Keywords: Academic enthusiasm, Physical components, Architectural components, Educational environment, Symbolic components, Qazvin
  • Farnaz Shahpouri *, Hamed Moztarzadeh Pages 133-149
    Research Problem

    It is a few decades since lack of semi-open spaces have assumed importance in the housing, driving mankind to revise many conventional procedures in architectural design and construction. The role of semi-open spaces in the modern life is not hidden from anyone. This is the modern world's only chance to make closed spaces connected to the open spaces beyond the walls. In addition to environmental and climatic functions, these spaces play an important role in connecting humans with nature and reducing environmental stress. In order to gain the maximum user-space interaction, semi-open spaces must be design in an optimum level. This level of design take a deep vision about how these spaces work and what people are expect about them. In the body of cities, it has been observed that the semi-open spaces of a building, while having the same physical characteristics, show different dynamics and livability.  The reason for this difference can be finding in the component of interaction. In order to be interactive, the user and his personality traits, in addition to the environment are also involved in this process. Therefore, in the field of design as a pre-occupation process, due to the lack of accurate knowledge of the end user and how he occupies space, it is necessary to predict and optimize the factors which are related to the space as variables which are Available and can relied on. In this regard, this study is investigating factors and their constructive indicators in semi-open spaces which have been able to play a more prominent role in the interaction with the final user.Research Question: What is the relationship between the interaction of the final user and semi-open spaces structure in residential units based on space syntax theory?Which components have major impact on final-user interaction with semi-open spaces?

    Research Method

    This research has been done by examining case studies through field study and interview and its data has been analyzed by spatial syntax technique and Space syntax software and data analysis by examining the correlation coefficient by Spss software.

    The Most Important Results and Conclusion

    Finally, the results indicate that structural features have more affect than non-structural features in the interaction of semi-open residential spaces. Among these features, the connection index had the most impact on the amount of interactions while the correlation index on the intensity and type of these interactions. The average depth index is also inversely related to both the amount and intensity of interactions.In addition to structural indicators, components such as acquisition method, area, ratio of semi-open space to area, per capita semi-open space have been effective in the interaction of semi-open spaces. The findings of this study also show that if the final user intervenes in the physical features to the extent that it can affect the structural features of the space, his interactions with the semi-open space will be maximized.

    Keywords: Interaction, user, semi-open spaces, Space Syntax, Contemporary Housing
  • Hosnavarmaghani Varmaghani * Pages 150-165
    Research Problem

    The openness of space, visibility and legibility of interior spaces are the most important conditions for the design of commercial buildings, and in this regard, the fluid design of form and space in contemporary architecture is more in line with such use. From the beginning of the twentieth century, the continuity and visual and physical continuity of space occurred in the idea of "promenade architecture" and gradually, with the advancement of technology, it took the path of excellence. Research Question: Research questions about the quality of fluid space in these four buildings are designed and lead to measures of the quality of interior space in the structure of contemporary commercial buildings: What physical elements and spatial structures did each of the four commercial buildings under study use, and how did they use them to create the fluidity of space? What are the differences and similarities between the promenade architecture in these four buildings?

    Research Purposes

    Relying on the importance of addressing this feature in the interaction and shopping functions, the purpose of this study is to assess how this feature appears in the physical elements and structure of contemporary commercial spaces in Iran and in this way emphasizes the factors involved in the promenade architecture idea.

    Research Method

    Based on this, the present study investigates the issue in four contemporary commercial centers of Tehran (Arg Tajrish, Charso, Sam Pasdaran and Ava) and compares and critiques the spatial quality in the realization of this principle. It has used the space syntax technique to advance the analysis and drawing and interpreting diagrams and UCL Depthmap and Agraph software. Four promenade architectural features were inferred through a descriptive analytical method by reviewing the research literature. the analysis process after reviewing and selecting the relevant indicators in the space syntax theory, was followed by comparative and logical reasoning. Thus, using the output of indicators such as integration, relative symmetry, depth and connection, Axial analysis and Isovist, the subject of Promenade architecture in four subgroups: "dynamics-continuity-integrity", "axis-end-sequence", "staging-Chain-integrity" and "fluidity-openness-totality" were evaluated in the study buildings.

    The Most Important Results and Conclusion

    The results showed that various measures are effective in creating formal / spatial fluidity and words representing the promenade architecture. How these words are expressed in the study buildings reveals differences and similarities that recognizing their positive and negative results will help to correct the function and space design of contemporary designs.

    Keywords: space, Fluid architecture, Commercial Center, Promenade architecture, Space Syntax
  • Dorna Lotfi Demairchi, Amir Masoud Dabagh *, Mostafa Makhtabad Pages 166-184
    Research Problem

    The fact that the production of space in the modern world is dominated by the ruling institutions is one of the most controversial propositions in architectural theories, as urban space control is presented as a political tool to exercise the domination of governments. Space, as a political tool that is materialized through its representations in architecture and urban space, leads to the expansion of power in modern urban life. Lefebvre has addressed this issue through the representations of space in the theory of space creation, and deals with the issue that governments use architecture and urban planning as a tool to control people's actions and thoughts and instill their desired ideologies into them. With regard to this, in this study, which aims to explain how to use architecture to dominate space and induce the desired meanings and concepts of governance, the dominance of governance institutions through representations of space in contemporary Iranian architecture was examined.Research Question: How has the government used architecture as a tool to dominate space? what meanings and concepts has the government sought to instill in people by using architecture?

    Research Method

    Accordingly, in this research, which is based on the qualitative research method, data were collected based on the documentary method, field observations, and content analysis. Research findings were obtained. Since the beginning of developments in the field of city and architecture and the formation of new government structures and urban planning in Iran is from the Pahlavi period, the hypothesis of this study is that in the Pahlavi era, due to dictatorial thinking in line with the dictatorship in the world, the government used tools from architecture and urban planning, it seeks to induce its desired concepts and through this, it has dominated the space. Therefore, based on the theoretical foundations of the research, the Pahlavi period was studied.

    The Most Important Results and Conclusion

    All developments in the field of architecture and urban planning in the first Pahlavi period, based on modern and non-traditional ideas, were carried out by the government and were in line with political and governmental programs and directly under the supervision of military organizations and the government. Therefore, in this period, we see the focus on political ideas and concepts in the structure of the city and military and civilian buildings. In the second Pahlavi period, this process took place through the development of cities and the construction of functional and memorial buildings. This trend continues in another way in the second Pahlavi period. Therefore, through the analysis of architecture and urban planning of the first Pahlavi period and the case study of the Freedom Monument as a political monument from the second Pahlavi period, the method of domination of space was investigated and the concepts of governance in these two periods were extracted. The results of this study shows This trend was achieved in the first Pahlavi period through archeology and the display of ancient architecture, modeling development models in nineteenth-century European urbanism, and the construction of huge and lofty buildings. And confronting the tradition and instilling a sense of permanence, establishment, stability of the government and Pahlavi military authority. On the other hand, the construction of squares, which was functionally in line with the development of the city, also became a place to show the military power and authority of the government through purposeful naming and the use of tools. In other words, the institutions in power in this way have sought to realize the meanings and concepts considered in the urban spaces and architecture of this period. In the second Pahlavi period, hegemony through art and architecture has purposefully determined which subjects and historical events are worthy of public representation and where they should be placed to have the greatest impact, and in this regard simultaneously with the development and construction of cultural buildings. We are witnessing the construction of monumental buildings in a purposeful way, which has a greater meaning. Using different models of Iranian and modern architecture, in addition to presenting a new definition of modern Iran, it shows the glory of the imperial Iran, the civilization of ancient Iran and the validation of the imperial system and ideologies of government.

    Keywords: Production of Space, Representations of Space, Conceived Space, Political Space, Henri Lefebvre
  • SEYYED HAMED GHAFELEBASHI *, Mohammad Mehdi Zarrabi, Neda Zarkesh Pages 185-203
    Research Problem

    Perhaps one of the first human actions in the field of architecture was the landscape of gardening, the stage where humans create artificial green space and eventually lead to today's gardens and parks. Gardening has a long history in different countries. The art of horticulture has existed in countries such as Japan, Iran, England, France and Italy, and in each of these countries, this art has been done in its own ways and methods. Gardening is the art of combining architectural elements, plant elements and water displays. Together, in such a way that the result of the work, according to the climatic conditions, meets the expectations and aspirations of the peopleThe gardens in each city are considered the beating heart of that city; traditional gardens are created not only for recreational purposes, but also as a workplace, employment and production. The importance of traditional gardens in a city like Qazvin, which is several thousand years old and are part of the body of this city, are considered as a living part of the city and in coordination with the inanimate part of the city body, structure or texture and appearance of the city Their absence will have a significant impact on the visual values and appearance of the city of Qazvin. In fact, what makes this city one of the other cities that are close to it, is that the people of this land, who lived in the arid land, were able to organize a garden of 6,000 hectares around the city. With an urban structure in the context of urban life and have an environmental function, livelihood and even leisure.Research Question: In this study, considering the importance of protecting traditional gardens, promoting sustainable environmental development and also examining the impact of the role of these gardens on the appearance and landscape of Qazvin, the following questions were asked:1. Can organizing and reviving traditional gardens play a role in improving the quality of urban landscape as well as preserving the environment in Qazvin?2. Is there a significant relationship between the components of sustainable development and the components of landscape quality in the traditional garden of Qazvin?

    Research Method

    The main purpose of this study is to organize and revive traditional gardens in order to increase the quality of appearance and urban landscape, as well as environmental protection and sustainable development in Qazvin. And the sub-objectives of this research can be:- Identifying and explaining the effects of preserving traditional gardens on increasing the quality of landscape components and sustainable environmental development in Qazvin- Providing solutions to protect traditional gardens due to increasing population pressures and the tendency of physical development of the city in recent years.Research Method In this comparative study - a case study and in necessary cases the descriptive research method has been used to express quantitative and statistical information. In order to analyze the data and also to find the correlation relationship between the components of sustainable development, appearance and urban landscape, statistical methods, Tukey test in SPSS software, one-sample T and Pearson correlation have been used.

    The Most Important Results and Conclusion

    The results of the research indicate that the revitalization of traditional gardens has a fundamental role in improving the quality of appearance and urban landscape, and their protection is also vital in promoting and developing the environmental sustainability of Qazvin.

    Keywords: gardening, Urban landscape, Sustainable development, Qazvin, organizing revival
  • Roza Vakilinezhad *, Parastoo Eshrati, Golnoush Parsi Pages 204-220
    Research Problem

    Buildings have a wide range of impacts on the environment in their life cycle. The negative effects of buildings, such as waste generation and using about 40% of energy resources, have led to take new approaches which One of them is the concept of green building in architecture. Currently, the construction industry in Iran accounts for one third of the country's energy consumption. Therefore, considering the principles of green building design and construction can play an important role in solving energy and reducing environmental problems. Although university education is one of the opportunities to guide and motivate architecture students to apply the principles of green architectural design, currently this issue has received less attention in undergraduate architecture education in Iran. Research question: The main question of this article is seeking to find out the importance of green building criteria in evaluation of design courses in architecture undergraduate course from the perspective of professors.

    Research Method

    Therefore, this article aims to investigate the contribution of green building criteria in evaluation of design courses in architecture undergraduate course in Iran from the perspective of professors. Furthermore, this article seeks to determine the best design courses, which are most suitable for teaching green building criteria. Another goal of this article is finding the most effective obstecles in teaching green building criteria in universities of Iran. The mothod of the present study was conducted using descriptive research and statistical analysis. In the first step, the criteria and indicators in LEED and BREEAM systems are extracted as a criterion for measuring green buildings. In the second step, the importance of each criteria in the evaluation of student projects have been conducted using a questionnaire, from professors’ points of view in architecture design courses in different Iranian universities. The proposed method for teaching green architecture standards in design courses in the undergraduate course of architecture and limitations of teaching green architecture in Iranian university were collected. In the third step, the data were analysed using Shannon entropy method.

    The Most Important Results and Conclusion

    The findings of the analysis show that the priority of the criteria based on the average weight of the category is as follows one) water efficiency, two) site, three) transportation, four) energy and materials and resources with equal points in the fourth rank, and five) indoor air quality The results of this study show that assigning one of the architectural projects, especially the final design to teaching the principles of green building can be a good way to increase students' awareness of this issue. However, insufficient attention to green architecture in the curriculum and courses of undergraduate design is the most important obstacle to green architecture education and it is necessary to reconsider it revising the course curriculum. In this article, the hierarchy of criteria and indicators is extracted based on the current situation of architecture education in Iran which is not necessarily in line with the real needs of the country. Therefore, it is suggested that in future research, contribution of criteria and indicators of green buildings should be considered based on the real needs of the country to move towards achieving sustainable development goals.

    Keywords: Architectural Design Evaluation, Architecture education, Bachelor of Architecture, Green Building, Shannon Entropy