نشریه آماد و فناوری دفاعی
پیاپی 10 (تابستان 1400)

بحران کمبود منابع آب شیرین کشور در اثر رشد جمعیت، خشک سالی، مصرف بی رویه و عدم مدیریت صحیح منابع آب در حال حاضر تبدیل به معضلی جدی شده است. یکی از منابع آب مهم در دنیا که حجم کل آب آن تقریبا شش برابر رودخانه های سراسر دنیا می باشد، آب موجود در اتمسفر هوا است. استحصال این آب زمانی توجیه پذیر است که تعداد روز مه و رطوبت نسبی بالایی وجود داشته باشد. درنتیجه بررسی پتانسیل استحصال مه در ایران امری ضروری است. بدین منظور، در این تحقیق توجیه فنی و اقتصادی استحصال مه در کشور ایران انجام شده است. در این راستا، اطلاعات 5 ایستگاه هواشناسی دارای بیشترین تعداد روز دارای مه در سال در مناطق مختلف کشور استخراج گردید. مقدار پتانسیل آب تولیدی از هوا در این ایستگاه ها به دست آمد و شرایط آب و هوایی آن ها با دیگر مطالعات انجام شده و نقاط مختلف دنیا مقایسه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که کشورهای دیگر باوجود پتانسیل کمتر آب موجود در هوا، تعداد روزهای مه و رطوبت نسبی کمتر، استفاده بیشتری از این منبع باارزش کرده اند. هزینه استحصال آب از مه تقریبا به ازای هر مترمکعب 30000 ریال تخمین زده شد که نسبت به دیگر روش ها همچون آب شیرین کن به مراتب ارزان تر است. درنتیجه با توجه به پتانسیل بالای نقاط مختلف کشور با تعداد روزهای مه و مقدار آب موجود در هوای بالا، استفاده از این منبع ارزشمند باید در کشور به خصوص مناطق دورافتاده نهادینه شود و از این پتانسیل بالقوه موجود در کشور به عنوان یک پدافند غیرعامل استفاده نمود.

امروزه مسیله مسیریابی وسایل نقلیه، یکی از موضوعات پرکاربرد در موضوعات صنعتی، نظامی و حتی امنیتی است که با هدف افزایش کارایی سیستم های حمل ونقل تعریف شده است. مسیله مسیریابی وسیله نقلیه با شرایط برداشت و تحویل هم زمان محموله ازجمله این مسایل می باشد. این مسیله ازنظر پیچیدگی محاسباتی در مجموعه مسایل سخت (NP-hard) قرار می گیرد؛ بنابراین یافتن بهترین پاسخ برای این مسایل در زمان اجرایی قابل قبول، امکان پذیر نیست. استفاده از الگوریتم های فرا ابتکاری ازجمله الگوریتم جست وجوی گرانشی یکی از روش هایی است که به وسیله آن ها می توان جواب هایی مناسب و در زمان محاسباتی قابل قبول به دست آورد. در این مقاله، با استفاده از این الگوریتم، روشی برای حل مسیله مسیریابی وسایل نقلیه با شرایط برداشت و تحویل هم زمان ارایه شده است. با استفاده از این روش، علاوه بر محاسبه مسیرهای مناسب برای انجام خدمات، تعداد بهینه وسایل نقلیه برای فرایند خدماتی نیز تعیین می شود. برای ارزیابی کارایی روش پیشنهادی در این مقاله، روش پیشنهادی شبیه سازی شده و روی مجموعه داده ای استانداردی که برای این دسته از مسایل تعریف شده، اجرا شده است. نتایج تجربی و شبیه سازی نشان می دهد که این روش، با وجود سادگی در روش پیاده سازی و اجرا، دارای اثربخشی بهتری نسبت به الگوریتم ها و روش های موجود است.

ساختار فضایی منطقه مشتمل بر مجموعه ای از ارتباطات ناشی از فرم شهری، تجمع مردم، حمل و نقل، جریان کالا و اطلاعات است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ساختار فضایی استان اصفهان با تاکید بر ثبات و استقرار جمعیت و ارایه راهکارهای توسعه ای جهت دستیابی به تعادل و توازن منطقه ای در استان اصفهان است. رویکرد حاکم، توصیفی و تحلیلی و ماهیت آن کاربردی است، بدین منظور اطلاعات موردنیاز از سازمان های مربوطه اخذ و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. در راستای اهداف پژوهش از مدل لکه های داغ[1] جهت بررسی نحوه پراکنش فعالیت های اقتصادی و از مدل خودهمبستگی فضایی موران جهانی[2] جهت نشان دادن توزیع فضایی فعالیت ها و نرمال یا خوشه ای بودن آن ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد عمده فعالیت های اقتصادی (کشاورزی، صنعت و خدمات) به صورت نرمال متمایل به خوشه ای در بخش های مرکزی و غربی استان اصفهان متمرکز شده اند. الگوی ساختار فضایی شهرستان های چادگان، زرین شهر و خوانسار دارای بیشترین تغییرات و شهرستان های اردستان، خور، سمیرم، نطنز، نایین، دهاقان، آران و بیدگل، شاهین شهر و فریدون شهر دارای کمترین تغییرات بوده اند. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد الگوی ساختار فضایی استان اصفهان دارای ساختار متمرکز چندمرکزی متشکل از محدوده های مادر شهری اصفهان به مرکزیت اصفهان، نجف آباد، شاهین شهر، مبارکه و فولادشهر است.

صنایع دفاعی به عنوان صنایع پشتیبان نیروهای مسلح، اهمیت بالایی برای اقتدار کشور دارند. از این رو، ارتقای کیفیت تولیدات در این عرصه بسیار ضروری و راهبردی است. بهبود استانداردسازی فرایندهای تولیدی در صنایع دفاعی می تواند اقدامی موثر در ارتقای کیفیت تولیدات دفاعی و انطباق آن ها با نیازهای راهبردی باشد. لذا، کاوش عوامل تاثیرگذار بر ارتقای استانداردسازی در حیطه صنایع دفاعی دارای اهمیت بالایی است. با تکیه بر نظریه دید مبتنی بر منبع، منابع انسانی به عنوان منابع اصلی سازمان ها در انجام مناسب تر فرایندها به حساب می آیند. از این رو، بررسی ارتباط میان ابعاد توانمندی نیروهای انسانی با کیفیت اجرای استانداردسازی فرایندهای صنایع دفاعی مدنظر این پژوهش قرار گرفته است تا از طریق تحلیل نتایج، پیشنهادهای هدفمند ارایه شوند. برای این هدف، از آزمون تحلیل همبستگی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل رابطه مثبت و قابل توجهی را میان توانمندی نیروهای انسانی و کیفیت اجرای استانداردسازی فرایندهای صنایع دفاعی نشان دادند.

توسعه پایدار کشاورزی مستلزم شناخت و توسعه روش های علمی است که نقش موثری در بهینه سازی مصرف آب، اشتغال و درآمد زایی، سلامت جامعه و صادرات غیر نفتی داشته باشند. ارزش بارز اقتصادی و درمانی، تقاضای بازار و سطح فرآوری بالای گیاهان دارویی باعث شده است تا کشت وکار این گیاهان در سرتاسر دنیا روزبه روز افزایش یابد و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور ایران، توسعه کشت این گیاهان به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. گیاه زعفران یکی از این گیاهان است که در صنایع دارویی، درمانی، فراورده های بهداشتی و آرایشی و صنایع غذایی استفاده می شود و ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد. بنابراین در پژوهش حاضر معیارهای اقلیمی شامل بارش، درجه حرارت و تبخیر، معیارهای توپوگرافی و اجتماعی- اقتصادی به عنوان معیارهای موثر در کشت گیاه زعفران انتخاب شده اند و به کمک فرآیند تحلیل شبکه ای وزن دهی شده و سپس از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای رقومی سازی و تلفیق لایه ها استفاده شده است. پس از تشکیل پایگاه اطلاعات فضایی منطقه، اطلاعات توصیفی نقشه ها به آن ها اضافه گردید، هم پوشانی وزنی در محیط GIS صورت گرفت و در نهایت پهنه بندی مناطق مستعد کشت زعفران انجام شد. نتایج نشان داده است که سه عامل میانگین بارش، میانگین دمای سالیانه و ارتفاع، با وزن های 0.306، 0.216 و 0.104 بیشترین تاثیر و پارامتر ساعت آفتابی با وزن 0.052 کمترین تاثیر را بر کمیت و کیفیت گیاه زعفران داشته اند. همچنین بر اساس نقشه پهنه بندی، شهرستان های گلپایگان، خوانسار، میمه و نجف آباد بیشترین مناطق مستعد کشت این گیاه را در خود جای داده اند.

امروزه پدافند غیرعامل و کارکردهای آن در همه کشورها و در همه بخش های دفاعی موردتوجه بوده و این مهم به واقعیتی اجتناب ناپذیر و امری حتمی مبدل گردیده است تا جایی که رعایت اصول پدافند غیرعامل به عنوان بخشی از دکترین دفاعی کشورها محسوب می گردد. هدف این تحقیق بررسی نقش اصول پدافند غیرعامل در دفاع قابلیت محور و توانمندساز است. بر این اساس این سوال مطرح می گردد که نقش اصول پدافند غیرعامل در دفاع قابلیت محور و توانمندساز چیست؟ که برای رسیدن به پاسخ این سوال از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و پس از تجزیه وتحلیل داده ها نتایج حاصله حاکی است که به ترتیب عوامل: تفرقه و پراکندگی، فریب، مقاوم سازی استحکامات، استتار، اختفاء و پوشش در پدافند غیرعامل بیشترین تاثیر را بر دفاع قابلیت محور وتوانمندساز دارد. بر این اساس لازم است تمرکز تلاش ها برای ارتقای دفاع قابلیت محور وتوانمندساز در حوزه پدافند غیرعامل به ترتیب اولویت بر مولفه های یادشده متمرکز و سازوکارهای لازم برای تقویت آن فراهم گردد.