فهرست مطالب

نشریه حکمرانی متعالی
پیاپی 8 (زمستان 1400)

  • تاریخ انتشار: 1401/07/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • اسماعیل شیرعلی* صفحات 11-30
    با گسترش دموکراسی بعد از دهه 1990 در جهان، موضوع حکمرانی و مردم سالاری بیشتر مورد توجه واقع شد و این موضوع اهمیت یافت که چطور می توان حکمرانی را به سمت مردمی شدن پیش برد. مردمی سازی حکمرانی به تلاش های جنبش های اجتماعی و نهادهای غیردولتی برای خلق فضاهای جدید مشارکتی در کلیه عرصه های حکمرانی اشاره دارد که این مشارکت منجر به تغییر و شکل دهی مجدد به رویه های حکمرانی می شود. پژوهش حاضر به شیوه مروری انجام شد. روش گردآوری اطلاعات موردنیاز، کتابخانه ای و ابزار گردآوری نیز فیش-برداری بود. جامعه آماری پژوهش کلیه متون مرتبط با مردمی-سازی حکمرانی بود که متون مرتبط به صورت هدفمند انتخاب شدند. نتایج مربوط به یافته های تحقیق نشان می دهد مردمی سازی حکمرانی بیشتر بر حقوق شهروندان و عدالت اجتماعی تاکید دارد. مردمی سازی حکمرانی تلاش دارد قدرت عمومی را مجددا سازماندهی نماید و از طریق طرح های مشارکتی نهادی که مردم محور است از تسلط نخبگان متنفذ محلی جلوگیری کند. بدنه اصلی مردمی سازی حکمرانی بازشدن ساختار نهادهای حاکمیتی به مشارکت مردمی، جامعه مدنی محلی و جنبش های اجتماعی است که از طریق نوعی حکمرانی مشارکتی، سیاست های محلی-ملی به درستی تدوین شده و فضاهای حیاتی جامعه در اقتصاد، سیاست، فرهنگ، آموزش حفاظت می شوند. مردمی سازی حکمرانی وابسته به حزب و گروه خاصی نیست بلکه نوعی تعمیق دموکراسی با رویکرد اجماع عمومی در تمامی عرصه های کنش اجتماعی-سیاسی و اقتصادی است.
    کلیدواژگان: حکمرانی، مردمی سازی، برابری، مشارکت مردمی
  • ابوالقاسم محمودی*، علی حبیبی، داوود جمراسی صفحات 31-46
    مطالعه و تحقیق درباره اهمیت حکمرانی و تاثیر آن در بهبود مدیریت سیاسی فضا از مهمترین دغدغه های اندیشمندان در حوزه های مختلف است. مشارکت، از منابع و مبانی اصلی قدرت و مشروعیت نظام سیاسی است. یکی از اهداف حکمرانی، گسترش مشارکت در عرصه های مختلف است که می تواند با رویکردهای جدید سبب تحول در این عرصه شود. شکی نیست که برای نیل به توسعه پایدار باید میزان مشارکت مردم افزایش یابد. در جوامع مبتنی بر ارزش های مدرن، مشارکت افراد در فرایندهای سیاسی و اجتماعی یک ارزش اجتماعی و سیاسی است که با خود نوعی از مسیولیت پذیری و اراده گرایی به همراه دارد. در نتیجه در این جوامع، مشارکت سیاسی از جایگاه بالایی در مناسبات سیاسی حاکم برخوردار است و یکی از عوامل توسعه پایدار جوامع محسوب شده و هر جامعه ای برای دستیابی به توسعه پایدار باید آن را مد نظر داشته باشد. فرآیند مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خویش و در دست گرفتن زمام امور، به لحاظ نظری جلوه هایی بسیار دارد. با وجود این و فارغ از شیوه های متعدد مشارکت جویی شهروندان، این امر می تواند حکمرانی را سبب تحول نماید. مشارکت همگانی شهروندان در جامعه، افزون بر وجود بسترهای قانونی و بالقوه، نیازمند ایجاد تحول و باز اندیشی در زیر ساخت های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است؛ این تحول در سیر تاثیر گذاری خود حکمرانی را نیز متحول می کند. در این پژوهش رابطه دوسویه، مشارکت و حکمرانی و تاثیرات مشارکت بر تحول در عرصه حکمرانی با رویکرد توصیفی- تحلیلی بررسی شده است.
    کلیدواژگان: توسعه پایدار، مردم، مشارکت، حکمرانی، مدیریت سیاسی
  • بهزاد قاسمی* صفحات 47-67

    نهضت اسلامی و انقلاب به رهبری امام خمینی (ره) آغاز شده و علاوه بر مبارزه با استبداد داخلی، مهم‏ترین راهبرد مبارزاتی خود را در راستای استکبار ستیزی و مبارزه با استکبار غرب و شرق قرار داد. انقلاب اسلامی با طرح سیاست و دیپلماسی نه شرقی نه غربی، نظم و ترتیب قدرت‏های استکباری را برهم زده و تمام مستضعفان عالم را برای مبارزه با استکبار جهانی دعوت کرد. با این وصف انقلاب اسلامی با پیروزی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران سیاست مبارزه با استکبار جهانی و حمایت از مسلمانان و مستضعفان عالم را در برنامه خود قرار داد. انقلاب اسلامی گرچه در حمایت از مظلومان و مبارزه با مستکبران دستاوردهایی داشته از سوی دیگر در عرصه داخلی با موانع و چالش‏هایی مواجه بوده که از سوی قدرت‏های استکباری ایجاد شده است. مقاله حاضر پیامدهای منفی (چالش‏های) داخلی و پیامدهای مثبت (دستاوردهای) خارجی و منطقه‏ای استکبار ستیزی انقلاب اسلامی را از آغاز نظام جمهوری اسلامی تا گام دوم انقلاب اسلامی به صورت مسیله در این تحقیق مطرح کرده است. حال در اینجا سوالی که طرح می‏شود این است که پیامدهای استکبار ستیزی انقلاب اسلامی در عرصه داخلی و خارجی چه بوده و مصادیق آن کدامند؟ قدرت‏های استکباری در راستای منافع و سلطه خود همواره ایران را با چالش‏هایی مواجه کرده‏ و تا کنون نیز ادامه دارد. گفتنی است که، انقلاب اسلامی در عرصه استکبار ستیزی دست از آرمان خود بر نداشته و دامنه و گستره آن را توسعه داده است. این فرضیه در مقاله بر اساس روش توصیفی-تحلیلی بررسی و تبیین شده است. یافته‏ های مقاله بیانگر این است که، ماهیت استکبار ستیزی انقلاب اسلامی سبب شده قدرت‏های استکباری و نظام سلطه جهت تضعیف گفتمان انقلابی و براندازی نظام جمهوری اسلامی، ایران را با انواع چالش‏های سخت و نرم «کودتا، ترور، جنگ، تحریم، نفوذ» مواجه کنند. استکبار از انواع متغییرهای سیاسی، نظامی - امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و با مکانیسم و اهرم‏های مختلف در صدد براندازی بوده که در هر مرحله به شکست انجامیده و موفق نشده است. امروزه با گذر از چله نظام جمهوری اسلامی، دستاوردهای انقلاب اسلامی علاوه بر سطح داخلی در عرصه جهان اسلام و عرصه بین‏الملل «مقاومت و سلطه ستیزی» با موفقیت همراه بوده که در نوشتار حاضر به آن اشاره شده است.

    کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، استکبارستیزی، گام دوم انقلاب، حمایت مستضعفین
  • محسن عابدی درچه* صفحات 68-106
    در این پژوهش به بررسی مردمی سازی حکمرانی متعالی و مردم سالاری دینی در اندیشه امامین انقلاب اسلامی پرداخته شده است. مردم سالاری دینی، سبکی از نظام سیاسی است که با مردمی سازی حکمرانی بر مبنای اصول و بنیان های اسلام سیاسی و مشروعیت الهی و نیز با تکیه بر ظرفیت ها، مقبولیت و نصرت مردمی امور جامعه تنظیم و اداره می شود. در این شیوه از حکمرانی، مردم در انتخاب حکمرانان به صورت مستقیم و غیرمستقیم نقش داشته و حکمرانان، خود بخشی از مردم جامعه هستند. ضرورت و خواست مردم در کشورهای مختلف برای الگوسازی شاخص محور با هدف معرفی مبانی دینی در اندیشه سیاسی اسلام و رهبران سیاسی قرن معاصر آن دلیل اجرای چنین پژوهشی است. بر همین اساس به روش توصیفی- تحلیلی با جستاری در منابع کتابخانه ای و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به واکاوی آراء و نظرات امامین انقلاب اسلامی در خصوص مردمی سازی حکمرانی و مردم سالاری دینی پرداخته شده است. سوال این پژوهش نیز دستیابی به مولفه های مربوط به مردم سالاری دینی در راهبردهای امامین انقلاب است. نتایج حاصله نشان می دهد در شیوه حکمرانی مردم سالار دینی، حکومت با مشارکت دادن مردم، مشورت پذیری، حق انتخاب دادن به مردم، نظارت مردمی و ثبات سیاسی در جامعه رضایت جمهور و هدایت و سعادت آنها در دنیا و آخرت را تضمین خواهد کرد.
    کلیدواژگان: مردمی سازی، حکمرانی متعالی، مردم سالاری دینی، امامین انقلاب، گام دوم انقلاب
  • بهرام مرادی*، حمیدرضا سهیلی صفحات 107-138

    آنچه امروز موجب تفاوت و امتیاز جمهوری اسلامی ایران از دیگر کشورهای جهان شده است، تلاش این نظام برای ارایه سبک جدیدی از زندگی، حکومت و حکمرانی بر مبنای آموزه های اسلام است. منظور از «حکمرانی اسلامی» شیوه حکومتی است که در آن ابعاد روابط بین حکومت و مردم، تعامل اجزای تشکیل دهنده حکومت و رابطه آن با سایر حکومت ها، در اهداف و سیاست ها، قوانین و خط مشی ها، برنامه ریزی و اجرا و نظارت و ارزیابی بر اساس مبانی، اصول و روش های اسلامی تنظیم می گردد. در این چارچوب، تشکیلات اداری که با نرم افزار حکمرانی اسلامی به ساماندهی امور عمومی مردم می پردازد، «دولت معیار» نامیده می شود. در این پژوهش، نظریه مردم سالاری دینی به عنوان اصل موضوعه برای طراحی الگوی حکمرانی اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است. بر همین مبنا مقام معظم رهبری با توجه به دغدغه های خود در باب اقتصاد و فرهنگ و ارتباط وثیق، ولی مغفول واقع شده ی این دو مقوله، راه رسیدن به این دو مقوله را بدون عزم همگانی مردم و مدیریت جهادگونه ی مدیران ممکن نمی دانسته اند، از دیگر در چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در 22 بهمن ماه 1397 مجددا در بیانیه گام دوم انقلاب بر مدیریت جهادی به عنوان یک موضوع محوری در نظام و حکومت اسلامی به عنوان یک حکمرانی متعالی تاکید نمودند. بنابراین بازشناسی حکمرانی اسلامی مردم پایه بر اساس مدیریت جهادی با تاکید بر بیانیه گام دوم انقلاب در جمهوری اسلامی ایران بر اساس تدابیر و فرمایشات فرماندهی معظم کل قوا (حفظه الله) و با تاکید و بهره جستی از بیانیه مهم و ارزشمند گام دوم انقلاب، به صورت کامل در جامعه امروزی ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ به ویژه آنکه در طی این سالها، همواره سعی دشمنان در تحریف و نابودی این نوع مدیریت بوده است. بر این اساس، نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق تحلیلی-توصیفی با رویکرد کیفی بوده و با بهره گیری از اسناد و مدارک تاریخی، مقالات و کتابخانه تخصصی اطلاعات لازم جمع آوری شده است. . نتایج حاصل بیانگر این است در این میان، مقوله «مدیریت جهادی» درخور تامل می باشد. خصوصا بعد از ملاحظه ی این نکته که اگر کسی مقالاتی را که در همین مدت مطالعه کند، با اختلاف زیادی در تعریف این مقوله برخورد خواهد نمود؛ گویا هر نویسنده ای از ظن خود با این مقوله یار شده و برداشت خود را ارایه داده است. لذا برآن شدیم که نگاهی به این قید و به قدر وسع ناچیز خود، در شناسایی آن و در جهت ارایه راهکارهای علمی و عملی در جهت اعتلای حکمرانی اسلامی مردم پایه داشته باشیم.

    کلیدواژگان: مدیریت جهادی، حکمرانی اسلامی، انقلاب اسلامی، گام دوم، الگوی بومی، مردم سالاری دینی
  • آرش نصیری زرقانی*، محمد سلگی صفحات 131-173

    در جریان انقلاب مشروطه و پس از پیروزی آن، برای نخستین بار در ایران معاصر از مشارکت مردم در امر کشورداری و جایگاه ملت در حکومت و قانون، سخن به میان آمد و پس از این برهه بود که اندیشمندان و سیاستمداران کم وبیش برای مردم در امور سیاسی کشور ارزش و جایگاهی قایل شدند که پیش از آن محلی از اعراب نداشت. بدون شک روند حکمرانی مردم پایه در ایران، یکنواخت و ثابت نبوده و همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است؛ به این صورت که در مقاطعی نقش مردم در مشارکت سیاسی بالا و از سوی دیگر تصمیمات سیاسی از جانب صاحبان قدرت با در نظر گرفتن سعادت ملت انجام می گرفت و در ازمنه ای دیگر نیز حکمرانی مردم پایه دوران حضیض خود را می گذرانده است. چنانکه بعد از پیروزی انقلاب مشروطه، مردمی که به تازگی جای خود را در امور سیاسی کشور باز کرده بودند، با استبداد صغیر مواجه شدند که مجددا حکمرانی مطلقه را برای آنان به ارمغان آورده بود. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اسنادی سعی دارد سیر تحول حکمرانی مردم پایه از دوران مشروطیت، که سرآغاز بحث حکومت مردمی در ایران معاصر به شمار می آید، تا انقلاب اسلامی سال 1357 که نقطه عطفی در حکمرانی مردمی تلقی می شود، را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. در این پژوهش اساس حکمرانی و عملکرد حکومت ها و دولت ها اعم از مردمی و غیرمردمی(خودکامه) در این بازه زمانی موردتوجه قرار گرفته تا بدین طریق پیشینه و تحولات اساسی حکمرانی مردم پایه در ایران تبیین گردد.

    کلیدواژگان: حکمرانی مردم پایه، مشروطه، حکومت پهلوی، انقلاب اسلامی، مشارکت، توسعه سیاسی
  • علی ترابی کلاته قاضی* صفحات 174-205
    دموکراسی حکومتی است که مردم در اداره امور عمومی و سیاسی مشارکت می کنند. این نوع حکومت در کشورهای دموکراتیک با چالش هایی روبرو شده است و نظریه پردازان برای حل مشکلات آن بحثی تازه را تحت عنوان «حکمرانی » مطرح کرده اند. ایشان راه رهایی از این بحران را حرکت «از حکومت مردم سالار به حکمرانی مردم سالارانه» می دانند. این پژوهش برای پرداختن به این سوال که حکمرانی مردم سالارانه چیست؟ و به عبارت بهتر «مردم سالاری دینی یعنی چه؟» به بررسی نقش مردم در حکمرانی اسلامی پرداخته است.در رابطه با حکومت از منظر مبانی اسلامی مطالعات زیادی انجام شده است و همچنین پیرامون مفهوم نوظهور حکمرانی، مدل آن و مولفه های اصلی آن نیز - با وجود خلاهای بسیاری که در این زمینه وجود دارد- پژوهش های مختلفی صورت پذیرفته است اما کمتر پژوهشی در این زمینه به چشم می آید که به بررسی نقش و جایگاه مردم در حکمرانی ها و بویژه حکمرانی اسلامی پرداخته باشد. از اینرو هدف اصلی این مطالعه، بررسی نقش های مردم در حکمرانی اسلامی و ارایه الگویی متشکل از این نقش ها و ارتباط آنها با هم است. روش مورد استفاده این تحقیق تحلیل محتوا می باشد و جهت طراحی الگو از پنل خبرگان بهره برده شده است. این تحقیق با مراجعه به متن کتاب شریف نهج البلاغه و مطالعه دقیق آن، نقش های مردم در حکمرانی اسلامی را احصاء و ارایه نموده است.
    کلیدواژگان: حکمرانی، حکمرانی اسلامی، مردم، نقش مردم در حکمرانی
  • محمدحسین دهقان اشکذری*، غلامرضا جلالی فراهانی صفحات 206-245

    امروزه فضای مجازی فارغ از یک رسانه ارتباطی، به جزیی جدایی ناپذیر از زندگی بشر تبدیل شده، به گونه ای با همزیستی این فناوری با سایر فناوری ها در آینده نزدیک تقریبا همه زندگی بشر در این فضا قرار خواهد گرفت. هرچند این فضا در ظاهر به کاربران خود نقش تعاملی برای اثرگذاری در کنار اثرپذیری در کنار آزادی اعطا نموه است که در نهایت به برقراری دموکراسی (غربی) منجر می شود لیکن وجود هژمونی امریکایی بر این فضا و همچنین فلسفه ذاتی این فضا که منتج از فرهنگ مادی گرایی غرب می باشد از چالش های اساسی حکمرانی کشورها بر این فضای دست ساز بشر است که پویایی، ابهام، پیچیدگی، فراگیری و همگرایی ویژگی های ذاتی آن می باشد. این پژوهش با روش تحلیل عاملی اکتشافی و بر اساس یافته های حاصل از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه عمیق با 6 نفر از خبرگان حوزه رسانه، پدافندی و فضای مجازی کشور، در پی ارایه الگوی حکمرانی مردم محور اسلامی مشتمل بر 7بعد، 29 مولفه و 114 شاخص بوده تا بتوان با اتکا بر آنها به برقراری حکومت اسلامی در فضای مجازی کشور بر اساس دو اصل مردم محوری و اسلام پرداخت.

    کلیدواژگان: الگو، فضای مجازی، حکمرانی، مردم محوری
|
  • Abolghasem Mahmoodi *, Ali Habibi, Dawood Jemrasi Pages 31-46
    Study and research on the importance of governance and its impact on improving the political management of space is one of the most important concerns of thinkers in various fields. Participation is one of the main sources and foundations of the power and legitimacy of the political system. One of the goals of governance is to expand participation in various fields, which can lead to change in this field with new approaches. There is no doubt that in order to achieve sustainable development, the level of people's participation must increase. In societies based on modern values, the participation of individuals in political and social processes is a social and political value that carries with it a kind of responsibility and voluntarism. As a result, in these societies, political participation has a high position in the prevailing political relations and is considered as one of the factors of sustainable development of societies and every society must consider it in order to achieve sustainable development. The process of people's participation in determining their own destiny and taking control of affairs has many theoretical manifestations. Nevertheless, and regardless of the various ways in which citizens participate, it can transform governance. Citizens' public participation in society, in addition to the existence of legal and potential contexts, requires the transformation and rethinking of cultural, economic, social and political infrastructures; This change in the course of its influence also changes governance. In this study, the two-way relationship between participation and governance and the effects of partnership on change in governance with a descriptive-analytical approach have been investigated.
    Keywords: Sustainable Development, people, Participation, Governance, political management
  • Mohsen Abedidorcheh * Pages 68-106
    In this research, the Popularization of transcendent governance and religious democracy in the thought of the Imams of the Islamic Revolution has been studied. Religious democracy is a style of political system that is popularization of governance is based on the principles and foundations of political Islam and divine legitimacy, as well as relying on the capacities, acceptance and popular victory of the affairs of society. In this way of governing, the people have a direct and indirect governance in choosing the governors and the governors themselves are a part of the people of the society. The need and desire of the people in different countries to model the axis with the aim of introducing religious principles in the political thought of Islam and the political leaders of the contemporary century is the reason for such research. Accordingly, in a descriptive-analytical method, by searching the library resources and the statement of the second step of the Islamic Revolution, the views and opinions of the Imams of the Islamic Revolution regarding the popularization of governance and religious democracy have been analyzed. The question of this research is to achieve the components related to religious democracy in the strategies of the Imams of the Revolution. The results show that in a religiously democratic way of governing, the government will ensure the people's satisfaction and guidance and prosperity in this world and the hereafter by involving the people, consultation, people's right to vote, popular control and political stability in society.
    Keywords: Democratization, Transcendent governance, religious democracy, Imams of the Revolution, The second step of the revolution
  • Arash Nasiri Zarghani *, Mohammad Solgi Pages 131-173

    During the Constitutional Revolution and after its victory, for the first time in contemporary Iran, the participation of the people in governance and the position of the nation in government and law was discussed, and it was after this period that thinkers and politicians more or less addressed the people in affairs. The country's politics were given a value and status that had not mattered before. Undoubtedly, the process of grassroots governance in Iran has not been uniform and constant and has always been accompanied by ups and downs; In some cases, the role of the people in high political participation and on the other hand, political decisions were made by those in power with regard to the well-being of the nation, and in other respects, the rule of the people has passed its base period. As after the victory of the Constitutional Revolution, the people who had just opened their place in the political affairs of the country faced a minor tyranny that had brought them back to absolute rule. The present article tries to describe the evolution of grassroots governance from the constitutional period, which is the beginning of popular government in contemporary Iran, to the Islamic Revolution in 1979, which is considered a turning point in popular governance, by descriptive-analytical search and relying on library and documentary sources, To study and examine. In this study, the principles of governance and the performance of governments and governments from popular and non-popular (authoritarian) in this period of time have been considered in order to explain the background and fundamental developments of grassroots governance in Iran.

    Keywords: Democratic Governance, constitution, Pahlavi Government, Islamic Revolution, Participation, Political Development
  • Ali Torabi * Pages 174-205
    Democracy is a government in which the people participate in the management of public and political affairs. This type of government has faced challenges in democracies, and theorists have proposed a new issue called "governance" to solve its problems. He sees the way out of this crisis as moving "from a democratic government to a democratic one." This research is to address the question of what is democratic governance? In other words, "What does religious democracy mean?" Has studied the role of the people in Islamic governance. In relation to government from the perspective of Islamic principles, many studies have been done and also about the emerging concept of governance, its model and its main components - despite the many gaps in this field - various studies have been done but less research in It seems that he has studied the role and position of the people in the government and especially the Islamic government. Therefore, the main purpose of this study is to examine the roles of the people in Islamic governance and to provide a model consisting of these roles and their relationship with each other.The method used in this research is content analysis and a panel of experts has been used to design the template. This study, by referring to the text of the noble book of Nahj al-Balaghah and studying it carefully, has enumerated and presented the roles of the people in Islamic governance.
    Keywords: Governance, Islamic governance, people, the role of people in governance
  • MohammadHosein Dehghan Ashkezari *, Gholamreza Jalali Farahani Pages 206-245

    Today, cyberspace, independent of a communication medium, has become an integral part of human life, so that with the coexistence of this technology with other technologies, in the near future, almost all human life will be in this space. Although this space ostensibly gives its users an interactive role to play alongside effectiveness along with freedom, which ultimately leads to the establishment of (Western) democracy, the existence of American hegemony over this space as well as the inherent philosophy of this space that results from culture. Western materialism is one of the main challenges of governing countries on this man-made space, which is characterized by dynamism, ambiguity, complexity, pervasiveness and convergence.This research with the method of exploratory factor analysis and based on the findings of library studies and in-depth interviews with 6 experts in the field of media, defense and cyberspace, seeks to provide a model of Islamic people-centered governance consisting of 7 dimensions, 29 components and 114 indicators. Relying on them to establish an Islamic government in the country's cyberspace based on the two principles of people-centered and Islam

    Keywords: Template, Cyberspace, Governance, people-centered