نشریه دانشور پزشکی
پیاپی 43 (آبان 1382)

نوشته حاضر نتایج دو مطالعه جداگانه را که با هدف بررسی اعتبار و پایایی پرسشنامه زمینه یابی سلامت (فرم کوتاه 36 سؤالی) (SF-36) در جمعیت ایرانی انجام شده، ارائه میکند. پرسشنامه زمینه یابی سلامت دارای 36 سؤال است و 8 خرده مقیاس مربوط به سلامت را مورد سنجش قرار میدهد. این 8 خرده مقیاس عبارتند از: عملکرد جسمی، ایفای نقش جسمی، درد بدنی، سلامت عمومی، سرزندگی، عملکرد اجتماعی، ایفای نقش هیجانی و سلامت روانی. در مطالعه اول، 404 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه شاهد پرسشنامه را تکمیل کردند. به منظور بررسی ضرایب باز آزمایی خرده مقیاسهای پرسشنامه، به فاصله یک هفته، پرسشنامه مذکور دوباره بر روی 120 نفر (60 دختر و 60 پسر) از همان افراد نمونه اول اجرا شد. نتایج تحلیلهای آماری حاکی از وجود پایایی و همسانی درونی مطلوب تمام خرده مقیاسهای پرسشنامه مورد مطالعه است (ضرایب باز آزمایی خرده مقیاسهای پرسشنامه بین 0.43 تا 0.79 و ضرایب آلفای کرونباخ خرده مقیاسهای آن بین 0.70 تا 0.85 متغیر است). در مطالعه دوم، اعتبار پرسشنامه سلامت از طریق اجرای آن در دو گروه سالم (48 نفر) و بیمار (81 نفر) مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از آزمون آماری t برای گروه های مستقل، نمرات دو گروه سالم و بیمار در تمام خرده مقیاسهای پرسشنامه، با یکدیگر مقایسه شد. نتایج تحلیل های آماری حاکی از وجود تفاوت آماری معنادار در تمام خرده مقیاسهای پرسشنامه بین دو گروه سالم و بیمار است. نتایج دو مطالعه انجام شده حاکی از اعتبار و پایایی قابل قبول پرسشنامه سلامت در نمونه بزرگسال ایرانی است

در نظریه خودمختاری، انگیزش را به شش بخش تقسیم میکند: انگیزش درونی، تنظیم یکپارچه، تنظیم همانندسازی شده، تنظیم تزریقی، تنظیم بیرونی و بی انگیزگی، مقیاس انگیزش تحصیلی (AMS) براساس این نظریه، در کانادا طراحی و اجرا شده است. این پژوهش کوشیده تا پس از آماده سازی مقیاس حاضر، مطالعات روان سنجی مربوط بدان را در مورد دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران دنبال کند. در این تحقیق 838 آزمودنی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج مربوط به تحلیل عاملی، نشانگر پنج عامل در این مقیاس بود، اما به علت وجود تفاوت معنادار بین دخترها و پسرها، در پاسخگویی به عوامل به دست آمده، نمرات هنجار به طور جداگانه برای هر گروه ارائه شد. مطالعات مربوط به روایی و پایایی مقیاس، نشانگر وضعیت مناسب مقیاس انگیزش تحصیلی در جامعه دانش آموزان مورد بررسی بوده است.

ارزشها، مبانی مهمی هستند که پایه بینش و کنش انسان را تشکیل میدهند. بر این مبنا، در این مطالعه، تاثیر عوامل اقتصادی - اجتماعی بر ساختار ارزشی جوانان و بزرگسالان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. مساله اصلی تحقیق این است که ساختار ارزشی ساکنین شهر تهران، بیش تر از نوع ارزشهای سنتی است یا مدرن و این که آیا میان ساختار ارزشی جوانان و بزرگسالان تفاوتی وجود دارد یا نه و سرانجام چه عواملی بر ساختار ارزشی افراد تاثیر دارند؟ در این راستا، طرح تحقیقی فراهم و با استفاده از تکنیک مصاحبه ساختمند اجرا شده است. نتایج، بیانگر تفاوت ساختار ارزشی جوانان با بزرگسالان است و عواملی مانند پای بندی دینی، احساس وجود نابرابری در جامعه، میزان دستیابی به هدفهای زندگی، هویت طبقاتی ذهنی، جنسیت، سن و وضع تاهل در زمره عوامل مؤثر بر ساختار ارزشی سنتی یا مدرن بوده اند. زنان بیش از مردان دارای ارزشهای سنتی اند و جوانان بیش از بزرگسالان دارای ارزشهای مدرن هستند

هدف اساسی پژوهش کنونی، مقایسه نتایج مربوط به متغیرهای Dd, D, W و S آزمون رورشاخ در آزمودنی های سطوح عینی و انتزاعی بوده است. بدین خاطر در مرحله نخست، 164 آزمودنی 14 ساله (دانش آموز) و 85 آزمودنی بزرگسال (دانشجو) براساس آزمونهای نظام عملیاتی پیاژه مورد بررسی قرار گرفتند تا آزمودنی هایی که عملیات عینی و انتزاعی در آنها استقرار یافته انتخاب گردند. سپس در مرحله دوم تحقیق 70 آزمودنی سطح عینی و 62 آزمودنی سطح انتزاعی، با آزمون رورشاخ مورد آزمایش قرار گرفتند. یافته های به دست آمده نشانگر تفاوت معنادار بین دو گروه در متغیرهای W، D و Dd بود، درحالی که در متغیر S تفاوت معناداری دیده نشد. البته این پژوهش نیم نگاهی نیز به مقایسه آزمونی های سطوح عینی و انتزاعی با آزمودنی های 14 ساله و بزرگسال امریکایی دارد.

قلمرو تشخیص عقب ماندگی ذهنی به معنای امروزی یکی از قلمروهای مهم کاربرد یافته های تحولی در سطح روان شناسی بالینی است. با توجه به اهمیت شیوه های تشخیص عقب ماندگی ذهنی، این مقاله به بررسی تشخیص عقب ماندگی ذهنی براساس معیارهای انجمن امریکایی عقب ماندگی ذهنی (American Association on Mental RetardationAAMR)) در گروهی از دانش آموزان آموزشگاه های کودکان استثنایی پرداخته است. بدین منظور 121 آزمودنی به طور تصادفی با میانگین سنی 11 سال و 8 ماه از بین دانش آموزان مراکز آموزشی مناطق آموزش و پرورش اصفهان مورد مطالعه قرار گرفته اند. معیارهای انجمن امریکایی عقب ماندگی ذهنی در تشخیص عقب ماندگی ذهنی به طور عمده عبارتند از: الف) بین مقیاس رفتار سازشی لمبرت و آزمون وکسلر رابطه منفی وجود دارد. ب) بین مقیاس سازشی لمبرت و بهره هوشی کلامی رابطه معکوس وجود دارد. ج) بین مقیاس رفتار سازشی لمبرت و بهره هوشی غیرکلامی رابطه معکوس وجود دارد. د) بین مقیاس رفتار سازشی لمبرت و بهره هوشی کلی رابطه معکوس وجود دارد. در این پژوهش، مقیاس هوشی وکسلر و مقیاس رفتار سازشی انجمن عقب ماندگی ذهنی امریکا به عنوان ابزارهای ارزشیابی مورد استفاده قرار گرفتند. داده های به دست آمده با بهره گیری از روش های آماری توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار و ضریب همبستگی پیرسن تحلیل شده اند. این تحلیلها نشان میدهند که بین پاره تستهای وکسلر با مقیاس رفتار سازشی لمبرت، رابطه منفی و معنادار (P<0.01) دیده میشود. نتیجه پژوهش آن است که معیارهای تشخیص عقب ماندگی ذهنی امریکا در تشخیص عقب ماندگی ذهنی در کودکان ایرانی معتبر است

هدف از این پژوهش، بررسی نارسایی حافظه در بیماران مبتلا به اسکیزوفرن پارانویید و اسکیزوفرن باقیمانده و مقایسه آن با افراد بهنجار است. جامعه آماری پژوهش، بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان سلامت اهواز بودند. افراد بهنجار از میان کارکنان همان بیمارستان به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور بررسی حافظه در آزمودنی های سه گروه (20 زن و 20 مرد در هر گروه) از آزمون حافظه بالینی وکسلر استفاده شد. آزمودنی ها از نظر سن، جنس و میزان تحصیلات همتا شدند. داده های پژوهش با روش های آمار توصیفی (میانگین، میانه و...) و استنباطی (تحلیل واریانس یکراهه و دو راهه و آزمون پیگیری توکی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل آماری داده ها نشان داد که عملکرد نمونه بهنجار در آزمون حافظه وکسلر به طور معنادار بهتر از دو گروه اسکیزوفرن پارانویید و باقیمانده است. مقایسه زنان و مردان گروه بهنجار با زنان و مردان اسکیزوفرن باقیمانده و پارانویید نیز حاکی از آن است که زنان و مردان بهنجار در آزمون حافظه وکسلر عملکرد بهتری نسبت به زنان و مردان اسکیزوفرن باقیمنده و پارانویید دارا هستند؛ ولی بین دو گروه اسکیزوفرن پارانویید و باقیمانده از این لحاظ تفاوت معناداری مشاهده نگردید.