فهرست مطالب

حکمرانی و توسعه - سال دوم شماره 2 (تابستان 1401)

نشریه حکمرانی و توسعه
سال دوم شماره 2 (تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/04/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مجید نیکخواه*، رضا واعظی صفحات 3-24
    ارزش های عمومی برآیندی از خط مشی های عمومی، قوانین، مقررات عمومی، خدمات عمومی و سایر رفتارهای کارگزاران بخش عمومی هستند که در یک جامعه مردم سالار این ارزش ها توسط خود مردم تعیین می شوند. این ارزش های عمومی تجلی رحجان ها و خواست های شهروندان یک جامعه است، لذا از آنجایی که تولید مشترک از طریق فرصت ایجاد هم افزایی بین دولت و جامعه مدنی با تاثیر مثبت بر سرمایه اجتماعی و به دلیل پتانسیل آن برای مقابله با طیف وسیعی از عوامل بازدارنده ارایه خدمات عمومی موثر می باشد پژوهش حاضر در تلاش است با بهره گیری از روش اسنادی، کتابخانه ای منابع و متون مدیریتی مرتبط در ابتدا مروری بر مفاهیم اصلی، معانی متنوع و نوظهور ارزش عمومی و درنهایت نقش تولید مشترک ارزش عمومی را مورد بحث قرار دهد. پژوهش حاضر، درک بهتر مفهوم ارزش عمومی و نقش به سزایی تولید مشترک ارزش های عمومی را در توسعه جامعه بیان می کند.
    کلیدواژگان: ارزش عمومی، تولید مشترک، خدمات عمومی، مشارکت شهروندان، توسعه جامعه
  • پاکنوش کیانی*، علی اصغر پورعزت، کرم الله دانش فرد، غلامرضا معمارزاده طهران صفحات 25-54

    چالش عمده کشورهای در حال توسعه، سنجش عملکرد دولت به ویژه خرده سیستم سلامت است. در ایران نیز سیاست ها و چارچوب های نهادی به ویژه سیاست های کلی نظام سلامت بر سنجش عملکرد حوزه سلامت تاکید دارند. وضعیت کنونی حوزه سلامت، از ناتوانی دولت در اجرای این سیاست ها، حکایت دارد. هدف این مطالعه، شناسایی و تبیین کاربست الگوی ارزشیابی عملکرد دولت در حوزه سلامت بر مبنای نظریه هم شکلی نهادی است.این پژوهش از نوع توسعه ای - کاربردی است و با رویکرد استقرایی و کیفی نظام مند اشتراوس و کوربین در راهبرد «نظریه داده بنیاد»، تحلیل شده است. گزاره ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 19 نفر خبره دانشگاهی- اجرایی در امر ارزشیابی عملکرد حوزه سلامت، گردآوری شدند. روش نمونه گیری ترکیبی هدف مند و گلوله برفی، تا مرحله اشباع نهایی ادامه یافت.در این پژوهش، تعداد 124 مفهوم و 20 مولفه در قالب چهار بعد اصلی موثر بر ارزشیابی عملکرد دولت در حوزه سلامت تحت عنوان «عوامل فرهنگی و ارزشی»، «عوامل اقتصادی»، «قوانین و خط مشی ها» و «عوامل ساختاری و فناورانه»، شناسایی شدند.نتایج پژوهش نشان داد که الگوی پیشنهادی حاصل از عوامل موثر با سه نوع هم شکلی «فشار اجباری»، «فراگرد تقلیدی» و «فشار هنجاری» مترتب بر محیط های نهادی سازمان های متولی و دولت، سازگاری دارد.

    کلیدواژگان: سلامت، دولت، سیستم ارزشیابی عملکرد، نظریه هم شکلی نهادی
  • ناهید عبدلی* صفحات 55-96
    مفهوم توسعه از جنبه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و در دهه های اخیر انسانی، زیست محیطی و پایدار قابل بررسی است. در پژوهش حاضر،، سعی شد تا با تلفیق رویکرد توسعه ی اجتماعی، مفهوم حق توسعه و رفاه اجتماعی با روش فراترکیب از  78 مقاله ی تولید شده ی منتخب در پنج سال اخیر، الگو، شاخص و متغیرهای توسعه ی اقتصادی و اجتماعی ایران شناسایی شود. تعداد 44 الگو بدست آمد که غالبا به این موضوع می پرداختند که توسعه چیست و چه الزاماتی دارد؟ بعد از بررسی انواع الگوهای مطرح شده، الگوی مبتنی بر رفاه اجتماعی برنامه های پنج ساله، تشریح و ارتباط آن با سند چشم انداز و سیاست های اقتصاد مقاومتی بررسی گردید و روشن شد که مسیله ی اصلی در طرح الگوهای توسعه در ایران، اهداف، چشم انداز یا برنامه های توسعه ی اجتماعی و اقتصادی نیست، بلکه عملکرد و تحقق اجرای الگوی توسعه در کشور است. محوری ترین موضوع که همانا مفهوم حق توسعه است و ارتباط میان جامعه و حاکمیت را بیان می کند با بررسی شاخص توسعه ی انسانی به بحث گذاشته و نشان داده شد که اراده ای مبتنی بر مدیریت و برنامه ریزی کلان کارآمد برای مسیر توسعه وجود ندارد. در نتیجه، مشارکت جامعه در انتخاب مسیر توسعه و به دنبال آن ضمانت های قانونی و الزام های حقوقی برای تحقق یافتن برنامه ی زندگی افراد جامعه با آگاهی عمومی نسبت به حق توسعه مورد ادعا قرار گرفته است. حقی که جزیی از حقوق بشر و حقوق اساسی و به مانند آزادی، عدالت و برابری، بدیهی است.
    کلیدواژگان: حق توسعه، رفاه اجتماعی، الگوی توسعه ی اقتصادی -اجتماعی، قانون برنامه ی توسعه
  • نازیلا محمدی*، غلامرضا معمارزاده طهران، صدیقه طوطیان اصفهانی صفحات 97-118
    حرکت در راستای توسعه جایگاه کشور در زمینه های اقتصادی، علمی و فناوری، مستلزم مدیریت اجرای خط مشی های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در مسیری صحیح و برنامه ریزی شده است. هدف این پژوهش، ارایه مدل عوامل موثر بر اجرای خط مشی های فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران با تمرکز بر قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (مواد 67 و 68) به کمک تکنیک دلفی فازی می باشد. این تحقیق بر مبنای هدف، از نوع کاربردی است زیرا سعی بر آن است که از نتایج پژوهش در مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکت مخابرات ایران بهره برداری گردد. گردآوری داده ها، بر اساس روش کتابخانه ای، میدانی و نظرات خبرگان صورت گرفته است. ابزار گردآوری داده های پژوهش، تشکیل پنل خبرگی برای شناخت متغیرهای کلیدی استخراج شده از ادبیات پژوهش و پرسشنامه دلفی می باشد. جامعه آماری تحقیق صاحب نظران، خبرگان و مدیران وزارت اطلاعات و فناوری ارتباطات و سازمان های تابعه می باشند که 15 نفر واجد شرایط به صورت غیرتصادفی و هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش اعضای پنل دلفی در مجموع 23 عامل را در قالب 10 مولفه به عنوان عوامل موثر در اجرای خط مشی های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد بررسی قرار داده و در نهایت 18 عامل را به عنوان عوامل اصلی تشخیص دادند که شاخص های حاصله در قالب مدل مفهومی و هم چنین چارچوب پیشنهادی اجرای خط مشی های فناوری اطلاعات و ارتباطات ارایه شده است.
    کلیدواژگان: خط مشی، تکنیک دلفی فازی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، اجرا
  • علی حاجی وند*، فتاح شریف زاده، امین فرهادی صفحات 119-152

    خط مشی به مجموعه ای از اصول استاندارد اشاره دارد که مسیر حرکت را راهنمایی می کنند. بسیاری از خط مشی ها عمومی از نظر قانون الزام آور هستند، به این معنی که افراد و نهادهای بخش دولتی و خصوصی باید از آن ها پیروی کنند. در مقابل، سیاست هایی که توسط موسسات خصوصی ایجاد می شود الزام قانونی ندارد، ولی در داخل موسسه رعایت آن الزامی است. در سازمان های عمومی به طور خاص شهرداری ها  مشارکت کارکنان در اجرای موثر خط مشی های عمومی به دلیل ارتباط تنگاتنگ کارکنان با شهروندان به عنوان بوروکرات های سطح خیابان، نقش تعیین کننده ای ایفا می نماید.  پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی مولفه های مشارکت کارکنان در اجرای خط مشی های عمومی انجام شده است. الگوی مورد استفاده در پژوهش حاضر تلفیقی  از نوع هدف گرا و خبره گرا می باشد. در این پژوهش جهت شناسایی مولفه های مشارکت کارکنان در اجرای خط مشی های عمومی از روش دلفی استفاده شده است. در این راستا، با استفاده از نظرات 18 نفر ازخبرگان با سابقه در حوزه خط مشی گذاری عمومی، تلفیق مولفه های استخراج شده از مبانی نظری پژوهش و مولفه های پیشنهادی خبرگان، پرسش نامه ای در دو مرحله جهت شناسایی و تعیین مولفه های نهایی و میزان اهمیت هریک از مولفه ها در میزان  مشارکت کارکنان در اجرای خط مشی های عمومی در اختیار آنان قرار گرفت و پس از  تجزیه و تحلیل نتایج،9 مولفه اصلی و  58 شاخص شناسایی و میزان اهمیت هریک نیز تعیین گردید. مولفه های شناسایی شده  به ترتیب اهمیت شامل مولفه تخصص و مهارت مجریان؛ مولفه عوامل رفتاری مجریان؛ مولفه ساختاری؛ مولفه مدیریتی و اجرایی؛ مولفه گروهی؛ مولفه فرهنگی؛ مولفه اقتصادی؛ مولفه محیطی؛ مولفه حقوقی می باشند. در نهایت توصیه هایی برای ارتقاء سطح مشارکت کارکنان در اجرای خط مشی ها ارایه گردید.

    کلیدواژگان: مدیریت شهری، شهرداری ارومیه، مشارکت کارکنان، مولفه های مشارکت کارکنان، اجرای خط مشی عمومی
  • سجاد حسین زاده، باقر عسگرنژاد نوری*، حبیب ابراهیم پور، امل البوغبیش صفحات 153-174
    در این پژوهش قصد بر این است تا تاثیر یادگیری سازمانی بر رفتارهای فرامسیولیتی کارکنان با در نظر گرفتن نقش واسطه ای مشارکت کارکنان بررسی شود. جامعه آماری کارکنان ادارات دولتی شهر اردبیل به تعداد 500 نفر بود که  با استفاده از فرمول کوکران تعداد 218 نفر با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی سهمیه ای به عنوان نمونه  انتخاب شده و پرسشنامه ها در بین 218 نفر با مراجعه حضوری به این ادرات توزیع شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه مشارکت کارکنان اکرامی و همکاران (1389) و پرسش نامه یادگیری سازمانی احمدی و همکاران (2013) استفاده شد.  همچنین در سنجش رفتارهای فرامسولیتی برای بعد به اشتراک گذاشتن دانش از پرسشنامه بهلول (1392)، برای بعد خلاقیت از پرسشنامه فرخنده (1394) و برای بعد وظیفه شناسی از پرسشنامه مک کرا و کاستا (1992) استفاده شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه ها، از ضریب آلفای کرونباخ و برای برآورد مدل مفهومی تحقیق از شاخص های برازش مدل استفاده گردید. آزمون مدل پژوهش بر اساس روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان داد که که یادگیری سازمانی بر مشارکت کارکنان و رفتارهای فرا مسیولیتی تاثیر مثبت دارد. مشارکت کارکنان بر رفتارهای فرا مسیولیتی تاثیر مثبت دارد. همچنین مشارکت کارکنان در ارتباط بین یادگیری سازمانی و رفتارهای فرا مسیولیتی از نقش واسطه ای برخوردار است.
    کلیدواژگان: یادگیری سازمانی، مشارکت کارکنان، رفتارهای فرامسئولیتی، ادارات دولتی شهر اردبیل
|
  • Majid Nikkhah *, Reza Vaezi Pages 3-24
    Since co-production can be productive through the possibility to create synergies between the government and civil society with a positive impact on social capital and because of its potential to deal with a wide range of factors hindering the provision of public service, the present article tries to use the documentary method, and library method of resources and related management texts, first, review the key concepts, diverse and emerging meanings of public value, and finally discuss the role of co-production of public value. The paper expresses a better understanding of the concept of public value and the significant role of the co-production of public values in the development of society.
    Keywords: Public Value, Co-Production, Public Services, Citizen participation, Development of Society
  • Paknoush Kyani *, Ali Asghar Pourezzat, Karamolah Daneshfard, Gholamreza Memarzadeh Tehran Pages 25-54

    The main challenge of the developing countries is to measure the government performance, especially the health subsystem. In Iran, policies and institutional frameworks, especially the general policies of the health system, emphasize on measuring the performance of the health sector. The current state of health indicates the government inability to implement these policies. The purpose of this study is to identify and explain the application of the government's performance evaluation model in the field of health, based on the Institutional Isomorphism theory.124 concepts and 20 components were classified under 4 main categories that affect government performance evaluation, including "cultural and value factors", "economic factors", "laws and policies" and "structural-technological factors".

    Keywords: Health, Government, performance evaluation system, institutional isomorphism theory
  • Nahid Abdoli * Pages 55-96
    The most central theme, the concept of the right to development, and the relationship between society and state, was discussed by studying the human development index, and it was shown that there was no efficient collective will for the course of development, and consequently, legal guarantees and legal obligations to the realization of the scheme of life of society, with the universal consciousness of the right to development, which is part of human rights and fundamental rights, as well as liberty, justice and equality have been claimed.
    Keywords: Development Right, Social Welfare, economic- social development model, development program law
  • Nazila Mohammadi *, Gholamreza Memarzadeh Tehran, Sedigheh Tootian Isfahani Pages 97-118
    Moving toward developing the country's position in economic, scientific and technological fields requires managing the implementation of policies in the field of information and communication technology in a correct and planned way. The purpose of this research is to provide a model of factors affecting the implementation of Iran's ICT policies with the help of the fuzzy Delphi technique. This research is based on the objective, of an applied type, because it is trying to use the results of the research in the ICT Ministry of and Telecommunication Company of Iran. Data collection has been done based on library and field methods and experts' opinions. The research data collection instrument is the formation of an expert panel to identify the key variables extracted from the research literature and the Delphi questionnaire. The statistical population of the research is experts and managers of the Ministry of ICT and affiliated organizations, 15 qualified people were selected non-randomly and purposefully as a sample. In this research, the members of the Delphi panel examined a total of 23 factors in the form of 10 components as effective factors in the implementation of policies in the field of ICT and finally identified 18 factors as the main factors that The resulting indicators are presented as a conceptual model as well as a proposed framework for the implementation of ICT policies.
    Keywords: Policy, Fuzzy Delphi Technique, information, communication technology, Implementation
  • Ali Hajivand *, Fattah Sharifzadeh, Amin Farhadi Pages 119-152

    Policy refers to a set of standard principles that guide a course of action. Many public policies are legally binding, meaning that individuals and institutions in the public and private sectors must follow them. On the other hand, the policies created by private institutions are not legally required, but they are required to be followed within the institution. In public organizations, especially municipalities, the participation of employees in the effective implementation of public policies plays a decisive role due to the close relationship between employees and citizens as street-level bureaucrats.  The current research was conducted with the aim of identifying and prioritizing the components of employee participation in the implementation of public policies. The model used in this research is a combination of goal-oriented and expert-oriented. In this research, the Delphi method was used to identify the components of employee participation in the implementation of public policies. In this regard, using the opinions well experienced 18 experts in public policy making, combining the components extracted from the theoretical bases of the research and the components proposed by the experts, A questionnaire was provided to them in two stages to identify and determine the final components and the importance of each component in the level of employee participation in the implementation of public policies., and After analyzing the results, 9 main components and 58 indicators identified and the importance of each were determined. The identified components according to their importance are, the component of expertise and skill of the performers; the component of the behavioral factors of the performers; structural component; managerial and executive component; group component; cultural component; economic component; environmental component and legal component. Finally, in order to improve the level of employee participation in the implementation of policies some recommendations were given.

    Keywords: urban management, Urmia municipality, Employee participation, components of employee participation, Public Policy Implementation
  • Sajjad Hosseinzadeh, Bagher Asgarnezhad Nouri *, Habib Ebrahimpour, Amal Alboghoubeish Pages 153-174
    To collect data, Ikrami et al.'s employee participation questionnaire (2013) and Ahmadi et al.'s organizational learning questionnaire (2013) were used. Also, in measuring extra-responsibility behaviors, Bahlul questionnaire (2013) was used for knowledge sharing dimension, Farkhandeh questionnaire (2014) for creativity dimension, and McCrae and Costa (1992) questionnaire for conscientiousness dimension. Cronbach's alpha coefficient was used to check the reliability of the questionnaires and model fit indices were used to estimate the conceptual model of the research. The test of the research model was done based on structural equation modeling method and Lisrel software. The results showed that organizational learning has a positive effect on employee participation and extra-responsible behaviors. Employee participation has a positive effect on extra-responsible behaviors. Also, employee participation has a mediating role in the relationship between organizational learning and extra-responsible behaviors.
    Keywords: Employee participation, Extra-Role Behaviors Employee, Learning Organizational