مجله راهور
پیاپی 43 (زمستان 1401)

رضایت ارباب رجوع برای بسیاری از سازمان ها مفهومی است که هر روزه بر اهمیت آن افزوده می شود و همزمان با آن، اهمیت کیفیت خدمات نیز رو به رشد است. در چنین شرایطی، سازمان ها برای افزایش رضایت ارباب‌رجوع، توجه ویژه ای به بهبود کیفیت خدمات خود دارند از این رو بررسی علمی نحوه ارایه خدمات پلیس راهنمایی و رانندگی در حوزه شماره گذاری می‌تواند به بهبود وضعیت و رضایتمندی مردم از پلیس کمک کند. مقاله حاضر با هدف بررسی عوامل موثر رضایتمندی شهروندان از خدمات شماره گذاری و تعویض پلاک پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا می باشد.

این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری کلیه مراجعه کنندگان به مرکز تعویض پلاک چیتگر در سه ماهه سوم سال 1401 بود. شیوه نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری تصادفی منظم[1] و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد ارزیابی کیفیت خدمات سروکوال، بود.

یافته های پژوهش نشان داد، در تمامی ابعاد کیفیت خدمات ارایه شده به مراجه کنندگان بابت خدمات شماره‌گذاری و تعویض پلاک در مرکز چیتگر، شکاف مثبت وجود دارد، ضمن این که بالاترین میزان شکاف کیفیت خدمات مربوط به بعد قابلیت اعتماد (6514/4) و پس از آن به ترتیب ابعاد پاسخگویی (4529/4)، اطمینان (3691/4)، همدلی (2598/4) و کمترین میانگین شکاف مثبت مربوط به بعد ملموسات (2129/4) بود که نیازمند توجه بیشتری جهت ارتقا می باشد.

مراجع ه کنندگان به مرکز شماره گذاری و تعویض پلاک از کیفیت خدمات ارایه شده توسط کارکنان مرکز تعویض پلاک و خدمات شماره گذاری رضایت کامل داشته و خدمات ارایه شده فعلی انتظارات آن ها را برآورده کرده است.

تلفات ناشی از تصادفات ترافیکی در چند دهه اخیر از مسایل اجتماعی مهم کشور بوده است. اگرچه، این پدیده مورد تحقیقات گسترده قرار گرفته است اما به ندرت به صورت طولی و برحسب شاخص های اقتصادی اجتماعی کلان مورد نظر بوده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تلفات ناشی از تصادفات ترافیکی برحسب شاخص های اقتصادی اجتماعی، اشتراک تلفن همراه، نرخ تورم، نرخ مشارکت نیروی کار، نرخ باسوادی، رشد جمعیت شهری، سرانه تولید ناخالص داخلی و تعداد پایگاه های اورژانس کشور بوده است.

این پژوهش از نوع کمی- طولی است که به روش سری زمانی انجام شده است و رابطه متغیرها را در دوره 1399-1370 مورد نظر قرار داده است. داده های مورد نیاز از مرکز آمار ایران، سازمان پزشکی قانونی و بانک جهانی، جمع آوری شده اند. برای بررسی رابطه کوتاه مدت و بلندمدت، از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی در نرم افزار مایکروفیت، استفاده شده است.

یافته ‌ها:

 در دوره بلندمدت با افزایش شاخص های نرخ تورم، نرخ مشارکت نیروی کار، نرخ اشتراک تلفن همراه و بالا رفتن سرانه تولید ناخالص داخلی، تلفات ناشی از تصادفات افزایش داشته است اما با افزایش نرخ جمعیت شهری و تعداد پایگاه های اورژانس از تلفات تصادفات کاسته شده است. به علاوه، نرخ با سوادی رابطه معناداری با تلفات تصادفات ندارد.

نتیجه ‌گیری:

 نتایج این تحقیق نشان داد که تلفات ناشی از تصادفات ترافیکی در ایران به عنوان یک مساله حاد اجتماعی، متاثر از شاخص های کلان توسعه اقتصادی- اجتماعی است.

در عصر حاضر استفاده از وسایل نقلیه به ویژه خودرو، به عنوان بخشی از زندگی روزمره درآمده و این موضوع در کلان شهرها به خصوص شهر بزرگ تهران به عنوان یک معضل ترافیکی در‌‌‌‌‌‌ ‌توسعه پایدار شهری ملموس می باشد. از آن جا که کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به دنبال یافتن راهبردی مناسب جهت رسیدن هرچه بیشتر به حمل و نقل پایدار می باشند لذا این پژوهش به تاثیر سامانه‌های هوشمند حمل و نقل در توسعه پایدار به عنوان یکی از فناوری های نوین در مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری پرداخته است.

این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش های کمی گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارشناسان راهنمایی و رانندگی و سازمان ترافیک شهرداری تهران تشکیل می دهد که تعداد 550 نفر بوده که این تعداد 145 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد.

این تحقیق نشان داد که سامانه حمل و نقل هوشمند، تاثیر معنی‌داری بر توسعه پایدار شهری شامل مولفه های محیط زیست، ایمنی، اقتصاد، دسترسی و سلامت روحی- روانی دارد.

سیستم حمل و نقل هوشمند به مثابه استخوان بندی و اسکلتی است که می تواند در راستای تقویت توسعه پایدار، مولفه های یاد شده را در کنار هم متصل نماید، تا نیازهای حمل و نقل را با اهداف زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و ایمنی، برای جامعه و نسل های آینده مرتفع نماید.

پلیس به‌عنوان اصلی‌ترین متولی برقراری نظم و امنیت در کشور، وظایف و ماموریت‌های متعددی را برعهده دارد. این نهاد معظم، برای این که بتواند در این زمینه مفید واقع شود، نیازمند مشارکت شهروندان نیز هست. بدین منظور، بایستی عوامل فرهنگی-اجتماعی موثر در این زمینه شناسایی و تبیین گردند. از همین رو، هدف اصلی تحقیق حاضر، تبیین و اولویت‌بندی عوامل فرهنگی-اجتماعی موثر در مشارکت شهروندان با ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا است.

تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق به کار رفته در آن، روش آمیخته که با رویکرد زاویه‌بندی هم‌زمان[1] انجام شده است. بدین‌صورت که ابتدا با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون، ابعاد و مولفه‌های اصلی شناسایی می‌شوند و سپس در فاز دوم با استفاده روش دلفی، عوامل موثر از دیدگاه خبرگان اولویت‌بندی می‌گردند.

یافته‌ها:

 مطابق با یافته‌های تحقیق، در فاز اول با استفاده از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته؛ 107 گزاره خام شناسایی که با استفاده از رویکرد آتراید-استرلینگ، 58 مضمون پایه؛ 16 مضمون سازمان دهنده، 4 مضمون فراگیر استخراج شدند. در فاز دوم، با برگزاری سه بار تکنیک دلفی، مشخص شد که مضامین آموزش عمومی (همگانی) و موثر، همکاری همه‌جانبه شهروندان، برقراری نظام هوشمند انتقادات و پیشنهادهای عمومی داری بیشترین میزان اهمیت و اولویت هستند.

نتیجه‌گیری:

 از نتایج تحقیق حاضر می‌توان به این نکته اشاره کرد که با در نظرگیری عوامل فرهنگی-اجتماعی می‌توان ضمن ایجاد اعتماد، همکاری و تعامل بیشتر شهروندان؛ سایر پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های مفقود شده را نیز کشف کرد که برای پلیس راهور، یک فرصت و ضرورت به شمار می‌رود.

آمار بالای تصادفات ناشی از بروز تخلفات و نقض مقررات ترافیکی توسط کاربران می باشد. بنابراین لازم است تحقیقی انجام شود که عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت اجتماعی کاربران در رعایت مقررات ترافیکی بررسی و عوامل تاثیرگذار شناسایی و تقویت گردند. هدف اصلی پژوهش حاضر «تبیین عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت کاربران در رعایت مقررات ترافیکی» می باشد.

تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی با تکنیک پیمایشی می‌باشد. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 384 نفر از کاربران ترافیک ناحیه غرب تهران بزرگ، به عنوان جامعه آماری انتخاب و پرسشنامه طراحی شده در اختیار آنان قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده از طریق معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزیی به کمک نرم افزار SMART PLS2 تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها نشان داد، متغیرهای اعتماد اجتماعی، منزلت اجتماعی پلیس، رضایت مندی از عملکرد پلیس و آنومی بر مشارکت اجتماعی کاربران در رعایت مقررات ترافیکی تاثیر دارد. متغیر اعتماد اجتماعی با ضریب تاثیر بتا (355/0)، منزلت اجتماعی پلیس (289/0)، رضایت مندی از عملکرد پلیس (259/0) به ترتیب بیشترین تاثیر را بر مشارکت اجتماعی کاربران در رعایت مقررات ترافیکی دارد و متغیر آنومی با ضریب تاثیر (128/0-) تاثیر معکوس بر مشارکت اجتماعی کاربران در رعایت مقررات ترافیکی دارد.

نتایج نشان داد که با استفاده از متغیرهای اعتماد اجتماعی، منزلت اجتماعی پلیس، رضایت مندی از عملکرد پلیس و آنومی تنها می توان 53 درصد از متغیر مشارکت اجتماعی کاربران در رعایت مقررات ترافیکی را پیش‌بینی نمود و باید برنامه ریزی و اقدامات ویژه ای توسط پلیس برای تقویت اعتماد اجتماعی، منزلت اجتماعی و رضایت مندی از عملکرد پلیس در جهت افزایش مشارکت کاربران در رعایت مقررات ترافیکی انجام شود.

در پیدایش تصادف‌های رانندگی چهار عامل اصلی شامل انسان، جاده‌، وسیله نقلیه و محیط تاثیرگذار هستند؛ بااین‌حال مطالعات متعدد حاکی از بیشتر بودن سهم عامل انسانی نسبت به سایر فاکتورهاست. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی رفتارهای پرخطر در تخلفات رانندگی بر اساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و شخصیتی (سرشت و منش) رانندگان متخلف انجام گرفت.

پژوهش حاضر توصیفی از نوع معادلات ساختاری در یک مطالعه مقطعی است که در جهت تعیین سهم عوامل انسانی (ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و شخصیتی) در پیش‌بینی رفتارهای پرخطر رانندگان حادثه‌ساز شهر تهران انجام گرفت. جامعه آماری، کلیه رانندگان حادثه‌ساز 25 تا 45 سال ساکن شهر تهران بودند که 150 نفر از آن با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و وارد مطالعه شدند. بدین منظور داده‌ها پس از جمع‌آوری با پرسشنامه‌های سرشت و منش کلونینجر(1994)، و رفتار پرخطر رانندگی منچستر(1990) با استفاده از نرم‌افزارهای spss-26 و Smart PLS-3 مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها:

 تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری به روش حداقل مجذورات جزیی (PLS) پژوهش نشان داد که تاثیر سرشت بر رفتارهای پرخطر تایید می‌شود (05/0>p). جهت تاثیر، مثبت است و شدت رابطه برابر با 219/0 است؛ اما تاثیر منش بر رفتارهای پرخطر رد شد (05/0<p).

نتیجه‌گیری:

 بر اساس یافته‌های فوق، عوامل انسانی با ماهیت‌های متفاوت جسمی، روانی، ادراکی-رفتاری، شخصیتی، فرهنگی و اجتماعی موجب بروز رفتارهای پرخطر منجر به حوادث ترافیکی می‌شود. برنامه‌های آموزشی و اقدامات پیشگیرانه در بعد فردی و اجتماعی به‌منظور کاهش رفتارهای پرخطر به‌صورت ادغام‌یافته، با رویکرد چندبعدی و جامع مورد تاکید است.