نشریه پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش
پیاپی 59 (اردیبهشت 1402)

پژوهش حاضر با هدف آسیب‌شناسی آموزش درس فارسی و اولویت‌بندی موانع، بر اساس تجارب زیسته معلمان ابتدایی شهرستان دیواندره صورت گرفته است. در این پژوهش از رویکرد آمیخته کمی و کیفی استفاده شده است. شرکت‌کنندگان این پژوهش را در بخش کیفی تعداد 15 نفر از معلمان و کارشناسان مقطع ابتدای شهرستان دیواندره با رعایت اصل اشباع نظری به روش هدفمند و در بخش کمی از کل جامعه آماری(492) تعداد 215 نفربر اساس(فرمول کوکران)) و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید و از این تعداد، 202 پرسشنامه برگشت داده شد. ابزار گردآوری در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختمند و در بخش کمی پرسش‌نامه محقق ساخته برگرفته از مصاحبه کیفی بوده است. پایایی پرسشنامه مطابق ضریب آلفای کرونباخ در سطح مطلوب و 0.847 برآورد گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که آسیب های کتاب درس فارسی در چهار مولفه اصلی محتوا و مطالب، عدم توجه به دانش اموزان، طراحی و تدوین و چالش های اجرایی و آموزشی و 36 زیر مولفهاحصاء شد. همچنین مولفه ها به ترتیب اهمیت بدین صورت اولویت بندی شد؛ طراحی و تدوین، چالش های اجرایی، عدم توجه به دانش آموزان و مطالب و محتوا.نتایج تحقیق نشان داد که طراحی کتاب های فارسی ابتدایی مقوله ای چند بعدی است که در طراحی ان ها باید مجموعه عوامل را به صورت سیستمی در نظر گرفت چون وجود کمبود در هر کدام از ابعاد اثر بخشی سایر بخش را دچار اختلال می کند.

آموزش مجازی یک روش تدریس الکترونیکی است که در هر شرایطی فراگیران را قادر می‌سازد به آموزش دسترسی پیدا کنند. آموزش هر کشوری به عنوان یک نهاد بسیار مهم در سیستم توسعه‌ای می‌تواند تاثیر شگرفی بر روند فکری ، توانایی ذهنی ، روش‌های یادگیری و خلاقیت افراد گوناگون داشته باشد تا بتوانند با تفکر انتقادی و مترقی پیش بروند و راه حل مشکلات فعلی را ارایه دهند. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش فناوری‌های نوین در تکنولوژی آموزشی است. پس از بررسی‌های صورت گرفته اصول استفاده از فناوری‌های نوین در تکنولوژی آموزشی و نیز ملزومات بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری‌های جدید بررسی شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد ملزوماتی همانند زیرساخت‌های فناورانه، زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تولید محتوای الکترونیکی، منابع مالی و پشتیبانی برای بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در تکنولوژی آموزشی ضروری هستند. برای موفقیت در یادگیری مجازی ، دانش آموزان دبیرستانی باید بسیار منظم و متمرکز باشند. درست مثل حضور در یک مدرسه واقعی ، این نوجوانان نیز باید قبل از ورود به کلاس خود از ظاهر خوب و ظاهر خوب خود اطمینان حاصل کنند و قبل از شروع درس باید به همه دوستان خود سلام کنند و تلفن‌های همراه خود را خاموش کنند. یک حواس‌پرتی بزرگ برای آنها درست مانند در کلاس درس. برخی از مشکلاتی که در مدرسه وجود دارد ، احتمال وجود آن در خانه با مدرسه مجازی را دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و مهارت های ارتباطی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. این پژوهش یک مطالعه همبستگی است، که جامعه آماری آن را کلیه معلمان دبیرستانی شهرستان سیروان و همچنین کلیه دانش آموزان دختر و پسر متوسطه دوم شهرستان سیروان تشکیل می دهند. برای انتخاب معلمان از روش سرشماری و برای انتخاب دانش آموزان از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. بر این اساس تعداد 52 معلم زن و مرد و تعداد 115 نفر دانش آموز دختر 111 نفر دانش آموز پسر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه پنج عامل شخصیت نیو پی آی (2003) و مهارت های ارتباطی بارتون (1990) برای معلمان و از معدل به عنوان ملاک پیشرفت تحصیلی دانش-آموزان استفاده شد. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین ویژگی شخصیت روان آزرده گرایی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه منفی معنی دار و بین ویژگی باوجدان معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین ویژگی های شخصیت برونگرایی، گشودگی و موافق بودن معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه ای معنی دار وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که بین مهارت های ارتباطی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان بیان کرد که در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، عواملی چون ویژگی شخصیتی و مهارت های ارتباطی معلمان، نقش برجسته ای دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش سازمانی با مدیریت مبتنی بر ارزش بین معلمان دوره ابتدایی شهرستان بادرود انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان بادرود به تعداد 100 نفر بودند. گروه نمونه طبق فرمول کوکران شامل 79 نفر بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری اطلاعات شامل پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی کارل آلبرخت (2002) و مدیریت مبتنی بر ارزش محقق ساخته بود. داده های بدست آمده از گروه نمونه در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون ضریب همبستگی نشان داد که این آزمون با سطح معنی داری 262/0p=، رابطه مثبت و معنی دار، بین هوش سازمانی و مدیریت مبتنی بر ارزش در بین معلمان دوره ابتدایی شهرستان بادرود مشاهده شده است، بنابراین فرضیه اصلی پژوهش تایید می گردد (05/0>p). نتایج آزمون t تک متغیره نشان داد که در این مطالعه هوش سازمانی و ابعاد آن از میانگین استاندارد بالاتر بوده و بین هوش سازمانی و ابعاد آن در معلمان دوره ابتدایی شهرستان بادرود با میانگین استاندارد 3 تفاوت معنی داری وجود دارد(05/0>p). همچنین در این مطالعه مدیریت مبتنی بر ارزش و ابعاد آن از میانگین استاندارد بالاتر بوده و بین مدیریت مبتنی بر ارزش و ابعاد آن در معلمان دوره ابتدایی شهرستان بادرود با میانگین استاندارد 3 تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0>p).

توانایی اداره و هدایت کلاس، بخش مهمی از کار هر معلم و کلاس و نیز بستر مناسبی برای یادگیری است.به نظر می رسد معلم برای اداره مطلوب و منظم کلاس درس به دو مهارت احتیاج دارد:یکی برقراری ارتباط موثر و مثبت با دانش آموزان و دیگری،مدیریت کلاس. این مدیریت باعث تسهیل امر اموزش و کاهش رفتارهای نامطلوب در دانش اموزان می شود.برای کمک به معلمان برای ایجاد جوی آرام و مطلوب درکلاس،چهار راهبرد پیشنهاد می شود: الف)پیشگیری از رفتارهای نامطلوب دانش آموزان درکلاس، ب)برقراری ارتباط موثر و مثبت بادانش آموزان ، ج)استفاده ازروش یادگیری مشارکتی درکلاس د)فراهم کردن جومثبت و مطلوب برای یادگیری و آموزش.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین اعتیاد به اینترنت و اهمال کاری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر متوسطه دوم انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1401 بود که برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و به این منظور 384 دانش آموز متوسطه دوم به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (1996) و مقیاس اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984) پاسخ دادند و برای متغیر پیشرفت تحصیلی از معدل دروس مصوب در ترم گذشته سال تحصیلی استفاده گردید. آنگاه اطلاعات به دست آمده به‌وسیله برنامه SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و نتایج حاصل از ضرایب همبستگی دو متغیری پیرسون و رگرسیون چندمتغیره به روش هم‌زمان نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت و پیشرفت تحصیلی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. در بررسی ارتباط بین اهمال کاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی نیز یک ارتباط منفی معنی دار مشاهده شد. همچنین در میان زیر مقیاس های اهمال کاری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی، آماده شدن برای امتحانات و آماده شدن برای تکالیف رابطه منفی معنادار وجود داشت. نتایج رگرسیون چندگانه به شیوه هم‌ زمان نیز نشان داد که 57 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را متغیرهای اهمال‌کاری تحصیلی و اعتیاد به اینترنت تبیین می کنند. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت که اعتیاد به اینترنت و اهمال کاری تحصیلی می توانند به‌طور معکوس پیش بینی کننده های خوبی برای پیشرفت تحصیلی بوده و می توان نتیجه گرفت که با مدیریت اعتیاد به اینترنت و اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان می توان موجب ارتقای پیشرفت تحصیلی در آنان شد.

هدف پژوهش حاضر، تاثیر یادگیری مشارکتی بر بهبود مهارت های اجتماعی دانش آموزان است. این تحقیق از نوع توصیفی و آمیخته است. روش اجرای این پژوهش بدین گونه بوده است که برای جمع آوری این اطلاعات، پایگاه های اطلاعاتی، نورمگز، ساینس دایرکت، گوگل اسکولارساینس، کراس راف، پاپ مد، مگیران، اس آی دی، اسپینگر، مجلات و فصلنامه مطالعات برنامه درسی، نشریات و فصلنامه های علمی پژوهشی با کلید واژه های یادگیری مشارکتی، مهارت های اجتماعی، یادگیری دانش آموزان و ترکیبی از آن ها مورد جستجو قرار گرفت. مطالعاتی که تاثیر یادگیری مشارکتی را بر مهارت های اجتماعی مورد بررسی قرار داده بودند، با روش نمونه گیری هدفمند از میان 38 مقاله مورد بررسی شده که جامعه آماری را تشکیل می دهند، نمونه آماری شامل 13مقاله مرتبط با موضوع دربازه زمانی 1395 تا 1401 شامل مقالات ایرانی و مقالات خارجی در بازه زمانی2011 تا 2023 انتخاب شدند. سپس با توجه به کارکردهای یادگیری مشارکتی، مطالب مرتبط در زمینه مفهوم یادگیری مشارکتی و مهارت های اجتماعی، نظریه های یادگیری مشارکتی، از مقاله های مرتبط استخراج و در قالب ساختاری تنظیم شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که: دانش آموزان می توانند مفاهیم پیچیده را از طریق یادگیری مشارکتی به سادگی یاد بگیرنند. درکلاس حس همکاری بیشتری داشته باشند، از طریق بحث وگفتگوهای سازنده و رو در رو، مشارکت خلاقانه تری داشته باشند. افزایش شور و نشاط و باور دانش آموزان، آن ها را اجتماعی می کند و از طریق رابطه با یکدیگر جامعه پذیرتر می شوند. انتظار می رود این پژوهش با نشان دادن اهمیت موضوع و ضرورت استفاده از یادگیری مشارکتی در مراکز آموزشی، زمینه ساز پژوهش های بیشتری در این مهم باشد.

یکی از موضوعات مهم در مورد دانش آموزان بررسی رفتارهای ها پر خطر آنهاست. یکی از برجسته ترین عواملی که در کاهش رفتارهای پر خطر دانش آموزان نقش ویژه ایفا می کند، معلمان اند که می توانند با اتخاذ شیوه ای صحیح نقش مهمی در کاهش رفتارهای پر خطر دانش آموزان ایفا کنند. هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش معلم در کاهش رفتارهای پر خطر دانش آموزان می باشد. بدین منظور به معلم به عنوان مهم ترین فرد در زندگی دانش آموزان توجه نموده و نقش وی در کاهش رفتارهای پرخطر آنان مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، مراحل تغییر یک رفتار بیان شد و برخی از روش ها و شیوه های تربیتی برای تغییر دادن دانش آموزان توضیح داده شد. امیدواریم با این روش های بیان شده، نقش پیشگیرانه در مدرسه داشته باشیم و به ارتقای سلامت معنوی در جامعه کمک کرده باشیم.

اضطراب امتحان یکی از شایع ترین مشکلات آموزشی از منظر روانشناختی در بین دانش آموزان می باشد. از این رو، در پژوهش حاضر، محقق به بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر اضطراب امتحان دانش آموزان پرداخته است.

تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کمی و آزمایشی می باشد که به صورت موردی یک دانش آموز مورد مطالعه قرار گرفته و از طرح پیش آزمون-پس آزمون به عنوان روش تحقیق استفاده شده است. جامعه آماری نیز تمام دانش آموزانی بودند که با مشکل اضطراب امتحان به کلینیک مشاوره و روانشناختی آموزش و پرورش منطقه مراجعه می نمودند و به صورت فردی و موردی، خدمات مشاوره و روانشناختی دریافت می نمودند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر بود.

نتایج تحقیق نشان داد که آموزش ذهن آگاهی بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموز تاثیر مثبت و معنادار دارد.

بر طبق یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود که از آموزش ذهن آگاهی به عنوان راهکاری در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان استفاده شود.

هدف از پژوهش حاضر، تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در دانش آموزان می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش گردآوری داده ها توصیفی است. جامعه مورد بررسی دانش آموزان کلاس چهارم1 دبستان آیت الله ارباب ناحیه 3 استان اصفهان می باشد که تعداد آن ها 36 نفر بوده، در اجرای این پژوهش، نمونه گیری به عمل نیامده وجامعه حاضر به عنوان نمونه در نظر گرفته شده است. ابزارهای مورد استفاده در این اقدام پژوهی، فهرست ثبت مشاهدات، مصاحبه وپرسش نامه محقق ساخته می باشد. در راستای تحلیل داده های این پژوهش از آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده های بدست آمده حاکی از آن است که سطح مطالعه و کتابخوانی دانش آموزان بسیار کم می باشد. پس از مطالعه کتب، اقدام پژوهی های مرتبط، مقالات معتبر واستفاده از راهکارهای پیشنهادی همکاران، والدین و مدرسین طرح خوانا، اقدامات لازم تدوین، برنامه ریزی وراه حل های اساسی نظیر؛ (تشکیل کتابخانه کلاسی، دعوت از قصه گو، داستان گویی، معرفی کتاب، نمایش، پاورپوینت، بازدید مجازی از کتابخانه، و...) جهت رفع مشکل اجرا شد. نتایج حاصل از تحلیل داده های بدست آمده از شواهد نوع دوم (جلسه مجازی با والدین و همکاران، خودارزیابی دانش آموزان، فهرست ثبت مشاهدات) حاکی از آن است که؛ علاقه دانش آموزان به مطالعه و کتابخوانی بیشترشده به طوری که زمان بیشتری از اوقات فراغت خود را به مطالعه می پردازند. به عبارت دیگر؛ پیامدهای حاصل از اجرای راهکارهای پیشنهادی در این پژوهش مثبت ارزیابی شده و موجب تقویت فرهنگ مطالعه در دانش آموزان می گردد.

یکی از گرایش های منفی در زمینه هیجانات و عواطف ناامیدی استکه با احساس ناتوانی و بی علاقگی به زندگی آشکار میشود به طوری کهفرد در اثر ناامیدی نمی تواند به درستی موقعیت های زندگی را بسنجد، در نتیجه قدرت تطبیق با تغییرات زندگی در او بشدت کاهش می یابد. متغیرهای متعددی میتوانند در ایجاد احساس ناامیدی دانش آموزان در ارتباط باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری،سبک های تصمیم گیری و سازگاری خانواده با ناامیدی دانش آموزان بود. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر عجب شیر در سال تحصیلی 98-1397 بودند، که از این جامعه تعداد 366 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های مقیاس شیوه های فرزندپروری دیانا بامریند، سبک های تصمیم گیری اسکات و بروس، مقیاس سازگاری خانواده السون و مقیاس ناامیدی کازدین و همکاران استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از از روش همبستگی و رگرسیون چند گانه به روش گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد.نتایج نشان داد که شیوه فرزندپروری استبدادی، سهل گیرانه و سبک تصمیم گیری اجتنابی، آنی و وابسته رابطه مثبت و معنادار با ناامیدی دارند و شیوه فرزندپروری مقتدرانه و سبک های تصمیم گیری عقلایی، شهودی و سازگاری خانواده رابطه منفی و معنادار با ناامیدی دارند. همچنین مشخص گردید که شیوه فرزندپروری مستبدانه و سبک تصمیم گیری اجتنابی پیش بینی کننده مثبت و سبک فرزندپروری مقتدرانه و سبک های تصمیم گیری عقلایی و شهودی و سازگاری خانواده پیش بینی کننده منفی برای ناامیدی هستند.

هدف پژوهش حاضر, تعیین مولفه های تشکیل دهنده و عوامل تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی در قالب یک الگوی پارادایمی بود. برای دست یابی به این هدف, از روش پژوهش همبستگی استفاده شد. تجزیه یافته های تحقیق نشان دادند که سازه موفقیت تحصیلی به عنوان مقوله اصلی مبتنی بر مولفه دست یابی به اهداف است. از مولفه های تشکیل دهنده این مقوله می توان به قبولی در دانشگاه های معتبر, رسیدن به مدارج عالی علمی و کسب تخصص در رشته تحصیلی اشاره کرد. همچنین از عوامل اثرگذار بر موفقیت تحصیلی می توان به غایت نگری و خودباوری به عنوان شرایط علی؛ حمایت خانوادگی و امکانات آموزشی به عنوان شرایط زمینه ای؛ هوش تحصیلی به عنوان شرایط واسطه ای و پشتکار و برنامه ریزی به عنوان راهبرد اشاره کرد. مقوله مرکزی بدست آمده, انگیزش موفقیت تحصیلی است که تمام عوامل علی, زمینه ای و مداخله ای تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی را دربر گرفته, و نیز پاسخ نهایی به سوال اصلی تحقیق یعنی عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی است.