فهرست مطالب
نشریه فرهنگ و ادبیات عامه
پیاپی 49 (فروردین و اردیبهشت 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/03/06
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-36
لالایی ها گونه ای از نغمه های مادرانه است که در خواباندن کودکان به کار می رود، اما گونه ای از ادب رسمی هم در دوران مشروطه با تاسی از همین لالایی ها برای عموم مردم و با هدف آگاهی بخشی و بیداری آنان از سوی برخی از شاعران آن دوره سروده شده است. پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی لالایی های بیداری میرزا علی اکبر صابر (12411290ش)، ابوالقاسم لاهوتی (12661335ش) و سید اشرف الدین گیلانی (12491313ش) می پردازد. شناساندن اینگونه لالایی ها، دلایل سرایش آن ها، تحلیل ساختار و محتوای آن ها و تفاوت های اینگونه لالایی ها با لالایی های مرسوم از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. داده ها به شیوه کتابخانه ای و سندکاوی گردآوری و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد این لالایی ها تحت تاثیر شرایط اجتماعی، سیاسی و فکری حاکم بر آن دوران شکل گرفته است. سادگی زبان، استفاده از سنت ادب عامه، طبیعی بودن شگردهای ادبی و دوری از تعقید راز موفقیت اینگونه شعر در پیوند با مخاطبان در تفهیم مسایل سیاسی، بیدارسازی و آگاهی بخشی بوده است. همچنین نتایج بیانگر دو گفتمان متفاوت از سرایندگان این شعرهاست که دلایل آن به تفصیل در متن مقاله ارایه شده است.
کلیدواژگان: ادب رسمی، ادب عامه، دوره مشروطه، لالایی، لالایی های بیداری -
صفحات 37-79
ابزار صرفی در زبان یکی از ابزارهای مهم در آفرینش طنز کلامی است. در این راستا استفاده آگاهانه از فرایندهای ساخت واژه در کنار عوامل دیگر، جذابیت هنری آثار طنز را دوچندان می کند. پژوهش حاضر به بررسی فرایندهای واژه سازی و واژه آفرینی در یک گونه زبانی ساختگی در مجموعه طنز شب های برره می پردازد. این مجموعه از نظر ابداعات و نوآوری های زبانی نسبت به سایر مجموعه های طنز در دو دهه اخیر بسیار شاخص است. عامل اصلی خنده و طنز در این مجموعه طنز کلامی است که واژه سازی در آن نقش مهمی ایفا می کند. برای انجام این پژوهش 355 داده از مشاهده 90 قسمت این مجموعه استخراج و در چارچوب بوی (2007) دسته بندی شدند. نتایج این بررسی نشان می دهد که الگوهای واژه سازی و واژه آفرینی در این مجموعه از الگوهای جهانی پیروی کرده اند. سرواژه سازی و پسین سازی کم ترین میزان کاربرد (2/. درصد) و فرایند ابداع (28/20درصد) بیشترین میزان کاربرد را داشتهاند و میزان کاربرد فرایندهای غیرصرفی (83/60 درصد) در این مجموعه از فرایندهای واژه سازی و واژه آفرینی بیشتر بود.
کلیدواژگان: زبان ساختگی، مجموعه شب های برره، طنز کلامی، واژه سازی، واژه آفرینی -
صفحات 81-115
ادبیات تطبیقی به مثابه فلسفه و رویکردی جدید در ادبیات و نقد ادبی، نخست ماهیتی فراملی، فرازبانی و فرافرهنگی داشت، لیکن در ادامه و در قرن بیستم با مطالعات میان رشته ای پیوند خورد. در دوره معاصر و با اولویت یافتن رویکردهای کاربردی همگرا در پژوهش های ادبی، نحله نوین ادبیات تطبیقی، چشم انداز تازه ای را در مقابل پژوهشگران گشوده و حوزه های پژوهشی جدیدی را فراسوی مرزهای شناخته شده پیشین ادبیات ایجاد کرده است. در جستار پیشرو، نگارندگان با نظرداشت رویکردهای نوین ادبیات تطبیقی به ویژه سویه میان رشته ای آن، برآنند تا با اتکا به یک ماخذ معتبر در حوزه امثال: فرهنگ بزرگ ضرب المثلهای فارسی، به شیوه ای، از منظر ماهیت، توصیفی تحلیلی و از دیدگاه نوع داده ها، کتابخانه ای اسنادی، به تطبیق امثال با نظریه «سلسله مراتب نیازهای آدمی» بپردازند و با بازجست روان شناخت ادبی مقولات انسانی، علاوه بر نمایاندن گستره و کارآمدی هر دو حوزه، افقی تازه در برابر پژوهش های آتی پدیدار سازند. از نکات حایز اهمیت در این پژوهش، بیان این حقیقت است که آنچه روانشناسان انسان گرا با نگاه انگیزه شناختی رفتار آدمی مطرح کرده اند، پیش از این در متون ادبی کلاسیک ما به صورتی هوشمندانه، گاه همچون هرم مزلو، با ترتیب و تناسبی در خور تامل و گاه در تناسبی نه چندان آشکار، بازتاب یافته است. نوشتار حاضر، نخستین پژوهشی است که با مبنا قرار دادن نیازهای هشتگانه، به بررسی و تحلیل تطبیقی آرای مزلو با امثال و حکم فارسی پرداخته است. مقاله درنهایت گویای دو نتیجه کلی الف) اثبات کارایی و روایی یک نظریه روان شناختی در پیوند با ادبیات عامه و ب) درک هر چه بهتر ارزشمندی امثال و حکم در نمودبخشی به مفاهیم انتزاعی ذهنی است.
کلیدواژگان: مطالعات میان رشته ای، روان شناسی انسان گرا، نظریه سلسه مراتب نیازها، آبراهام مزلو، امثال و حکم -
صفحات 117-148
یکی از بنمایه های اساطیری و نمادین در قصه ها و افسانه های کردی پیکرگردانی به صورت جماد است. در پیکرگردانی شکل و ماهیت موجودات با استفاده از نیروی ماورءالطبیعی شخص یا شیء از حالتی به حالت دیگر تغییر می یابد. در واقع این نوع پیکرگردانی نماد از دست دادن پویایی و حیات روانی است که فرد را برای مدتی از مسیر کمال باز می دارد. در قصه ها و افسانه های کردی پیکرگردانی و دگردیسی به اشکال مختلف دیده می شود، که یکی از موارد پیکرگردانی انسان به جماد است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه ای و نیز تحقیقات میدانی انجام شده، به این صورت که با بررسی پنجاه قصه از قصه ها و افسانه های کردی، پنج مورد دگردیسی و تبدیل پیکره انسان به سنگ یافت شد که با بهره گیری از نقد اسطورهای به بررسی ریشه های سنگ شدگی در آن ها پرداخته، سپس نحوه مواجهه افراد و نیز علل و ابزارهای لازم جهت رهایی از این تغییر تبیین شده است. از آنجا که مطالعه این قصه ها ما را با بستر اسطوره ای آن ها آشنا می سازد، لذا تلاش بر آن است تا با شناخت ساختار قصه ها وجه مشترک این بنمایه را با اساطیر سایر ملل مقایسه کنیم. نتایج تحقیق نشان می دهد که انعکاس باورهای اسطوره ای با گذر از تاریخ و رسیدن به عصر حاضر در قصه ها و افسانه های کردی گویای نامیرایی و پویایی این باورهاست که با رمزگشایی و واکاوی می توان ریشه مشترک این دیدگاه اساطیری را کشف و تفسیر کرد.
کلیدواژگان: ادبیات عامه، اساطیر، افسانه های کردی، پیکرگردانی، سنگ شدگی -
صفحات 149-187
یکی از گونه های ناشناخته زبان و ادبیات فارسی، ترجمه های کهن عهد عتیق هستند. معمولا زبان این متون فارسی و خط آن ها عبرانی است. یکی از ویژگی های این نوع از متون، تاثیرپذیری شدید از ادبیات و زبان عامیانه فارسی است. در این مقاله براساس معیارهای زبان شناسی اجتماعی، عناصر عامیانه گفتاری و نوشتاری برخی از این متون (ترجمه های عهد عتیق) بررسی شده است. براساس این بررسی، زبان متون پیش گفته در سطح واژگانی از دو جنبه تحت تاثیر زبان عامیانه قرار گرفته است: نخست تحولات آوایی که شامل موارد زیر است: تحول âm / ân > um / un، همگونی آوایی، کاهش واجی، افزایش واجی، انواع مختلف ابدال و قلب. دوم واژه های گویشی. عناصر گویشی هر زبان پیوستگی تنگاتنگی با زبان و ادبیات عامه آن دارند. عناصر نوشتاری غیررسمی نیز از دو جنبه بر این متون تاثیر گذاشته اند: الف) استفاده از خط عبرانی؛ ب) اغلاط املایی. براساس تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت که این نوع از ترجمه های عهد عتیق از نظر زبانی به گونه عامیانه یا دست کم غیررسمی زبان نزدیکتر هستند.
کلیدواژگان: زبان عامیانه، گفتار، نوشتار، عهد عتیق -
صفحات 189-219
حوزه فرهنگ، میدان همگرایی و تعامل جهان بینی ها و ایدیولوژی هاست. ضرب المثل ها یکی از ابزارهای فرهنگی تاثیرگذار در ترویج، تنظیم و هدایت ایدیولوژی، جهان نگری و رفتار اجتماعی سازمان یافته هستند. آن ها هماهنگی جمعی را در کنشگران اجتماعی تقویت می کنند و موجب همگرایی فکری و فرهنگی، حول یک موضوع مشترک می شوند. در این مقاله تلاش می شود تا با روش تحلیل کیفی و توصیف، به این مسیله پرداخته شود که ضرب المثل ها به عنوان یکی از ابزارهای مورد استفاده در فرهنگ عامه، چگونه به رفتار جمعی شکل می دهند. پیش فرض این است که ضرب المثل ها با «عقلانی سازی»، «نهادینه سازی» و «ساختگرایی»، رفتارهای فردی را با رفتارهای جمعی همسو می کنند. مبانی و کارکرد ضرب المثل ها، نشان دهنده ظرفیت و توانایی آن ها برای نظارت و کنترل رفتارهای اجتماعی است؛ انتظار ایفای نقش هایی چون «هم بستگی و تطور همکاری»، «حصول منفعت مشترک»، «تعریف طرح واره های رفتاری»، «قاب بندی»، «اطمینان آفرینی» و «انسجام اجتماعی» از ضرب المثل ها، موجب می شود تا آن ها بتوانند رفتار پراکنده مخاطبان را تنظیم و هم جهت کنند. ضرب المثل ها با طرح الگوهای آشنا و نهادینه، «ناهماهنگی شناختی و پراکندگی رفتاری»1 افراد را در جامعه محدود می کنند.
کلیدواژگان: ضرب المثل، رفتار جمعی، عقلانی سازی، نهادینه سازی، قاب بندی
-
Pages 1-36
Lullaby is a kind of motherly song which is used to put infants into sleep, but one type of formal literature in the constitutional period inspired by these lullabies targeted the awareness and awakening of common people. The current research explores Mirza Ali Akbar Saber (1279-1329), Abulghasem Lahuti (1264-1336), and Sayed Ashrafaldin Gilani’s (1352-1287) lullabies. The goal of this study is to introduce these types of lullabies, the reasons of their songs, the analysis of their structures and contents, and the differences of such types of lullabies with the conventional ones. The methodology of this research is descriptive-analytical. The data was gathered by library and document analysis. The results indicated that the lullabies were formed under social, political, and psychological circumstances of that period. The secret of success of this type of poem in communicating with its addressees in transacting political issues and making the people aware lies in its simple language, traditional literature, the naturalness of literary methods, and the avoidance of intricacy. Finally, the results illustrated two different discourses by the poets of these poems which are investigated in this study.
Keywords: Formal literature, conventional literature, constitutional period, lullaby, awakening lullabies -
Pages 37-79
Morphology is a strong tool for creation of verbal satire. using word formation processes increases the artistic attraction of satire. This study is going to investigation of word formation and word creation peocesses used in the artificial languge of comic series of " Shabhaye Barareh "(the nights of barareh), which is one of the most signifacant Tv serise in two decades. The main factor of comedy and laugher in this serial is verbal satire in which word formation plays an imoportant role. To do this resarech, 355 words have been found out of 90 parts of this srial and have been classified according to the framework of Booij (2007). The results showed that word formation in this program follow the uiversal rules. Coinage (20.28%) was the most frequent, and acronym and back formation (0.2%) were the least frequent processes used in this Tv series. The percentage of the usage of non-morphological methods (60.83%) was more than word formation and word creation.
Keywords: Artificial language, the series of Shabhaye Barareh (the nights of Barareh), verbal satire, word formation, word creation -
Pages 81-115
The concept of Comparison has been so long-lasting and durable that they can be taken into account as both humanistic and social tradition. This field of research, which first had a transnational, translinguistic and transcultural nature, was connected with interdisciplinary studies in the 20th century. In the present research study, the authors intend to, with a view toward comparative literature, study the samples of psychology theory of “pyramid of needs” by Abraham Maslow in Persian Proverbs. The purpose of the study is to, through a psycho-literary analysis of this concept; reveal the scope and capacity of each discipline in offering new horizons for future research. The results of this study show that the ideas which are proposed by humanistic psychologist to represent a motivational analysis of human behavior, such as the one proposed by Maslow, have already been considered in Persian literature in an explicit or implicit manner. This study, for the first time in Persian literature, analyzes Persian proverbs based on the 8 needs of Maslow ‘s pyramid and propose two major findings a) the effectiveness of a psychological theory in relationship to folk literature is proven and b) a better understanding of the value of Persian proverbs in representing mental and abstract concepts is gained.
Keywords: Interdisciplinary Studies, Comparative Literature, Psychology, Abraham Maslow, Hierarchy of Needs, Persian Proverbs -
Pages 117-148
The transfiguration of a person into a corpse is one of the mythological and symbolic elements in Kurdish folktales. In transfiguration, the shape and nature of creatures are changed from one state to another by using supernatural power of person or creature. The current study was carried out in a descriptive-analytical method based on the library sources and field research. In this research, using mythic criticism, the roots of petrification were investigated. Then, the way people faced it, as well as the causes and tools necessary to get rid of this change, were discussed. The results showed that the reflection of mythical beliefs, passing through history and reaching the present age, in Kurdish folktales, shows the immortality and dynamism of these beliefs, by deciphering and analyzing of which, the common root of this mythological view can be discovered and interpreted.
Keywords: Folklore literature, mythology, Kurdish folktales, transfiguration, petrification -
Pages 149-187
One of the unknown types of Persian language and literature are translations of the Old Testament. Usually, the language of these texts is Persian and their script is Hebrew. One of the characteristics of this type of texts is the strong influence of Persian literature and vernacular language. In this article, based on sociolinguistics criteria, the spoken and written elements of some of these texts (translations of the Old Testament) have been examined. According to this study, the language of the aforementioned texts has been affected by the vernacular language in two aspects: first, phonetic transformations, which include the following: transformation of âm / ân > um / un, phonetic homogeneity, phonetic reduction, phonetic increase, different types of mutation and metathesis inversion. Second are dialectal words. The dialectal elements of any language have a close relationship with its vernacular language and literature. Informal written elements have also influenced these texts in two aspects: a. use of Hebrew script, b. spelling mistakes based on the present research. It can be concluded that this type of translation of the Old Testament is linguistically closer to the vernacular or at least informal type of language.
Keywords: Vernacular language, speech, writing, Old Testament -
Pages 189-219
Proverbs are one of the influential cultural tools in promoting organized ideologies, setting worldviews and guiding social behavior. They strengthen collective coordination and cooperation among social activists and cause intellectual and cultural convergence around a common issue. In this article, an attempt is made to address the problem of how proverbs, as a tool of popular culture, shape collective behavior with the method of qualitative analysis and description. The premise is that proverbs arrange individual behaviors with collective behaviors via "rationalization", "institutionalization" and "structuralism". The foundations and function of proverbs show their capacity and ability to monitor and control social behaviors; expecting roles such as "correlation and development of cooperation", "achieving common benefit", "defining behavioral patterns", "framing", "collective conscience" and "social cohesion" from proverbs make it is possible to regulate the scattered behavior of actors.
Keywords: Proverb, collective behavior, rationalization, institutionalization, framing
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.