فهرست مطالب

نشریه پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش
پیاپی 63 (شهریور 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/07/13
  • تعداد عناوین: 24
|
  • راحله سالاری *، زهرا نوری، مجید نوری، میثم فروتن، طیبه علی زاده صفحات 1-12

    وضعیت آموزش نامناسب ریاضی در کشور و مشکلات دانش آموزان در درس ریاضی در تمام سطوح تحصیلی مشاهده می شود. اکثر دانش آموزان نسبت به درس ریاضی نگرش مثبتی ندارند و نوعی بیزاری خودآموخته در آنها بوجود آمده است. پژوهش های داخلی کشور و مشکلات آموزشی ناشی از شیوه تدریس اغلب معلمان که در تدریس شان کمتر دانش آموزان را در فرایند یادگیری مفاهیم شرکت می دهند، ایجاب می کند که به روش های مناسب تری در امر یادگیری- یاددهی پرداخته شود. استفاده از بازی ها روش بسیار خوبی برای درگیر کردن دانش آموزان در درس ریاضی است. آموزش ریاضیات با استفاده از بازی و فعالیت ها باعث افزایش علاقه، ایجاد انگیزه در دانش آموزان می شود. همچنین آموزش از طریق بازی تاثیر مثبتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و نگرش آنها نسبت به درس ریاضی می شود. بازی و ورزش باعث می شوند تا دروس با یکدیگر تلفیق شوند و بازی ها کمک می کنند تا مفاهیم ریاضی با سرگرمی ها تلفیق شوند و به کاهش تاثیر منفی بر اساس تجربیات ناموفق گذشته در ریاضیات کمک می کنند؛ بنابراین اقدام پژوهی حاضر با هدف تلفیق بازی های حرکتی و جنبشی با درس ریاضی، جهت بهبود عملکرد دانش آموزان آموزشگاه انقلاب در درس ریاضی و جذابیت درس تربیت بدنی و ریاضی انجام شد. برای رسیدن به دیدگاه منسجم و گردآوری اطلاعات جهت ارایه راهکارهای پیشنهادی از 1- نظرسنجی از دانش آموزان کلاس پنجم در بستر برنامه شاد 2- نظرسنجی از والدین 3- مصاحبه با معاون آموزشی و 4- پیشینه پژوهش و منابع موجود استفاده شد. سپس راهکاراهایی جهت رفع مشکل موجود طرح و اجرا شد. پس از اجرای راهکارهای ارایه شده نتایج شواهد 2 نشان داد که دانش آموزان کلاس پنجم نسبت به درس ریاضی علاقه پیدا کرده اند و دیگر دیدگاه منفی و ناخوشایندی نسبت به این واحد درسی ندارند. همچنین نتایج آزمون پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نشان داد که 90 درصد دانش آموزان به حد تسلط یادگیری رسیده اند.

    کلیدواژگان: تلفیق، بازی، جنبشی- حرکتی، تربیت بدنی، ریاضی
  • نگین جباری *، شایان زیارتبان، حمیده سوخته سرایی صفحات 13-31

    هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی نیازهای آموزشی زندانیان بیسواد زندان امیرآباد استان گلستان در ابعاد فرهنگی و اجتماعی به منظور ارتقای سطح دانش آنان می باشد. روش پژوهش حاضر کاربردی از نوع ترکیبی (کمی و کیفی) است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام متخصصان تعلیم و تربیت و کارمندان زندان ها و زندانیان زندان امیرآباد استان گلستان است. روش نمونه گیری نوع کمی بدین صورت است که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای نسبی تعداد 300 زندانی و 25 مدیر و کارمندان امور زندانیان به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. و روش نمونه گیری روش کیفی از نوع گوله برفی است به طوری که با شناسایی خبرگان و قانون اشباع از 25 متخصص تعلیم و تربیت مصاحبه به عمل آمد ابزار پژوهش شامل مصاحبه های نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته 50 گویه ای با 6 مولفه ی اصلی بعد اجتماعی (عوامل فردی، عوامل ارتباطی و عوامل شهروندی) و بعد فرهنگی (عوامل ملی مذهبی، عوامل هنری و عوامل سلامت) است. نتایج تجزیه و تحلیل مصاحبه های پژوهش نشان داد که 6 مولفه ی اصلی بعد اجتماعی (عوامل فردی، عوامل ارتباطی و عوامل شهروندی) و بعد فرهنگی (عوامل ملی مذهبی، عوامل هنری و عوامل سلامت) با 50 خرده مولفه نیازهای آموزشی زندانیان بیسواد زندان امیرآباد استان گلستان در ابعاد فرهنگی و اجتماعی به منظور ارتقای سطح دانش آنان هستند. در حالت کلی (مجموع زندانیان و کارکنان زندان ها) در وضعیت موجود در بعد اجتماعی عوامل فردی بیشترین و کیفیت عوامل شهروندی کمترین رتبه را به خود اختصاص داده است و در بعد فرهنگی عوامل سلامت بیشترین و کیفیت عوامل ملی مذهبی کمترین رتبه را به خود اختصاص داده است.

    کلیدواژگان: نیازهای آموزشی، اجتماعی، فرهنگی، زندانیان
  • راضیه نوروزی *، یونس کیهانی فر، آناهیتا ولی بحرینی، نجمه درودی، مهدی یعقوبی صفحات 32-38

    هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین کمال گرایی، افسردگی و سطوح اضطراب امتحان در دانش آموزان دوره ابتدایی می باشد. روش پژهش از نظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری داده ها، توصیفی همبستگی بود. پژوهش حاضر در سال 1401 و در شهر شیراز انجام شد. بدین منظور از از میان دانش آموزان پایه داده های به دست آمده از مجموع 210 شرکت کننده در تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از مقیاس کمال گرایی کودک و نوجوان، مقیاس افسردگی کودکان، مقیاس اضطراب امتحان وست ساید استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونt، همبستگی، ANOVA یک طرفه استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین سطح اضطراب امتحان و افسردگی دانش آموزان رابطه معناداری وجود داشت (05/0>p). یافته ها همچنین نشان داد که سطوح کمال گرایی دانش آموزان با توجه به سطح اضطراب امتحان آنان متفاوت است.

    کلیدواژگان: کمال گرایی، افسردگی، اضطراب، دانش آموزان
  • رضا علم، حمزه قریشی * صفحات 39-51

    هر مدل 7E که توسط آیزنکرافت (2003) توسعه یافته است، یک مدل آموزشی مبتنی بر تحقیق مبتنی بر نظریه سازه انگاری است. هفت مرحله این مدل چرخه یادگیری مبتنی بر سازه گرایی عبارتند از: استخراج، درگیر کردن، کاوش، توضیح، تفصیل و ارزیابی و گسترش. هدف مقاله حاضر بررسی پیشینه تاریخی مدل 7E سازنده، مراحل مدل چرخه یادگیری 7E، نقش معلم و دانش آموزان در مدل 7E، مزایای مدل 7E یادگیری و پیامدهای استفاده از مدل 7E سازنده است. برای تسهیل آموزش و یادگیری محقق مدل 7E را هم برای معلمان و هم برای دانش آموزان بسیار موثر یافته است و توصیه می کند که معلمان باید تشویق شوند تا از مدل چرخه یادگیری 7E در کلاس های درس خود برای یادگیری-یادگیری موثر استفاده کنند.

    کلیدواژگان: مدل چرخه یادگیری E7، رویکرد سازنده، آموزش-یادگیری موثر
  • زهرا حاتم نیا، فرشته سلطانیان، رضا غفاری نیا * صفحات 52-63

    پژوهش حاضر با هدف اثر بخشی الگوی تدریس جیگ ساو بر خوش بینی وعمکرد تحصیلی درس علوم دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر سرابله انجام شد. پژوهش حاضر یک تحقیق نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. به نحوی که30 نفر از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر سرابله در دو گروه 15نفر ه به طور تصادفی انتخاب شدند. جامعه آماری دانش آموزان پایه پنجم شهر سرابله به تعداد 250نفر که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد 30 نتفر در دو گروه کنترل و آزمایش انتخاب گردید ابزار اندازه گیری پرسشنامه خوش بینی اسچنن –موران و همکاران (2013) و عملکرد تحصلی فام و تیلور (1990) و آزمون معلم ساخته استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی و مانکوا و کواریانس استفاده گردید یافته ها نشان می دهد که الگوی تدریس حیگ ساو بر خوش بینی تحصلی دانش آموزان و عملکرد تحصیلی آنان در درس علوم تجربی تاثیر بسزایی دارد به نجوی که دانش آموزانی که با یاد گیری مشارکتی از نوع جیگ ساو آموزش می بینند به مسایلی از قبیل کنترل زمان، بررسی اهداف، ایجاد ارتباط بین مطالب جدید و قبلی و در ک مطلب در سی توجه می کنند و در نتیجه پیشرفت تصیلی بالاتری کسب می کنند.

    کلیدواژگان: الگوی تدریس جیک ساو، خوش بینی تحصیلی، عملکرد تحصیلی
  • معصومه حسن زاده تبریزی، کیوان شعبانی مقدم، سید سجاد حسینی، مجتبی نادری، سارا نژادی * صفحات 64-72
    مقدمه

    کودکان استثنایی بخش قابل توجهی از افراد با نیازهای ویژه در هر جامعه را تشکیل می دهند. فعالیت های متنوع بدنی، یکی از جنبه های اصلی فرآیند تعلیم و تربیت است که به دلیل اهمیت مضاعف آن در پیشگیری، آموزش و توانبخشی معلولان، جایگاه ویژه ای در نظام آموزش و پرورش دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع مشارکت دانش آموزان تلفیقی در برنامه های ورزشی مدارس شهر کرمانشاه بود.

    روش

    روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان تربیت بدنی مدارس استثنایی بودند. نمونه تحقیق شامل 60 نفر معلم (33 مرد و 27 زن) بود که برابر جامعه درنظر گرفته شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های رتبه ای فریدمن و تحلیل عاملی تاییدی با نرم افزارهای 19spss و AMOS-20 استفاده شد.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که عوامل فردی، ساختاری، فرهنگی- اجتماعی و مدیریتی، از موانع مشارکت دانش آموزان تلفیقی در فعالیت های ورزشی مدارس به شمار می-روند.

    نتیجه گیری

    در خصوص رتبه بندی موانع مشارکت دانش آموزان تلفیقی در ورزش از دیدگاه معلمان، مشخص شد که عوامل مدیریتی با میانگین رتبه ای (69/2) مهم ترین مانع مشارکت این دانش آموزان محسوب می شود.

    کلیدواژگان: موانع، مشارکت، دانش آموز، معلولیت تلفیقی، فعالیت بدنی
  • فاطمه صدری *، زهرا میرزائی میکال، زهره مشرفی پور صفحات 73-82

    هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش تدریس اقتصاد ژتونی بر یادگیری مفاهیم علوم دانش آموزان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) در شهر تهران بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش عبارت است از کلیه دانش آموزان دارای اختلال بیش فعالی همراه با کمبود توجه شهر تهران که طبق پنجمین راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی علایم این اختلال را در خود نشان دادند و در رده سنی دبستان مشغول به تحصیل بوده اند که از میان آنها تعداد 30 نفر در دو گروه 15 نفری گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند، روش آموزشی اقتصاد ژتونی بر روی گروه آزمایش انجام شد و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد بین میانگین نمرات آزمون علوم بعد از حذف اثر پیش آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد در نتیجه روش تدریس به شیوه اقتصاد ژتونی بر یادگیری مفاهیم علوم تاثیر داشته است، به این صورت که روش تدریس اقتصاد ژتونی بر یادگیری بهتر مفاهیم علوم دانش اموزان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی تاثیر داشته است. بنابراین استفاده از این روش در آموزش بهتر مفاهیم درس علوم پیشنهاد می شود.

    کلیدواژگان: اقتصاد ژتونی، یادگیری، علوم تجربی، دانش آموزن
  • حسین بقایی *، کبری قلی زاده، حسین افسری یامچی، نسرین هادیلو صفحات 83-96

    معلمان برای اثربخش بودن باید بر دانش و مهارت های مورد نیاز جهت دستیابی به اهداف آموزشی آگاهی و تسلط داشته باشند تا بتوانند آن ها را در زمان مناسب و به شیوه ای مطلوب به کار گیرند. هدف پژوهش حاضر تحلیل ویژگی های معلم اثربخش از دیدگاه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تبریز در دوران پساکرونا است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی می باشد. روش نمونه گیری هدفمند بود و طی آن دانش آموزان شهر تبریز که شرایط مورد نظر را داشتند با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند و اکتشافی، مورد مصاحبه قرار گرفتند که با رسیدن به اشباع نظری یافته ها تعداد نمونه پژوهش به بیست نفر رسید. نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده سواد رسانه ای در استفاده از اپلیکیشن های تولید محتوا، قدرت برقراری ارتباط عاطفی، فن بیان خوب، تن صدای خوب، برقراری ارتباط اجتماعی خوب و مشارکت دادن دانش آموزان و صلاحیت حرفه ای و ویژگی های شخصیتی معلمان اثربخش از دیدگاه دانش آموزان منطقه پنج شهر تبریز بود. یافته ها نشان داد که مولفه های مذکور در قالب مولفه های اثربخش شناسایی شده اند.

    کلیدواژگان: معلم اثربخش، یاددهی - یادگیری، دوره دوم متوسطه، دوران پساکرونا
  • خدیجه زارعی محمودآبادی *، محمدعلی فلاح یخدانی صفحات 97-112
    مقدمه

    در این نوشتار برآنیم تا تربیت را از دیدگاه اسلام و اندیشمندان مسلمان و قرآن کریم بررسی کنیم. اگر بخواهیم تعریفی برای تربیت دینی داشته باشیم، خیلی کوتاه، گویا و قابل فهم این طور می گوییم: آن شکوفاسازی فطرت های الهی است. وقتی فطرت های پاک الهی که در وجود فرزندان ما نهاده شده است را می آوریم به منصه رفتار او، کلام او، خلق و خو و منش و اخلاق او می رسانیم، این تربیت دینی می شود قطعا اگر ما بخواهیم یک نسل جامعی را تربیت کنیم، هم باید استعدادهای عمومی او را شکوفا بکنیم. یعنی او را تربیت بکنیم و اگر بخواهیم آن تکامل بخشی و هدف خلقت را دنبال بکنیم، باید تربیت دینی یعنی فطرت های او را هم شکوفا بکنیم که رفتار و کردار او براساس آن فطرت ها شکل بگیرد و عمل بکند و خیلی از پاکی ها و نورانیت های انسان ها براساس همان فطرت های الهی است و این ها حتما باید تربیت شود. می خواهیم بدانیم تربیت دینی و اسلامی چیست؟ در روش صحیح تربیت چه فرآیندی باید طی شود؟

    روش پژوهش: 

    روش مورد استفاده، توصیفی – تحلیلی با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا میباشد . جامعه پژوهش منابع و مقالات معتبر دینی و مبانی نظری که ایده اندیشمندان مرتبط با متغیرهای پژوهش بوده به روش هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته و همزمان با فرایند فیش برداری اطلاعات جمع آوری شده و تحلیل داده ها به صورت مستمر و پی درپی انجام گرفت.

    یافته ها

    یافته های این پژوهش شامل توصیف و تبیین الگوها و رویکردهای تربیت دینی و اخلاقی که در مبانی نظری و منابع معتبر دینی و مقالات مرتبط مطرح گردیده است و تاثیر آن در تربیت دینی فرزندان و در نهایت کمک به تحقق اهداف مورد بررسی و بازبینی قرار گرفت. در این پژوهش مراد از علم تربیت دینی؛ علم تجربی یا انسانی است از که جهت گیری الهی برخوردار باشد ودر راستای اهداف و انگیزه دینی قرار گیرد.

    نتیجه گیری

    نتایج تحقیق نشان داد که نگاه به مقوله الگوها و رویکردهای تربیت دینی و اخلاقی جامع نگر بوده و به خوبی می توان به آن استناد نمود و در راستای تحقق اهداف تربیت دینی می توانند نقش بسیار مهمی ایفا نمایند. مقاله ی حاضر با مقایسه ی مفاهیم بنیادین دین، تربیت و تاثیرات متقابل این دو بر یکدیگر از دیدگاه اندیشمندان مسلمان، به مقایسه ی مدل تربیت دینی در ساحت فکری آنان پرداخته و با اشاره به نقاط همسو و در عین حال، جهات افتراق دیدگاه آنها و بیان وجوه مختلفی همچون حرکت و شدن، عشق ورزی، اخلاق، آزادی، دستیابی به سعادت و... در نهایت برتری نگرش را آشکار خواهد نمود.

    کلیدواژگان: علم دینی، تربیت، اخلاق، اندیشمندان مسلمان
  • مجاهد همتیان *، امین عاشوری قلمانی، حمید دهقانی صفحات 113-117

    هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های فرزندپروری و هوش هیجانی در دانش آموزان متوسطه اول شهر زیدون در سال 1401 با تاکید بر پیشرفت تحصیلی است. جامعه آماری شامل 770 دانش آموز پسر و دختر (406 پسر و 364 دختر) با میانگین سنی 6/13 سال است که با روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 257 دانش آموز (121 دختر و 136 پسر) به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه 33 سوالی شات و همکاران (1998) و پرسشنامه 30 گویه ای سبک های فرزندپروری بامریند (1972) است. نتایج نشان می دهند که سبک های فرزندپروری ارتباط مستقیمی با هوش هیجانی دارند.

    کلیدواژگان: هوش هیجانی، سبک های فرزندپروری، دانش آموزان زیدون، بامریند
  • محمدجواد ایزدی * صفحات 118-126

    تشویق و تنبیه از جمله عواملی هستند که در انجام هر کاری به خصوص امر یادگیری نقش پررنگی دارند. که این دو بسته به روش به کار گیریشان می توانند اثر متفاوتی داشته باشند. با این وجود باید راهی یافت که همه افراد بالاخص معلمان با استفاده از روش های صحیح تشویق، نحوه درست تنبیه و همچنین با آگاهی از تاثیر تشویق و تنبیه در یادگیری در جهت القای یادگیری موثر گام نهند. حال آنکه تشویق و تنبیه به چه روشی دارای تاثیر منفی و به کدامین روش موجب تاثیر مثبت می شود موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. در این مقاله برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده و با بررسی کتب و مقالات مرتبط این مقاله نوشته شده است. در ابتدا تعریفی علمی از تشویق و تنبیه و سپس راهکار ها و روش های صحیح تشویق و تنبیه و اثرات آن بر رویه تحصیلی و تربیتی کودکان و نوجوانان آمده است و به این می پردازیم که کدام روش ها درست و صحیح و کدامیک دارای تاثیر منفی در یادگیری دانش آموزان می باشند. در این مقاله به صورت مفصل روش های مختلف تشویق و تنبیه مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه گرفته شد که روش هایی از جمله کم توجهی، جایگزین تنبیهات فیزیکی شود چراکه تنبیه بدنی آثار زیان باری بر فرد دارد، ضمن اینکه آثار این تشویق ها و تنبیهات متوجه یادگیری نیز می شوند و می توانند مسیر یادگیری را دگرگون کنند.

    کلیدواژگان: تشویق، تنبیه، تربیت، معلم، کودک، نوجوان
  • معصومه امیدی *، رضا خاکپور صفحات 127-140
    هدف

    هدف از انجام پژوهش حاضر تاثیر مشاوره و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تاب آوری، انعطاف پذیری شناختی و رضایت از زندگی در زنان متاهل بود.

    روش

    روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با کنترل بود. جامعه آماری را کلیه زنان متاهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی منطقه 5 در سال 1401 تشکیل دادند که در نیمسال اول سال 1401 برای دریافت خدمات درمانی به این مراکز مراجعه کردند.تعداد تعداد 30 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت هدفمند انتخاب و سپس بصورت تصادفی ساده (قرعه کشی) در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل خلاصه پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (برگرفته از کتاب هنرپروران و همکاران، 1393؛ ایزدی و عابدی، 1393)، پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (1979)، انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) و رضایت از زندگی داینر (1985) بود. برای تجزیه و تحلیل داده های آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیره و تک متغیره استفاده شد.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که مشاوره و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تاب آوری، انعطاف پذیری شناختی و رضایت از زندگی در زنان متاهل اثربخش است. که با توجه به شدت اثر، مشاوره و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری شناختی تاثیر بیشتری نسبت به تاب آوری و رضایت از زندگی در زنان متاهل دارد.

    نتیجه گیری

    با توجه به نتایج از جهت ارتقاء تاب آوری، انعطاف پذیری شناختی و رضایت از زندگی در زنان متاهل می توان از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بهره برد.

    کلیدواژگان: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، تاب آوری، انعطاف پذیری شناختی، رضایت از زندگی
  • مهدیه خسروی چهکندک *، فائزه دلیری نیا صفحات 141-156

    انگیزه به فرآیندهایی مانند نیاز، شناخت، هیجان، و رویدادهای بیرونی گفته می شود که به رفتار، نیرو و جهت می دهند و رفتار را در جهت یک هدف فعال می سازند. به طور کلی انگیزه به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شود. انگیزه درونی، میل و اشتیاق برای انجام کاری حتی بدون پاداش و تشویق بیرونی است که برای فرد، بسیار ارزشمند یا لذت بخش است. اما انگیزه بیرونی تمایل به انجام کاری با پاداش و یا نتیجه خاصی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین معنای تحصیلی و انگیزش درونی و بیرونی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که انگیزش پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از انگیزه های پیشرفت، نیرویی درونی است که یادگیرنده را به ارزیابی همه جانبه عملکرد خود با توجه به عالی ترین معیارها، تلاش برای موفقیت در عملکرد و برخورداری از لذتی که با موفقیت در عملکرد همراه است، سوق می دهد.

    کلیدواژگان: انگیزه بیرونی، انگیزه درونی، دانش آموزان، پیشرفت تحصیلی
  • حدیث احمدی * صفحات 157-164

    شادی و نشاط از جمله نیازهای مهم انسان هستند و می توانند در مقابله افراد با مشکلات و رویارویی با فشارها و ارتقاء بهره وری کار نقش بسزایی داشته باشند. شادی و نشاط با کارایی، امید، قدرت تفکر، موفقیت تحصیلی و کیفیت زندگی همراه است. شادی یک حالت دهنی و روانی مطلوب از خوشبختی است، که به کارایی بهتر مغز و عملکرد مفید سیستم عصبی کمک می کند. هر چه انسان شادتر زندگی کند، سطح کیفیت زندگی او نیز افزایش پیدا می کند. در سایه ی احساس شادی و رضایت از زندگی، ذهن انسان فعال شده و استعدادهای او شکوفا می شود. نشاط در محل کار به چگونگی رضایت افراد نسبت به کار و زندگی آنها اشاره دارد. مفهوم نشاط با رفاه ذهنی فرد مرتبط است. نشاط درمحل کار برای بهبود بهره وری در هر سازمانی بسیار حیاتی است. مسیله ای که باید در مرکز توجه و برنامه ریزی آموزش و پرورش قرار گیرد، این است که این دستگاه عظیم باید برای جلوگیری از پیری معلم و حفظ نشاط و شادابی او برنامه جامع، مستمر و متناسب با شرایط مختلف کشور داشته باشد. باید توجه داشته که معلم بی نشاط و بی طراوت می تواند نسلی بی نشاط و بی طراوت بوجود آورد و لذا تفاوت عمده در جدی گرفتن و جدی نگرفتن این مسیله در آموزش و پرورش است و موردی که باید درصدد توجهات قرار گیرد این است که این دستگاه عظیم باید برای جلوگیری از پیری معلم و حفظ نشاط و شادابی او برنامه جامع، مستمر و متناسب با شرایط مختلف کشور داشته باشد. بنا بر این ما در مقاله حاضر تصمیم داریم به عوامل موثر در نشاط معلمان بپردازیم.

    کلیدواژگان: نشاط، شادی، معلم، کیفیت زندگی
  • نازنین عباسی *، نفیسه شیبانی، محبوبه صفری صفحات 165-172

    خلاقیت ذهنی و ذهنیت فلسفی مدیران و معلمان از عوامل تاثیرگذار بر بهبود کیفیت نظام آموزشی می باشد. از سویی دیگر این دوعامل به مدیران و دبیران کمک می کند تا در برخورد با مسایل و مشکلات سازمان از خودمحوری، یک جانبه نگری و جمود فکری مصون بمانند و با ارایه راهکارهای جدید بتوانند بر مسایل آموزشی سنت گرای غلط و تندروی جدید فایق آیند و جهت آموزش را در مسیر صحیح خود هدایت نمایند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ذهنیت فلسفی و خلاقیت دبیران در امر آموزش می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 90 نفر از دبیران و مدیران مدارس مقطع متوسطه دوم شهرستان طبس بوده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه پرسشنامه ذهیت فلسفی و خلاقیت دبیران استفاده شده است. تجزیه تحلیل داده ها توسط آزمون پیرسون در نرم افزار SPSS انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که خلاقیت دبیران رابطه معناداری با ذهنیت فلسفی و مولفه های آن دارد.

    کلیدواژگان: ذهنیت فلسفی، خلاقیت دبیران، دانش آموزان، آموزش و پرورش
  • نریمان فرداد *، فریبا فرداد صفحات 173-183

    اقدام پژوهی وابسته به دو مفهوم اساسی پژوهش به معنای فرایند بهبود دانایی و عمل آموزشی است. در حوزه اقدام پژوهی معلم متعهد به مطالعه پدیده های آموزشی در محدوده تدریس خود با تکیه بر بصیرت و دانایی می گردد. در واقع رویکرد اقدام پژوهی معلم را نسبت به وقایعی که پیرامون وی در کلاس درس و مدرسه رخ می دهد حساس و هوشیار می سازد. اقدام پژوهی در زمره روش های تحقیق توصیفی است. هدف این دسته از پژوهش های آموزشی، توصیف شرایط یا پدیده های مربوط به نظام آموزشی می باشد. پژوهش بدون کاربست یافته های آن، اصولا تلاشی بیهوده تلقی می گردد. در اقدام پژوهی، پژوهش با عمل در آمیخته است. ازاین رو است که رویکرد مذکور در نظام های آموزشی مورد اقبال روز افزون قرار گرفته است. در پژوهش حاضر پیشینه، مفروضات، اهداف ،مراحل و زمینه های اقدام پژوهی مطرح شده است. همچنین در ادامه پاسخ این پرسش که \" اقدام پژوهی با برجسته نمودن چه مسایلی، بهبود عمل آموزشی را عاید می سازد؟ \" بررسی شده است.

    کلیدواژگان: اقدام پژوهی، عمل آموزشی، کلاس درس، پژوهش با عمل
  • وحید بنیسی *، زهرا رضوانی صفحات 184-194

    سواد رسانه ای به عنوان یکی از مهارت های اساسی در دنیای امروزی شناخته می شود و برای توسعه مهارت هایی مانند تفکر انتقادی، تفکر خلاق، ارتباطات اثربخش و... به ویژه در مدارس، آموزش سواد رسانه ای به عنوان یکی از اهداف آموزشی مطرح شده است. در این راستا، مدل های مختلفی برای آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان در مدارس ارایه شده است که برای توسعه مهارت های مورد نیاز بسیار موثر هستند. در این مقاله، دو مدل معروف آموزش سواد رسانه ای، مدل سواد رسانه ای رنی هابز و مدل سواد رسانه ای الیزابت تامن، معرفی و بررسی شدند. هر دو این مدل ها شامل پنج مهارت اصلی بودند که شامل تشخیص و دسته بندی پیام های رسانه ای، تحلیل و تفسیر محتوای رسانه ای، ارزیابی ارزش و اهمیت محتوای رسانه ای، خلق محتوای رسانه ای و انتشار محتوای رسانه ای بودند. استفاده از مدل های آموزش سواد رسانه ای در مدارس به دانش آموزان کمک می کند تا مهارت های مورد نیاز برای مواجهه با محتوای رسانه ای در دنیای امروز را به دست آورند.

    کلیدواژگان: مدل، سواد رسانه، دانش آموز، دوره دوم ابتدایی
  • سعید چگنی *، مهدی یوسف وند، محمدرضا وجدیان صفحات 195-208

    تاب آوری عبارتست از فرایند سازگاری با زندگی استرس آمیز و پرچالش به شیوه ای که فرد بتواند با مهارت های حمایتی و سازگاری از پس آن برآید. در واقع تاب آوری ظرفیت تحمل سختی ها و اصلاح خود می باشد. تاب آوری در مدرسه یکی از مهارت های مهم برای بهبود کارایی سیستم آموزشی و موفقیت دانش آموزان است. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی مشاوره به شیوه آدلری بر تاب آوری تحصیلی و امیدواری در دانش آموزان و به روش توصیفی و از نوع کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است با توجه به اینکه تیوری آدلری بر تکنیک هایی تاکید دارد که رشد و انعطاف پذیری را افزایش می دهند، لذا بکارگیری مشاوره آدلری نقش موثری بر افزایش تاب آوری تحصیلی و امیدواری دانش آموزان دارد.

    کلیدواژگان: مشاوره آدلری، تاب آوری، دانش آموزان
  • شورانگیز هراتی تاجی * صفحات 209-222

    فعالیت های عملی و آزمایشگاهی به مجموعه ای از اعمال و فعالیتها گفته می شود که به منظور شناخت پدیده ها و در جهت سنجش فرضیه ای انجام گرفته و موجبات دست ورزی و کسب مهارت و تجربه را فراهم می سازد. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی فعالیت های عملی و آزمایشگاهی در آموزش و یادگیری درس شیمی در دانش آموزان و به روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که انجام آزمایشات متنوع در درس شیمی نقش موثری در یادگیری عمیق و پایدار در دانش آموزان دارد و این امر نه تنها سبب ایجاد انگیزه و افزایش میزان پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان می شود؛ بلکه آنها را با مراحل اکتشاف علم و روش علمی آشنا می کند تا مطالب را از نو کشف و تجربه کنند.

    کلیدواژگان: فعالیت های عملی، آزمایش، شیمی، دانش آموزان
  • مهدی جهانبخش *، حیدر رئیسی سرتشنیزی، اعظم پوراعما، سحرالسادات صنیعی صفحات 223-238

    سرزندگی تحصیلی، یکی از سازه های مثبت روانشناسی است که پژوهشگران در حوزه تحصیلی همواره به آن توجه داشته اند. سرزندگی تحصیلی توانایی یادگیرندگان، برای موفقیت در برخورد با موانع و چالش ها در مسیر زندگی تحصیلی معمول تعریف شده است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر اختلال خواب بر سرزندگی تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی و به روش توصیفی و از نوع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است از آنجا که خواب فاکتور مهمی برای حفظ سلامت و تعادل روانی است ، لذا خواب ناکافی، کیفیت بد خواب و خواب آلودگی از مشکلات شایع مرتبط با یادگیری، حافظه و عملکرد تحصیلی در کودکان و نوجوانان است و می تواند به پیامدهای نامطلوب تحصیلی و صدمه به سلامت جسمی و روانی دانش آموزان منجر گردد.

    کلیدواژگان: اختلال خواب، سرزندگی تحصیلی، درگیری تحصیلی، دانش آموزان
  • مهرشاد معصومی *، شهناز جمیلی، زلیخا رستمی، هاجر شریفی ریزی صفحات 239-253

    صمیمیت اجتماعی به معنای انجام فعالیت ها و تجربه های لذت بخش مشترک افراد با یکدیگر است و توانایی برقراری روابط صمیمانه با دیگران یکی از عوامل کلیدی در بهزیستی روانی افراد محسوب می شود. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش جمعی بر اساس بازسازی شناختی در افزایش صمیمیت اجتماعی دانش آموزان و به روش توصیفی و از نوع کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها نشان می دهد آموزش جمعی یکی از رویکردهای نوین در فرآیند یاددهی و یادگیری است که در آن پویایی، خلاقیت و تعامل به هم گره خورده و دانش آموز در عین تمایل به جمع، به خودجوشی پرداخته و زمینه رشد خود و دیگران را فراهم می کند. آموزش جمعی مبتنی بر بازسازی شناختی نقش موثری در بهبود صمیمیت اجتماعی دانش آموزان دارد.

    کلیدواژگان: آموزش جمعی، بازسازی شناختی، صمیمیت اجتماعی، دانش آموزان
  • سمیه ایمانی * صفحات 254-270
    هدف

    هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر و رویکردهای تربیت اخلاقی و پرورش آن در دانش آموزان ابتدایی می باشد .

    روش

    این پژوهش از نوع بنیادی- کاربردی و روش مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع (اسنادی) است.

    یافته ها

    تربیت اخلاقی، آموزش اصول و ارزش های اخلاقی و پرورش گرایش ها و فضیلت های اخلاقی است که در آن ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری اخلاق مورد توجه قرار گرفته است. اخلاق و تربیت اخلاقی، یکی از ارکان اساسی فرهنگ بشری را تشکیل می دهد و به همین سبب این موضوع از دیر باز در فرهنگ ها مورد توجه بوده، و امروزه نیز در بسیاری از کشورها مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته است.

    نتیجه گیری

    برای دست یابی به هدف تربیت اخلاقی، لازم است مدرسه و کلاس درس به محیطی تبدیل گردد تا دانش آموزان بتوانند درباره معضلات اخلاقی تامل کنند و با تصمیم گیری جمعی مبتنی بر عدالت و انصاف آشنا شوند. بدین ترتیب، توانایی درک و فهم استقلال اخلاقی دانش آموزان به سطوح بالاتر ارتقا می یابد. روابط نزدیک، صمیمی و همراه با احترام بین دانش آموزان و دست اندرکاران مدرسه موجب می شود دانش آموزان محیط مدرسه را امن، عادلانه و مشوق یادگیری بدانند.

    کلیدواژگان: تربیت اخلاقی، عناصر تربیت اخلاقی، رویکردهای تربیت اخلاقی، دانش آموزان
  • علی سبوحی *، اعظم کساییان، سیما خدام عباسی صفحات 271-285

    یشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از شاخص های مهم در ارزشیابی آموزش و پرورش و از جمله موضوعات مهم و مورد توجه در موقعیت های تعلیم و تربیتی است که از عوامل مختلف شخصی و موقعیتی اثر می پذیرد. عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از جمله مهمترین این عوامل هستند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر سلامت روان و پیشرفت دانش آموزان بوده و این تحقیق به روش توصیفی و از نوع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج نشان می دهد که عوامل اقتصادی و اجتماعی و خانواده و همچنین عناصر فرهنگی از قبیل عقاید و باورها، گرایش ها و آداب و رسوم اجتماعی نقش موثری بر سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند.

    کلیدواژگان: سلامت روان، دانش آموزان، پیشرفت تحصیلی، فرهنگ، خانواده
  • مهرداد یاراحمدیان *، زهرا شب پره، زهرا عابدی، رضوان بک زاده فرد صفحات 286-301

    درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد یکی از درمانهایی موج سوم رفتاردرمانی است که برای درمان مشکلات روانی کاربرد دارد. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مبنای فلسفی زمینه گرایی عملکردی و مبنای نظری چهارچوب رابطه ذهنی استوار شده است و در جهت نشان دادن انعطاف پذیری روان شناختی یعنی ایجاد توانایی انتخاب عملی در بین گزینه های مختلف که مناسب تر می باشد به کار می رود، نه اینکه عملی صرفا در جهت افکار، احساسات و خاطرات آشفته ساز انجام شده یا در حقیقت به فرد تحمیل شود. این تحقیق به روش توصیفی و از نوع کتابخانه ای و با هدف بررسی تاثیرپذیری خودتنظیمی یادگیری و سازگاری اجتماعی از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در دانش آموزان انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد با تلفیقی از چهار رویکرد توجه، پذیرش، تعهد و تغییر رفتار می تواند باعث افزایش سازگاری اجتماعی و خودتنظیمی یادگیری در دانش آموزان شود.

    کلیدواژگان: درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش، خود تنظیمی یادگیری، سازگاری اجتماعی، دانش آموزان