مجله چشم پزشکی بینا
سال ششم شماره 3 (بهار 1380)

سندرم پسودواکسفولیاسیون یک بیماری شایع دوران پیری است که از شیوع نسبتا قابل توجهی در ایران برخوردار است. در مورد ارتباط عوامل مختلف با گلوکوم در مبتلایان به این سندرم گزارش های ضد و نقیضی وجود دارد. تحقیق حاضر به منظور تعیین رابطه بین علایم مختلف بالینی سندرم پسودواکسفولیاسیون و وجود گلوکوم یا هیپرتانسیون چشمی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان های فیض و فارابی اصفهان طی سال های 1377-78 انجام پذیرفت.
مطالعه به روش مقطعی بر روی 150 چشم از 104 بیمار که از طریق نمونه گیری آسان جمع آوری شده بودند انجام پذیرفت. پس از ثبت اطلاعات اپیدمیولوژیک، چشم ها از نظر وجود و شدت رسوبات اکسفولیاتیو و علایم پیگمانتر در سگمان قدامی قبل و بعد از گشاد کردن مردمک بررسی شدند. بر اساس سابقه مصرف دارو، میزان فشار داخل چشمی و نمای عصب بینایی، چشم ها به دو گروه گلوکوماتوز / هیپرتانسیو و طبیعی تقسیم شدند. برای تعیین رابطه بین علایم بالینی سندرم پسودواکسفولیاتیو و وجود گلوکوم یا هیپرتانسیون چشمی از روش رگرسیون لوجستیک به شیوه forward stepwise استفاده شد.
بیماران شامل 72 مرد 69.2) درصد(و 32 زن 30.8) درصد(با سن 68.9±6.3 سال بودند. از 150 چشم مورد مطالعه 66 چشم 44) درصد(مبتلا به گلوکوم، 11 چشم 7.3) درصد(مبتلا به هیپرتانسیون و 73 چشم 48.7) درصد(طبیعی بودند. نتایج حاصل از رگرسیون لوجستیک نشان داد که در بیماران مبتلا به سندرم پسودواکسفولیاسیون، وجود گلوکوم یا هیپرتانسیون چشمی با شدت پیگمانتاسیون زاویه تحتانی (P<0.0001) و جنس مذکر (P<0.015) ارتباط مستقیم دارد.
وجود گلوکوم یا هیپرتانسیون چشمی در بیماران مبتلا به سندرم پسودواکسفولیاسیون، با افزایش پیگمانتاسیون زاویه اتاق قدامی و جنس مذکر همبستگی دارد. تحقیقات تحلیلی به ویژه از نوع آینده نگر را توصیه می نماید.

ترابکولکتومی شایع ترین روش جراحی گلوکوم است و گزارش های متفاوتی از میزان موفقیت و نقش عوامل مختلف در آن وجود دارد. این مطالعه به منظور تعیین نتایج عمل جراحی ترابکولکتومی در مبتلایان به گلوکوم بر روی مراجعان به این مرکز در سال های 1378-79 انجام پذیرفت.
تحقیق به روش توصیفی بر روی همه بیماران واجد شرایط مطالعه، انجام شد. ویژگی های فردی بیماران، نوع گلوکوم، تعداد و نوع داروهای دریافتی و دفعات عمل ترابکولکتومی ثبت گردید. ترابکولکتومی به روش معمول استاندارد انجام شد و بیماران حداقل یک سال پی گیری شدند. نتیجه درمان بر اساس میزان موفقیت به سه گروه؛ موفقیت کامل)فشار چشمی کم تر از 21 میلی متر جیوه بدون مصرف دارو(، موفقیت نسبی) فشار چشمی کم تر از 21 میلی متر جیوه با مصرف دارو(و شکست (عدم کنترل فشار چشمی یا نیاز به انجام عمل جراحی مجدد) تقسیم گردید. نقش سن، نوع گلوکوم، سابقه عمل و تعداد عمل جراحی قبلی بر پیش آگهی جراحی تعیین گردید.
طی مدت بررسی 132 چشم تحت عمل جراحی ترابکولکتومی قرار گرفتند که 12 چشم به علت توام بودن با جراحی کاتاراکت و 53 چشم به علت عدم مراجعه برای پی گیری، از مطالعه حذف شدند. در نتیجه تحقیق بر روی 67 چشم از 62 بیمار با سن 38.9±25.4 سال انجام شد. میزان موفقیت کامل 31.3 درصد، موفقیت نسبی 52.23 درصد و شکست 16.4 درصد بود. میزان موفقیت در بیماران بالاتر از 30 سال حدود 90 درصد (P<0.09)، در موارد بدون سابقه عمل جراحی 91.7 درصد و با سابقه عمل جراحی 74.2 درصد (P<0.06) بود. بیش ترین موفقیت مربوط به گلوکوم از نوع زاویه باز و بسته به میزان 93.3 درصد و کم ترین میزان موفقیت مربوط به گلوکوم در رابطه با یووه ایت و گلوکوم نئوواسکولار به میزان 69.2 درصد بود.
میزان موفقیت ترابکولکتومی در مرکز شهید لبافی نژاد در حد قابل قبول می باشد. انجام تحقیق برای تعیین نقش عوامل خطرساز و بررسی تجربی برای کاهش موارد عدم موفقیت توصیه می گردد.

در مورد نتایج درمانی و عوارض ناشی از روش های مختلف تخریب جسم مژگانی در درمان گلوکوم مقاوم به درمان گزارش های متفاوتی وجود دارد و این مطالعه به منظور مقایسه تاثیر دو روش سیکلوفوتوکواگولاسیون با لیزر دیود (DCPC) و سیکلوکرایوتراپی در درمان بیماران مبتلا به گلوکوم مقاوم به درمان در بیمارستان فارابی تهران طی سال 1379 انجام پذیرفت.
تحقیق به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده بر روی 73 چشم از 73 بیمار مبتلا به گلوکوم مقاوم به درمان انجام شد. بیماران قبل از مداخله تحت معاینه کامل قرار گرفتند، ویژگی های آن ها ثبت شد و سپس به طور تصادفی تحت مداخله با یکی از دو روش DCPC و سیکلوکرایوتراپی قرار گرفتند. بعد از مداخله بیماران در فواصل معین تحت معاینه قرار گرفتند و اطلاعات جمع آوری شده از آن ها از قبیل فشار داخل چشمی، بهترین حدت بینایی، تعداد داروهای ضد گلوکومی مورد نیاز و نیز عوارض ناشی از هر یک از دو روش مداخله ثبت گردید و مورد قضاوت آماری قرار گرفت.
از مجموع 71 بیمار که جهت پی گیری کامل مراجعه نمودند، 36 نفر در گروه DCPC (گروه اول) و 35 نفر در گروه سیکلوکرایوتراپی (گروه دوم) قرار گرفتند. قبل از مداخله اختلاف معنی داری از نظر سن، جنس، نوع گلوکوم، فشار داخل چشمی و بهترین حدت بینایی بین دو گروه وجود نداشت. در پایان سه ماه بعد از مداخله، فشار داخل چشمی بیماران در گروه اول از35.7 ±8.7 به 18.7±6.7 میلی متر جیوه رسید (P<0.001) و در گروه دوم از 36±7.1 به 18.3±6.6 میلی متر جیوه کاهش یافت (P<0.001). میزان موفقیت از نظر کنترل فشار داخل چشمی بین 6-21 میلی متر جیوه در پایان ماه سوم بعد از مداخله در گروه اول 66.7 درصد و در گروه دوم 74.3 درصد بود که این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. اغلب عوارض ناشی از مداخله، در گروه دوم بیش تر از گروه اول بودند. تنها عارضه ماندگار؛ افت حدت بینایی نسبت به قبل از مداخله در گروه دوم بود (P<0.002).
اثرات کوتاه مدت DCPC و سیکلوکرایوتراپی در درمان بیماران مبتلا به گلوکوم مقاوم به درمان مشابه بودند و عوارض DCPC کم تر بود ولی با توجه به هزینه نسبتا بالای دستگاه لیزر، به نظر می رسد هم چنان می توان از سیکلوکرایوتراپی در این بیماران بهره گرفت.

افزایش فشار داخل چشمی یکی از عوارض شایع پارس پلانا ویترکتومی است که دارای عوامل متفاوتی است و در زمان های مختلفی بروز می نماید. نظر به میزان بسیار متفاوت تغییرات فشار داخل چشمی گزارش شده بعد از پارس پلانا ویترکتومی، این تحقیق به منظور تعیین تغییرات زودرس فشار داخل چشمی پس از عمل پارس پلانا ویترکتومی، بر روی مراجعان به بیمارستان فارابی تهران در سال های 1378-79 انجام پذیرفت.
مطالعه به روش کارآزمایی بالینی از نوع مقایسه قبل و بعد، بر روی بیمارانی که به هر علتی غیر از آندوفتالمیت عفونی نیاز به پارس پلانا ویترکتومی داشتند، انجام شد. بعد از عمل پارس پلانا ویترکتومی، تغییرات زودرس فشار داخل چشم به صورت کمی، در فواصل معین بررسی گردید و وضعیت های هیپوتون، نورموتون و هیپرتون تعیین شدند و مورد قضاوت آماری قرار گرفتند. به علاوه، نقش نوع جایگزین ویتره بر تغییرات فشار داخل چشمی ارزیابی شد و عوارض عمل نیز بررسی و ثبت گردیدند. بیماران به مدت 48 ساعت پی گیری شدند و تغییرات فشار محاسبه گردید.
در مدت مطالعه، 105 بیمار شامل 60 درصد مرد و 40 درصد زن، به سن 47.6±19.3 سال تحت عمل پارس پلانا ویترکتومی قرار گرفتند. میانگین فشار داخل چشمی قبل از عمل در کل بیماران 11.53 میلی متر جیوه بود که طی 48 ساعت پس از عمل به طور متوسط 8.85 میلی متر جیوه افزایش داشت. میانگین افزایش IOP در گروه با تزریق سیلیکون، در گروه با تزریق گاز SF6، در گروه ویترکتومی ساده و در گروه با تزریق هوا؛ به ترتیب 11.9، 6.7، 3.3 و 2.6 میلی متر جیوه بود. بیش ترین مقدار فشار داخل چشمی، 16 ساعت پس از عمل و به میزان 21.43 میلی متر جیوه بود. فشار داخل چشمی بیش تر از 21 میلی متر جیوه در 66.7 درصد بیماران وجود داشت.
نتیجه گیری و پیشنهادها: افزایش فشار داخل چشمی یک عارضه بسیار شایع در پی پارس پلانا ویترکتومی به ویژه در موارد همراه با تزریق روغن سیلیکون و گاز SF6 محسوب می شود. بهترین زمان جهت ثبت این افزایش، بر اساس نوع ماده مورد استفاده در انتهای عمل، متفاوت خواهد بود. پس از عمل، اندازه گیری فشار داخل چشمی و کنترل احتمالی در صورت لزوم اهمیت بیش تری پیدا خواهد کرد.

با توجه به نتایج و عوارض مختلف کپسولوتومی با لیزر یاگ این بررسی به منظور تعیین نتایج درمان و عوارض کپسولوتومی با لیزر یاگ در مراجعان به بیمارستان رسول اکرم (ص) در سال های 1376-77 انجام شد.
تحقیق به روش توصیفی بر روی همه افرادی که به علت کدورت کپسول خلفی بعد از عمل کاتاراکت نیاز به کپسولوتومی داشتند انجام شد. کپسولوتومی با لیزر یاگ و به روش صلیبی انجام شد. برای ارزیابی ادم سیستوئید ماکولا، قبل از کپسولوتومی از همه بیماران آنژیوگرافی یا آنژیوسکوپی با فلورسئین به عمل آمد و در صورت نیاز، بعد از کپسولوتومی نیز تکرار شد. میزان دید بعد از عمل کاتاراکت و قبل و بعد از کپسولوتومی، نوع کدورت کپسول، نوع عمل کاتاراکت، سن و جنس بررسی شد و نقش میزان انرژی، آفاکی و نوع عمل کاتاراکت در پیش آگهی درمان تعیین گردید. حداقل مدت پی گیری 6 ماه بود.
از 53 نمونه مورد بررسی تعداد 5 نمونه به علت عدم پی گیری از مطالعه حذف شدند و تحقیق بر روی 48 چشم از 45 بیمار با سن 57±20 سال انجام پذیرفت. میزان دید بیش از 8.10؛ از 2.1 درصد قبل از کپسولوتومی به 58.3 درصد بعد از کپسولوتومی افزایش یافت (P<0.0001). متوسط فشار داخل چشمی قبل از کپسولوتومی؛ 12 و در 4 ساعت بعد از کپسولوتومی؛ 16.13 میلی متر جیوه بود که نشان دهنده افزایش قابل توجه فشار داخل چشمی بعد از کپسولوتومی بود (P<0.001). در هر سه چشم آفاک، فشار چشم بیش از 10 میلی متر جیوه افزایش داشت. آسیب به IOL به صورت crack در یک مورد و به صورت pilling در بیش تر بیماران دیده شد ولی اختلال دید وجود نداشت. هیچ گونه عارضه جدی نیز دیده نشد.
نتیجه گیری و پیشنهاد: ثمربخشی این روش برای بهبود دید بیماران مورد تایید قرار گرفت. با توجه به بالا رفتن فشار داخل چشمی بعد از کپسولوتومی، استفاده از داروهای کاهنده فشار چشم به خصوص در موارد گلوکوم یا بالا بودن قبلی فشار چشم الزامی است. توصیه می شود یک تحقیق تجربی کامل در مورد میزان انرژی مصرفی و رابطه آن با نوع کدورت کپسول خلفی ناشی از کپسولوتومی انجام گردد.

نوع غیرآرتریتی نوروپاتی ایسکمیک قدامی عصب بینایی شایع ترین علت افت ناگهانی دید با منشا عصب بینایی در افراد بالای 50 سال می باشد و گزارش هایی نیز مبنی بر تاثیر لودپا – کاربی دوپا در بهبود حدت بینایی این بیماران وجود دارند. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی این تاثیر بر روی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان فارابی تهران طی سال های 1378-79 انجام پذیرفت.
مطالعه به روش کارآزمایی بالینی دوسوکور تصادفی شده با گروه شاهد بر روی 37 چشم از 35 بیمار مبتلا به نوع غیرآرتریتی نوروپاتی ایسکمیک عصب بینایی انجام شد. چشم ها به طور تصادفی در دو گروه درمان 18) چشم(و دارونما 19) چشم(قرار گرفتند. معیار اصلی مقایسه دو گروه میزان بهبود حدت بینایی بر اساس سیستم Log MAR بود. بیماران به مدت 3 هفته روزانه یک کپسول حاوی 125 میلی گرم لودوپا و 12.5 میلی گرم کاربی دوپا و یا دارونما دریافت نمودند. حداقل زمان پی گیری بیماران 6 ماه بود.
بیماران به طور متوسط 6.4 ماه 4-12) ماه(پی گیری شدند. بیماران گروه درمان و شاهد از نظر همه جنبه های چشمی و سیستمیک یکسان بودند. علی رغم بدتر بودن دید اولیه در گروه درمان، این بیماران متوسط افزایش دید بیش تری نسبت به گروه شاهد داشتند -0.35 Log MAR) در برابر (-0.22 Log MAR ولی این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود (P=0.37). پس از حذف بیماران با دید اولیه خوب 0.3 Log MAR) یا کم تر(و طبقه بندی تغییر دید از نظر اهمیت بالینی) کم تر از 0.3Log MAR و بیش تر یا مساوی (0.3 Log MAR، تفاوت میان دو گروه از نظر میزان افزایش دید قابل توجه 62) درصد در برابر 45 درصد(از نظر آماری معنی دار نبود (P=0.63). از میان یافته های معاینه فوندوس، وجود خون ریزی شعله شمعی دارای ارتباط معنی داری با بهبود قابل توجه بینایی بود (P<0.01).
نتیجه گیری و پیشنهاد: لودوپا – کاربی دوپا به میزان 12.5-125 میلی گرم یک بار در روز به مدت 3 هفته، بهبود قابل ملاحظه ای در حدت بینایی بیماران مبتلا به نوع غیرآرتریتی نوروپاتی ایسکمیک قدامی عصب بینایی ایجاد نمی کند. بنابراین روش های درمانی دیگری برای این بیماری مورد نیاز است که انجام تحقیقات در این زمینه توصیه می گردد.

تعداد بیماران مبتلا به دید کم قابل توجه و رو به افزایش است و گزارش های متفاوتی از تاثیر وسایل کمک بینایی در افزایش توانایی این بیماران وجود دارد. این مطالعه به منظور تعیین وضعیت و تاثیر وسایل کمک بینایی در افراد مبتلا به دید کم در کلینیک نور تهران طی سال های 1378-79 انجام پذیرفت.
تحقیق در مرحله اول به روش توصیفی و در مرحله دوم به روش کارآزمایی بالینی از نوع مطالعه قبل و بعد انجام شد. توانایی خواندن نوشته ها با خط معمولی و خط درشت و شناسایی چهره افراد قبل و بعد از استفاده از وسایل کمک بینایی بررسی گردید و با آزمون مک نمار مورد قضاوت قرار گرفت. به علاوه نقش نوع بیماری در میزان توانایی و هم چنین میزان استفاده از وسایل کمک بینایی نیز تعیین گردید.
تعداد 131 بیمار شامل 68 درصد مرد و 36 درصد زن با سن 54.5±29.6 سال مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از تجویز وسیله کمک بینایی در 67.8 درصد بیماران افزایش میزان دید دور به حد 20.200 و بالاتر و در 96.4 درصد بیماران افزایش دید نزدیک به حد 20.200 و بالاتر دیده شد. توانایی خواندن نوشته های با خط معمولی از 8.6 درصد به 94.8 درصد و خط درشت از 55.2 درصد به 97.4 درصد رسید. توانایی شناسایی چهره نیز از 16.8 درصد به 63.3 درصد افزایش یافت. تغییرات در همه موارد معنی دار بود (P<0.0001). بیماران مبتلا به اشتارگارد بیش ترین پاسخ را به تجویز وسایل کمک بینایی نشان دادند. میزان خرید وسایل پیشنهادی متفاوت بود؛ بیش ترین آن در مورد تلسکوپ نزدیک بود که 89.47 درصد افراد، موارد پیشنهادی را خریداری نمودند.
نتیجه گیری و پیشنهادها: وسایل کمک بینایی در افزایش توانایی دید دور و نزدیک در بیماران مبتلا به دید کم موثر بودند ولی نکته مهم میزان بالای موارد عدم استفاده عملی از وسایل پیشنهادی بود که بررسی بیش تر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن ضروری است و می تواند زمینه مطالعه بعدی باشد.

نقص اپی تلیالی مقاوم قرنیه یکی از معضلات چشم پزشکی است که می تواند منجر به زخم شدن و حتی سوراخ شدن قرنیه گردد و درمان های متفاوتی برای آن وجود دارند که چندان رضایت بخش نیستند. این مطالعه به منظور تعیین نتایج پیوند پرده آمنیون در نقص اپی تلیالی مقاوم قرنیه در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان خلیلی شیراز طی سال های 1376-78 انجام شد.
مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی از نوع مقایسه قبل و بعد بر روی 10 بیمار مبتلا به نقص اپی تلیالی مقاوم قرنیه انجام شد. ویژگی های اپیدمیولوژیک و بیماری افراد مبتلا در یک برگه اطلاعاتی ثبت شدند. نقص اپی تلیالی مقاوم قرنیه بر اساس عدم التیام نقص مزبور بعد از 3 هفته درمان تشخیص داده شد. پرده آمنیون طی جراحی انتخابی سزارین تحت شرایط استریل از یک خانم بارداری که از نظر هپاتیت B و C و سیفیلیس منفی بود، تهیه شد. پیوند پرده آمنیون تحت بی حسی موضعی و بعد از دبرید لبه های نقص اپی تلیالی قرنیه، انجام شد. بعد از 24-48 ساعت پس از عمل که پانسمان چشم برداشته شد تا زمان بهبود کامل اپی تلیوم، برای بیماران قطره چشمی بتامتازون و کلرامفیکل تجویز شد. بیماران در روزهای 1، 3، 5 و 7 بعد از عمل و سپس هر هفته به مدت حداقل 8 هفته پی گیری شدند.
بیماران شامل 5 مرد و 5 زن با سن 53.2±18.7 و طول دوره بیماری 39±16.6 روز بودند. شایع ترین عامل نقص اپی تلیالی قرنیه عفونت قرنیه 50) درصد(بود. طول دوره پی گیری بعد از عمل پیوند پرده آمنیون 3-8 هفته بود. در 7 مورد نقص اپی تلیالی قرنیه ظرف 11-21 روز بعد از عمل به طور کامل بهبود یافت (P<0.05) و در طول دوره پی گیری موردی از عود مشاهده نگردید. در دو مورد نقص اپی تلیالی قرنیه بهبود نیافت و یک مورد نیز جهت ادامه پی گیری مراجعه نکرد. حدت بینایی نیز در 6 بیمار 60) درصد(افزایش یافت.
پیوند پرده آمنیون در موارد نقص اپی تلیالی مقاوم قرنیه و زخم استریل قرنیه که به درمان های معمول پاسخ نمی دهند روشی آسان، موثر و بی عارضه است و قبل از اقدام به عمل فلپ ملتحمه ای، توصیه می گردد.

عفونت ملتحمه نوزادی بیماری شایعی می باشد که گاهی اوقات خطرناک است و حتی می تواند منجر به کوری غیرقابل برگشت شود. از آن جا که در این عفونت مقاومت به آنتی بیوتیک های متفاوت مشاهده شده است، این مطالعه به منظور تعیین تاثیر مقایسه ای قطره بتادین 2.5 درصد در پیش گیری از عفونت ملتحمه نوزادان بر روی مراجعان به بیمارستان شهید بهشتی و حافظ شیراز در زمستان 1376 انجام پذیرفت.
این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی بر روی 466 نوزاد انجام شد. نوزادان به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. گروه ها به ترتیب 1 تا 3 قطره بتادین 2.5 درصد، 1 تا 3 قطره سولفاستامید 10 درصد، پماد تتراسایکلین 1 درصد، در هر دو چشم به فاصله 30 دقیقه بعد از تولد دریافت کردند و گروه چهارم هیچ گونه قطره یا پمادی دریافت نکرد (گروه شاهد). همه نوزادان 3 و 7 روز بعد از تولد معاینه شدند و پس از آن نیز در صورتی که مادر تا روز 28 بعد از تولد هر گونه قرمزی یا ترشحی را گزارش می کرد معاینه مجدد انجام می شد.
از 466 نوزاد 105 مورد طی دوره پی گیری عفونت ملتحمه داشتند که 42 نوزاد 40) درصد(دختر و 63 نوزاد 60) درصد(پسر بودند. در گروه شاهد 22.7 درصد، در گروه تتراسایکلین 16.8 درصد، در گروه سولفاستامید 27.5 درصد و در گروه بتادین 23.3 درصد نوزادان به عفونت ملتحمه دچار شدند که این اختلاف ها از نظر آماری معنی دار نبود. هم چنین تفاوت آماری معنی داری از نظر جنس و وزن تولد وجود داشت.
نظر به تاثیر یکسان داروها، قطره بتادین 2.5 درصد به علت در دسترس بودن در تمام نقاط دنیا، ارزان تر بودن و ایجاد حساسیت کم تر در چشم نوزادان و گزارش موارد مقاوم کم تر نسبت به آن، می تواند جایگزین مناسبی برای سایر داروها در پیش گیری از عفونت ملتحمه نوزادان باشد.

عمل تخلیه چشم و کاشت ایمپلنت های مختلف بعد از آن، اندیکاسیون های گوناگون دارد و ممکن است عوارض عمده ای را نیز به دنبال داشته باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین علل تخلیه چشم و تعیین عوارض عمده ناشی از انواع ایمپلنت های به کار رفته در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان لبافی نژاد طی سال های 1367-77 انجام پذیرفت.
در این مطالعه که به روش بررسی داده های موجود انجام شد، پرونده های همه بیمارانی که تحت عمل تخلیه چشم و کاشت ایمپلنت به طور اولیه قرار گرفته بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگی های فردی بیماران، تشخیص قبل از عمل، اندیکاسیون عمل، تشخیص های بعد از عمل، نوع ایمپلنت، نتایج عمل و عوارض آن ها از پرونده بیماران استخراج و در یک برگه اطلاعاتی ثبت گردید.
در این مدت 169 بیمار 73.4) درصد مرد و 26.6 درصد زن(تحت عمل جراحی enucleation یک چشم قرار گرفتند. میانگین سنی بیماران 22.6 سال 4) ماه تا 83 سال(بود. در 55.6 درصد موارد چشم راست و 44.4 درصد موارد چشم چپ تحت عمل قرار گرفته بود. شایع ترین علت تخلیه چشم در هر دو جنس، ضربه 70.4) درصد(و شایع ترین تومور منجر به تخلیه چشم، رتینوبلاستوم 13) درصد(بود. شایع ترین ایمپلنت به کار رفته در سال های 1367-72، اسفربال 81.9) درصد(و بین سال های 1372-77، هیدروکسی آپاتیت 66.6) درصد(بود. در 21.8 درصد موارد پس از عمل، یکی از عوارض کوچک یا بزرگ مشاهده شد.
ضربه های چشمی به ویژه در مردان جوان، هم چنان در راس علل تخلیه چشم قرار دارند و رتینوبلاستوم در راس علل تخلیه چشم در نزد کودکان قرار دارد. پیش گیری از ضربه های چشمی به ویژه در مردان جوان و آشنایی با عوارض شایع در هر نوع ایمپلنت، برای آمادگی جهت مقابله با عوارض مزبور، مهم ترین نکات این مطالعه هستند.

نظر به لزوم اطلاع رسانی جدید در مورد تاثیر بارداری در پیدایش و تغییرات بیماری های شبکیه، این مطالعه مروری با هدف جمع آوری و طبقه بندی مقالات موجود در این زمینه انجام شده است.
به منظور نگارش این مقاله، عنوان و خلاصه مقالاتی که در این زمینه از سال 1978 تا جولای 2000 در مدلاین موجود بودند با استفاده از واژه های کلیدی رتینوپاتی، بارداری، اکلامپسی و پره اکلامپسی استخراج شدند و پس از خلاصه برداری، مورد نقد و بررسی قرار گرفتند و طبقه بندی شدند.
یافته ها و بحث: با توجه به تغییرات هورمونی، متابولیک و هماتولوژیک خاصی که در زمان بارداری طبیعی ایجاد می شود، بسیاری از اعضا بدن از جمله چشم، تحت تاثیر قرار می گیرند و شبکیه نیز به عنوان بخش مهمی از چشم نمی تواند از این تاثیرات برکنار بماند. بعضی از بیماری های شبکیه در زمان بارداری با شیوع بیش تری به وجود می آیند؛ مانند کوریورتینوپاتی سروز مرکزی یا ملانوم یوه آو بعضی از آن ها در زمان بارداری تشدید می یابند که نمونه بارز آن رتینوپاتی دیابتی است. گروهی از بیماری های شبکیه نیز در زمینه بیماری های سیستمیک ویژه زمان بارداری یا زایمان طبیعی دیده می شوند؛ مانند اختلالاتی که متعاقب بروز پره اکلامپسی یا اکلامپسی و یا احیانا انعقاد منتشر داخل عروقی، در شبکیه ایجاد می شوند.
نتیجه گیری و پیشنهادها: از آن جا که بسیاری از بیماری های شبکیه در طول بارداری تشدید می شوند و با توجه به بروز بعضی بیماری های شبکیه در زمان بارداری، پیشنهاد می گردد زنان باردار (در صورت وجود بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا هیپرتانسیون) در جریان بارداری، مورد معاینه کامل چشمی و در صورت لزوم تحت درمان های اختصاصی چشمی قرار گیرند.

استرابیسم دوره ای نوعی انحراف چشم است که به صورت خود به خود یا ثانویه به عوامل دیگر از قبیل جراحی های چشم رخ می دهد. اتیولوژی آن هنوز مشخص نشده است و با روش های مختلف دارویی، تجویز عینک، عمل جراحی و غیره بهبود می یابد. در مقالات و کتاب های مرجع در زمینه استرابیسم دوره ای تاکنون به موارد معدودی اشاره شده است. در این مقاله به معرفی یک مورد نادر که با شکایت از دوبینی متناوب، در تیرماه 1376 به بیمارستان لبافی نژاد مراجعه نموده بود پرداخته شده است.
معرفی بیمار: بیمار خانم 56 ساله ای است با سابقه نزدیک بینی شدید، عمل جراحی کاتاراکت و اسکلرال باکلینگ در چشم راست و نیز سابقه جراحی کاتاراکت و گذاشتن باند پروفیلاکتیک در چشم چپ که به دنبال عمل دوم دچار استرابیسم دوره ای با تناوب 24 ساعته به صورت ایزوتروپی و هیپرتروپی شده بود و پس از 7 سال سابقه تکرار حملات با انجام عمل جراحی استرابیسم بهبود یافت.
به نظر می رسد این افراد به طور بالقوه دچار استرابیسم هستند که بر اساس یک مکانیسم ناشناخته دارای دوره بهبود و درگیری می باشند و در دوره بهبود می توانند دید دو چشمی داشته باشند. به علاوه جراحی استرابیسم روش موفقی برای درمان این بیماران است.

موکوسل سینوس اسفنویید قبلا نیز گزارش شده است اما با علایم نوریت اپتیک رتروبولبار، بسیار نادر است. از این رو یک بیمار مبتلا به موکوسل سینوس اسفنویید که با علایم نوریت اوپتیک به بخش چشم بیمارستان امام حسین (ع) مراجعه نموده بود معرفی می گردد.
معرفی بیمار و بیمار مرد 28 ساله ای است که با کاهش ناگهانی دید چشم چپ مراجعه نمود. در سابقه؛ درد کره چشم هنگام حرکات را از دو هفته قبل از مراجعه ذکر می کرد. در معاینه؛ دید اصلاح شده چشم راست 20.20 و چشم چپ یک متر شمارش انگشتان بود و APD نیز 2 مثبت بود. میزان درک رنگ در چشم چپ حدود 90 درصد نسبت به چشم راست کاهش داشت و حرکات چشم طبیعی بودند. در سایر معاینات نکته پاتولوژیکی مشاهده نشد و سرعت عصب بینایی کاملا طبیعی بود. بیمار با تشخیص نوریت اپتیک رتروبولبار تحت درمان با مقدار بالای استرویید به میزان روزانه 1 گرم متیل پردنیزولون وریدی 250 mg) هر 6 ساعت(قرار گرفت که علایم بهبود مشاهده شد. پس از آماده شدن پاسخ MRI در حالی که انتظار دیدن پلاک های دمیلینیزان در ماده سفید سیستم عصبی مرکزی می رفت، توده متسع و هموژن در سینوس اسفنوئید سمت چپ مشاهده شد که در CT scan نیز مورد تایید قرار گرفت. دید چشم چپ بیمار با درمان جراحی سینوس اسفنوئید به 20.20 رسید و میزان درک رنگ آن نیز طبیعی شد.
نتیجه گیری و پیشنهاد: موکوسل سینوس اسفنویید گرچه بسیار نادر است ولی گاهی خود را با علایم بالینی نوریت رتروبولبار نشان می دهد که برای جلوگیری از عوارض احتمالی باید به فکر این ضایعه نیز بود.

داکریوآدنیت یک تظاهر غیرشایع در بیماری وگنر گرانولوماتوز می باشد به طوری که تا به حال 3 مورد از آن با تایید بافت شناسی گزارش شده است. در این مقاله به معرفی یک مورد داکریوآدنیت به عنوان اولین تظاهر بیماری وگنر گرانولوماتوز پرداخته می شود.
معرفی بیمار: بیمار خانم 41 ساله ای بود که ابتدا دچار داکریوآدنیت شده بود و به دنبال آن علایم درگیری دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی، اسکلریت و کراتیت را پیدا کرد و سطح سرمی ANCA بیمار نیز بالاتر از طبیعی گزارش شد. بررسی بافت شناسی از نمونه برداری غده اشکی و ریه، موید تشخیص وگنر گرانولوماتوز بود.
با این داکریوآدنیت از تظاهرات نادر بیماری وگنر می باشد ولی ممکن است اولین تظاهر بیماری باشد که با تجویز به موقع و زودهنگام داروهای ایمونوساپرسیو می توان بیماری را کنترل نمود و از پیش رفت آن به سمت بیماری کامل که مرگ و میر و از کارافتادگی بالایی دارد جلوگیری کرد.

کراتیت منتشر قرنیه بدون صدمه به فلپ قرنیه و جابه جایی یا عامل خارجی، مورد نادری است که به معرفی یک مورد آن اقدام می شود.
معرفی بیمار: مرد 38 ساله ای به علت نزدیک بینی چشم راست، تحت عمل لیزیک قرار گرفت و بدون هیچ گونه عارضه ای به دید 8.10 دست یافت. از روز سوم به بعد دید بیمار به 5.10 و سپس به 3.10 کاهش یافت. قطره بتامتازون به دفعات تجویز گردید. از هفته دوم دید بیمار رو به بهبود نهاد و پس از یک ماه عارضه برطرف گردید. در چشم چپ نیز پس از عمل لیزیک عارضه فوق با شدت کم تری رخ داد که با سرعت بیش تری بهبود یافت.
کراتیت منتشر قرنیه بعد از عمل لیزیک، سندرم غیر معمولی است که با تورم ناحیه مرکزی قرنیه بعد از عمل لیزیک همراه با تجمع سلول های التهابی در ناحیه بین فلپ و بستر قرنیه ایجاد می گردد و قابل بهبود است.