نشریه پژوهش های کشاورزی و محیط زیست پایدار
سال یکم شماره 1 (تابستان 1399)

هدف از این پژوهش بررسی میزان آگاهی و مشارکت شهروندان در مدیریت پسماند شهری در منطقه 9 تهران می باشد. به همین منظور رویکرد غالب این تحقیق پیمایشی می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش را شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق 9 شهر تهران تشکیل می دهد که جمعیت منطقه 9 شامل 174239 نفر طبق آمار مرکز آمار ایران برآورد شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین و در سطح نواحی و به روش تصادفی ساده، و تعداد 383 پرسشنامه در بین شهروندان توزیع شده است. نتایج این تحقیق نشان داد 85 درصد از زنان و 84 درصد از مردان نسبت به تفکیک زباله از مبدا آگاهی داشتند و 64درصد از زنان و 58 درصد از مردان مورد مطالعه در تفکیک زباله از مبدا مشارکت می کردند. همچنین نتایج نشان داد از بین عوامل موثر در مشارکت مردم، عامل اقتصادی ناشی از تفکیک زباله دارای سهم کوچکی می باشد و بیشتر مردم حفظ و پاکیزگی شهر و محیط زیست و کمک به امر بازیافت و تولید انرژی را از مهم ترین دلایل مشارکت خود در امر بازیافت زباله در مبدا می دانند. همچنین شهروندان منطقه 9 تهران علاوه بر اینکه از آگاهی بسیار بالایی در خصوص شناخت مفهوم زباله خشک داشتند بر این باورند که بهترین مرحله تفکیک زباله جهت بازیافت و تولید مواد با ارزش تر، جداسازی و تفکیک آن در منزل و به عبارت دیگر در مبدا تولید زباله است.

امروزه موضوع تغییر اقلیم به دلیل پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی، به یکی از مباحث مهم تبدیل شده و علاقه مندی فراوانی برای آشکارسازی نمودهای مختلف تغییر اقلیم و تحلیل علمی آن در بین پژوهشگران ایجاد شده است. در این مطالعه تمام مقالات منتشر شده در زمینه تغییر اقلیم در شهر اصفهان که به زبان های فارسی و انگلیسی از سال 1380 تا 1398منتشر شدند مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات نشان دادند که طی سال های 1985،1970،1955و 2000 میلادی ماه های خشک افزایش یافته است و تغییر اقلیم جهانی در این منطقه بر دما و بارندگی اثر محسوسی نداشته ولی موجب کاهش رطوبت نسبی شده است، همچنین ماه های خشک افزایش یافته است، در واقع اقلیم منطقه خشک تر شده است.

ارزیابی شاخص کیفیت آب شبکه توزیع مدارس به علت مواجهه دهانی کودکان، به عنوان گروه حساس و آسیب پذیر، با آلاینده های آب ضروری به نظر می رسد. هدف در این تحقیق توصیفی-مقطعی بررسی شاخص کیفیت آب شبکه توزیع آب آشامیدنی مدارس ابتدایی منتخب منطقه4کلانشهر تهران در بازه زمانی 1/2/1398 الی 1/3/1398 می باشد.نمونه برداری از 10 شیر برداشت آب آشامیدنی مدارس برای ارزیابی متغیرهای فیزیکوشیمیایی آب آشامیدنی ازقبیل نیترات،نیتریت، اکسیژن محلول،هدایت الکتریکی،سختی وpHآب توسط نمونه برداری درشرایط استانداردانجام گرفت. شاخص کیفیت آب هر مدرسه ابتدایی مشخص گردید. نتایج حاصل کیفیت آب شبکه توزیع مدارس در مجموع بسیار خوب(0-49)ارزیابی شد.

هدف از ایجاد و ساخت استخرهای نگهداری سوخت های مصرفی در نیروگاه های هسته ای، کاهش دز و مواد رادیواکتیو مجتمع-های سوخت به محیط زیست می باشد. با ورود مواد رادیواکتیو به محیط زیست، شاهد عوارض خطرناکی از جمله ایجاد بیماری هایی از قبیل سرطان و همچنین غیر قابل سکونت شدن آن منطقه، غیر قابل کشت شدن زمین ها و آلوده شدن آب های زیرزمینی خواهیم بود. قرص های سوخت حاوی اورانیوم داخل میله های سوخت و میله های سوخت داخل مجتمع های سوخت قرار دارند. مجتمع های سوخت پس از مصرف و کارکرد داخل راکتور به استخر نگهداری سوخت های مصرفی انتقال داده می-شوند زیرا دارای تشعشعات هسته ای می باشند. با توجه به اهمیت این مسئله، در این کار به بررسی برخی حوادث ممکن در استخر سوخت های مصرفی راکتور با استفاده از نرم افزار شبیه ساز PCTRAN SFP و انتشار دز محیطی پرداخته شده است.

شهرک صنعتی آمل دارای دو فاز و 250 واحد صنعتی فعال می باشد. تصفیه خانه فاضلاب این شهرک بصورت فرآیندهای تلفیقی بیهوازی ، هوازی رشد چسبیده و هوادهی لجن فعال در حال بهره برداری می باشد. هدف از این تحقیق تعیین کارآئی بستر ثابت تلفیقی تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آمل با فرآیند سیستم بیهوازی UAFB و هوازی IFAS لجن فعال بوده است.

در این تحقیق هفته ای یک بار در همه ماه های سال از واحد های مختلف تصفیه خانه شامل متعادل ساز ، خروجی واحدهای بیهوازی ورشد چسبیده نمونه برداری انجام شد. پارامترهای BOD، COD ، TSS ، pH و کدورت مورد اندازه گیری قرار گرفت.

میانگین سالانه COD ، BOD و TSSورودی به تصفیه خانه به ترتیب 3918 ، 2149 ،656 و خروجی از واحد بی هوازی به ترتیب 1889 ،1276، 534 وخروجی از واحد رشد چسبیده به ترتیب 1270 ، 727 ، 443 میلی گرم بر لیتر بوده است.

میانگین سالیانه راندمان حذف ,COD BOD وTSS تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آمل در واحد بستر ثابت تلفیقی به ترتیب 2/66 ،4/67 ،5/ 32 درصد و در خروجی تصفیه خانه به ترتیب 1/98 ،4/98 ، 4/ 92 درصد بوده است.

به زعم ممنوعیت جنگ در حقوق بین الملل، متاسفانه بشر همچنان شاهد جنگ های کوچک و بزرگ تحت عناوین گوناگون از قبیل دفاع مشروع ، دفاع از حقوق بشر ، مبارزه با تروریسم و... در مناطق مختلف جهان می باشد . به کارگیری جنگ افزارهای غیر متعارف و حمله به برخی تاسیسات حاوی نیروهای خطرناک از جمله بمباران سد های آبی، باعث به وجود آمدن خسارات و آلودگی شدید و وسیع بر محیط زیست خواهد شد .امروزه سد های آبی نقش و جایگاه مهمی در زندگی بشر دارند، دارا بودن اهمیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، استراتژیک و دفاعی و مزایایی از قبیل: تامین آب (کشاورزی ، شرب و صنعت)، تولید انرژی، کنترل سیلاب و غیره برخی از سودهای حاصله از یک سد می باشند. بمباران و یا حمله به سد های آبی و ایجاد مسمومیت در آب ها که توسط دولت های متخاصم به جهت اهداف متعدد وجود داشته است، اثار و پیامد هایی را به دنبال دارد که نه تنها باعث ایجاد آسیب و صدمه به نظامیان و اهداف آن ها می شود بلکه افراد و اموال غیر نظامی را نیز شامل می شود. به عبارت دیگر پیامد های جنگ محدود به قلمرو سرزمینی مشخص و افراد و اموال مشخصی نیست. در همین زمینه ها برخی منابع و قواعد حقوق بشردوستانه که عمده آن ها به صورت غیر مستقیم به بحث محیط زیست در خلال مخاصمات مسلحانه می پردازند موجود می باشد که ما آن ها را در این پژوهش بیان کرده ایم. برخی از ان ها شامل حقوق ژنو و لاهه و پروتکل های الحاقی آن که به افراد و اموال غیر نظامیان و شیوه و ابزار های جنگی می پردازند، برخی قواعد عرفی شامل اصول تناسب، ضرورت و تفکیک، اصل ممنوعیت حمله به کارگاه ها و استحکامات و تاسیسات مهم و خطرناک (ماده 15 پروتکل الحاقی دوم) و موادی از این قبیل موجود می باشد که به طورکلی باعث ممنوعیت حمله به سد های آبی می شود.

مطالعه تغییرات کمی و کیفی آب های زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه اهمیت فراوانی دارد. ازجمله روش های مقابله با کاهش افت کیفی و کمی آب های زیرزمینی می توان به سیستم های تغذیه مصنوعی آبخوان ها اشاره کرد. دشت ایرانشهر به عنوان یکی از وسیع ترین دشت های کشور باسابقه کشاورزی طولانی در دهه های اخیر با خشکسالی مواجه شده و متعاقب آن تغییرات زیادی در وضعیت آب زیرزمینی رخ داده است. لذا جستجو و پیشنهاد روش هایی برای بهبود وضعیت منابع آبی دشت اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. هدف از این مطالعه بررسی امکان استفاده از سازه دگار برای بهره برداری از رواناب های سطحی جهت تغذیه سفره های آب زیرزمینی و کاهش اثر خشکسالی بر روی هدایت الکتریکی آب زیرزمینی آبخوان دشت ایرانشهر می باشد. در این تحقیق کیفیت آب زیرزمینی ازنظر کشاورزی طبق روش ویلکاکس ارزیابی شد که نشان می دهد در طول دوره آماری 94-1384 تنزل کیفیت و شور شدن آب های زیرزمینی را در پی داشته است.

مواد آلی طبیعی (NOMs) می توانند با کلر باقی مانده واکنش دهند و درنهایت باعث تشکیل فراورده های جانبی مانند تری هالومتان ها که خاصیت جهش زایی و سرطانزایی دارند، شود. این مطالعه با هدف ارزیابی NOM در شبکه توزیع آب شامیدنی شیراز در دو فصل گرم و سرد از سال انجام شد. 54 نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. برای هر نمونه پارامتر های کیفیت آب و مواد آلی طبیعی (NOM) اندازه گیری شد. کلر باقی مانده و NOM در فصل تابستان بیشتر از زمستان بود. بنابراین، در فصل تابستان نگرانی در خصوص تشکیل محصولات جانبی مانند تری هالومتان ها بیشتر از فصل زمستان است.

آلودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی قرن اخیر است که سلامت انسان ها را تهدید می کند و عبارتست از وجود یک یا چند آلوده کننده در هوا با کمیت ها، ویژگی های مختلف که برای انسان، حیوان، گیاهان و اموال مضر باشد. در این مقاله آلاینده CO در شهر تهران به عنوان مورد مطالعاتی، با استفاده از دو الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی BFGS Quasi-Newton و Resilient Backpropagation مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه مشخص کرد که الگوریتم Resilient Backpropagation با تعداد لایه پنهان 5 دارای خطای کمتر و ریشه میانگین مربعات برابر 1.1130 است.

یکی از زیربخش های مهم کشاورزی، صنعت دامداری است و در این بین نقش واحدهای پرورش گاو شیری از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت پایداری تولید در واحدهای پرورش گاو شیری و نظر به نقش مهم عوامل اقتصادی در دستیابی به کشاورزی پایدار، انجام مطالعات اقتصادی به منظور بهره برداری بهینه از منابع تولید، ضروری است. هدف از این پژوهش ارزیابی اقتصادی واحدهای صنعتی پرورش گاو شیری در شمال خوزستان بود. شاخص های اقتصادی مورد بررسی شامل هزینه ی کل تولید، ارزش ناخالص تولید، درآمد خالص و نسبت سود به هزینه بود. مقایسه هزینه ها در دو سطح گاوداری-های کوچک و بزرگ، با استفاده از نرم افزار SPSS و محاسبات اقتصادی با نرم افزار Excel انجام گردید. نتایج نشان داد که نهاده-های کاه، یونجه و جو به ترتیب با 28%، 24% و 15% بیش ترین میزان نهاده های مصرفی و نیروی انسانی، یونجه و جو به ترتیب نیز بیش ترین سهم از هزینه های مصرفی را به خود اختصاص دادند. نسبت سود به هزینه 56/1 برآورد گردید و در بین نهاده های مصرفی، نیروی انسانی و الکتریسیته در گاوداری های کوچک نسبت به واحدهای بزرگ، بیش تر و دارای اختلاف معنی دار بود. سوخت های مصرفی نیز کم ترین سهم از هزینه ها را به خود اختصاص دادند که به دلیل اقلیم گرم منطقه و عدم نیاز به استفاده از سیستم های گرمایش در فصول سرد سال بود. با توجه به سهم بالای هزینه نیروی انسانی در تولید، مدیریت بهینه این نهاده و هم چنین استفاده از مکانیزاسیون و تجهیزات ماشینی در واحدهای گاوداری پیشنهاد می گردد.