فهرست مطالب

سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) - پیاپی 99 (امرداد 1403)

مجله سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
پیاپی 99 (امرداد 1403)

  • تاریخ انتشار: 1403/05/02
  • تعداد عناوین: 15
|
  • محمد بهاروند، حجت الله غ منیری *، ناهید عزیزی، فوزیه پارسا صفحات 1-25
    زمینه و هدف

     پژوهش حاضر تحت عنوان: «شعر آیینی سده حاضر با رویکرد زیباشناختی و تکیه بر قرائت حماسی (با مطالعه موردی: شهریار، حمید سبزاوری، علی موسوی گرمارودی)» در نظر داشته است تا با واکاوی سروده های سه تن از سخنوران سده حاضر یعنی: محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار)، حمید سبزواری و علی موسوی گرمارودی چگونگی بهره مندی از مولفه های زیباشناختی ادبی را نمایانده و سپس با بررسی انواع زاویه دید یا قرائتهای موجود (مثل: قرائت مدحی، ماتمی، اخلاقی، حکمی و حماسی سیاسی) در شعر، چگونگی اثرگذاری شاعر و رسیدن به قرائت حماسی را مورد ارزیابی قرار دهد.

    روش ها

     شیوه بررسی در این جستار، تحلیلی توصیفی بوده؛ بر این اساس با استفاده از منابع کتابخانه ای و یادداشت برداری از این منابع اهداف مورد نظر تامین گردیده است.

    یافته ها

     از جمله یافته های تحقیق در مرحله نخست، آشنایی نسبت به سطح آگاهی شاعران جامعه پژوهشی و نیز آگاهی از سطح معارف و ادبیات آیینی آنان از میان مقولات متعدد دیگر بوده است، دیگر آن که هر یک از این شاعران، برای پروراندن و القای درونمایه از شگردهای ادبی متعددی بهره مند شده، و بالاخره همه آنها با وجود تفاوت و تمایزات صوری در سروده های خود به گونه های مختلف موفق به القای قرائتهای مختلف به ویژه قرائت حماسی گردیده اند.

    نتیجه گیری

     با توجه به مطالعه و تحلیل انجام گرفته بر روی سخنوران جامعه این تحقیق نتایج زیر حاصل آمد: 1- شاعران محدوده این پژوهش، در شمار برجسته ترین هنرمندان در حوزه شعر آیینی (ولایت دوستی پیامبر (ص) و خاندان مطهر وی) در دوره معاصر و در میان همگنان خود جای دارند. 2- توجه این شاعران از میان موضوعات مختلف در زمینه آیینی، عمدتا، قیام حضرت اباعبدالله (ع) و به اصطلاح «شعر عاشورایی» یا «شعر حسینی» بوده است. 3- زاویه نگاه شاعران در پرداختن به موضوع «عاشورا» در نهایت تاکید بر جرات و جسارت امام سوم شیعیان و دیگر همراهان وی و به تعبیر معروف آیینی سرایان این دوره، «قرائت حماسی» بوده است. 4- و بالاخره شاعران یاد شده هر یک با شیوه ای خاص از ابزارهای ادبی (لفظی و معنوی) برای پروراندن پیام و برانگیختن شور و احساس در مخاطب بهره مند شده و توانسته اثر خود را در دفتر خاطرات جامعه ادبی این روزگار و همچنین آیندگان ماندگار سازند.

    کلیدواژگان: شعر آیینی، سده حاضر، زیباشناختی ادبی، قرائت حماسی
  • محمدحسن حبیبی، سیاوش حق جو *، فرزاد بالو، مسعود روحانی صفحات 27-50
    زمینه و هدف

    بهره مندی از «زبان طنز» و «اندیشه اصالت وجود یا اگزیستانسیالیسم» دو ویژگی سبکی داستانهای بهرام صادقی است. این پژوهش به سبک شناسی این داستانها از طریق جستجوی رابطه ای معنادار میان این دو ویژگی سبکی میپردازد و میکوشد به کمک تئوریهای طنز نشان دهد که حضور این نوع زبان در داستانهای وی معنادار است و با اندیشه غالب در آن آثار هماهنگ است. آنچه موجبات چنین جستجو و کوششی را فراهم میکند بسآمد و فراوانی نمودهای طنز و مولفه های اگزیستانسیالیستی در آثار این نویسنده است.

    روش مطالعه

    روش این پژوهش تحلیلی و توصیفی و بر مبنای مطالعه کتابخانه ای در سه حوزه مطالعاتی تئوریهای طنز، اگزیستانسیالیسم، و آثار نویسنده، و جستجوی حلقه های ارتباطی میان آنهاست.

    یافته ها

    در میان سه تئوری کلاسیک موجود درباره عاملیت و مبنای طنز، یعنی نظریه های برتری، تسکین، و ناسازگاری، تئوری اخیر همسو با سبک زبانی و فکری آثار این نویسنده است و رابطه ای منطقی میان زبان و اندیشه محوری آن آثار برقرار میکند.

    نتیجه گیری

    تئوری ناسازگاری، به این سبب که عامل خنده را افشای تهی بودگی رویدادها از الگوی مفهومی شناخته شده شان میداند، هماهنگی بسیار زیادی با افشاگری مشابهی در اندیشه اگزیستانسیالیسم دارد. از این رو، حضور عنصر غالب طنز در سبک داستان نویسی بهرام صادقی اندیشه اصالت وجودی حاکم بر اغلب آثار نویسنده را توضیح میدهد.

    کلیدواژگان: داستان، داستان کوتاه، فلسفه طنز، تئوری طنز ناسازگاری، اگزیستانسیالیسم، بهرام صادقی
  • زهرا حبیبی زاده، غفار برج ساز * صفحات 51-71
    زمینه و هدف

     آواها شامل دو گروه اصلی همخوانها و واکه ها هستند که از منظر ارتعاش تارهای صوتی به دو گروه واکدار و بی واک و از نظر ماهیت تلفظ همخوا نها، به چند گروه: انسدادی، سایشی، خیشومی، روان، نیمه همخوان، تکریری (لرزشی) و سایشی بسته تقسیم میشوند. از میان آنها ، همخوانهای انسدادی، شامل دو گروه بی آواها (p ، t ، k ، ?) و آواییها (b ، d ، g ، q) هستند که برای بیان اصوات خشک و مکرر، انفجاری، مقطع و پیاپی و نیز توصیف حرکاتی که با تکانهای شدید یا خفیف همراهند، به کار میروند. نفثه المصدور، اثر زیدری نسوی، در نیمه اول قرن هفتم نوشته شده که به شرح جنگ سپاهیان مغول با جلال الدین منکبرنی پرداخته است هدف این پژوهش سبکشناسی آوایی همخوانهای انسدادی در این اثر از دیدگاه موریس گرامون است. مساله اصلی آن، پاسخ به این سوال است که چینش آوایی نفثه المصدور تا چه میزان در انتقال مضامین آن موثر بوده است؟

    روش

     این پژوهش به روش توصیفی - اسنادی، با فیش برداری از کتابها و مقالات انجام شده است. این پژوهش مطالعه ای نظری است که محدوده و جامعه مورد مطالعه آن، کتاب نفثه المصدور شهاب الدین خرندزی زیدری نسوی به تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی است که توسط انتشارات توس در تهران منتشر شده است .

    یافته ها

     با توجه به نوع و چینش آوایی همخوانها و واکه‎ها میتوان گفت که نفثه المصدور که گزارش خاطرات درد، رنج و مصایب نویسنده و مردم ایران به هنگام حمله هولناک مغولان و روایت اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در عصر مولف است، تصویرگر جامعه ای سرشار از افسردگی، ناامیدی، ناخشنودی و نارضایتی است که احساس سقوط و شکست (همخوان سایشی) در آن آمیخته با خشم و نفرت و تحقیر است (همخوان انسدادی) و نشانگر ناتوانی و درماندگی ای است که احساس رخوت و تانی را در انسان برمیا نگیزاند که با همنشین شدن این همخوانها با همخوانهای خیشومی، ریشخند، طنز و طعن نیشدار واژگان رساتر و بلیغتر به گوش مخاطب میرسد.

    نتیجه گیری

     نتیجه نشان میدهد که همخوانهای انسدادی به ویژه «d» و واکه‎های درخشان به ویژه «a» پر بسامدترین همخوانها و واکه‎ها در این پیکره متنی هستند که نویسنده توانسته با چنین چینشی علاوه بر بیان آلام و رنجهای خود از حمله تاتار، القاگر خشم و نارضایتی خویش از شرایط جامعه خود نیز باشد.

    کلیدواژگان: سبکشناسی آوایی، همخوان انسدادی، نفثه المصدور، موریس گرامون
  • صدیقه ستوده نیا کرانی، عنایت الله شریف پور *، سعید پور امینایی صفحات 73-107
    هدف و زمینه

     موضوع اصلی انواع ادبی به شیوه جدید،طبقه بندی آثار ادبی از نظرمحتوا ومعنی است.با آن که در شیوه جدید طبقه بندی متون ادبی،آثار ادبی درچهار دسته ادبیات غنایی،تعلیمی،حماسی،نمایشی جای میگیرند؛اما هرنوع ادبی میتواند در درون خود انواع دیگری نیز داشته باشد که این امر در مورد آثار خواجوی کرمانی نیز صادق است .خواجوی کرمانی با آن که شاعری میباشد که داستانهای بزمی و عاشقانه درآثار وی ازجمله همای وهمایون،گل ونوروز دیده میشود،اما درهریک از منظومه های عاشقانه وی جلوه های گوناگون ادبیات تعلیمی،حماسی و... نیزبه چشم میخورد. پژوهش روبرو به بررسی انواع ادبی و مضامین و محتوای آثار خواجوی کرمانی میپردازد.

    روش تحقیق:

     پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است.

    یافته ها

     انواع ادبی درآثار خواجوی کرمانی،بسامد یکسانی ندارند و شاعر متاثر از فضای حاکم بر اشعار خود،سنتهای معمول یا تحت تاثیر شرایط سیاسی،اجتماعی وفرهنگی روزگار خود بوده است. از لحاظ کمی،میزان بسامد هریک از انواع ادبی درآثار خواجوی کرمانی با موضوع هر اثر ارتباط دارد. عمده ترین مضمون درآثارخواجوی کرمانی،مدح است.

    نتیجه

     مهمترین درونمایه ها و محتوای آثار خواجوی کرمانی عبارتند از شکواییه، مدح ومنقبت، مرثیه، تهنیت، هجو، مفاخره، تقاضا، نیایش، توصیف است، که به مقتضای هریک از این موضوعات شگردهای و کارکردهای زبانی خاصی به کار گرفته است. در آثار خواجوی کرمانی انواع ادبی تعلیمی، حماسی، غنایی با فرعیات و شاخه های مربوط به آنها دیده میشود. خواجو اندیشه ها وعواطف خود را در تصویرهای زیبا و تابلوهای عالی ترسیم نموده و معانی و الفاظ را در نهایت ایجاز و با آهنگی گوشنواز به خواننده منتقل میکند.

    کلیدواژگان: انواع ادبی، خواجوی کرمانی، تحلیل محتوا، سبک فکری، مضمون
  • علی عشقی سردهی، زهرا علوی *، ابوالقاسم امیراحمدی صفحات 109-130
    زمینه و هدف

    بشر از دیرباز کوشیده است جامعه خویش را بر پایه فرهنگ و ادبیات و آرمانهای خویش بنا نهد. در این تلاش، ادبیات پیوسته بر دیگر موضوعات پیشی گرفته و جایگاه ویژه ای در اجتماع و سیاست پیدا کرده است. غزل معاصر فارسی در نتیجه جنبش مشروطه، پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جنگ تحمیلی ایران و عراق، و رویدادها و مسائلی از این دست، بسمت غزل اجتماعی و سیاسی حرکت کرد. تا جایی که شاخه ای با عنوان «غزل اجتماعی» در ادبیات فارسی معاصر شکل گرفت. در این غزلیات بیشتر به مضامین اجتماعی و حوادث عصر شاعران اشاره شده است. این غزلیات در لایه ایدئولوژیک، که مربوط به درونه زبان است، برجستگی دارند و عنصر ایدئولوژی بطور پایداری در آنها تکرار شده است.هدف این مقاله بررسی سبک فکری غزل اجتماعی پس از انقلاب در اشعار قیصر امین پور، عبدالجبار کاکایی، و ساعد باقری است.

    روش مطالعه

    این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است.

    یافته ها

     پس از انقلاب اسلامی، مضامین این غزل بیشتر صبغه ملی- مذهبی گرفت و مسائلی چون شهادت و پایداری بیشتر مطرح گردید. بیشترین مضامین مورد توجه در غزل اجتماعی پس از انقلاب، آزادی، وطن پرستی، پایداری، شهادت، صلح و دوستی، اعتراض به دگرگونی ارزشها، و فرهنگ انتظار و مهدویت است.

    نتیجه گیری

     در مجموع قیصر امین پور را باید شاعری جدیتر و پرکارتری نسبت به ساعد باقری و عبدالجبار کاکایی در زمینه شعر انقلاب دانست. امین پور با اینکه اشعار نو بسیاری نیز در این زمینه دارد، همچنان غزلهای اجتماعی درخور توجهی از او در باب جنگ، وطن و ارزش شهادت باقی مانده است. ساعد باقری بیش از هر موضوعی به شهادت پرداخته است و بارها حسرت و دلتنگی خود را نسبت به شهادت و یاران شهیدش ابراز کرده است. عبدالجبار کاکایی اما بیش از دو شاعر دیگر به موضوع مهدویت و انتظار برای موعود پرداخته است. او طولانی شدن زمان انتظار خود را با از دست رفتن آروزهایش برای رسیدن به جامعه آرمانی برابر میداند.

    کلیدواژگان: غزل، شعر معاصر، سیاسی، اجتماعی، انقلاب اسلامی ایران
  • محمدرضا مهدیزاده، بهرام پروین گنابادی *، مریم محمدی صفحات 131-157
    زمینه و هدف

     تحلیل و ارزیابی جامعه شناختی آثار ادبی بویژه شعر معاصر از طریق دستیابی به پیشینه فکری و آگاهیهای ممکن و جهان نگری شاعر، ساختارهای گوناگون فکری جامعه ای را که هنرمند عضوی از آن محسوب میشود، بخوبی آشکار میسازد. نمادهای طبیعی که برگرفته از جهان پیرامون شاعر هستند، میتوانند در خوانشی جامعه شناختی، بازتاب دهنده جهان نگری شاعر باشند. این پژوهش بنا دارد با تحلیل و واکاوی شعر معاصر و نمادهای طبیعی در شعر مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو و فروغ فرخزاد بر اساس نظریه جامعه شناسی لویس گلدمن به نظام فکری غالب در اندیشه این شاعران دست یابد.

    روش پژوهش:

     جستار پیش رو در نگاه جامعه شناختی خویش از روش کتابخانه ای توصیفی تحلیلی بهره گرفته و متن اشعار منتخب را در چارچوب نظریه نقد جامعه شناختی با مداقه در آثار و نوشته های لوسین گلدمن، بازخوانی نموده است.

    یافته های پژوهش: 

    لوسین گلدمن جامعه شناس معروف با تکیه بر نظریه ساختارگرایی تکوینی خود به رمزگشایی و تحلیل جامعه منعکس شده در آثار ادبی میپردازد و بر این نکته تاکید دارد که آثار ادبی، جامعه را در درون خویش با تمامی زوایا و ابعاد پیدا و پنهان، خلق میکند. اخوان ثالث، شاملو و فرخزاد هر سه از شاعرانی هستند که میتوان ردپای توجه جامعه شناختی به ابعاد گوناگون و زوایای مختلف زندگی، مشکلات، فضای سیاسی و فرهنگی جامعه را در اشعارشان دنبال کرد.

    نتایج پژوهش: 

    نتایج این پژوهش نشان میدهد هر سه شاعر بویژه در دوره دوم شاعری خویش و از سالهای پس از کودتای 28 مرداد 1332 در برابر مقوله های اجتماعی عصر واکنش نشان داده و بمثابه یک کنشگر، فعال سیاسی و منتقد اجتماعی توانسته اند تضادها، تباهیها، فقر، بیعدالتی، استبداد و... را با نمادگرایی بکمک عناصر طبیعی بصورتی تاثیرگذار بیان کنند و تصویری واضح از جامعه پهلوی دوم ارائه نمایند.

    کلیدواژگان: جامعه شناسی، لوسین گلدمن، اخوان ثالث، شاملو، فروغ فرخزاد، نمادهای طبیعی
  • احترام رضایی، سکینه غلامپور دهکی* صفحات 159-179
    زمینه و هدف

     مثنوی جواهرالاسرار اثر رشید زرگر تبریزی معروف به رشید عباسی، رشیدای تبریزی و رشید زرگر، یکی از مهمترین آثار علمی – ادبی عصر صفوی با موضوع گوهرشناسی است. شاعر، این اثر را که شامل هشت بخش در معرفی هشت گوهر ارزشمند و نیز بخشی با عنوان «طلسم هشت گنج» در توصیف و بیان خصایص 22 سنگ دیگر است در قالب رباعی- مثنوی و در حدود سه هزار بیت پرداخته است. این اثر افزون بر دارا بودن اطلاعات ارزشمندی در خصوص احجار و سنگ های قیمتی، مشتمل بر ترکیبات و واژگانی تازه و نادر و یا کم کاربرد است. در این مقاله کوشیده ایم با معرفی و بررسی این لغات و ترکیبات به تحلیل ناهنجاری های لغوی موجود در مثنوی جواهرالاسرار با توجه به محورهای همنشینی و جانشینی بپردازیم.

    روش ها

     این تحقیق که به شیوه کتابخانه ای، دریافت و مطالعه نسخه خطی انجام شده است از نوع پژوهشهای بنیادی و نظری است. محدوده و جامعه مورد مطالعه، نسخه خطی جواهر الاسرار است که در کتابخانه ملی ملک نگهداری میشود.

    یافته ها

     صاحب جواهرالاسرار از جمله ادباییست که با وارد کردن و ضبط واژه های گویشی، نامهای محلی، اصطلاحات نو و کم کاربرد و نیز ساختن ترکیبات جدید مفاهیم تازه ای را وارد کلام خود کرده و به غنی تر شدن زبان فارسی کمک کرده است.

    نتیجه گیری

     با بررسیهای انجام شده، قریب به هشتاد واژه و ترکیب تازه یا کم کاربرد از مثنوی جواهرالاسرار استخراج گردید. در حدود جستجوهای نگارندگان، تعدادی از این لغات، ترکیباتی خاص و کنایاتی جدید هستند که در فرهنگها و متون فارسی وجود ندارد و در لغتنامه دهخدا هم مدخلی برای آنها نیست. در مواردی هم که مدخل وجود دارد، هیچ شاهدی وجود ندارد. بنابراین، شواهد شعری جواهرالاسرار میتواند در تبین، تقویت و توجیه این موارد کمک کننده باشد. پیشنهاد میشود این کاربردهای تازه یاب که در مقاله حاضر به معرفی و بررسی آنها خواهیم پرداخت؛ در تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی مورد توجه مولفان واقع شود.

    کلیدواژگان: لغات و ترکیبات زبان فارسی، گوهرنامه منظوم، رشیدای عباسی، سده دهم، نسخه خطی جواهرالاسرار
  • ابوالفضل صیادی، حسین حسن پور آلاشتی*، مسعود روحانی، فرزاد بالو صفحات 181-200
    زمینه و هدف

     عرفان اسلامی به دو مکتب بزرگ «عرفان عملی و سکری خراسان» و «عرفان نظری و صحوی بغداد» تقسیم میشود.عرفای اسلامی غالبا در این دو مکتب عرفانی، قرار میگیرند. در این مقاله کوشیدیم تا با در نظر گرفتن دو عارف به نام و هم عصر«مکتب عرفان خراسان»یعنی:«ابوالحسن خرقانی» و «ابوسعید ابوالخیر»؛اولا؛با بررسیهای تحلیلی، مشخصه های انسان کامل را استخراج و ثانیا؛ با بررسیهای تطبیقی،تفاوتهای سلوکی ایشان را استنباط کنیم.

    روش ها

     با توجه به اینکه مکتب «عرفان خراسان» عملگراست؛برای هرگونه پژوهش در حوزه آن باید به غور در اعمال و رفتار مشایخ آن و آموزه های خانقاهی ایشان پرداخت.به همین خاطر در این پژوهش،اوصاف «انسان کامل» در مسلک این دو عارف خراسانی، بیشتر با استنباط از اعمال ،احوال،رفتار، مکالمات و آموزه های ایشان و با تکیه بر کتاب «احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی» اثر مجتبی مینوی به ضمیمه کتاب «منتخب نورالعلوم» خرقانی و «اسرار التوحید» محمدبن منور و کتاب «تذکره الاولیاء» عطار و نیز تالیفات و پژوهشهای مرتبط و به روش توصیفی_تحلیلی صورت پذیرفت.

    یافته ها

     مکتب «عرفان خراسان» دارای دو مسلک متفاوت است.«ابوالحسن خرقانی» و «ابوسعید ابوالخیر» دو تن از عارفان مکتب خراسان و هر یک نماینده مسلک عرفانی متفاوتی میباشند. مسلک عرفانی خرقانی؛قبضی، اندوهگرا، انفسی، درونگرا، انزوا طلب و تائیدگرسایر ادیان است و مسلک عرفانی ابوسعید؛ شادی طلب، برونگرا، مردمی، اهل سماع و سفر و تکفیرگرسایر ادیان است. «انسان کامل» نیز در سیره عملی این دو عارف، دارای مشخصه های متفاوتی است که در پژوهش به آنها میپردازیم.

    نتیجه گیری

     مسئله «انسان کامل» یکی از مسائل مهم و بحث برانگیز عرفانی در کنار مسئله وحدت وجود است. انسان کامل در «عرفان خراسان» دارای مصادیقی است که با توجه به عملگرا بودن این مکتب، بررسی اهم مشخصه ها و اوصاف آن در سیره عملی عارفان این مکتب،امکان پذیر میگردد. این عارفان ضمن قرار گرفتن در یک مکتب عرفانی واحد دارای تفاوتهای سلوکی میباشند که توجه بدانها در درک مفهوم نهایی انسان کامل بسیار حائز اهمیت است.

    کلیدواژگان: عرفان خراسان، انسان کامل، ابوالحسن خرقانی، ابوسعید ابوالخیر
  • الهام رضاییان ورمزیار، مجید عزیزی*، محمدرضا قاری صفحات 201-219
    زمینه و هدف

     صور خیال، کاربردی ویژه از زبان است که محیط جغرافیایی و مسائل سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، تاریخی، روحیه فردی و مانند آنها از عوامل تاثیرگذار در به کارگیری این ظرفیت زبانی در شعر است. یکی از بارزترین عناصری که شاعران در تصویرپردازی از آن بهره برده اند، عناصر دینی است. مقاله حاضر به واکاوی و مقایسه کارکرد عناصر دینی در تصویرهای شعری قصاید ناصرخسرو، سنایی و خاقانی میپردازد.

    روش مطالعه

     این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده است.

    یافته ها

     مضامین قرآنی و دینی و تعالیم اخلاقی و مذهبی بارها دست مایه خلق تصاویر بلاغی در اشعار شاعران قرار گرفته اند. ظاهرا خاقانی دارای ابتکار و نوآوری بیشتری در ساخت تصاویر بر پایه مفاهیم قرآنی و در قالب ترکیبات تشبیهی، استعاری و کنایی بدیع است. تصاویر شعری ناصرخسرو نیز پیوند بسیار عمیقی با اصول آیین اسماعیلیه دارد و این آیین تاثیر بسیاری بر نوع و جنس تصاویر گذاشته است. سنایی اما، استفاده از عناصر دینی در ساخت تصاویر شعری را بیشتر به حال و هوای عرفان و تصوف نزدیک کرده است و برداشتی عرفانی از دین دارد.

    نتیجه گیری

     عناصر دینی در ذهن این سه شاعر به سه گوه خاص متجلی شده است: در ناصر خسرو مفاهیم دینی دارای دو جنبه برجسته است؛ یک جنبه فلسفی و خردگرایانه و جنبه دیگر تشریعی و دینی. اما مفاهیم دینی در ذهن سنایی حاصل گره خوردگی چند بعد است، از یک سو نگاهی فلسفی از نوع اسلامی، از سوی دیگر بعد دینی سنایی که چندان در آن قائل به تاویل نیست و بعد سوم بعد عاطفی که با عشقبازی با خداوند به اوج میرسد. در تصویرپردازیهای خاقانی بر پایه عناصر دینی نیز جایگاه مناسب اندیشه های شرعی در تصاویر رعایت میشود و در ارتباطهای تصویری، ارزش و تقدس مبانی شرعی محفوظ میماند؛ هرچند گاه نوعی تضاد و عدم سنخیت میان برخی تصاویر دیده میشود.

    کلیدواژگان: صور خیال، بلاغت، دین، تصویرپردازی شعری، خاقانی، ناصرخسرو، سنایی
  • اردشیر جلالی، اردشیر صدرالدینی*، مصطفی یگانی صفحات 221-240
    زمینه و هدف

     ادبیات با قوای عاطفی و عالم درونی انسان، سروکار دارد و ممکن است گاهی به رفع مشکلات روحی و تقویت اعتدال روانی افراد کمک کند، بنابراین با تحلیل صحیح اثر ادبی میتوان به وجود و ماهیت نویسنده پی برد. این مقاله به بررسی تیپ شناسی شخصیتی قهرمان و ضدقهرمان در رمان بین القصرین نجیب محفوظ میپردازد. هورنای به عنوان متخصص تجدیدنظرطلب روان کاوی فرویدی؛ مفاهیم نظریه فروید را یا تکمیل کرده یا در آنها تجدیدنظر کرده است. دیدگاه هورنای درباره شخصیت، مانند سایر نظریه پردازان شخصیت، انعکاسی از تجربیات شخصی اوست. از دیدگاه وی روش ها و ترفندهایی که شخص برای در امان ماندن به آنها توسل می جوید، منجر به ایجاد سه تیپ شخصیتی؛ مهرطلب، برتری طلب و عزلت گزین میشود.

    روش مطالعه

     روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی است.

    یافته ها

     قهرمان اصلی داستان بین القصرین، سید احمد عبدالجواد است که تنها مرد سالارخانواده است و هیچ کلمه ای جز امر و نهی و ناسزاگویی از زبانش خارج نمیشود. نویسنده با آوردن نام سید برای این فرد، به خوبی شخصیت او را برای خواننده تداعی کرده است. بنابراین تیپهای متفاوتی از شخصیت وی در طول رمان مشاهده میشود.

    نتیجه گیری

     نجیب محفوظ، خالق رمان بین القصرین ، داستان نویسی واقع گراست و به واقعیات جامعه و بحران روحی، سیاسی- اجتماعی، فکری و تاثیر آنها بر روح و روان مردم اشاره دارد. او سعی دارد زوایای تاریک فردی و اجتماعی جامعه مصر را در میان هیاهوی برخواسته از استعمار بیگانگان به تصویر بکشد؛ بنابراین به بیان فضای حاکم بر جامعه پرداخته و شخصیتهای برتری طلب را به بوته نقد کشیده است. از نظر وی، جامعه مصر هنوز شکل سنتی خود را حفظ کرده است و در آن نمونه های بسیاری از مردسالاری و حقارت فرزندان، زورگویی و استبداد در جامعه دیده میشود.

    کلیدواژگان: تیپ شناسی روان شناختی، قهرمان، ضد قهرمان، نجیب محفوظ، بین القصرین
  • نگین خان محمدی اطاقسرا، عبدالله حسن زاده میرعلی * صفحات 241-261
    زمینه و هدف

     بیداد و داد، همواره در تاریخ، همراه یکدیگر بوده اند و نه تنها در متن زندگانی بشر، بلکه در آثار ادبی و هنری نیز با هم و در برابر هم انعکاس یافته اند. نه تنها ادبیات حماسی، اساطیری، اندرزی، اخلاقی و پایداری، سرشار از روایتهای بیداد و داد است، بلکه ادب تغزلی و عاشقانه فارسی نیز خالی از این نوع مضامین نیست و تنها شخص بیدادگر است که چهره می گرداند و مبدل به معشوق بی عنایت و بی مدارا میشود. پروین اعتصامی از شاعران متقدم دوران معاصر است که در مفصل گذار از عصر مشروطه به عصر جدید تاریخ ایران میزیست. او تغییرات سریع ایران و کاستی ها و نابه سامانیهای جامعه ایرانی را که برخی مختص عصر او و برخی دیگر کاستیهای کهن و مشترک در طول اعصار و ملازم زیست بشری بودند، دید و در شعر خویش انعکاس داد. او برای انعکاس دادن بیمها و امیدها و بیداد و داد در شعر خویش، شیوه هایی را برگزید که در ادب فارسی پیشینه ای دیرینه داشتند، اما پروین با چیره دستی همراه با سادگی و صمیمیت، باری دیگر کارایی این شگردهای کهن را اثبات کرد. صراحت در انتقاد و ابهام در انتساب، تمثیل، مناظره، تلمیح، جان بخشی و دوگانه سازی از زمره این شگردها هسنند. پروین همچنین لطافتی را با شیوه بیان خویش همراه ساخت که مختص اوست و نتیجه روح زنانه وی است. در این پژوهش به بررسی شیوه های تبیین بیداد و داد و ترسیم چهره بیدادگران و دادگران در شعر پروین اعتصامی پرداخته میشود.

    روش تحقیق: 

    پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. اساس پژوهش بر دیوان پروین اعتصامی با مقدمه ملک الشعرای بهار است و برای گزینش نمونه ها و شواهد، همه دیوان بررسی شده است.

    یافته ها

     پروین به خلاف نظر برخی منتقدان، شاعری منتقد است اگرچه نمیتوان او را شاعری انقلابی به شمار آورد. او در انتقادهای خویش، به موضوع بیداد و داد، بسیار میپردازد. مهمترین شگرد او در تبیین دوگانه بیداد و داد، صراحت در انتقاد و ابهام در انتساب است. شگردهای دیگری که او برای تبیین بیداد و داد به کار میگیرد، برای حفظ چتر ابهام بر سر شعر اوست. او برای تامین و تضمین این ابهام، از مناظره و تمثیل بهره وافر میبرد و مناظره و تمثیل در شعر او هنگامی که یک سویش غیرانسان باشد، لاجرم به تشخیص می انجامد. همچنین پروین در راستای تامین ابهام در انتساب، از تلمیح بهره میبرد و انتقادهای صریح خویش را به شخصیتهای تاریخی منسوب میدارد و برای برجسته شدن بیداد و داد، دست به دوگانه پردازی وسیع می زند.

    نتیجه

     شعر پروین اعتصامی، آمیزه ای از اخلاق و عاطفه و تصویرپردازیهایی است که با استادی تمام در عین دنباله روی شیوه شاعری پیشینیان، محصول شعری امروزین و در خور احوال امروزیان را پدید آورده است. او با تکیه بر تمثیل و مناظره و با گزینش قالب قطعه به عنوان مهمترین قالب شعری خویش، به انعکاس حال و روز مردمان ایرانی در یکی از خطیر ترین مقاطع تاریخ ایران پرداخته است. پروین اعتصامی به اقتضای زن بودن و به پیروی از پوشیده گویی سنت شده در شعر کلاسک فارسی،در بسیاری از مناظرات، سخنش را در لفافه بیان میکند. همچنین بیداد و داد در شعر او لزوما انسانی نیست و می تواند کیهانی باشد.

    کلیدواژگان: پروین اعتصامی، شیوه بیان، بیداد، داد، تمثیل، مناظره
  • زهرا علی آبادی، مرتضی عمرانی* صفحات 263-284
    زمینه و هدف

    رساله گلزار اثری آمیخته به نظم و نثر است که در قرن یازدهم هجری قمری و به تقلید از گلستان سعدی تالیف شده است. با وجود آنکه این رساله از نمونه های موفق تقلید از گلستان سعدی است؛ همچنان به صورت تصحیح نشده باقی مانده است. معرفی این اثر کمتر شناخته شده و سبک مولف آن در تقلید از گلستان، موضوع اصلی این پژوهش است.

    روش مطالعه

     پژوهش حاضر به شیوه توصیفی–تحلیلی انجام شده است. در این تحقیق ضمن معرفی رساله گلزار به بررسی سبک مولف آن در تقلید از گلستان سعدی پرداخته شده است.

    یافته ها

     این اثر که در هشت باب تالیف شده است، دربردارنده 142 حکایت از زندگی سلاطین، مردم عادی، شخصیتهای اسطوره ای، و حکایات تاریخی و دینی است. به نظر میرسد جز اشعار نقل شده از سعدی، حافظ، مولوی و ابن فارض، سایر اشعار سروده مولف این اثر است. مولف گلزار با پیروی از شیوه نگارش گلستان، این اثر را از حیث روانی و استواری کلام، کاربرد آرایه های ادبی، انتخاب حکایات و قوت اشعار به نمونه ای قابل توجه از آثار مقلدانه گلستان سعدی بدل کرده است؛ اما نثر آن برغم تلاش مولف به نثر فنی و در برخی موارد به نثر متکلف و مصنوع نزدیک شده است.

    نتیجه گیری

     رساله گلزار که در مجموعه آثار مقلدانه از گلستان سعدی قرار میگیرد، در ویژگیهای صوری آن شامل: تالیف دیباچه، سبب تالیف کتاب، تقدیم شدن آن به پادشاه زمان مولف، عناوین ابواب، موضوعات و تعدد آنها و ویژگیهای زبانی شامل: حکایت محوری، رعایت ایجاز و اختصار، رعایت ادب و نزاکت، سادگی و روانی، استفاده از آرایه های ادبی(تشبیه، استعاره، کنایه، تمثیل، ارسال مثل، سجع و توصیف) به صورت مستقیم از گلستان سعدی تاثیر پذیرفته است.

    کلیدواژگان: تصحیح، نسخه خطی، گلزار، گلستان سعدی، ادبیات تطبیقی
  • عبدالله صابری دریاسری* صفحات 285-312
    زمینه و  هدف

     از جلوه های مکتب رئالیسم، «داستان اقلیمی» است. منیرو روانی‎پور یکی از نویسندگان ادبیات داستانی معاصر جنوب کشور است. او به واسطه آشنایی با قصه های عامیانه، افسانه ها، فرهنگ عامه، کهن الگوها و... بسیاری از عناصر و مولفه های بومی و باورهای مردم جنوب را به تصویر کشیده است و مولفه های رئالیسم بومی و ادبیات اقلیمی، درون مایه داستانهای او را تشکیل میدهد. هدف اصلی این پژوهش واکاوی اسطوره و مولفه های رئالیسم بومی و ادبیات اقلیمی در آثار داستانی روانیپور است.

    روش مطالعه:

     این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای به واکاوی اسطوره و مولفه های رئالیسم بومی و ادبیات اقلیمی در آثار داستانی روانیپور انجام شده است.

    یافته ها

    در این پژوهش برخی از آثار داستانی روانیپور که بسترهای عناصر اسطوره ای و مولفه های رئالیسم بومی در آن عینیت بیشتری دارند و باعث غنای وجه تخیلی داستانهایش شده واکاوی گردیده است. در آثار نویسنده مورد هدف مهمترین کارکرد اسطوره، هویت سازی است. واکاوی مولفه های رئالیسم بومی زمینه سازی مناسب برای ممانعت از محو فرهنگ بومی و قومی و کمک در باز شناخت هویت و فرهنگ ایران و موجب تثبیت تئوری این پژوهش شده و دریچه ای نو به روی ادبیات معاصر میگشاید.

    نتیجه گیری

     حاصل تحقیق نشان میدهد که در آثار داستانی روانیپور فضای ادبیات اقلیمی که از ویژگیهای مکتب رئالیسم بومی است؛ دیده شده و از نظر درونمایه از عناصر بومی و محلی، دردهای زنان در زندگی فردی و اجتماعی، شخصیت پردازی، فضا سازی و با رنگ و بوی بومی به تصویر کشیده شده است. نویسنده با دفاع از هویت اجتماعی و ملی، به اسطوره سازی دست میزند و با آمیختن افسانه ها و موجودات افسانه ای، باورهای کهن پیشینان، آداب و سنن، با چاشنی اسطوره، توانسته است در آفرینش داستان بر مبنای رئالیسم بومی در ادبیات معاصر ایران نقش آفرینی کند.

    کلیدواژگان: منیرو روانی پور، واکاوی داستانها، فرهنگ عامه، ادبیات اقلیمی، اسطوره های بومی، رئالیسم بومی
  • امید مجد*، زهرا هدایتی متین صفحات 315-341
    زمینه و هدف

     قالب شعری غزل همواره در شعر فارسی از جایگاهی ممتاز برخوردار بوده است. در سده چهاردهم، این قالب شعری، به موازات دیگر انواع شعر، در جامعه ادبی امروز رشد کرد و بالید. تا کنون به غزلسرایان نامدار دهه های پیشین بسیار پرداخته شده و غزل آنها از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته اما غزلسرایان بسیاری در سالهای پایانی سده چهاردهم به سرودن غزل پرداختند که شعرشان مغفول مانده و به ویژگیهای محتوایی و ظاهری آنها توجهی نشده است. بررسی غزل شاعران گمنام و کمنام در این دهه موضوع و هدف اصلی این پژوهش است. در این مقاله کوشیده ایم غزل این دهه را از جهت تاثیرگذاری بر مخاطب و هنری ساختن کلام بر اساس دو شاخصه «زبان» و «وجوه نوآوری» که در مقاله «فرضیه ای تازه درباره مهمترین عوامل تاثیرگذار بر متون ادبی» نوشته امید مجد، مطرح شده است، بررسی کنیم.

    روش ها

     مستندات این پژوهش با ابزار مطالعه کتابخانه ای و به روش تحلیل محتوا – که یکی از شیوه های متداول علمی در مطالعه کیفی است- فراهم شده است. بدین ترتیب که نگارندگان پس از مطالعه دقیق دفترهای غزل، آنها را از منظر زبان و وجوه نوآوری تحلیل و بررسی کرده اند. جامعه مورد مطالعه، صد دفتر غزل منتشر شده در سالهای 1396 تا 1400 هجری شمسی است که در انتشاراتهای گوناگون و برای اولین بار به چاپ رسید ه اند.

    یافته ها

     غزل این دوره از منظر دستور زبان، استواری زبان، غیرقابل جایگزین بودن کلمات، تناسب کلمات و به اندازه سخن گفتن دارای نقاط قوت و ضعفی است. نوآوری در این غزلها نیز در وجوه مختلف مانند «مضمون سازی، استفاده ظریف و پنهان از صنایع ادبی، استفاده از لغات و ترکیب سازی، تصویرسازی و نوآوری در صورت نوشتار شعر» جلوه گر شده است.

    نتیجه گیری

     بیش از نیمی از غزلها به استحکام زبانی قابل قبولی دست یافته اند. اما بعضی غزلها نیز به دلیل وجود اشکالات دستوری زیاد، دچار ضعف و سستی زبان هستند. ابعاد نوگرایی نیز در غزل این دوره از وسعت بالایی برخوردار است اما برخی از این نوگراییها لزوما در خدمت کمال شعر نیستند.

    کلیدواژگان: غزل، معاصر، سده چهاردهم، دهه نود، شاعر، زبان، نوآوری
  • منور جان، عبدالرضا سیف*، محمود فضیلت صفحات 343-369
    زمینه و هدف

     خمسه «مخیره» یا «محیره» به تقلید از خمسه نظامی (بنیان گذار خمسه سرایی در ادبیات فارسی) و توسط شاعری به نام عبدالوهاب بن محمد محمودبن محمد عمر کرمانی در قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی) سروده شده است.دو نسخه از آن در کشور ترکیه در کتابخانه های دانشگاه استانبول و کتابخانه ایاصوفیه نگهداری میشود. این جستار حاصل بررسی نسخه شناختی و سبک شناختی دومین منظومه این خمسه با عنوان «فهرست جهان» است.

    روش پژوهش: 

     پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی -تحلیلی انجام شده است و ارجاعات براساس نسخه کتابخانه استانبول (913 ه.ق) میباشد.

    یافته ها

     یافته های تحقیق نشان میدهد این منظومه به پیروی از منظومه «خسرو و شیرین» نظامی سروده شده است؛ باوجوداین جز در وزن، هیچ شباهت و تناسبی با آن ندارد. شاعر معتقد است افسانه خسرو و شیرین حرف تازه ای برای گفتن ندارد و باید طرحی نو درانداخت. علاءالدین به پیروی از نظامی، ترکیبات بدیعی خلق کرده است که گاه زیبا و دلنشین هستند و این را میتوان جزو امتیازات سبک او دانست. محتوای این اثر تعلیمی و در حوزه فلسفه و عرفان است.

    نتیجه

     اشعار از نظر زبانی ساده و روانند؛ اما تعداد لغات عربی در آن بسیار زیاد است. تعداد ابیات مردف در این مثنوی قابل توجه نیست. باوجود این از انواع ردیف بهره برده است. از نظر قافیه نیز «فعل» و «اسم» بترتیب بیشترین نوع کلمه در قوافی هستند. جناس در میان صنایع بدیعی پرکاربرد است. ازلحاظ بلاغی دارای تنوع فنون و صنایع بلاغی است؛ و گاه حاوی تشبیهات محکم و خلاقانه ای است. در میان انواع تشبیه نیز، تشبیه بلیغ و سپس تشبیه مفصل بیشترین بسامد را دارند. استعاره پس از تشبیه، بیشترین بسامد را در میان صنایع بیانی دارد. بسامد استعاره مصرحه از مکنیه بیشترست.شاعرهمچنین از کنایات فعلی بیشترین بهره را برده است. محتوای اثر تعلیمی و عرفانی بوده که در خلال این مباحث به مدح پیامبر، وصف طبیعت، گله و شکایت از روزگار و... پرداخته است. در مجموع میتوان گفت در توصیف مضامین غنایی مهارت بیشتری دارد تا مضامین تعلیمی.

    کلیدواژگان: علاءالدین کرمانی، خمسه مخیره یا محیره، نظامی، مثنوی، سبک شناسی
|
  • M. Baharvand, H. Gh Moniri*, N. Azizi, F. Parsa Pages 1-25
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    The current research under the title: "Ritual poetry of the present century with an aesthetic approach and relying on epic reading (with a case study: Shahryar, Hamid Sabzavari, Ali Mousavi Garmaroudi)" aims to analyze the poems of three of the poets of the present century. Namely: Mohammad Hossein Behjat Tabrizi (Shahriar), Hamid Sabzevari and Ali Mousavi Garmarodi show how to benefit from the literary aesthetic components and then by examining the various viewpoints or existing readings (such as praise, mourning, moral, judgmental and epic-political readings) in the poem , to evaluate the effect of the poet and reach an epic reading.

    METHODOLOGY

    The method of investigation in this research is analytical-descriptive; Based on this, by using library resources and taking notes from these resources, the desired goals have been achieved.

    FINDINGS

    Among the findings of the research in the first stage, there was familiarity with the level of knowledge of the poets of the research community, as well as knowledge of the level of their knowledge and ritual literature among many other categories. He has benefited from many literary techniques, and finally, all of them - despite the differences and formal differences in their compositions - in different ways have succeeded in inducing different readings, especially epic readings.

    CONCLUSION

    According to the study and analysis conducted on the speakers of the community of this research, the following results were obtained: 1- The poets within the scope of this research are among the most prominent artists in the field of ritual poetry (province of friendship of the Prophet (PBUH) and his holy family) in the period They are contemporary and among their peers. 2- The attention of these poets among various topics in the religious field, mainly, was the uprising of Hazrat Aba Abdullah (AS) and the so-called "Ashurai poetry" or "Hosseinian poetry". 3- Poets' point of view in dealing with the subject of "Ashura" has been to emphasize the courage of the third Imam of Shiites and his other companions, and according to the famous expression of the religious writers of this period, "epic reading". 4- And finally, each of the mentioned poets has benefited from literary tools (verbal and spiritual) in a special way to cultivate the message and arouse passion and emotion in the audience and has been able to make their work permanent in the diary of the literary community of this time and also for the future.

    Keywords: Ritual Poetry, Present Century, Literary Aesthetics, Epic Reading
  • M.Hassan Habibi, S. Haghjo*, F. Baloo, M. Ruhani Pages 27-50
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    The use of humorous language and the thought of Existentialism are two stylistic features of Bahram Sadeghi's stories. This research deals with the stylistics of these stories by searching for a meaningful relationship between these two stylistic features and tries to show with the help of humor theories that the presence of this type of language in his stories is meaningful and is in harmony with the dominant thought in those works. What causes such a search and effort is the abundance of humor and existentialist elements in the works of this author.

    METHODOLOGY

    The method of this research is analytical and descriptive and based on a library study in three fields of study: theories of humor, existentialism, and author's works, and searching for links between them.

    FINDINGS

    Among the three existing classical theories about agency and basis of humor, that is, theories of superiority, relief, and incongruity, the latter theory is aligned with the linguistic and intellectual style of the author's works and establishes a logical relationship between the language and the central idea of those works.

    CONCLUSION

    The incongruity theory of humor, because it considers the factor of laughter to be the disclosure of the emptiness of events from their known conceptual pattern, has a lot of harmony with a similar disclosure in Existentialism. Therefore, the presence of the dominant element of humor in Bahram Sadeghi's story-writing style explains the existentialist thought governing most of the author's works.

    Keywords: Story, Short Story, Philosophy Ofhumor, Incongruity Theory Ofhumor, Existentialism, Bahramsadeghi
  • Z. Habibizadeh, Gh. Borjsaz* Pages 51-71
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Sounds include two main groups of consonants and vowels, which are divided into two groups of voiced and unvoiced, from the point of view of the vibration of vocal cords, and from the nature of pronunciation of the consonants, into several groups of obstruent, fricative, nasal, smooth, semi-consonant, repetitive (vibration) and closed fricative. Among them, the obstruent consonants include two groups of voiceless (p, t, k, ?) and phonetic (b, d, g, q), which are used to express dry and repeated, explosive, discontinuous and continuous sounds, as well as describe movements that are accompanied by strong or mild shakings. Naftha-al-Masdoor, written by Zaydari Nasvi, is in the first half of the 7th century, which describes the war between the Moghol troops and Jalal-eddin Menkoberni. The purpose of this research is the phonetic stylistics of obstruent consonants in Naftha al-Masdoor from the point of view of Maurice Gramoon. Its main issue is to answer the question of how effective is the phonetic arrangement of Naftha-al-Masdoor in conveying its themes?

    METHODOLOGY

    This research was done by descriptive-documentary method, by taking samples from books and articles. This research is a theoretical study which its scope and community is the book Naftha-al-Masdoor, Shahab al-Din Khorandezi Zaydari Nasavi, corrected and explained by Amir Hossein Yazdgerdi, which was published by Toos Publishing House in Tehran.

    FINDINGS

    According to the type and phonetic arrangement of consonants and vowels, it can be said that Naftha-al-Masdoor, which is a report of the memories of the pain, suffering and tragedies of the author and the people of Iran during the terrible attack of Moghols and the narration of the social and political situation of Iran in the authors’ era, depicts a society full of depression, despair, unhappiness and dissatisfaction, in which the feeling of falling and failure (abrasion consonant) is mixed with anger, hatred and contempt (obstructive consonant) and indicates the weakness and helplessness that evokes the feeling of lassitude and calmness in a person, and when these consonants are accompanied by the consonants of nasal, sarcasm, irony and stinging sarcasm, more expressive and eloquent words are heard by the audience.

    CONCLUSION

    The result shows that the obstruent consonants, especially "d" and bright vowels, especially "a" are the most frequent consonants and vowels in this text. With such an arrangement, the author has been able to express his pains and sufferings from the Tatar attack, as well as express his anger and dissatisfaction of the conditions of his society.

    Keywords: Phonetic Stylistics, Obstruentconsonant, Naftha Al-Masdoor, Maurice Gramoon
  • S. Sotoudehnia Karani, E. Sharifpour*, S. Pouraminaei Pages 73-107
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    The main topic of literary types in the new way is the classification of literary works in terms of content and meaning. However, in the new way of classifying literary texts, literary works are placed in four categories of lyrical, educational, epic, dramatic literature, but any type Literature can have other types within itself, and this is also true for the works of Khajawi Kermani. Although Khajawi Kermani is a poet, love stories can be seen in his works, such as Homay Vahmayoun, Gol and Norooz, but in each From his love poems, various manifestations of didactic, epic literature, etc. can also be seen. The present research examines the literary types and themes and content of Khajovi Kermani's works.

    METHODOLOGY

    The present research is a theoretical study that was carried out using the library method and the descriptive-analytical method.

    FINDINGS

    Literary types in Khajovi Kermani's works do not have the same frequency, and the poet was influenced by the atmosphere governing his poems, common traditions or influenced by the political, social and cultural conditions of his time. Quantitatively, the frequency of each literary type in Khajovi Kermani's works is related to the subject of each work. The main theme in Khajavi Kermani's works is praise.

    CONCLUSION

    The most important themes and contents of Khajawi Kermani's works are complaints, praises, laments, congratulations, satire, boasting, requests, prayers, descriptions, which use special linguistic techniques and functions according to each of these topics. In the works of Khajovi Kermani, there are didactic, epic, and lyrical literary types with their related branches and branches. Khajo draws his thoughts and emotions in beautiful pictures and excellent paintings and conveys the meanings and words to the reader in a concise manner and with a catchy song.

    Keywords: Literary Types, Khajovi Kermani, Content Analysis, Intellectual Style, Theme
  • A. Eshghi Sardehi, Z. Alavi*, A. Amir Ahmadi Pages 109-130
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Mankind has long tried to build his society on the basis of his culture, literature and ideals. In this effort, literature has continuously surpassed other subjects and has found a special place in society and politics. As a result of the constitutional movement, the victory of the Iranian Islamic Revolution, the imposed war between Iran and Iraq, and similar events and issues, contemporary Persian poetry moved towards social and political poetry. To the extent that a branch called "social ghazal" was formed in contemporary Persian literature. In these sonnets, social themes and events of the era of poets are mostly mentioned. These sonnets are prominent in the ideological layer, which is related to the inner language, and the element of ideology is constantly repeated in them. The purpose of this article is to investigate the intellectual style of social sonnets after the revolution in the poems of Qaisar Aminpour, Abdul Jabbar Kakaei, and Saed Bagheri.

    METHODOLOGY

    This research was conducted with a descriptive-analytical method.

    FINDINGS

    After the Islamic revolution, the themes of this sonnet became more national-religious and issues such as martyrdom and stability were raised more. The most important themes in social sonnets after the revolution are freedom, patriotism, stability, martyrdom, peace and friendship, protest against the transformation of values, and the culture of expectation and Mahdism.

    CONCLUSION

    In general, Qaisar Aminpour should be considered a more serious and prolific poet than Saed Bagheri and Abdul Jabbar Kakaei in the field of revolutionary poetry. Even though Aminpour has many new poems in this field, his social sonnets about war, homeland and the value of martyrdom remain worthy of attention. Saed Bagheri has been martyred more than any other issue and has repeatedly expressed his regret and longing for his martyrdom and comrades. Abdul Jabbar Kakaei, but more than two other poets, has dealt with the subject of Mahdism and waiting for the promised. He equates his long waiting time with the loss of his dreams to reach the ideal society.

    Keywords: Ghazal, Contemporary Poetry, Political, Social, Iranian Islamicrevolution
  • M.R. Mehdizadeh, B. Parvin Gonabadi*, M. Mohammadi Pages 131-157
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    sociological analysis and evaluation of literary works, especially contemporary poetry, through obtaining the intellectual background and possible awareness and worldview of the poet, reveals the various intellectual structures of the society of which the artist is considered a member. Natural symbols, which are taken from the world around the poet, can reflect the worldview of the poet in a sociological reading. This research aims to achieve the dominant intellectual system in the thought of these poets by analyzing contemporary poetry and natural symbols in the poetry of Mahdi Akhwan Al-Talihi, Ahmad Shamlou and Forough Farrokhzad based on Lewis Goldman's sociological theory.

    METHODOLOGY

    In its sociological perspective, the forward-looking essay has used the descriptive-analytical library method and has reread the text of the selected poems in the framework of the theory of sociological criticism with a focus on the works and writings of Lucien Goldman.

    FINDINGS

    Lucien Goldman, a famous sociologist, relies on his theory of developmental structuralism to decode and analyze the society reflected in literary works and emphasizes that literary works create the society within itself with all its hidden and visible angles and dimensions. he does. The third brotherhood, Shamlou and Farrokhzad are all three poets whose sociological attention to various aspects and angles of life, problems, political and cultural atmosphere of the society can be followed in their poems.

    CONCLUSION

    The results of this research show that all three poets, especially in the second period of their poetry and from a year after the coup d'etat of August 28, 1332, reacted against the social categories of the era and as an activist, political activist and social critic, they were able to deal with contradictions, ruins, poverty. , express injustice, tyranny, etc. with symbolism with the help of natural elements in an effective way and present a clear picture of the second Pahlavi society.

    Keywords: Sociology, Lucien Goldman, Akhavan, Including Foroughfarrokhzad, Natural Symbols
  • E. Rezaei, S. Gholampour Dehaki* Pages 159-179
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Mathnavi of Javahir- al- Asrar, written by Rashid Zargar Tabrizi who known as Rashid Abbasi, Rashida-ye Tabrizi and Rashid Zargar, is one of the most important literaryscientific works on gemology during Safavid Dynasty. This Quatrain- Mathnavi work including about three thousand couplets is written by its author in eigth parts describing eigth worthy jewels and one part named as "the Spell of Eigth treasures" which describes characteristics of 22 other valuable stones. This work provides valuable information about jewels and precious stones and, further, introduces new and rare compounds and words.

    METHODOLOGY

    This is a basic and theoretical study which is conducted by using of library books, perception and reading of manuscripts. The research scope includes Javahir-ul-Asrar manuscript maintained in Malek national library.

    FINDINGS

    The author of Javaher al-Asrar is one of the writers who introduced and recorded dialect words, local names, new and rarely used terms, and also created new concepts and contributed to the enrichment of the Persian language.

    CONCLUSION

    Some of these words or compounds aren't noted in dictionaries and some are cited without any evidence or example. The original applications introduced and discussed in this article may be better to considered by authors working on development of Persian Comprehensive Dictionary.

    Keywords: Persian Language Vocabulary, Goharname, Rashida-Ye Abbasi, 10Th Century, Javahir-Al-Asrarmanuscrip
  • A. Sayyadi, H. Hasanpour Alashti*, M. Rouhani, F. Baloo Pages 181-200
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Islamic mysticism is divided into two major schools: "Practical and Sukari mysticism of Khorasan" and "Theoretical and Sahawi mysticism of Baghdad". Islamic mystics are often included in these two mystical schools. In this article, we tried to take into account two mystics named and contemporaries of "Khorasan school of mysticism", namely: "Abul Hasan Kharqani" and "Abu Saeed Abul Khair"; Let's infer the differences in their behavior with comparative studies.

    METHODOLOGY

    Considering that "Irfan Khorasan" school is pragmatic, for any research in its field, it is necessary to pay attention to the actions and behavior of its elders and their monastic teachings. These two Khorasani mystics, mostly by inferring from their actions, attitudes, behavior, conversations and teachings and relying on the book "Ahwal and Sayings of Sheikh Abul Hasan Kharqani" by Mojtaba Minavi, with the appendix of Khargani's book "Selected Nur al-Uloom" and "Secrets of Tawheed" by Mohammad bin Manoor and the book "Takhreh al-Awliya" by Attar, as well as related compilations and researches, were carried out in a descriptiveanalytical way.

    FINDINGS

    The "Irfan Khorasan" school has two different professions. Kharqani's mystical profession is Qabbi, sorrowful, self-centered, introverted, seeking isolation and affirming other religions. And the mystical profession of Abu Saeed; He is happygo-lucky, extrovert, sociable, a person who listens and travels and rejects other religions. The "perfect human" also has different characteristics in the practical life of these two mystics, which we discuss in the research.

    CONCLUSION

    The issue of "perfect human being" is one of the most important and controversial mystical issues, along with the issue of the unity of existence. The perfect man in "Irfan Khorasan" has examples that due to the pragmatism of this school, it becomes possible to examine its main characteristics and attributes in the practical life of the mystics of this school. These mystics, while being in a single mystical school, have differences in behavior, which is very important to pay attention to in understanding the ultimate concept of a perfect human being.

    Keywords: Khorasan's Mysticism, Perfecthuman, Abolhassan Kharghani, Abu Saeed Abolkhair
  • E. Rezaeian Varmzyar, M. Azizi*, M.R. Ghari Pages 201-219
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Imagination is a special use of language that the geographical environment, political, social, religious, historical, individual spirit, and the like are influential factors in the use of all kinds of imagery in poetry. One of the most obvious elements used by the poets of Persian literature in expressing themes and imagery is religious elements. The present article analyzes and compares the function of religious elements in the poetic images of Nasser Khosrow's, Sanai's and Khaghani's poems.

    METHODOLOGY

    This article was done by descriptive-analytical method and the method of collecting information was library.

    FINDINGS

    Quranic and religious themes and moral and religious teachings have been used many times to create rhetorical images in poets' poems. Apparently, Khaqani has more initiative and innovation in creating images based on Quranic concepts and in the form of innovative simile, metaphor and irony combinations. Naser Khosrow's poetic images also have a very deep connection with the principles of Ismailia religion and this religion has had a great impact on the type and genre of images. Sana'i, however, has brought the use of religious elements in the creation of poetic images closer to the atmosphere of mysticism and Sufism and has a mystical understanding of religion.

    CONCLUSION

    Religious elements in the minds of these three poets have been manifested in three specific aspects: in Nasser Khosrow, religious concepts have two prominent aspects; One philosophical and rational aspect and the other legislative and religious aspect. But the religious concepts in Sana'i's mind are the result of the entanglement of several dimensions, on the one hand, a philosophical view of its Islamic type, on the other hand, the religious dimension of Sana'i, which does not give much importance to interpretation, and the third dimension is the emotional dimension, which reaches its peak with making love to God. . In Khaqani's depictions based on religious elements, the proper place of Sharia thoughts is observed in the images, and the value and sanctity of Sharia foundations are preserved in the pictorial connections. However, sometimes a kind of contradiction and inconsistency can be seen between some images.

    Keywords: Images Of Imagination, Rhetoric, Religion, Poetic Imagery, Khaqani, Naser Khosrow, Sanaei
  • A. Jalali, A. Sadradini*, M. Yegani Pages 221-240
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    The advice of the human being and the human being, and the human being, has the work, and is in the light of the relevance of the recklessness and the abstract of the universal. Any admiration can be rendered to the extent and a month. This article examines the character typology of the hero and anti-hero in Najib Mahfouz's novel Bein al-Qasserin. Hornay as a revisionist specialist in Freudian psychoanalysis; It has either completed or revised the concepts of Freud's theory. Horne's view of personality, like other personality theorists, is a reflection of his personal experiences. From his point of view, the methods and tricks that a person resorts to in order to stay safe lead to the creation of three personality types; He becomes affectionate, superior, and isolated.

    METHODOLOGY

    The research method is descriptive-analytical.

    FINDINGS

    The main hero of Bin al-Qasreen's story is Seyyed Ahmed Abdul Javad, who is the only male head of the family and does not utter any words except commands and prohibitions and cursing. By giving the name Sid to this person, the author has well evoked his character for the reader. Therefore, different types of his personality can be seen throughout the novel.

    CONCLUSION

    Najib Mahfouz, the creator of the novel Between the Palaces, is a realistic story writer and refers to the realities of society and the spiritual, political-social, and intellectual crisis and their impact on people's psyche. He tries to depict the dark personal and social corners of Egyptian society amid the uproar caused by alien colonization; Therefore, he expressed the prevailing atmosphere in the society and criticized the superior personalities. According to him, the Egyptian society has still preserved its traditional form and many examples of patriarchy and humiliation of children, bullying and tyranny can be seen in the society.

    Keywords: Psychological Typology, Hero, Anti-Hero, Najib Mahfouz, Bin Al-Qasserin
  • N. Khan Mohammadi Ataghsara, A. Hassanzadeh Mirali* Pages 241-261
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    oppression and justice have always been together in history and have been reflected not only in the context of human life, but also in literary and artistic works. Not only the epic, mythological, admonitional, moral and sustainable literature is full of stories of oppression and justice, but Persian lyrical and romantic literature is also not devoid of these themes and it is only the oppressor who turns his face and turns into an indifferent and intolerant lover. Parvin Etisami is one of the leading poets of the contemporary era, who is in the transition from the constitutional era to the new era of Iranian history. He saw the rapid changes in Iran and the shortcomings and imperfections of the Iranian society, some of which were specific to his era, while others were ancient and common throughout the ages and inherent in human life, and he reflected them in his poetry. In order to reflect insurances and hopes, oppression and justice in his poetry, he chose methods that had a long history in Persian literature, but Parvin proved once again the effectiveness of these ancient methods with mastery combined with simplicity and sincerity. Clarity in criticism and ambiguity in attribution, allegory, debate, allusion, revitalization and dualization are among these methods. Parveen also added a tenderness to her expression that is unique to her and is the result of her feminine spirit. In this research, the ways of explaining oppression and justice and drawing the faces of the oppressors and the righteous in the poetry of Parvin Etisami are discussed.

    METHODOLOGY

    The current research is descriptive and analytical and based on library studies. The basis of the research is Parvin Etisami's Diwan with an introduction by Malek Al-Shaarai Bahar, and to select examples and evidence, all the Diwans have been examined.

    FINDINGS

    Contrary to the opinion of some critics, Parvin is a critical poet, although he cannot be considered a revolutionary poet. In his criticisms, he deals a lot with the subject of oppression and justice. His most important technique in explaining the duality of oppression and justice is frankness in criticism and ambiguity in attribution. Other methods he uses to explain injustice and justice are to keep the umbrella of ambiguity over his poetry. To provide and guarantee this ambiguity, he makes ample use of debate and allegory, and debate and allegory in his poetry, when one side is inhuman, inevitably leads to recognition. Also, in order to provide ambiguity in attribution, Parvin uses allusions and attributes his frank criticisms to historical figures. Sharp dichotomy is a lot to highlight the duality of injustice and justice in his poetry.

    CONCLUSION

    Parvin Etisami's poetry is a mixture of morals, emotions and imagery, which he created with mastery while following the poetic style of the ancients, creating a modern poetic product suitable for today's conditions. Relying on allegory and debate and choosing the format of the poem as the most important form of his poetry, he has reflected on the present and the day of the Iranian people in one of the most dangerous periods in the history of Iran. Parveen Etisami, as a woman and following the tradition of veiling in classical Persian poetry, speaks in a veil in many debates. Also, in his view, oppression is not necessarily human and may be cosmic.

    Keywords: Parvin Etisami, Expression, Oppression, Justice, Allegory, Debate
  • Z. Aliabadi, M. Omrani* Pages 263-284
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Golzar's essay is a work of order and prose that was written in the eleventh century AH and imitated by Saadi Golestan. Although this treatise is a successful example of imitation of Sa'di's Golestan, it remains uncorrected. The introduction of this lesser-known work and its authorship style in imitation of Golestan is the main topic of this research.

    METHODOLOGY

    This study was conducted in a descriptive-analytical manner. In this research, in addition to introducing Golzar's treatise, the author's style in imitation of Sa'di's Golestan has been discussed.

    FINDINGS

    This work consists of eight chapters which includes 142 stories of the lives of sultans, ordinary people and mythical figures, historical and religious anecdotes. It seems that other poems narrated from Sa'di, Hafez, Rumi, and Ibn Fajr are other poems of the author of this work. By following Golestan's writing style, the author of Golestan has turned Golzar's essay into a remarkable example of educational works in terms of the psychological and steadfastness of words, the application of literary arrays, the selection of anecdotes, and the strength of poems, but its prose has been approached to technical prose and in some cases to the prose of the artifact.

    CONCLUSION

    Golzar's treatise which is included in the collection of works by the imitators of Golestan Sa'di, in its formal features include: compilation of the foreground, the reason for the compilation of the book, its dedication to the king of the time of the author, the titles of the gates, the themes and their plurality and linguistic features including: narrative centered, observance of arrogance and abbreviation, politeness, simplicity and mentality, the use of literary arrays (similes, metaphors, metaphors, metaphors, allegories, allegations, saja and descriptions) directly from Golestan Sa'di. Influence is accepted.

    Keywords: Correction, Manuscript, Golzar, Golestan Saadi, Comparativeliterature
  • A. Saberi Daryasari* Pages 285-312
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    One of the parades of the ecole of realism is "climatic story". Moniro Ravanipour is one of the authors of contemporary fiction literature in the south of the country. Through familiarity with folk tales, legends, popular culture, archetypes, etc., she has depicted many native elements and components and beliefs of the people of the south, and the components of native realism and climate literature form the content of his stories. The main purpose of this research is to analyze the myth and the components of native realism and climate literature in the narrative works of Ravanipour.

    METHODOLOGY

    This research was done in a descriptive-analytical way based on library studies to analyze the myth and the components of native realism and climate literature in the narrative works of Ravanipour.

    FINDINGS

    In this research, some of the narrative works of Ravanipour, in which the beds, mythological elements and native realism components in them, have more objectivity and have enriched the imaginative aspect of her stories, have been analyzed. In the works of the target author, the most important function of myth is identity building. Analyzing the componens of native realism is a suitable foundation for preventing the erasure of native and ethnic culture and helping to rediscover the identity and culture of Iran, and has established the theory of this research and opens a new window to contemporary literature.

    CONCLUSION

    The result of the research shows that in the narrative works of Ravanipour, the space of climate literature, which is one of the characteristics of the ecole of native realism; has been seen and in terms of content of native and local elements, women's pains in personal and social life, characterisation, creating space and with color and native smell is depicted. By defending the social and national identity, the author engages in mythmaking, and by mixing legends and mythical creatures, the ancient beliefs of the predecessors, customs and traditions, seasoned with myth, have been able to play a role in the creation of stories based on native realism in contemporary Iranian literature.

    Keywords: Moniro Ravanipour, Analysis Ofstories, Popular Culture, Climate Literature, Native Myths, Native Realism
  • O. Majd*, Z. Hedayati Matin Pages 315-341
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    The ghazal poetic form has always held a prominent place in Persian poetry. In the fourteenth century, alongside other forms of poetry, this poetic form grew and flourished in today's literary society. While much attention has been paid to renowned ghazal poets of previous decades, many lesserknown poets in the late fourteenth century composed ghazals that have remained neglected, with little focus on their thematic and stylistic characteristics. The main subject and goal of this research is to examine the ghazals of anonymous and lesserknown poets in this decade. In this article, we have attempted to analyze the ghazals of this period in terms of their impact on the audience and their artistic construction of language based on the two criteria of "language" and "innovation" as discussed in the article "A New Hypothesis about the Most Influential Factors on Literary Texts" by Omid Majd.

    METHODOLOGY

    The research documents were gathered using library research tools and content analysis, a common scientific method in qualitative studies. After a thorough study of the ghazal diwans, the authors analyzed and examined them from the perspectives of language and innovation. The study population consisted of one hundred ghazal diwans published between 2017 and 2021, which were first published in various publications during this time period.

    FINDINGS

    The ghazals of this period exhibit strengths and weaknesses in terms of grammar, linguistic stability, irreplaceability of words, word appropriateness, and communicative effectiveness. Innovation in these ghazals is also evident in various aspects such as thematic development, subtle and hidden use of literary devices, vocabulary usage, composition, imagery, and innovation in poetic form.

    CONCLUSION

    More than half of the ghazals have achieved an acceptable level of linguistic strength. However, some ghazals suffer from weaknesses and linguistic deficiencies due to numerous grammatical errors. The dimension of innovation is also highly pronounced in the ghazals of this period.

    Keywords: Poetry, Contemporary, 14Thcentury, Poet, Language, Innovation
  • M. Can, A. Seif*, M. Fazilat Pages 343-369
    BACKGROUND AND OBJECTIVES

    Khumsa "Makhira" or "Muhirah" was written in imitation of Khumsa Nizami (the founder of Khumsa Sarai in Persian literature) and by a poet named Abdul Wahab bin Muhammad Mahmoud bin Muhammad Omar Kermani in the 9th century AH. (15 AD). In Türkiye, it is kept in the libraries of Istanbul University and Hagia Sophia Library. This essay is the result of the bibliographic and stylistic analysis of the second volume of this Khamsa titled "The World List."

    METHODOLOGY

    The current research is a theoretical study that was conducted using a library method and a descriptive-analytical method, and its sources are based on the version of the Istanbul Library (913 AH).

    FINDINGS

    The findings of the research show that this poem was written following the military poetry of Khosrow and Shirin. Despite this, except for the weight, it has no resemblance or proportion. The poet believes that the legend of Khosrow and Shirin has nothing new to say and a new plan should be thought of. Aladdin has created original and sometimes beautiful and pleasant ballads following Nizami, and this can be seen as one of the advantages of his style. The content of this work is educational and in the field of philosophy and mysticism.

    CONCLUSION

    The poems are simple and fluent in terms of language. But the number of Arabic words in it is very high. The number of verses in this masnavi is not significant. Despite this, he has used a variety of rows. In terms of rhyme, "verb" and "noun" respectively constitute the most types of words in rhyme. Puns are widely used among innovative industries. In terms of rhetoric, it has various rhetorical techniques and industries; And sometimes it contains strong and creative similes. Among the types of similes, eloquent similes and then detailed similes are the most frequent. After simile, metaphor is the most frequent among expressive arts. The frequency of metaphor in the play is more than that of Makaniyyah. The poet has made the most of current references. The content of the work is educational and mystical, and during these discussions, he praises the Prophet, describes nature, flocks and herds from the past, etc., and in general, it can be said that he is more skilled in expressing lyrical themes than educational ones. themes

    Keywords: Aladdin Kermani, Khamsa Mokhiraor Mohira, Nizami, Masnavi, Stylistics