نشریه طبیعت ایران
سال نهم شماره 5 (پیاپی 48، آذر و دی 1403)

رشد و توسعه کشورها از طریق فناوری و صنعت، ناهنجاری ها و بیماری های جدی و بسیار سختی را برای طبیعت و محیط زیست، به همراه داشته است. به نظر می رسد باید راه حل این بحران را، نه از مسیر همان فناوری و صنعت، بلکه در شیوه ای متفاوت جستجو کرد. شاید مهم ترین اقدام نجات بخش، مهار انسان خودمحور، زیاده خواه و عصیانگر امروز باشد. این امر محقق نمی شود مگر در پرتوی تغییر نگاه ها، انگاره ها، اعتقادات و آموزه های اخلاقی. اخلاق زیست محیطی شعبه ای از اخلاق کاربردی است و به نحوه رفتار و تعامل انسان با طبیعت و بایدها و نباید های مواجهه انسان با محیط زیست می پردازد.

اهداف توسعه پایدار یا اهداف جهانی، مجموعه ای از 17 هدف جهانی به هم‏پیوسته است که به منظور ارائه طرحی برای دستیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همه، طراحی شده اند. این اهداف در سال 2015 توسط سازمان ملل متحد به عنوان یک فراخوان جهانی جهت اقدام برای پایان دادن به فقر، حفاظت از کره زمین و تضمین اینکه تا سال 2030 همه مردم از صلح و رفاه برخوردار خواهند بود، تصویب شد. این اهداف هفده گانه عبارتند از: 1) ریشه کن کردن فقر، 2)ریشه کن کردن گرسنگی، 3) سلامت و رفاه، 4) آموزش با کیفیت، 5) برابری جنسیتی، 6) دسترسی به آب آشامیدنی و بهداشت، 7) انرژی مقرون‏به صرفه و پاک، 8) کار شایسته و رشد اقتصادی، 9) صنعت، نوآوری و زیرساخت، 10) کاهش نابرابری، 11) شهرها و جوامع پایدار، 12) مصرف و تولید مسئولانه، 13) اقدام برای جلوگیری از تغییرات آب‏و‏هوایی، 14) حیات زیر آب، 15) حیات روی زمین، 16) صلح، عدالت و نهادهای قوی و 17) مشارکت برای رسیدن به اهداف. (شکل 1). در ادامه، وضعیت تحقق هر کدام از این اهداف در سال 2023، به طور خلاصه بررسی شده است.

بشر، از زمان پیدایشش روی کره خاکی، به دنبال استفاده از مواهب خدادادی، به عنوان «منابع طبیعی» بوده است. در ابتدای حیات بشر، این بهره مندی، در حد استفاده از سایر جانوران، برای تامین نیازهای اولیه خود و خانواده اش، از طریق شکار و جمع آوری غذا بوده است. تا اینکه در حدود 12 هزار سال پیش، کم کم، به مهارت‎های خلاقانه تری ازجمله کشاورزی و تولید ابزارهای پیشرفته تری دست یافت. با ورود بشر به عصر کشاورزی، که از آن به عنوان «انقلاب کشاورزی» یاد می شود، بشر روزبه روز بیشتر از منابع طبیعی اطرافش، به ویژه زمین و آب استفاده نمود. کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی با استفاده از آب و اراضی مستعد و مناسب و به موازات آن تخریب جنگل ها و مراتع، برای دستیابی بیشتر به پناهگاه، سوخت و نیز منابع آبی و زمین، موجب یک جانشینی بشر، زادوولد بیشتر، افزایش نیازهای بشر برای سکونت، تامین غذا و امنیت، زندگی اجتماعی و هم افزایی های فراوان در فعالیت های مشترک و ایجاد فرهنگ، دین، علم، تجربه و درنهایت، فناوری های مختلف شد، بنابراین، وی روزبه روز بر توان خود برای بهره برداری هرچه بیشتر از طبیعت و محیط اطراف خود، برای رفاه و آسایش بیشتر و اقتصادی پررونق تر افزود. در این دوره، که نظام اقتصادی حاکم بر آن را «فئودالیسم» نام نهاده اند، از آب و اراضی کشاورزی به عنوان دو منبع یا سرمایه بسیار ارزشمند، به طور حداکثری بهره برداری شد، به طوری که بدون این دو منبع، به عنوان منابع طبیعی تجدیدشونده، امکان هیچگونه رشد و توسعه ای در اقتصاد بشر وجود نداشت.

جنگل های بلوط غرب، کلاسی از جنگل های معتدله استپی منطقه ایران- تورانی هستند در جنوب شرق ترکیه، شمال شرق عراق و غرب و جنوب غرب ایران گسترش دارند. گستره این جنگل ها کمربند نسبتا وسیعی را در غرب و جنوب غربی ایران به وجود می آورد که از شمال به سمت جنوب از تراکم و غنای گونه ای درختی کاسته می شود (Zohary, 1973). مطالعه حاضر چنین روند کلی را در زاگرس تایید می کند اما شرایط توپوگرافی، خرداقلیم و دخالت های انسانی نیز بر تنوع و تراکم پوشش گیاهی در زاگرس موثر هستند و باعث تغییراتی در روند کلی تغییرات شمالی-جنوبی پوشش گیاهی زاگرس می شوند. از این رو بیشترین تنوع و غنای گونه ای در قطعات نمونه مربوط به زاگرس شمالی و کمترین در قطعات نمونه زاگرس جنوبی ثبت شد اما برخی سایت های زاگرس جنوبی و میانی نیز از غنای گونه ای بالایی برخوردار بوده اند.در این پژوهش ترکیب فلورستیک، فنولوژی گونه ها در مقطع زمانی آماربرداری، مشخصات کمی و کیفی پوشش گیاهی، تنوع گونه-های گیاهی و وضعیت زادآوری و مشخصه های مربوط به آن در قطعه نمونه های دائمی پایش جنگل های زاگرس موردبررسی قرارگرفت و نتایج حاصل از این پژوهش مبنای مطالعات بلندمدتی خواهد بود که امکان بررسی تغییرات پوشش گیاهی و زادآوری در طول زمان را فراهم می کند.

در این مقاله، ابتدا به سابقه بهره برداری از جنگل های شمال و روند تکاملی آن، اعم از برداشت های معیشتی، تجاری و صنعتی قبل و بعد از ابلاغ طرح های جنگل داری شامل برداشت های چوب توسط بومیان محلی برای ساخت منزل و ابزار و وسایل زندگی شان، برداشت های قانونی و با مجوزهای صادره از سوی حکومت های وقت، توسط خارجی ها، برای صادرات چوب و سپس شرکت های ایرانی برای مصارف داخلی و درنهایت بهره برداری در چهارچوب «طرح های جنگل داری» اشاره شده است. آنگاه پس از بیان روند تکاملی طرح های جنگل داری از پناهی به تک گزینی، گروه گزینی و شیوه های همگام با طبیعت، چگونگی نیل توجهات مردم و مسئولین به سمت ارزش های فراچوبی جنگل ها و به زیر سوال بردن طرح های جنگل داری به عنوان متهم اصلی همه بلایا و خسارت های وارده به جنگل ها، در طول 60 سال اجرای این طرح ها و تلاش برای توقف آنها، به عنوان دوا و نوش داروی تمامی آلام جنگل های شمال، به ارائه مزایا و معایب طرح های جنگل داری، از یک سو و طرح تنفس جنگل ها، از سوی دیگر، پرداخته شده است. در پایان برای برون رفت از چالش های پیش رو، تدوین هرچه سریع تر طرح مدیریت پایدار جنگل های هیرکانی و جنگل داری نوین، با استفاده از همه ظرفیت های علمی کشور، به ویژه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور پیشنهاد شده است. طرحی که باید به طور جدی به همه جنبه های مدیریتی جنگل ها توجه کند و از تمام نقاط قوت و ظرفیت های مندرج در هر دو طرح جنگل داری و تنفس جنگل، با پرهیز از هرگونه سوگیری، حداکثر استفاده به عمل آید، تا ضمن بهره مندی از این سرمایه ارزشمند، به اصلاح، احیا و توسعه آن نیز اهتمام لازم ورزیده شود.

طی پژوهش هایی که در طول 25 سال اخیر و در دو فاز از پروژه ملی «شناسایی، معرفی و تکثیر درختان کهن سال در ایران» انجام شد، بیش از 2000 درخت کهن سال از حدود 60 گونه درختی و درختچه ای شناسایی شده است. از بین گونه های شناسایی شده، چنار بیشترین فراوانی را دارد و پس از آن گردو، بنه و ارس دارای بیشترین فراوانی هستند. از میان گونه های اشاره شده، ارس بیشترین سن دیرزیستی و بالاترین سن کهن سالی را دارد. تا سال 1400، کهن سال ترین درختان ارس شناسایی شده، سه ارس کهن سال شهرستانک، ابرسیج و سرانی با 2750 تا 2850 سال بوده اند. با شناسایی ارس کهن سال معروف به «ارس‎مراد»، آمار اشاره شده به طور شگفت آوری تغییر کرده، به طوری که این درخت ارس با 3750 تا 3850 سال سن، 1000 سال از درختان یاد شده مسن تر است و می توان آن را به عنوان قطورترین، کهن سال ترین، بلند قامت ترین و حجیم ترین ارس ایران و جهان معرفی کرد. میانگین قطر این درخت، 430 سانتی متر، بلندی آن 2/25 متر و سطح تاج پوشش آن، 458 مترمربع است.

رطوبت سطحی خاک، عاملی کلیدی در تعیین میزان تاج‏پوشش گیاهان جنگلی بوده و به دمای سطح زمین و عوامل دیگری مانند تابش نور خورشید، جهت دامنه و... وابسته است. در این پژوهش، از فناوری سنجش از دور برای اندازه گیری رطوبت خاک و بررسی همبستگی میزان تاج‏پوشش جنگلی و رطوبت خاک استفاده شد. به این منظور، با استفاده از تصاویر لندست، مدل رطوبت خاک TOTRAM و مدل میزان تاج‏پوشش گیاهی FCD، در ناحیه جنگلی سپیددشت استان لرستان تهیه و تصاویر لندست 8 و 9 به‏صورت سری زمانی در سال های 2015 و 2023 استخراج شد. در مدل FCD از چهار شاخص پوشش گیاهی، خاک، سایه و شاخص حرارتی با اعمال حد آستانه مناسب و شاخص سایه پیشرفته و شاخص سایه هم مقیاس شده استفاده شد. در نتایج به دست‏آمده، بین متغیر وابسته رطوبت و متغیرهای مستقل دما، پوشش گیاهی و تراکم جنگل، ضریب همبستگی پیرسون در سال 2015 برابر 709/0، 813/0 و 691/0 و در سال 2023 برابر 875/0، 816/0 و 702/0 به دست آمد. بنابراین، الگوی رطوبت خاک انعکاس الگوی تغییرات میزان تاج‏پوشش گیاهی را نشان داد و بین LST-NDVI و رطوبت خاک، همبستگی کامل مشاهده شد. به‏طوری که تغییر شرایط و کاهش میزان سبزینگی با توجه به شاخص NDVI از مقدار 24/0 در سال 2015 به مقدار 19/0 در سال 2023 به همراه افزایش دما از 95/29 به 62/33 درجه سانتی گراد سبب کاهش میانگین رطوبت خاک از 52 به 43 درصد شد. بنابر تحلیل نتایج حاصل از مدل TATRAMT، رطوبت خاک به تغییرات دما و تاج‏پوشش وابستگی کامل دارد.

توجه روزافزون به تجارت گیاهان دارویی و برداشت بیش از حد مجاز آنها از سطح رویشگاه های مرتعی، بقای بسیاری از گونه های دارویی را با خطر مواجه کرده است. وخامت این موضوع، وقتی بیشتر احساس می شود که موجودیت گونه های انحصاری و نادر یک منطقه در خطر انقراض باشد. مفراح (Nepeta crispa) به عنوان یک گونه مرتعی دارویی با‏ارزش و انحصاری در کشور، از گونه های در حال انقراض محسوب می شود که لازم است با انجام مطالعات سازگاری و شناخت نیازهای اکولوژیکی آن و توسعه سطح زیرکشت آن در عرصه های زراعی با ارقام اصلاح شده و پرمحصول، از برداشت بی رویه آنها از سطح عرصه های طبیعی جلوگیری کرد. ترکیب 1،8-سینئول موجود در اسانس مفراح، میکروب های مسبب التهاب گلو را از بین می برد. از‏این رو، با توجه به خواص درمانی آن، مطالعات سازگاری آن در دستور کار قرار گرفت. برای این منظور، بذر گونه یادشده، در بهار سال 1376 از رویشگاه طبیعی و در جاده همدان به تویسرکان جمع آوری شد. سپس، بذرهای جمع آوری‏شده در 14 اسفندماه 1376 در باغ گیاهان دارویی همدان، کاشته و در 25 اسفندماه 1376 سبز شدند. بر مبنای بررسی ها، وزن هزاردانه آن، 5/0 گرم و عملکرد سرشاخه های آن در مرحله گل‏دهی، 900 کیلوگرم در هکتار است. درمجموع، اهلی کردن آن در پنج مرحله رشد، از کاشت بذر تا گل‏دهی کامل و رسیدن بذر در 20 تیرماه 1377، 128 روز طول کشید.

با توجه به اهمیت موضوع بیابان زایی و بحران مدیریت آب در کشور، بر آن شدیم تا از متخصصان این حوزه دعوت و در نشستی پیرامون «چالش های بیابان زایی در ایران با تاکید بر سیاست های منابع آب»، گفت و گو کنیم. در این گفت و گو، از نظرات آقایان دکتر علی طالبی، حسن احمدی، غلامرضا زهتابیان، محمد خسروشاهی، مهدی ضرغامی، علی صالح‏پور، باقر قرمز چشمه، غلامرضا هادربادی، محمد دانش، خسرو ثاقب طالبی، حمیدرضا عباسی، سید جعفر سید اخلاقی و خانم ها دکتر آرزو اشرفی زاده و سمانه رضوی زاده، بهره بردیم.ذکر این نکته لازم است که این گفت وگو، در قالب نشست نخبگانی موسسه برگزار شد که از آن برای گفت وگوی چالشی «نشریه طبیعت ایران» نیز بهره بردیم تا مطالب ارزشمند ارائه شده در اختیار علاقه مندان موضوع و مسئولان کشور قرار گیرد. آنچه در ادامه می خوانید، بخش اول این گفت و گوست.

آبشار «شوی»، یکی از بزرگ ترین آبشارهای خاورمیانه با ارتفاع 85 و عرض 70 متر بوده که به عنوان سی و پنجمین اثر طبیعی- ملی کشور و اولین اثر طبیعی- ملی استان خوزستان در فهرست آثار ملی طبیعی ایران ثبت شده است. این آبشار با توجه به ویژگی های منحصربه فرد محیطی، حیات وحش و پوشش گیاهی خود پتانسیل بالقوه ای را برای تبدیل شدن به یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری در ایران دارد. سیمای طبیعی آن شامل درخت زارهای بلوط، مراتع با غالبیت گیاهان گچ دوست، گون زارها، رویشگاه های صخره ای و گیاهان حاشیه زی آب دوست است. انگور خودرو و مرزه خوزستانی دو گونه انحصاری فلات ایران نیز در این منطقه مشاهده شده است. سازند اصلی منطقه آهکی بوده و به همین دلیل به شدت فرسایش پذیر است. اگرچه این آبشار یکی از مناطق با ویژگی های بی نظیر برای گردشگران و علاقه مندان به مطالعه پوشش گیاهی است، متاسفانه، تردد بیش از حد گردشگران در ایام خاصی از سال، رهاسازی زباله ها و قطع درختان، بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی به خصوص چرا و جاده سازی، موجب آسیب به محیط زیست، نابودی پوشش گیاهی و فرسایش خاک منطقه شده است. در برخی مناطق گونه های مهاجم خاردار و یک ساله به صورت لکه ای و بیش از گونه های دائمی دیده می شوند که نشانگر فشار ناشی از فعالیت های انسان و تعلیف دام است که باید به عنوان یک هشدار برای تخریب پوشش گیاهی منطقه مد نظر قرار گیرد و ضمن ارزیابی علل و عوامل آن، برنامه های مدیریتی برای حفاظت از منابع طبیعی طراحی و به کار گرفته شود.

آخرین و ضعیت انتشار گازهای گلخانه ای در سال 2024 میلادی در گزارش های مختلف منتشر شده است. با نگاهی به گزارش منتشر شده توسط موسسه منابع جهانی (World Resouces Institute-WRI) و تاکید آن بر ده کشور با بیشترین انتشار گازهای گلخانه ای، سعی شد، سایر شاخص های توسعه در سازمان ملل مقایسه و به این پرسش پاسخ داده شود، افزایش انتشار گازهای گلخانه ای تا چه اندازه با شاخص های توسعه همخوانی داشته است؟

استاد ارجمند جناب آقای دکتر مهدی بصیری، در 21 آبان 1322 شمسی، در شهر تاریخی اصفهان و در یک خانواده مذهبی پا به عرصه وجود نهادند. در سال دوم دبیرستان، به مدت 5 سال ترک تحصیل کردند و در این مدت در مزرعه پدری خود مشغول به کار شدند و هم‏زمان اوقات فراغت خود را به یادگیری زبان انگلیسی، ادبیات فارسی و عربی اختصاص دادند. با بازگشت مجدد به دبیرستان و اخذ مدرک دیپلم، در سال 1346 در رشته کشاورزی گرایش باغبانی دانشگاه تهران پذیرفته شدند. بعد از اخذ مدرک لیسانس در سال 1350 به خدمت سربازی رفتند و در پست افسر سپاه ترویج در اصفهان انجام وظیفه نمودند. در سال 1352 با هزینه شخصی به آمریکا رفتند و پس از دو سال موفق به کسب بورسیه تحصیلی از انستیتو باغبانی دانشگاه اصفهان شدند و در مقطع فوق‏لیسانس رشته درخت‏کاری دانشگاه کالیفرنیا ادامه تحصیل دادند. در همین حین متوجه شدند که مسائل و چالش‏های اکولوژیک و محیط‏زیست در ایران بسیار جدی است، به همین دلیل تصمیم گرفتند، تحصیل خود را در مقطع دکتری اکولوژی مرتع در دانشگاه ایالتی کلرادو ادامه دهند. عنوان پایان‏نامه دکتری ایشان «مقاومت به خشکی چهار گونه علوفه ای مرتعی شامل دو گونه لگومینوز و دو گونه گرامینه و بررسی مکانیسم های مقاومت به خشکی در این گونه ها» بود. باوجوداینکه، به‏عنوان دانشجوی برتر انتخاب شدند، در جشن فارغ‏التحصیلی شرکت نکردند و 12 روز بعد از دفاع از پایان‏نامه، در اردیبهشت 1357 به ایران بازگشتند.

گونه Thymbra spicata (با نام محلی جاتنه) از تیره نعنائیان (Lamiaceae) در محدوده مناطق گرمسیر استان های کرمانشاه، ایلام و لرستان می روید. جاتنه گیاهی بوته ای، همیشه سبز، در قاعده چوبی شده و به ارتفاع 10 تا 50 سانتی متر است. جایگاه حفاظتی این گیاه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) بررسی شد. سطح تحت اشغال گونه Thymbra spicata با اندازه گیری میدانی در رویشگاه های آن، 44 کیلومترمربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 10882 کیلومتر مربع برآورد شد. این گونه با توجه به سطح اشغال، تعداد افراد بالغ جمعیت، کیفیت رویشگاه، نوع تجدید حیات، که بیشتر از طریق بذر است، در ایران، در حال انقراض (Endangered/EN) است. مشاهده های صحرایی نشان داد، نبود مدیریت صحیح منابع طبیعی و بهره برداری بی رویه، از عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه به شمار می روند. با هدف جلوگیری از انقراض این گونه، ضروری است رویشگاه های آن توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به عنوان رویشگاه حفاظت شده اعلام شود، همچنین، حفاظت خارج از رویشگاه در باغ های گیاه شناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.

براساس پژوهشی که در نشریه Nature منتشر شده است، سطوح پوست درختان، نقش مهمی را در حذف گاز متان از جو ایفا می کنند.در حالی که مدت هاست درختان به خاطر حذف دی اکسید کربن از جو، برای اقلیم مفید شناخته شده اند، این پژوهش جدید یک مزیت شگفت انگیز دیگر را برای اثرهای اقلیم فاش می کند. میکروب های پنهان درون پوست درخت می توانند متان یک گاز گلخانه ای قوی  را از جو جذب کنند.یک گروه بین المللی از پژوهشگران به رهبری دانشگاه بیرمنگام برای اولین بار نشان دادند، میکروب هایی که در پوست یا در خود چوب زندگی می کنند، متان جو را به مقیاسی برابر یا بیشتر از خاک حذف می کنند. آنها محاسبه کرده اند، این فرایند تازه کشف شده، درختان را به میزان 10درصد بیشتر از آنچه پیش از این تصور می شد، برای اقلیم مفید نشان می دهد.

تغییر اقلیم تاثیر چشمگیری بر تنوع زیستی و بهره وری مراتع و چمن زارها خواهد داشت. نتایج بررسی های بزرگ مقیاس اقلیمی و کاربری زمین، که به مدت 10 سال در مرکز تحقیقات محیطی هلمهولتز (Helmholtz Centre for Environmental Research) انجام شده است، نشان داد، میزان این تغییرات به کاربری زمین بستگی دارد. طبق مقاله ای که به تازگی در مجله Global Change Biology منتشر شده است، مسئله تغییر اقلیم، بی شک می تواند پیامدهای اقتصادی برای کشاورزان داشته باشد.چمن زارها یکی از مهم ترین و گسترده ترین اکوسیستم های روی زمین هستند. این اکوسیستم ها، نه تنها بیش از یک چهارم کل سطح زمین را پوشش می دهند، دست کم یک سوم کربن زمین را نیز در خود ذخیره می کنند، همچنین، برای تولید غذا بسیار مهم هستند و می توانند در یک منطقه به نسبت کوچک، تنوع گونه ای بالایی داشته باشند. اما آینده این اکوسیستم ها چیست؟ این مطالعه بینش جدیدی را پیرامون این پرسش ارائه می دهد.

هوان ژانگ وانگ (Huanzhong Wang)، استاد زیست شناسی مولکولی گیاهی در دانشکده کشاورزی، سلامت و منابع طبیعی (College of Agriculture, Health and Natural Resources: CAHNR)، می خواهد مردم بدانند، گیاهان نیز، دارای سلول های بنیادی هستند. درست مثل دنیای پزشکی، زمانی که سلول های بنیادی گیاه برای بهترکردن کیفیت ذخیره غذایی به کار برده می شوند، می توانند به رشد و توسعه انسان کمک کنند. یک آزمایشگاه تحقیقاتی، ژن عامل رونویسی به نام HVA را کشف کرد که تقسیم سلولی را در سلول های بنیادی آوندی کنترل می کند. پژوهش در زمینه سلول بنیادی، یک موضوع داغ است. به این دلیل که سلول های بنیادی حیوان و انسان کاربردهای فراوانی در پیشرفت های پزشکی انسانی دارند، پژوهشگران، سال های بسیاری در این زمینه کار کرده اند و متوجه شده اند، حیوانات تنها موجوداتی نیستند که سلول بنیادی دارند.

گونه های باارزش گیاهی، سرمایه های کلان ملی هستند که می توانند منشا اثرهای بی شماری در طبیعت و جامعه باشند. بررسی و شناخت هرچه بیشتر این گونه های دارویی باارزش، در حقیقت سرمایه گذاری بنیادین برای استفاده همه جانبه آموزشی، ترویجی، رویشگاهی، اقتصادی، سلامتی، گردشگری و معرفی ظرفیت های طبیعی کشور است. گونه های جنس Thymus با پراکنش بسیار گسترده در نقاط مختلف کشور به عنوان یکی از باارزش ترین گیاهان دارویی ایران، همواره نیازمند شناخت جنبه های مختلف گیاه شناسی، ریخت شناسی، کیفیت ترکیبات اسانس، بذر و غیره بوده اند. البته، پژوهش های گسترده در مباحث دیگری مانند زراعت، ژنتیک، نیازهای اکولوژیک و غیره نیز برای معرفی کامل ویژگی های این گونه های باارزش انجام شده است. این مجموعه از شناخت در شرایط رویشگاهی، سعی در تبیین ظرفیت های اصلی و درونی گونه های آویشن و جنس Thymus دارد که ضمن ارائه این ظرفیت های انحصاری کم نظیر و گاهی بی نظیر، تمهیدات مناسبی برای حفظ ذخایر ژرم پلاسم گونه های محلی و انحصاری در برداشت نکردن بی رویه از طبیعت و درنهایت اهلی کردن، کشت و تولید انبوه مواد خام مورد نیاز صنایع، داروسازی، طب سنتی، صادرات، اشتغال زایی و غیره را فراهم می کند. تمامی موارد علمی شناخت هرچه بیشتر این جنس باارزش، که با پشتکار تحقیقاتی مجموعه ای از زبده ترین پژوهشگران ایرانی در سراسر کشور و بسیج تمامی امکانات و پشتیبانی های ستادی و استانی انجام شده طی بیش از یک دهه به دست آمده، برای دستیابی دانشجویان، اساتید، کارشناسان و درنهایت بهره برداران و کشاورزان عرصه های طبیعی و مزارع به اصول علمی و عملی استفاده بهینه از یکی سرمایه های طبیعی کشور بوده است. ظرفیت هایی که در بیشتر موارد بسیار برتر از گونه اصلاح شده خارجی تشخیص داده شده است. البته، نباید نقش معرفی صحیح گونه ها و فرهنگ سازی استفاده از گونه های باارزش و سازگار محلی را در مصارف معمول سنتی، صنایع آرایشی- بهداشتی، دارو سازی و لزوم جایگزینی با فرمولاسیون گونه های خارجی از نظر دور داشت. مقایسه بسیاری از موارد تحقیق و تجربه شده کمیت و کیفیت گونه های داخلی و خارجی آویشن گویای این ادعاست.