فصلنامه ره آورد نور
سال بیست و سوم شماره 89 (پیاپی 106، زمستان 1403)

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «تحلیل آینده هوش مصنوعی بر اساس سنت های الهی» در تاریخ 24 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در شهر مقدس قم برگزار گردید.
در این جلسه، ابتداء جناب حجت الاسلام والمسلمین قاسم ترخان، با بیان این نکته که سنت های الهی، همان قوانین ثابت خداوند برای مدیریت مردم و عالم هست، سنت ها را به دو دسته «مطلق» و «مشروط» تقسیم کرد و در ادامه، ضمن اشاره به تعریف هوش مصنوعی، درباره آینده هوش مصنوعی، امکان تحقق دوره تکینگی را مطرح نمود و با طرح چهار سناریو احتمالی برای آینده، ضمن بررسی و ارزیابی آنها، پیشنهاد سناریوی تکاملی را مطرح ساخت. بر اساس حرکت تکاملی، جامعه و تاریخ به سوی تکامل در حرکت است.
سپس، حجت الاسلام والمسلمین بهروز لک، به عنوان ناقد اول، ضمن بیان آیاتی از قرآن کریم و نمونه هایی از سنت های قطعی خداوند، برخی از سناریوهای مطرح شده را مردود شمرد. در ادامه نیز جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر بهرامی به عنوان ناقد دوم، با بیان نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و رویکرد حوزه علمیه به آن و نیز جهت گیری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در این زمینه، انتقاداتی به برخی از مسائل مطرح شده در نشست را ابراز داشت. در ادامه، مشروح مباحث مطرح شده در این نشست علمی از نظر می گذرد.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «الگوی به کارگیری هوش مصنوعی در علوم انسانی - اسلامی» در تاریخ 21 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در شهر مقدس قم برگزار گردید.
ارائه این نشست علمی، بر عهده جناب آقای دکتر کاظم فولادی قلعه، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و همچنین سرپرست آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران بود. ایشان ابتداء به بیان نقش و جایگاه هریک از علوم انسانی در شکل گیری هوش مصنوعی پرداختند و در ادامه، وضعیت کاربست هوش مصنوعی در علوم انسانی را مطرح کردند و با اشاره به الگوهای چهارگانه تولید علم از گذشته تاکنون، عصر حاضر را دوره الگوی چهارم تولید علم برشمردند که با کمک ابزارهای ماشینی و هوش مصنوعی، علم با سرعت متفاوتی، تولید، ارائه و تحلیل می شود.
در ادامه، مشروح مباحث مطرح شده در این نشست علمی از نظر می گذرد.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «چالش ها و کاربردهای مدل‎های زبانی بزرگ» در تاریخ 21 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، در شهر مقدس قم برگزار گردید.
در این جلسه علمی، جناب مهندس آقای احمد ربیعی زاده، معاون فناوری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و همچنین مدیر آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم اسلامی - انسانی نور، به بیان سخن و ارائه مباحث پرداخت. ایشان ابتدا اشاره ای به فعالیت های مرکز نور در زمینه هوش مصنوعی کرد و در ادامه، ضمن معرفی ربات های گفت وگوگر، به تبیین چیستی مدل های زبانی بزرگ پرداخت و با تشریح و توضیح کاربرد آنها، به طورخاص به معرفی کاربرد مدل های مختلف زبانی هوش مصنوعی در هریک از حوزه های علوم اسلامی مبادرت ورزید و مزایا و چالش های به کارگیری آنها در علوم اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار داد. بخش پایانی سخنان ایشان، به تبیین مراحل تحقیق و پژوهش و کاربردهای مدل های هوش مصنوعی برای هریک از مراحل تحقیق بود. در ادامه، مهم ترین مطالب مطرح شده در این نشست علمی از نظر شما می گذرد.

به همت پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نشست علمی «بررسی سند توسعه هوش مصنوعی» به تاریخ 29 آذر 1403 مصادف با هفته پژوهش، در سالن اجتماعات مرکز نور در شهر مقدس قم برگزار گردید.
در این جلسه علمی که رئیس محترم مرکز نور، مسئولان و دست اندرکاران این مرکز و نیز محققان، مهندسان و علاقه مندان به مباحث مرتبط با هوش مصنوعی حضور داشتند، جناب آقای دکتر بهروز مینایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، به عنوان سخنران و ارائه کننده، ضمن اشاره به وضعیت هوش مصنوعی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، به بیان مباحث مرتبط با موضوع نشست پرداخت و روند تهیه سند توسعه هوش مصنوعی را تبیین نمود. ناقدان این نشست علمی، حجت الاسلام والمسلمین سید مصطفی طباطبایی، مدیر گروه کتابخانه های دیجیتال مرکز نور و حجت الاسلام والمسلمین احمد شجاعی فر، پژوهشگر گروه کتابخانه های دیجیتال نور، به نقد و بررسی مباحث مطرح شده پرداختند و بر محورهایی چون ضمانت اجرایی سند توسعه و ارزیابی آن با سایر سندهای مصوب جهانی تاکید کردند.
در ادامه، مهم ترین مطالب مطرح شده در این نشست علمی از نظر شما می گذرد.

این مقاله، به بررسی نقش و کاربرد ربات های گفت وگوگر هوش مصنوعی در مراحل مختلف پژوهش در حوزه علوم اسلامی می پردازد. با توجه به سختی ها و مشکلاتی که پژوهشگران در طول مسیر انجام تحقیقات خود با آن مواجه هستند، استفاده از این ربات ها می تواند افق های جدیدی را پیش روی پژوهشگران این عرصه بگشاید. در این نوشتار، ضمن معرفی مهم ترین ربات های گفت وگوگر عمومی به بررسی مزایا و چالش های مرتبط با این ابزارها پرداخته و توصیه هایی جهت استفاده بهینه از آن ارائه می گردد. هدف اصلی مقاله، ارائه راهنمایی جامع برای پژوهشگران علوم اسلامی به منظور بهره گیری بهینه از ظرفیت های ربات های گفت وگوگر جهت ارتقاء کیفیت و تسریع فرایندهای پژوهشی است.

به همت واحد آموزش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، در تاریخ شنبه 24 آذرماه سال 1403 وبینار معرفی «نرم افزار دانشنامه فرق و مذاهب» در سالن اجتماعات مرکز نور به شکل حضوری و مجازی برگزار شد.
ارائه دهنده این محصول فاخر، جناب حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شیرملکی، مدیر علمی گروه علوم عقلی معاونت پژوهش نور بود که طی آن، ضمن اشاره به محتوا و امکانات بخش کتابخانه، به معرفی قابلیت های بخش درختواره پرداخت و امکانات متنوع این بخش را مورد بحث و بررسی قرار داد.
گزارش ذیل، مشروح این وبینار علمی است که از نظر خوانندگان عزیز می گذرد.