نشریه بصیرت و تربیت اسلامی
پیاپی 69 (تابستان 1403)

تداوم انقلاب اسلامی ایجاب می کند نسل های متوالی یکی پس از دیگری با برخورداری از روحیه انقلابی برای ایفاء نقش در راستای تقویت انقلاب اسلامی و ثبات و استقرار آن همواره کوشا باشند. به همین منظور و بابت تحقق چنین هدف والایی، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را می شود از جنبه تربیتی، زمینه طرح موضوع تربیت روحیه انقلابی و از جمله پشتوانه چنین تربیتی برشمرد

روش مورد نظر در این پژوهش روش توصیفی تحلیل محتوا می باشد که با رویکرد استنتاجی، ضمن بررسی دلالت های تربیتی بیانیه گام دوم در ابعاد سه گانه فوق، مسیر را برای دریافت نتایج روشن و لازم هموار ساخته است. 

در این مقاله با تمرکز بر رهنمودهای مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم، دوازده مولفه تربیت روحیه انقلابی برگرفته از بیانیه در ساحت های هرم سه بعدی روان شامل بینش-گرایش-کنش مورد بررسی قرار گرفته است تا با التزام به آنها اولا برای تحقق هدف تربیت روحیه انقلابی نسل های متمادی چاره اندیشی کرد و ثانیا بتوان گام های استوارتری را در راستای تداوم و اعتلای انقلاب برداشت. بدیهی است چنین هدفی بدون توجه به مولفه های مزبور دست یافتنی نخواهد بود. در این میان، توجه به عظمت انقلاب، تکیه بر اراده قاطع ملی و پای بندی به ارزش ها از جمله مهمترین اصولی هستند که مولفه های تربیت انقلابی بر پایه آنها قابل استنتاج می باشند. یافته ها حکایت از آن دارند که با تامل در خصوص مولفه های دوازده گانه بیانیه روشن خواهد شد که یکی از راه های موثر برای پرورش روحیه انقلابی جلب توجه نسل ها به مدلولات همین دوازده بند خواهد بود.

مهار بزهکاری و پیشگیری از جرائم و داشتن جامعه ای که نرخ ارتکاب جرم در آن کم باشد ازجمله دغدغه های دیرین بشر بوده است. دین مبین اسلام به عنوان قدرت نرم با توجه به اهمیتی که به سلامت و فلاح فرد و به ویژه اجتماع می دهد بیشتر از مکاتب دیگر به پیشگیری از جرائم پرداخته است.هدف از این پژوهش مطالعه ارتباط دین داری با پیشگیری از جرم در بین جوانان شهرستان مراغه بود.

این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی هست. جامعه آماری جوانان بین40-18 سال شهرستان مراغه بودند که به صورت تصادفی 120 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه مشتمل بر دو بخش بود که برای سنجش دین داری از پرسشنامه گلارک و استارک (1965) استفاده گردید و برای سنجش ارتکاب جرائم از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.

نقش دین داری در پیشگیری از جرائم در مولفه های آن (بعد اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی) قابل بررسی است . با گسترش و نهادینه کردن آموزه های دینی در بین جوانان می توان از ارتکاب جرائم با تمسک به این مولفه ها پیشگیری کرد. نتایج تجزیه وتحلیل های صورت گرفته در این زمینه نشان داد نقش دین در زندگی با ارتکاب و عدم ارتکاب جرائم رابطه معناداری وجود دارد .

مکاتیب الرسول مجموعه مکاتبات و پیام هایی است که پیامبر اسلام (ص) در زمان حیات خود به رهبران قبایل و کشورها ارسال فرمود. این نامه ها شامل توصیه ها، انتقادات، دعوت به اسلام، تاثیرگذاری بر تصمیمات سیاسی و اجتماعی و تشویق به عدالت و صلح است. هدف از انجام این تحقیق تبیین گفتمان پیامبر اعظم (ص) در حوزه محتوایی از نگاه دینی، سیاسی و اجتماعی است.

این پژوهش بر مبنای تحلیل انتقادی گفتمان استوار می باشد. از نظر تحلیل انتقادی گفتمان، متن نامه های پیامبر اعظم (ص) در سطوح تفسیر و تبیین شده است.

نتایج پژوهش نشان داد که پیامبر اعظم (ص) در نامه های خود در سطح تفسیر از بافت بینامتنی و بافت موقعیت موجود استفاده نموده و برای بیان نگاه دینی و ایدئولوژی خود با نگاهی قرآنی و با تکیه بر موقعیت محیطی و بافت جغرافیایی در پی القای تفکر دینی و نگاه سیاسی خود است، و در سطح تبیین گفتمان غالب که همان ایدئولوژی دینی، اندیشه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیامبر اعظم (ص) می باشد گفتمان یادشده با بهره گیری از عوامل درون متنی و برون متنی به تصویر کشیده است.

تحقق سلامت اداری در نیروی انتظامی (پلیس) منوط به ایجاد تغییراتی است که به تحول در هویت و شخصیت سازمان منجر شود، به نحوی که عملکرد آن را متحول نموده و موجب ارتقای کیفیت ارتباط پلیس با جامعه گردد.هدف این مقاله تعییین اثربخشی توسعه سازمانی بر سلامت اداری پلیس است؛ در این میان نقش میانجی متغیرهای میانجی نظارت اسلامی و تربیت اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است. 

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- پیمایشی است.جامعه آماری پژوهش،تعداد 562 نفر کارکنانی است که جهت حضور در دوره های تربیت و تعالی عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی استان چهارمحال و بختیاری شرکت نموده و تعداد 228 نفر به شیوه تصادفی ساده انتخاب گردید. جهت گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه محقق ساخته با روایی مورد قبول (در نظر گرفتن بار عاملی گویه ها) و پایایی معادل 857/0 استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل (9) انجام شد. 

یافته ها حاکی است که در سطح اطمینان 95 %الگوی ساختاری تحقیق از برازش مناسبی برخوردار است؛ توسعه سازمانی هم به صورت مستقیم و هم با نقش میانجی نظارت اسلامی و تربیت اخلاقی بر سلامت اداری پلیس تاثیر مثبت دارد.بر اساس یافته های پژوهش توسعه سازمانی با تاکید بر ظرفیت های عقیدتی سیاسی فراجا ازجمله نظارت اسلامی منجر به شناسایی کارکنان در معرض آسیب و خطر خواهد شد و از رهگذر تربیت اخلاقی کارکنان شناسایی شده، به تحول عملکرد ایشان در سطح فردی و سازمانی و در نهایت تحقق سلامت اداری پلیس می انجامد .

هدف پژوهش حاضر jتعلیم و تربیت با تکیه بر بعد اخلاقی از دیدگاه ابن سینا و علامه طباطبایی می باشد. 

در این پژوهش روش مورد استفاده،روش توصیفی- تحلیلی برای تبیین تربیت اخلاقی از دیدگاه دو اندیشمند و روش تطبیقی برای تعیین نقاط تشابه و افتراق در مقوله فوق می باشد.

یافته های پژوهش شامل: نقاط اشتراک دو فیلسوف نیز شامل: در بعد مفهوم تربیت اخلاقی هر دو فیلسوف، تربیت اخلاقی را روشی جهت کسب فضایل اخلاقی و رفع رذایل اخلاقی تعریف کرده اند. در بعد اهداف، هر دوی آن ها هدف غایی تربیت اخلاقی را کمال دنیوی و سعادت اخروی دانسته اند. در بعد روش ها، ابن سینا و علامه اهمیت خاصی به روش الگو برداری، ایجاد عادات نیکو می دهند. نقاط افتراق آن ها نیز شامل: در بعد مفهوم تربیت اخلاقی، ابن سینا اصلاح نفس را نخستین گام معرفی می کند. در مقابل علامه، تاکید ویژه ای بر حد اعتدال دارد. در بعد اهداف، ابن سینا و علامه در زمینه اهداف واسطه ای نظر متفاوتی دارند؛ ابن سینا اهداف واسطه ای از قبیل؛ کسب ریاضت، خودشناسی اخلاقی، کسب فضایل اخلاقی و...را مطرح می کند ولی علامه هدف غایی و واسطه ای تربیت اخلاقی را ذیل یک عنوان مطرح می کند: سعادت دنیوی و اخروی. در بعد روش ها ابن سینا دارای رویکردی جمع گرا و اجتماعی است و در مقابل علامه دارای رویکردی جمع گرا و در عین حال فردی است.نتیجه هر دو اندیشمند دارای نقاط همگرا و افتراق (جزیی) در مبحث تربیت اخلاقی می باشند.