فهرست مطالب

مطالعات بین المللی - سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، تابستان 1384)

نشریه مطالعات بین المللی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، تابستان 1384)

  • 316 صفحه، بهای روی جلد: 80,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/03/22
  • تعداد عناوین: 10
|
  • مقاله
  • مارک گیبنی صفحه 1
    کشورهای غربی برپایه نگرش و رهیافت خویش به حمایت از حقوق بشر می پردازند. یکی از دلایل عمده ای که جهان همواره این ادعا را مطرح می نماید این است که کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا از فرآیند قانونگذاری دوگانه (ساز و کارهای قانونی و اجرایی برای حمایت از حقوق بشر در داخل و خارج از مرزهای سرزمینی خود) در رفتار با اشخاص بهره می برند.
    دادگاه اروپایی حقوق بشر در قضیه بانکوویچ علیه دولت بلژیک اعلام می نماید که کنوانسیون اروپایی اساسا یک معاهده سرزمینی است. با توجه به این حکم، دولت های عضو این کنوانسیون در رفتار خود با اشخاص خارج از سرزمین اروپا متعهد و ملزم به رعایت مفاد کنوانسیون مزبور نخواهند بود. شاید در ابتدای امر رهیافت آمریکایی در این زمینه متفاوت به نظر برسد، در حالی که این طور نیست. دیوان عالی ایالات متحده در قضیه رسول علیه بوش اعلام کرد که نیروهای نظامی دشمن در زندان نظامی آمریکا در خلیج گوآنتانامو در کشور کوبا تحت حاکمیت قانون آمریکا می باشند. بدین لحاظ به نظر می رسد که دولت آمریکا حمایت عملی از حقوق بشر را به خارج از مرزهای سرزمینی خود برخلاف کشورهای اروپایی توسعه و گسترش می دهد. هر چند این نوع شمول حاکمیت سرزمینی توسط دولت آمریکا تنها در خلیج گوآنتانامو اعمال می شود. به همین دلیل به جرات می توان گفت هر دو سیستم از نظام تبعیض نژادی تبعیت می نمایند.
  • محمود منشی پوری، کاوه خشنود صفحه 19
    امروزه ایدز تبدیل به بزرگ ترین تهدید بهداشت عمومی جهانی شده و یکی از اصلی ترین چالش های حقوق بشر به شمار می رود. این مقاله تلاشی است برای نشان دادن این که حق بهداشت به اندازه ای بنیادی است که اگر افراد نتوانند بهداشت خود را حفظ کنند نمی توانند حقوق دیگر خود را اعمال کنند. پارادایم حقوق بشری که ما ارایه می دهیم بالقوه یک روش گفتمانی و سنجشی برای پی بردن به ریشه های این بیماری همه گیر است. ادعای ما این است که با تمرکز بر مداخلات ساختاری به منظور تغییر مولفه های اجتماعی خطر، به حق بهداشت نیاز خواهیم داشت. بی آنکه اهمیت مداخلات رفتاری فردمحور را انکار کنیم، ادعا می کنیم عدالت اجتماعی مبنای بهداشت عمومی است. بدین سان می توان درآمد و نابرابری طبقاتی، نابرابری جنسیتی، تبعیض و انگ زدن اجتماعی را در این بستر مورد توجه قرار داد. هر نوع تلاش جدی برای بررسی موضوع بهداشت عمومی باید مداخلات ساختاری را مد نظر قرار دهد.
  • فرانسوا بوگنیون صفحه 39
    حقوق مخاصمات مسلحانه در محیطی توسعه یافت که توسل به جنگ قانونی بود. حق توسل به جنگ یکی از خصایص حاکمیت است و هر حاکمی که فکر کند دلیل خوبی برای دست به اسلحه بردن دارد آزاد است این کار را انجام دهد. امروز محیط حقوقی به طور کامل متفاوت شده است، معاهده پاریس در 27 اوت 1928 و نیز منشور سازمان ملل متحد جنگ تجاوزکارانه را ملغی کرده است. هدف مقاله حاضر نیز تحلیل رابطه میان منع توسل به زور از یک طرف و به کارگیری قوانین و عرف های جنگی از سوی دیگر است. از آنجا که نظریه جنگ دادگرانه دیروزی؛ امروزه دوباره در بخش های مختلف جهان در حال سر بر آوردن است، بررسی موضوع فوق اهمیت ویژه ای دارد
    کلیدواژگان: حقوق بشردوستانه، صلح، جنگ، جنگ دادگرانه، حقوق بشر
  • رضا موسی زاده صفحه 71
    این مقاله به بررسی ابعادی چند از دکترین حقوقی اسلام در زمینه حقوق بین الملل کیفری می پردازد. در همین زمینه، مطالعه جایگاه و نقش حقوق اسلامی در حقوق بین الملل کیفری معاصر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شده است جنبه های سنتی و جدید حقوق بین المللی اسلام و چالش هایی که در عصر حاضر با آن رو به رو است، مورد بررسی قرار گیرد. پرسش هایی که مورد توجه بوده اند، عبارتند از: آیا از حیث تاریخی می توان قایل به حقوق بین الملل اسلامی بود؟ ماهیت حقوق بین الملل اسلامی چیست؟ حقوق اسلامی قایل به چه حمایت هایی برای غیر نظامیان، اسرای جنگی و... در زمان جنگ است. آیا حقوق اسلامی قایل به محدودیت هایی در هدایت مخاصمات است یا خیر؟ آیا حقوق اسلامی با حقوق کیفری معاصر مطابقت دارد یا خیر؟ و بالاخره این که موضع مقررات کیفری اسلام در ارتباط با برخی از مفاد اساس نامه دیوان بین المللی کیفری از جمله در زمینه «مجازات ها» چیست؟
    به منظور پاسخ گویی به این پرسش ها، نوشتار پیش روی به سه بخش تقسیم شده است: نخست، سهم و نقش اسلام در شکل گیری حقوق بین الملل را مورد بررسی قرار می دهد؛ در بخش دوم، دیدگاه اسلام درباره برخی از جنایات بین المللی از جمله جنایات جنگی و جنایت نسل کشی مورد مطالعه قرار می گیرد و بالاخره در بخش پایانی چالش های جدیدی که حقوق اسلامی با آن روبه روست، به بحث گذاشته می شود.
    کلیدواژگان: حقوق کیفری، دیوان کیفری بین المللی، حقوق بشر دوستانه، اسلام، حقوق بشر
  • عباس ملکی صفحه 97
    مقاله پیش روی، موضوع نهمین دوره از انتخابات ریاست جمهوری ایران را از منظر علم سیاست و به ویژه «سیاستگذاری یا خط مشی عمومی» مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. در این تحلیل بازتاب انتخابات رییس جمهور آینده بر سیاست خارجی ایران بررسی می شود. به منظور انجام این پژوهش، نویسنده مولفه های زیر را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد: محیط بین المللی، روندهای کلی در جهان معاصر، سیاست خارجی، متغیرهای موثر در سیاست خارجی، نقش نقش، نیاز به شناسایی، رییس جمهور، مشاوران سیاست خارجی، تناقض در اهداف سیاست خارجی، ساختار سیاسی ایران، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی ایران و قدرت ملی، اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ساختار تصمیم گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، اجرای سیاست خارجی، پروسه تصمیم گیری در سیاست خارجی ایران. در پایان نویسنده ضمن بحث پیرامون سیاست خارجی، مردم و انتخابات ریاست جمهوری این موضوع را مورد توجه قرار می دهد که در انتخابات آینده قرار است خرد جمعی دوباره تصمیم گیری کند. در همین راستا، مصادیق و مفاهیم مرتبط با نگرش مردم و سیاست خارجی مورد بررسی قرار می گیرند. به ویژه این که چگونه موضوع سیاست خارجی و روابط خارجی بر میزان مشارکت مردم و همچنین نوع انتخاب آنها اثرگذار است.
    کلیدواژگان: ایران، انتخابات نهم ریاست جمهوری، سیاست خارجی، روابط بین المللی، سیاستگذاری عمومی
  • اسعد اردلان صفحه 147
    ملت و سرزمین عراق در آغاز قرن 20 با موضوع حاکمیت ملی روبه رو شد و پس از آن با پی آمدهای آن روبه رو گشت. قیمومت، استقلال، کودتا، همگرایی و پان عربیسم مهم ترین مولفه هایی بوده اند که بر تاریخ این کشور طی قرن بیستم اثر گذاشتند. در کنار این مولفه ها، عراق در روابط با همسایگان خویش نیز دچار فراز و نشیب هایی بوده است. پدیداری دو جنگ و تجاوز به ایران و سپس کویت دستاورد دولت بعثی عراق است. ناهماهنگی های عراق با خواسته های ملت خویش طی قرن گذشته و عدم هماهنگی این کشور با هنجارهای جامعه بین المللی سبب شدند تا در نهایت رژیم بعثی عراق با حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا در مارس 2003 فرو ریزد و کورسویی برای دموکراسی در این کشور پدید آید. مقاله پیش روی نیز در همین راستا به بررسی موضوع آینده عراق، دموکراسی در این کشور، قانون اساسی عراق، نظام سیاسی، اداری، اجتماعی و اقتصادی عراق و همچنین به موضوع مهم فدرالیزم در این کشور می پردازد. این پژوهش تلاش دارد تا یک بررسی و ارزیابی تحلیلی از اکنون و آینده سیاسی عراق ارایه دهد.
    کلیدواژگان: عراق، دموکراسی، فدرالیزم، علوم سیاسی، روابط خارجی
  • رها لوسین زهادی صفحه 173
    این مقاله با بررسی شماری از مفاد کنوانسیون مربوط به مسئولیت دولت ها در رابطه با آسیب های وارده ناشی از اعمال خلاف بین المللی، اقدامات کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد را در این رابطه در تدوین رژیم نوین حقوقی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. نویسنده مقاله با نگاهی به مراتب مختلف امکان استناد به مسئولیت بین المللی دولت ها توسط سوژه های جدیدی مانند افراد، گروه های غیر دولتی و سازمان های بین المللی، توسل به راه حل های قضایی حل و فصل اختلافات را در وجوه مختلف از سوی آنان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. نویسنده در این مقاله کوشیده است با نگاهی واقع گرایانه ضمن تاکید بر موفقیت این کمیسیون در امر توسعه حقوق بین الملل، کاستی های این سند بین المللی را در شناسایی حقوقی حق افراد و گروه های غیر دولتی در استناد به مسئولیت بین المللی دولت ها بازشناساند.
    کلیدواژگان: استناد به مسئولیت بین المللی دولت ها، جامعه بین المللی به طور کلی، بازیگران غیر دولتی، افراد، دولت آسیب دیده و غیر آسیب دیده
  • علی سریزدی، اسماعیل بقایی هامانه صفحه 187
    به رغم گذشت زمان قابل توجهی از حمله نظامی آمریکا و متحدین آن به افغانستان و عراق که منجر به تغییر رژیم های حاکم بر این دو کشور گردید موضوع مشروعیت این حملات از لحاظ حقوق بین الملل همچنان در محافل سیاسی دیپلماتیک و در بین صاحب نظران حقوق و روابط بین الملل مطرح و مورد بحث و مجادله است. از یک سو بیشتر صاحب نظران حقوقی به ویژه حقوقدانان کشورهای در حال توسعه حمله نظامی «ائتلاف ضد تروریسم به رهبری آمریکا» علیه افغانستان و به خصوص علیه عراق را نقض اصل بنیادین «منع توسل به زور در روابط بین المللی دولت ها» و مغایر با بند 2 ماده 4 منشور ملل متحد می دانند. از سوی دیگر شمار قابل توجهی از تئوری پردازان غربی هم صدا با محافل نومحافظه کار آمریکایی و دولتمردان انگلیسی و دیگر اعضای ائتلاف، حمله نظامی به افغانستان را اقدامی قانونی برای دفاع از خود دانسته و حمله به عراق را نیز به عنوان نوعی دفاع مشروع پیشگیرانه در برابر خطر دستیابی رژیم دیکتاتور حاکم بر این کشور به سلاح های کشتار جمعی و امکان استفاده از آنها در جنگ های احتمالی توجیه می کنند. مقامات آمریکایی و انگلیسی در توجیه دلایل قانونی حمله به افغانستان و به ویژه عراق به مفاهیم دیگری نیز متوسل شده اند که چکیده همه آنها نظریه کهن «جنگ عادلانه» است. این امر خود به نوعی اذعان به دشوار بودن توجیه حملات نظامی ائتلاف با استناد به حقوق منشور است. با این وجود، مشکل بتوان از نظریه ای منسوخ که مبنای اخلاقی دارد برای جبران سست بودن مبنای حقوقی بین المللی توسل به زور در عصر حاکمیت رژیم حقوقی مبتنی بر منشور ملل متحد بهره برداری کرد.
    کلیدواژگان: توسل به زور، حقوق بین الملل، افغانستان، عراق، حمله آمریکا، منشور سازمان ملل
  • نقد و بررسی
  • رها لوسین زهادی صفحه 213
|
  • Mark Gibney Page 1
    Western states protect human rights -- at least from their own perspective. However, one reason why this commitment to human rights is questioned by much of the rest of the world is that Europe and the United States have both come to apply a set of double standards, following one set of legal standards at home, but a completely different set of standards (and, arguably, no standards at all) in their dealings with those beyond their territorial borders. In Bankovic v. Belgium, the European Court of Human Rights held that the European Convention is “primarily territorial.” In that way, the Contracting States are not bound by the provisions of the Convention in their dealings with those outside of Europe. The American perspective appears to be different but in reality it is not. In Rasul v. Bush, the U.S. Supreme Court held that the “enemy combatants” in the U.S. military prison at Guantanamo Bay, Cuba were deserving of protection under United States law. In that way, the U.S. seems to extend human rights protection beyond its borders in a way that European states do not. The problem with Rasul is that there is no other place in the world where the U.S. government exercises anywhere near the kind of “sovereignty” that it does at Guantanamo Bay. Because of this, in all likelihood the United States will come to adopt the same kind of legal apartheid system that the European states have developed. For Western states, human rights protection essentially begins – but also ends – at their own national borders. The larger point is that this approach to “human rights” will seriously undermine the entire human rights enterprise.
  • Mahmood Monshipouri, Kaveh Khoshnood Page 19
    HIV-AIDS has become the greatest threat to global public health and now presents one of the most formidable challenges to human rights. This paper is an attempt to demonstrate that the right to health is so fundamental that individuals are unable to exercise any other rights if they cannot maintain their health. Human rights paradigm, we submit, provides a potent method of discourse and assessment to get at the root causes of this epidemic. We argue the need for the right to health by focusing on “structural interventions” aimed at changing the social determinants of risk. Without denying the importance of the individually-focused “behavioral interventions,” we contend that social justice is the foundation of public health. As such, income and class inequality, gender inequality, discrimination, and social stigmatization must be seen in this context. Any serious attempt to address public health issues must take into account structural interventions.
  • FranÇois Bugnion Page 39
    The law of armed conflicts developed in an environment where recourse to war was licit. The right to resort to war was an attribute of sovereignty, and any sovereign who thought he had good reason to take up arms was free to do so. The legal environment is today totally different: the war of aggression has been outlawed by the Paris Pact of 27 August 1928 and the United Nations Chapter. The object of the present article is to analyse the relationship between the prohibition of recourse to force (“jus ad bellum”), on the one hand, and the application of the laws and customs of war (“jus in bello”), on the other. This issue is particularly pressing since the just war theory of the past is resurfacing today in various parts of the world.
  • Reza Mousazadeh Page 71
    This paper examines some aspects of islamic legal doctrine in the field of International Criminal and Humanitarian Law. I shall also consider the historical contributions made by Islamic law to contemporary international humanitarian law. My aim is to present both the classical and modern aspects of Islamic International Law denoting the new challenges facing it in today’s world.The Following main questions are considered: Is there historically an Islamic International Law? What is the nature of this Islamic perspective on war crimes? What protections does Islamic law offer to civilians, prisoners of war and others in time of war? Also, does it restrict the conduct of hostilities in some way? What is the Islamic perspective on the crime of Genocide? Is Islamic law consistent with modern criminal law? Finally, what is the position of Islamic law concerning the disposition of the International Criminal Court (ICC), especially on the matter of punishment?For these purposes, in the first section we study the Islamic contribution to the public international law, then, in the second section, we will present Islamic view on the matter of International crimes especially war crimes and crime of genocide. Finally in the last section we discuss the new challenges facing Islamic law.
  • Abbas Maleki Page 97
    This articles investigates 9th Presidential election of Iran from the perspective of political science and particularly public policy – making. It focuses on the impact of presidential election on Iranian foreign policy. To this end, the author studies these indications in detail: the overall trends in contemporary world, foreign policy, the variables of foreign policy, the role of role, the need to recongnition, president, the advisors of foreign policy, the contradiction of foreign policy goals, the goals of foreign policy of I. R. of Iran, the decision-making structure in I.R. of Iran, the implementation of foreign policy and finally the decision-making process in Iranian foreign policy. Beside discussion of the roles of peoples, president and presidential election, the author emphasizes that the common wisdom will decide in next election. In this context, the evidences and concepts related people’s attitudes and foreign policy are studied.
  • Asad Ardalan Page 147
    The nation and territory of Iraq encountered the issue of national sovereignty and then its consequences in the early years of 20th century. Protectorate, independence, coup d’etat, integration and Pan-Arabism are among the most important factors which have shaped the history of Iraq in 20th century. Beside these, Iraq has had different fluctuations in relations with its neighbours. The advent of two wars and invading Iran and then Kuwait is the product of Ba’thist government of Iraq. Disconformity between demands of Iraqi nation and its government during the last century and ignoring the international norms by Ba’this regime resulted in collapse of this regime by attack of U.S-led international coalition in March 2003 and it created a looming for democracy for Iraq. In this context, this article studies the issue of future of Iraq, democracy in Iraq, Iraqi constitution, political, social, economic and bureaurocratic system and also federalist system. This study attempts to present a political analysis of present and future of Iraq
  • Raha Lucienne Zohadi Page 173
    This essay reviews the articles on the invocation of state responsibility, and notes where they represent progressive development of international Law. It then surveys a wide range of contemporary situations where individuals, other non-state entities, and international organizations involve state responsibility by initiating judicial or other formal complaint proceedings. The essay concludes that, in light of this contemporary practice, the articles usefully advance the codification and development of international Law but do not deal sufficiently with the right of individuals and non-state entities to invoke the responsibility of states.
  • Ali Saryazdi – Ismael Baghaee Haraneh Page 187
    Since the U.S. and its allies attacks on Afghanistan and Iraq which lead to dissolving their regimes, the questions surrounding the legitimacy of these attacks is still under consideration. International Lawyers specially those from developing countries believe that the legal basis of the use of force against these countries in the name of “American Leadership in cooperation on terrorism combat” is in contradiction to article 4(2) of the U.N. charter and specially the fundamental principle of prohibition on the use of force. On the other side, many of the western theoreticians like those of American neo-conservatives, british governors and also coalition forces involved in this attacks are convinced that the right of self-defense would justify the use of force against Afghanistan and carrying out a pre-emptive strike in self-defense against Iraq for its stores of weapons of mass destruction as a dictatorship regime. Given this views which are in accordance with the principles of morality, the author considers that clear terms must be required to authorise the use of force on a international legal basis.