فهرست مطالب

مطالعات بین المللی - پیاپی 4 (بهار 1384)

نشریه مطالعات بین المللی
پیاپی 4 (بهار 1384)

  • 264 صفحه، بهای روی جلد: 80,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/03/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • آینکه بوئرفاین صفحه 1
    این مقاله به بررسی کنوانسیون ناظر بر رفع تبعیض علیه زنان می پردازد. در همین زمینه، ابتدا ساز و کار حمایت عملی و اجرایی از حقوق بشر راجع به زنان در سازمان ملل متحد مورد توجه قرار گرفته و سپس جنبه های خاص این معاهده در مواد دو و پنج به بحث بیشتری گذاشته شده است. به منظور نظارت بر حسن اجرای کنوانسیون، کمیته ای متشکل از کارشناسان مستقل تحت عنوان کمیته مقابله با تبعیض علیه زنان در شکل ساز و کار قراردادی حمایت از حقوق بشر تاسیس شده که نویسنده ضمن بررسی ساختار این کمیته به مطالعه پروتکل الحاقی این کنوانسیون که دو مکانیزم جداگانه در جهت نظارت و کنترل حسن اجرای کنوانسیون را به رسمیت شناخته پرداخته است. امکان بررسی شکایات افراد در خصوص موارد نقض کنوانسیون و مطالعه و بررسی اطلاعات واصله در این زمینه که صلاحیت کمیته مزبور را جهت ارائه پیشنهاد و تصمیم موثرتر نموده، از دیگر موضوعاتی است که نویسنده به آن توجه نموده است.
    کلیدواژگان: زنان، حقوق بشر، کنوانسیون ناظر بر رفع تبعیض علیه زنان، تبعیض، سازمان ملل متحد
  • مهدی ذاکریان صفحه 41
    چندین مفهوم در روابط بین الملل و حقوق بین الملل وجود دارند که در تعریف و ارایه مصداق بسیار پیچیده هستند. حقوق بشر، تروریسم، حق توسعه و امنیت از پربحث ترین و مناقشه آمیزترین این مفاهیم هستند. مقاله پیش روی که بخشی از پروژه «عدالت جزایی بین المللی» در آکادمی حقوق بین الملل لاهه است به بررسی تعریف مفهوم تروریسم می پردازد. مفهوم تروریسم با توجه به رویدادهای یازدهم سپتامبر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و این موضوع سبب می شود تا راهبردهای مناسبی برای رویارویی با آن پیش بینی شود. مهمترین راهبرد برای رویارویی با این پدیده؛ شناخت مفهوم و مصداق های آن است. دستیابی به یک هم فکری برای تعریف تروریسم اگرچه دشوار است، اما می توان بنیادهای یکسانی برای شناخت یک عمل تروریستی به دست آورد. نویسنده با بهره گیری از روش تازه ای در این پژوهش تلاش کرده تا تعریف تازه ای ارایه نکند، بلکه تلاش کند تا به رغم ارایه بیش از 200 تعریف از تروریسم تاکنون، راه کار دستیابی به یک تعریف یگانه را پیدا کند. بدین منظور، از دکترین، قراردادهای بین المللی و منطقه ای و قطعنامه های شورای امنیت و مجمع عمومی در این پژوهش بهره برده ایم تا به پرسش کلیدی این مقاله پاسخ دهیم: آیا یک راه کار نهایی برای تعریف مفهوم تروریسم وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش کلیدی این فرضیه مورد آزمون قرار می گیرد که: تعریف مفهوم تروریسم بین المللی نیازمند یک تعریف ترکیبی از علوم سیاسی و حقوق بین الملل است که همه معیارهای مشترک و متمایز کشورهای عضو جامعه بین المللی را در بر داشته باشد. مقاله تلاش دارد تا با دوری از پیش داوری و رهایی ارزش های بومی به بررسی داده ها در این زمینه بپردازد.
    کلیدواژگان: تروریسم، حقوق بین الملل، روابط بین الملل، 11 سپتامبر
  • هوشنگ حسن یاری صفحه 63
    ویژگی غیر قابل انعطاف و غیر دموکراتیک بسیاری از نظام های سیاسی در کشورهای جهان سوم، این جوامع را به ورطه بحران دائمی می کشاند. علاوه بر این، این وضعیت، یکپارچگی سرزمینی این کشورها را نیز به مخاطره می اندازد. در این نوشته در نظر است تا علل و عوامل گزینش عامل خشونت و شورش در حل چنین وضعیتی تشریح شود. ضمن بررسی روند تثبیت جدایی نظام از مردم در این کشورها، جریان دگرگونی این روند به سمت جریان استقلال اقلیت ها و حتی تغییر رژیم مورد توجه قرار گرفته شده است. به منظور مطالعه ابعاد مختلف این مسئله، موضوع درخواست های گروه های مخالف برای اصلاح نظام سیاسی و همچنین شروع یک منازعه جدی تبیین و توصیف گردیده است. نویسنده بروز وضعیت بی اعتمادی را در این جوامع که منجر به دوقطبی شدن آنها گشته و امکان هرگونه مصالحه و توافق را بین گروه های مخالف و دولت منتفی می نماید، مورد کنکاش قرار می دهد.
    کلیدواژگان: دموکراسی سازی، جهان سوم، علوم سیاسی، دولت ها، بحران
  • رها لوسین زهادی صفحه 95
    مقوله نسل های حقوق بشر بیانگر این مسئله مهم است که حقوق بشر در یک فرآیند متداوم تحول و تغییر قرار دارد که علت و سبب آن تحولات جهان و مشارکت مستقیم و غیر مستقیم بازیگران غیر دولتی و تابعان جدید حقوق بین الملل است. پژوهش پیش روی، تلاش دارد تا در کنار معرفی، شناخت و بررسی مفهوم نسل ها، چگونگی پدید آمدن نسل ها و بازتاب آنها بر موضوع پشتیبانی از حقوق بشر به موضوع منطق و چرایی نسل سازی در زمینه حقوق بشر و امکان آفرینش نسل های تازه دیگر بپردازد. نویسنده معتقد است که در روند ابداع نسل های گوناگون حقوق بشر، هر زمان واقعیات اجتماعی، نیاز به تبلور و ایجاد یک حق بشری را برای تامین رفاه انسان اقتضاء نماید، باید یک حق به صورت قانونی مورد شناسایی قرار بگیرد.
    کلیدواژگان: تئوری نسل ها، نسل های حقوق بشر، حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، حقوق همبستگی
  • محمود منشی پوری صفحه 115
  • داود باوند صفحه 129
    پس از پایان جنگ زیانبار هشت ساله ایران و عراق، مسئله میزان خسارات وارده در نتیجه تجاوز نظامی عراق به ایران می بایستی در دستور کار دولت وقت جمهوری اسلامی قرار گیرد. مقاله پیش روی با توجه به این مفروض، به بررسی ابعاد حقوقی و سیاسی مسئله غرامت جنگی می پردازد. در این زمینه موضوع تعهدات بین المللی کشورها نسبت به جامعه بین المللی، حفظ صلح و امنیت بین المللی و مسئولیت همیشگی کشورها در برابر اعمال انجام شده یک کشور بررسی می شود. نویسنده با طرح این موضوع که در حقوق بین الملل جدید نقض پی درپی تعهدات بین المللی با قصد و نیت تجاوزکارانه به عنوان جنایت علیه صلح تلقی می شود، عراق را مسبب و مسئول نقض صلح دانسته و موضوع پرداخت غرامت به ایران را با بهره گیری از تکنیک های حقوقی، حق مسلم ایران می داند. در این زمینه، عراق بنا به چند دلیل مسئول اصلی موضوع جنگ عراق ایران است: نقض اصول مصرح منشور ملل متحد، ارتکاب به تجاوز، نقض فاحش اصول حقوق بین الملل بشردوستانه، نقض یک طرفه قرارداد الجزایر 1975، آلودگی محیط زیست در حمله به سکوهای نفتی غیر فعال، به کارگیری سلاح های کشتار جمعی، نقض اصل حسن همجواری و در پایان با استناد به گزارش مورخ 18 آذر 1370 دبیر کل به شورای امنیت مبنی بر معرفی کردن عراق به عنوان متجاوز. نویسنده سپس با استناد به این اصل حقوقی که از جمله پیامدهای «تجاوز»، «پرداخت غرامت» است، موضوع چگونگی دستیابی به این حق را مطرح و گزینه های دستیابی به آن را مورد بررسی قرار می دهد.
    کلیدواژگان: غرامت جنگی، حقوق بین الملل، صلح بین المللی، جنگ، ایران، عراق
  • بیژن اسدی صفحه 165
    این مقاله مفاهیم و برداشت های گوناگون درباره یک نظم جهانی را مورد بررسی قرار داده و ابعاد آن را در قالب نظام های منطقه ای و جهانی با بررسی کلی شواهد تاریخی و عملی آنها نظیر «نظام امپریالیسم»، «نظام اروپایی» و بالاخره «نظام جهانی دوقطبی» یا «جنگ سرد» مورد تجزیه و تحلیل مستند قرار می دهد. یکی از اثرات جنگ جهانی دوم، افول قدرت کشورهای اروپایی و در نتیجه، کنار رفتن نظام اروپایی و ظهور نظام جهانی «دوقطبی» بود که تحولات عمیق و گسترده ای را در سطح جهانی و به ویژه خاورمیانه سبب شد، که جنگ سرد و فراز و نشیب های آن یکی از آنهاست. در این میان، به ویژه مسائل حساس خاورمیانه خود به عنوان منشا یا عامل تشدیدکننده دوران جنگ سرد عمل می کرد. دوران نظام دوقطبی و جنگ سرد از آغاز تا پایان آن (1991) به مدت نزدیک به نیم قرن، همراه با جنگ ها و تنش های گوناگون، بخصوص در رابطه با خاورمیانه بوده است. ولی این دوران در کنار آثار منفی بسیاری که متوجه کشورهای منطقه نمود، برخی ویژگی های مثبت خاص خود را به همراه داشت. تجاوز عراق به کویت و جنگ دوم خلیج فارس و نیز رخداد مهم فروپاشی شوروی (91-1990)، یک دوران انتقالی همراه با آشفتگی ها، تنش ها و اختلال های منطقه ای و بین المللی را سبب شد. نتیجه و اثر بسیار مهم دوران جدید؛ اعلام دکترین جدید «نظم نوین جهانی» به وسیله جرج بوش (پدر) رئیس جمهوری وقت آمریکا بود، که با توجه به ویژگی های آن، در واقع آمریکا شروع یک دوران «تک قدرتی» یا «تک صدایی» ادعایی خود را در سطح جهانی اعلام کرد. دوران و نظامی که باز هم منشا و عامل اصلی آن خلیج فارس و خاورمیانه بود، و تغییر و تحولات و اثرات نامطلوبی را مجددا متوجه این منطقه و کشورها و مردمان آن کرد، که روز به روز در حال توسعه و تشدید است.
    کلیدواژگان: روابط بین الملل، نظم نوین جهانی، خاورمیانه، جنگ سرد، سیاست بین الملل
  • علی رحمانی صفحه 189
    بیشترین توقع و انتظار در زمینه حقوق بشر در اروپا وجود دارد. اساسا سیاستمداران و مقام های این قاره بیش از هر نقطه دیگر از جهان از حقوق بشر دم می زنند و نسبت به آن حساسیت نشان می دهند. پرسش کلیدی مقاله پیش روی هم در همین زمینه است. چرا چنین است؟ چرا در هیچ جای دنیا به مانند اروپا این همه قانون، هنجار، قاعده و مقررات برای پشتیبانی از حقوق بشر وضع نشده و سازمان ها و دادگاه ها برای پشتیبانی از آن تشکیل نگردیده است. مقاله پیش روی تلاش دارد تا در راستای پاسخ به پرسش گفته شده، این فرضیه را مورد بررسی قرار دهد که اگر چه سیاست حقوق بشر اروپا در بعد داخلی بسیار پیشرفته است اما در زمینه خارجی و بین المللی به گونه ای دیگر عمل می کند. در همین زمینه، تاریخچه حقوق بشر اروپا، نظام اروپایی حقوق بشر، کنوانسیون حقوق بشر اروپایی، منشور اجتماعی اروپا و عملکرد شورای اروپا و پارلمان اروپا بررسی می شود. نویسنده بر این باور است که به دلیل دوگانگی سیاست اروپایی ها در موضوع حقوق بشر، پس حقوق بشر در سیاست های داخلی و خارجی آنها یک ابزار است. همچنین موضوع روابط ایران و اتحادیه اروپا نیز با توجه به بحث حقوق بشر مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: حقوق بشر، اروپا، خط مشی، ایران، روابط خارجی، اتحادیه اروپا
  • مسعود آریایی نیا صفحه 214
    جهانی شدن به عنوان پدیده ای چندگانه (فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) متضمن پیدایش بازیگران قدرتمندی است که در کنار عامل دولت در نظام بین الملل به تنظیم مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می پردازند. حتی نقش آن به حوزه درون جوامع که گستره خاص دخل و تصرف انحصاری دولت ها است نیز تعمیم پیدا کرده است. چهره دیگر این فرآیند همانا گسترش قدرت و میدان بازی دولت های مرکز به سراسر جهان است. این معنای از جهانی شدن که ناظر به شکستن انحصار دولت در تولید کنترل اجتماعی است دارای پیامدهای مختلفی است. از لحاظ فرهنگی، انتقال آسان و سریع اطلاعات در جهان کوچک کنونی و نیز دسترسی آسان شهروندان به شبکه های اطلاعاتی موجب گسترش آگاهی افراد شده است. به عبارتی، اگر در گذشته دولت علاوه بر تصرف انحصاری ابزار سرکوب دارای سلطه انحصاری بر ابزار ذهن سازی بود، اینک به واسطه شبکه ای شدن نظام اطلاعات و کل جامعه و جهانی شدن ذهنیت از قدرت گذشته خود در این زمینه بهره مند نیست. این حکایت در سایر حوزه های فکری کاربردی دنیای جنوب جاری و ساری است. این تحولات و پیامدهای آن، ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده تا برای تقویت دولت یا جلوگیری از تضعیف آن راه کاری بیابند. این تلاش در نهایت به موضوعیت یافتن استراتژی منطقه گرایی انجامید. این طرح متضمن تاکید دوباره بر نقش مهم دولت در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور در قالب همکاری گروهی با کشورهای همجوار و از طریق همگرایی اقتصادی با همدیگر است.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، استراتژی، منطقه گرایی، دولت، جنوب، روابط بین الملل
  • مهدی ذاکریان صفحه 252
|
  • Dr. Ineke Boerefijn Page 1
    This contribution focuses on the Convention on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW). It first provides a brief overview of the protection of the human rights of women in the United Nations framework. CEDAW is a legally binding human rights instruments، which has unique characteristics. The definition of discrimination not only encompasses discrimination in the public sphere، but also discrimination in the private sphere. Article 2 CEDAW describes in detail the type of steps States parties must take to give effect to the substantive provisions of the Convention. Further، article 5 contains an obligation that is not included in any other human rights treaty، namely the obligation to combat traditional roles of men and women and to eliminate stereotypes. The sum of the obligations is that CEDAW requires States parties to ensure to women de jure and de facto equality with men، and also to address the underlying causes of discrimination. The article gives a brief overview of the contents of CEDAW. The implementation of obligations is monitored by a committee of independent experts، the Committee on the Elimination of Discrimination against Women. This Committee has various means at its disposal. First، under the reporting procedure – which is mandatory for all States parties – States must periodically submit reports on the measures they have taken to give effect to CEDAW. The Committee considers these reports، and gives its views on the compliance with CEDAW in concluding comments. Furthermore، there is an Optional Protocol، containing two supervisory procedures. First، under the individual complaints procedure، women who claim that there rights guaranteed in CEDAW have been violated can submit a complaint to the Committee for its examination. Second، if the Committee receives information that provisions of CEDAW are violated in a grave or systematic way، it can start an inquiry procedure.
  • Dr. Mehdi Zakerian Page 41
    The concepts like human rights، terrorism، right to development and security، are the issues of gray-area phenomena in international system. This paper is the result of a research programme on the topic of international criminal justice at the Hague Academy of International Law. Regardless of the matter of coming up with an ironclad definition of terrorism، we all need a basic and universal conceptual underpinnings of the Law and criminology of terrorism. The author is looking through the appropriate method to gain a new definition. He examines the sources like doctrine، international and regional contract، Security Council and general assembly’s resolution to answer this question. He believes that redefining international terrorism needs a synthetic definition of political science and international Law which involves all the common and key standards of international community as a whole.
  • Dr. Houchang Hassan, Yari Page 63
    The rigid and non-democratic nature of many political systems in the Third World countries plunges societies in a quasi-permanent state of crisis. This in turn threatens the territorial integrity of those states. This paper will demonstrate that violence and insurgency are often chosen as means to solve complex situations. Additionally، it shows how the process of popular alienation takes root and gradually transforms into a call for the independence of minorities or regime change. It traces the passage from a mild call for correction of political system by dissident groups to a complete outbreak of conflict. This paper will illustrate how mistrust polarizes societies and removes any possibility for compromise between dissident groups and government.
  • Raha Lucienne Zohadi Page 95
    To speak of successive generations of human rights is، of course to use a metaphor، and metaphors are misleading as well as illuminating. This author believes that a new generation is not a new species; the offspring of any species are of the same natural kind as their parents. She concludes that the generational categories in rights thought serve to emphasize an important factor that human rights are in a constant process of developing as the world changes.
  • Mahmood Monshipouri Page 115
  • Dr. Davood Hermidas Bavand Page 129
    After the coming to an end of the Iran-Iraq war، the issue of payment of war reparations by Iraq must have been assessed by the Iranian government. The main outstanding issue in this paper is about the legal and political sides of this problem. A finding by the author، that intentionally continuous breach of international commitments is violation on agreed status quo in international Law today، which he calls it crimes against peace، makes Iraq responsible for the breach of the peace. He provides that restoration of Iran’s right to make up for its damages must be assessed by a specific legal mechanism. He concludes several issues from this review: Iraq is responsible for violating principles of the U. N. charter، committing crime of aggression، grave breach of international humanitarian Law، unilateral breach of the 1975 Algiers Accord، environmental pollution after the attacks on Iranian oil platforms. The procedure of the U. N. announcement، how should the assessment and payment of war reparations be decided.
  • Bijan Assadi Page 165
    What is world order? What is our general understanding of it? What do we mention by concepts like cold war and new world order? What effects has these concepts for policy agenda in Middle East? The author observes that، for the world، there were two separate period time adding dimension of constructing universal system. The first period begins with imperialism system in nineteenth century and the second one with European system which did not have great influence. The first tendency didn’t accepted the universal ethic in other hand the European system that strengthened the mechanism of self-control، did not reflect the issues that were concerned those days. So، in one respect، these two systems were at best misleading as well as illuminating.
  • Ali Rahmani Page 189
    The issue of human rights is the focus of attention in Europe. This essay looks into analysing this importance. It is appropriate to think of this consideration in two predominant field: internal and international. The author has survey the history of germination of human rights in Europe، European system of human rights، European convention of human rights، European social charter and also explored the experience of European council and parliament. He believes that this double-standard policy has reduced the efficiency of human rights. The author has also discussed the matter of relation between Iran and European community in this field.
  • Massoud Aryainia Page 214
    There are broader cultural، political، and economical dimensions of globalization that have made other actors become important in the international community system. Globalization has become a constant factor، even in internal affairs of the states. At the same time states have found the opportunity to play a vital role in almost every field around the world. This transformation of the role of the state in light of globalization and free exchange of information and has enabled citizens by pass the monopoly of information by governments. This introduction ad revolution has also shrunk the nature of other issues in the south countries. Although scholars worldwide are fascinated by this revolution، but also they are more concerned about setting up programms to bridge this situation. That is why regionalism has taken root.