مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی
سال نوزدهم شماره 7 (پیاپی 212، فروردین و اردیبهشت 1384)

اجرای هر تصمیمی در سیاست خارجی ایران نسبت به منطقه خلیج فارس، در مقام نخست، به شناخت و آشنایی جامع و کامل نسبت به شاخصه ها و عوامل موثر در نظام بین الملل معاصر بستگی دارد. به سخن دیگر، زمانی طراحان سیاست خارجی کشور از انفعال و انزوا و باخت در عرصه منطقه ای بیرون می آیند که توانایی تجزیه و تحلیل مناسب از جهان پیرامون داشته باشند. این ظرف پیرامونی به شدت در داده های سیاست خارجی ما اثر گذار است. تعامل متقابلی میان نظام درونی، منطقه ای و بین المللی وجود دارد که بر اثر آن ستاده های دستگاه خارجی با هدف تامین منابع ملی شکل می گیرد.

تمرکز گرایی در سیاست های رشد و توسعه اقتصادی، نابرابری های منطقه ای به دنبال داشته است. از دید تئوریک، نابرابری باعث بهره گیری نامتناسب از فضا، جابجایی نیروی انسانی و سرمایه، مهاجرت و افزایش شکاف میان مناطق برخوردار و محروم می شود. هر چند نابرابری های فضایی در درجه نخست به قابلیتهای فیزیکی و ذاتی مناطق بستگی دارد اما نظام اقتصادی، شیوه تولید و مبادله و چگونگی سرمایه گذاری ها سبب می شود تا از قابلیتهای محدود نیز درست بهره گیری نشود. جهت گیری های اقتصاد بین الملل، سیاستها و استراتژی های توسعه ملی و منطقه ای و سپس نابرابری های فضایی کهنقش بسیار کار ساز در برآورده نشدن اهداف توسعه منطقه ای دارد، باعث بیکاری، فقر، مهاجرت، به هم خوردن ساختار جمعیت و اشتغال، بروز نابسامانی ها و کجروی اجتماعی و تخریب محیط زیست در کشور می شود.

بحث و بررسی درباره مقوله توسعه یافتگی که یکی از هدفهای بلند مدت کشورهاست، بسیاری از اندیشمندان را به پژوهش و شناخت این فرایند واداشته و زمینه های مطالعاتی فراوانی را در سراسر جهان در بر گرفته است. بسیاری از اندیشمندان و پژوهشگران توسعه را جریانی چند بعدی می دانند که در گرو دگرگونی های اساسی در ساخت اجتماعی، باورهای شهروندان و نهادهای ملی و نیز شتاب دادن به رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق است و در اصل باید نشان دهد که مجموعه نظام اجتماعی، هماهنگ با خواستها و نیازهای اساسی گوناگون افراد و گروه های اجتماعی متفاوت در داخل نظام، به سوی وضع یا حالتی از زندگی که از نظر مادی و معنوی بهتر از حالتهای گذشته است، گرایش می یابد...

زنان بعنوان نیمی از شهروندان ایران نه تنها موضوع توسعه، بلکه اهرم مؤثری در پیشبرد اهداف آن به شمار می آیند. بررسی و مقایسه وضع تحصیل و اشتغال زنان و مردان ایران نشان می دهد فاصله بسیاری میان سطح تحصیلات زنان و مردان وجود دارد، چنان که میزان باسوادی برای جمعیت بالای 25 سال کشور در 1375برای مردان 8/71 درصد و برای زنان 53 درصد بوده است. همچنین بر پایه نتایج آمارهای سال 1380، از مجموع جمعیت بالای 25 سال جامعه نمونه آماری کشور 65/10 درصد مردان و 77/5 درصد زنان تحصیلات عالی داشته اند...