مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سال شصت و سوم شماره 1 (پیاپی 49، فروردین 1384)

این مطالعه به منظور بررسی صحت بیوپسی از پنج غده لنفاوی آگزیلا 5Node Sampling (5NS) برای مرحله بندی مرحله یک و دو مرحله سرطان پستان انجام شد.
مواد و 26 خانم مبتلا به مرحله بالینی 1 و 2 سرطان پستان تهاجمی که در فاصله تیرماه 1381 الی اسفندماه 1382 در بخش کانسر 3 انستیتو کانسر بستری شدند و کاندیدای ماستکتومی مدیفیه رادیکال بودند وارد مطالعه گردیدند و پس از نمونه برداری از پنج غده در پایین ترین سطح آگزیلا؛ در همان مرحله تحت دیسکسیون کلاسیک آگزیلاری قرار گرفتند.
در 2 بیمار از 14 بیماری که5ns منفی بود در دیکسیون آگزیلا غده لنفاوی متاستاتیک یافت شد. در 2 بیمار از 12 بیماری5ns مثبت بود کلیه غدد لنفاوی مثبت با5ns برداشته شده بود و در دیسکسیون یافت نشد لذا حساسیت بیوپسی از پنج غده لنفاوی 86%: اختصاصی بودن 100% و صحت آن 92% برآورد شد، ارزش اخباری مثبت 100% و ارزش اخباری منفی 86% بود.
نمونه برداری از پنج غده لنفاوی در پایین ترین سطح آگزیلا آلترناتیو قابل قبولی برای اطلاع از وضعیت غدد لنفاوی آگزیلا در کانسر پستان می باشد.

افزایش شیوع چاقی در کودکان و بزرگسالان در سالهای اخیر تنها به علت تغییرات ژنتیکی نبوده و عوامل رفتاری و محیطی مختلفی این افزایش را موجب شده اند. تغییر در الگوهای غذایی و دریافت غذاهای با انرژی و چربی زیاد که در گذشته کمتر مصرف می شدند از جمله عواملی بوده اند که در این افزایش سهم عمده ای داشته اند. در این راستا، مطالعه ای به منظور تعیین ارتباط عوامل غذایی (دریافت روزانه انرژی و درشت مغذی ها، درصد انرژی دریافتی از درشت مغذی ها، انرژی و درشت مغذی های دریافتی به ازاء کیلوگرم وزن بدن، دفعات مصرف نوشابه؛ آبمیوه طبیعی؛ لبنیات بجز پنیر؛ تنقلات (شامل چیپس و پفک و شکلات)؛ غذای آماده و سرعت غذا خوردن با چاقی در دانش آموزان دبستانی شهر اهواز انجام شد.
در یک نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای درسطح دبستانهای شهر اهواز در سال تحصیلی 82-1381، کلیه دانش آموزان 10 و 11 ساله ای که در مقایسه با مرجع ایرانی حسینی و همکاران (1999) دارای BMI بزرگتر یا مساوی صدک 95 بودند (150 نفر) به عنوان گروه مورد وهمین تعداد دانش آموز هم سن و هم جنس غیرچاق BMI) کوچکتر از صدک 85 همان مرجع) به عنوان گروه شاهد درنظر گرفته شدند. پرسشنامه 24 ساعت یادآمد خورال جهت تعیین دریافت انرژی و درشت مغذی ها و پرسشنامه بسامد خوراک برای مشخص نمودن دفعات مصرف نوشابه، آبمیوه طبیعی، لبنیات بجز پنیر، تنقلات (شامل چیپس، پفک و پرسشنامه بسامد شکلات) و غذای آماده در ماه به کار رفت و سرعت غذاخوردن دانش آموز از مادر وی پرسیده شد.
نتایج این بررسی حاکی از دریافت بیشتر انرژی، پروتئین و کربوهیدرات در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بود (P<0.05)؛ در حالیکه چربی روزانه دریافتی و درصد انرژی دریافتی از درشت مغذی ها بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری نشان نداد (P>0.05). میزان انرژی و درشت مغذی های دریافتی به ازاء کیلوگرم وزن بدن در دانش آموزان چاق به طور معنی داری کمتر از دانش آموزان غیرچاق به دست آمد (P<0.001). در بین اقلام غذایی مورد پرسش، مصرف چیپس در گروه مورد به طور معنی داری بیش از گروه شاهد بود (P<0.05) و مصرف پفک تفاوت آماری در مرز معنی داری بین دو گروه داشت (P=0.053) از نظر سایر مواد غذایی تفاوت آماری معنی داری بین دانش آموزان چاق و غیرچاق دیده نشد (P>0.05). سرعت غذاخوردن در دو گروه تفاوت آماری معنی داری داشت؛ بدین صورت که نسبت دانش آموزان چاقی که با سرعت زیاد غذا می خوردند بیشتر بود (P<0.05).
نتیجه گیری و توصیه ها: دریافت بالای انرژی، پروتئین و کربوهیدرات همچنین چیپس و پفک و سرعت بالای غذا خوردن عوامل غذایی مرتبط با چاقی در دانش آموزان 10 و 11 ساله شهر اهواز بودند.

هرساله هزاران کودک با بتا تالاسمی ماژور به دنیا می آیند و بار این بیماری بویژه در کشورهای در حال توسعه، بسیار بالا می باشد، این مطالعه به بررسی وضعیت سلامت روانی- اجتماعی نوجوانان تالاسمی از دیدگاه خود آنها می پردازد.
در این مطالعه از پرسشنامه 12 GHQ-استفاده به عمل آمده است. با نمونه گیری در سهولت، تمام نوجوانان تالاسمی که طی دو ماه به چهار مرکز سرویس دهی به این بیماران مراجعه کرده مورد بررسی قرار گرفتند و به پرسشنامه عمومی و 12 GHQ-پاسخ گفتند.
میانگین امتیازات بیماران در آزمون سلامت عمومی 6.12 بود. حدودا 78 درصد از بیمارانی که سلامت روانی نامطلوبی ترک تحصیل داشتند با کسانیکه نداشتند، اختلاف معنی داری نشان داد (P=0.017). نتیجه گیری و توصیه ها: نوجوانان مورد مطالعه توانسته اند بطور نسبتا قابل قبولی بر استرس و شرایط بیماری خود فائق آیند البته باید احتمال انکار بیماری را نیز باتوجه به حساس بودن دوره سنی لحاظ کرد.

هروئین یکی از انواع اپیاتها است که در حال حاضر به عنوان اعتیاد آورترین ماده مخدر در ایران مورد سوء مصرف قرار می گیرد. باتوجه به اثرات زیانبار این مواد بر سلامتی معتادان، تحقیق درباره تاثیر هروئین مورد مصرف در ایران بر شاخص های تناسلی نر منجمله: تولید روزانه اسپرم و تکامل آن، که در باروری نقش اساسی دارد، ضروری به نظر می رسد.
70 سر موش سوری نر بالغ نژاد Balb/C را به 5 گروه کنترل، [[(n=10) intact، شم I و(n=10)، شم (n=10) II] و گروه های آزمایشی [(n=20) II (n=20) I] تقسیم کرده، و 50 روز پس از وابستگی به هروئین (50 میلی گرم/ کیلوگرم) بطریقه، تزریق داخل صفاقی، از هر گروه 6 سر موش انتخاب و پس از بیهوش کردن آنها، بیضه و اپیدیدیم را خارج کرده و میزان تولید روزانه اسپرم (DSP)، ذخیره اسپرم اپیدیدیمی (ESR) و درصد تحرک اسپرم (motility) اندازه گیری شد.
در مطالعه اثر هروئین بر تولید روزانه اسپرم و ذخیره اسپرم اپیدیدمی در مقایسه بین گروه های کنترل و گروه های آزمایشی، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. ولی در مطالعه اثر هروئین بر میزان تحریک اسپرم بین گروه های کنترل و گروه های آزمایشی، تفاوت معنی دار بود (p<0.05).
نتیجه گیری ها و توصیه ها: در این بررسی مشخص گردید که هروئین مورد مصرف در ایران، تعداد اسپرم های سالم را کاهش داده و میزان تحرک آنها را کم می کند و در نتیجه می تواند بر شاخص های تناسلی اثر بگذارد.

بیماری ویتیلیگو یک اختلال پیگمانتاسیون اکتسابی بوده که در حدود یک درصد جمعیت را درگیر می نماید و خود را بصورت مناطق دپیگمانته نشان می دهد. از آن جایی که یکی از علل احتمالی ایجاد ویتیلیگو اتوایمیونیتی می باشد، کورتیکواستروئید سیستمیک با تضعیف سیستم ایمنی می تواند موجب توقف پیشرفت ضایعات ویتیلیگو و حتی رپیگمانتاسیون شود. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی دوز پایین کورتیکواستروئید سیستمیک در بیماران مبتلا به ویتیلیگوی در حال پیشرفت است.
هفتاد و چهار بیمار با ویتیلیگوی در حال گسترش مورد بررسی قرار گرفتند. به بیماران روزانه 0.3mg/kg از قرص پردنیزولون برای دو ماه اول داده شد. برای ماه سوم دوز دارو به نصف مقدار اولیه رسید و همچنین در ماه چهارم و پنجم نیز دوز دارو نصف مقدار ماه قبل بود. اثرات درمانی با استفاده از گرافی قبل و بعد از مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. عوارض جانبی درمان نیز در هر ماه مورد توجه قرار گرفت.
توقف در پیشرفت ضایعات و رپیگمانتاسیون بترتیب در 74.3% و 64.1% مشاهده گردید که میانگین رپیگمانتاسیون 26.8% بود. فرم لوکالیزه بیماری، سن پایین تر شروع بیماری، سفید نشدن موهای ناحیه ضایعه و درصد گرفتاری کمتر با پاسخ درمانی بهتری همراه بود. این در حالی بود که هیچ تفاوت معنی داری بین دو گروه جنسی و داشتن سابقه خانوادگی ویتیلیگو در پاسخ به درمان بیماران مشاهده نگردید. بهترین پاسخ درمانی مربوط به ضایعات سر و صورت بود و بدترین پاسخ درمانی مربوط به مخاط بود. عوارض جانبی درمان حداقل بوده و دوره درمانی را تحت تاثیر قرار نداد.
نتیجه گیری و توصیه ها: دوز پایین کورتیکواستروئید بدون داشتن عوارض جدی در جلوگیری از پیشرفت بیماری موثر می باشد ولیکن میزان پاسخ به درمان به صورت رپیگمانتاسیون قابل توجه نمی باشد و این روش درمانی برای افرادیکه ضایعات در حال گسترش دارند و قادر به استفاده از استروئید موضعی و فتوتراپی نمی باشند قابل انجام است.

ترکیبات آروماتیک همچون بنزین، تولوئن و گزیلن امروزه کاربرد وسیعی دارند در این میان گزیلن ا زجمله در بخشهای بالینی و پاتولوژی بیمارستانها در فرایند رنگ آمیزی و ثبوت بافتها به مقدار زیادی استفاده می شود. متابولیت اصلی گزیلن در ادرار متیل هیپوریک اسید (MHA) می باشد که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.
از روش پارا دی متیل آمینو بنزالدئید مستقیم (Direct DAB method) که یک روش رنگ سنجی می باشد برای شناسائی و ارزشیابی این متابولیت استفاده شد. در این مطالعه عوامل مختلف از جمله سن، عادت دخانیات، طول مدت مواجهه روی میزان غلظت متیل هیپوریک اسید و نقش مواجهه با گزیلن در میزان غلظت سرمی بیلی روبین توتال و مستقیم بر روی 30 نفر از پرسنل شاغل در بخش پاتولوژی چهار بیمارستان (شهید رجائی، قدس، کوثر و بوعلی سینا) تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزوین مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که مواجهه با گزیلن موجب افزایش متیل هیپوریک اسید در ادرار افراد در معرض خطر می گردد. این نتایج همچنین نشان دهنده عدم وجود متابولیت گزیلن در ادرار افراد شاهد و پایین تر بودن غلظت متیل هیپوریک اسید در ادرار افراد تحت معرض نسبت به حد مجاز تعیین شده ازسوی سازمان های بهداشتی بین المللی (ACGIH) می باشد که خود نشان دهنده عدم مواجهه حاد در بخش پاتولوژی می باشد ولی باید توجه داشت که اساسا نمی توان عوارض ناشی از مواجهه مزمن را حتی در مقادیر کم نادیده گرفت.
نتیجه گیری و توصیه ها: این بررسی نشان داد که عوامل جنس، سن و مصرف دخانیات در میزان متیل هیپوریک اسید ادراری موثر نمی باشد، حال آنکه نقش مدت مواجهه و سمت افراد در بخش پاتولوژی از عواملی هستند که بر میزان متیل هیپوریک اسید تاثیر می گذارد. این تحقیق همچنان عدم تفاوت غلظت سرمی بیلی روبین نرمال و مستقیم را بین گروه شاهد و مورد نشان داد.

علت تاخیر در رشد داخل رحمی نوزادانی که با ترم کامل متولد مشوند تاثیر عواملی همچون سن مادر، وزن و قد مادر، تعداد تولدها، بی سوادی والدین، درآمد پایین خانواده و تعداد افراد خانوار می باشد لذا باتوجه به اینکه تاثیر این عوامل بر وضع تغذیه نوزادان در شهرستان بجنورد تاکنون بررسی نشده است پژوهش حاضر با هدف تعیین وضع تغذیه نوزادان این شهرستان و برخی عوامل موثر بر آن انجام شده است.
به منظور بررسی وضع تغذیه نوزادان شهرستان بجنورد تعداد 566 نوزاد ظاهرا سالم، تک قلو و ترم کامل متولد شده در مراکز زایمانی شهرستان مذکور مورد بررسی قرار گرفتند. وضع تغذیه نوزادان با اندازه گیری شاخصهای وزن برای سن، قد برای سن، وزن برای قد و دور سر برای سن مورد ارزیابی قرار گرفت به طوریکه این شاخص ها برای نوزادان جامعه مورد مطالعه در بدو تولد محاسبه شد و با استفاده از صدک پنجم جامعه بازبرد بعنوان مرز سو تغذیه مقایسه گردید و مشخص شد که وضع تغذیه در نوزادان مورد بررسی مطلوبتر از نوزادان جامعه بازبرد می باشد. جامعه بازبرد در این بررسی استانداردهای مرکز ملی آمارهای بهداشتی آمریکا (NCHS) می باشد که سازمان جهانی بهداشت استفاده از را به عنوان استاندارد بین المللی توصیه نموده است.
یافته ها و نتایج حاصل از تحلیل داده های این پژوهش نشان داد بین وزن نزدیک زایمان مادر (P=0.037). نگرش تغذیه ای مادر (P=0.004) و تعداد افراد خانوار (P=0.006) با نمایه قد برای سن، بین جنس نوزاد (P=0.004)، سن مادر (P=0.038)، وزن نزدیک زایمان مادر (P=0.042) و عملکرد تغذیه ای مادر در دوران بارداری (P=0.041) با نمایه وزن برای قد و بین سن مادر (P=0.043)، وزن نزدیک زایمان مادر (P=0.048)، قد مادر (P=0.025)، زمان آگاهی مادر از بارداری (P=0.046) با نمایه دورسر برای سن ارتباط معنی دار آماری وجود دارد. گرچه نتایج بررسی نشان داد بین وضع تغذیه نوزاد با رتبه تولد ارتباط آماری ضعیفی (P=0.09) وجود دارد وضع تغذیه نوزاد با خواسته یا ناخواسته بودن نوزاد و آگاهی های تغذیه ای مادر ارتباط معنی داری نشان نداد.

هماتواسپرمی یا همواسپرمی به معنی وجود خون در مایع منی می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی علل و برخورد بالینی با بیماران هماتواسپرمی است.
طی سال های 82-1370 تعداد 220 بیمار هماتواسپرمی به کلینیک ارولوژی بیمارستان سینا مراجعه که تحت مطالعه توصیفی قرار گرفته اند. از تمام بیماران شرح حال، معاینه فیزیکی، آزمایشات خون و ادرار و در بعضی موارد سونوگرافی ترانس رکتال و سیستوسکوپی انجام شد. در ابتدا بیماران تحت درمان تجربی دارویی قرار گرفته در صورت عدم پاسخ بررسی های بیشتر انجام شد در نهایت نتایج بررسی شده است.
میانگین سنی ایشان 47 سال (76-17 سال) بوده است. التهاب سیستم ادراری تناسلی شایع ترین علت بروز هماتواسپرمی بود (57%). سپس سنگ مجرای پروستاتیک یا پروستات (19%) و هیپرپلازی خوش خیم پروستات (8%) بعنوان علل دیگر هماتواسپرمی مطرح شد. 4% موارد با علل ناشناخته بودند. علیرغم بهبودی خودبخودی هماتواسپرمی در درصدی از موارد بدلیل درخواست بیماران همگی به طور تصادفی تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار گرفتند. بطور کلی پاسخدهی به کوتریموکسازول حدود 68% و به سیپروفلوکساسین حدود 90% بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: بهترین روش تصویربرداری در بیماران هماتواسپرمی سونوگرافی ترانس رکتال می باشد. به نظر می رسد با توجه به ماهیت خوش خیمی اکثر موارد هماتواسپرمی و پاسخ بسیار مطلوب به درمان انتظار و طبی، اقدامات تهاجمی در جهت تشخیص و درمان این بیماران چندان ضروری نیست.

یکی از خصوصیات نامطلوب استفاده از پروپوفول درد هنگام تزریق وریدی این دارو می باشد. تاکنون مطالعاتی در زمینه اثرات کورتیکواستروئیدها در ایجاد و افزایش طول مدت بی دردی به انجام رسیده است. این مطالعه به منظور بررسی اثربخشی دگزامتازون داخل وریدی در کاهش میزان بروز و شدت درد هنگام تزریق وریدی پروپووفل انجام گرفته است.
در یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دوسو کور با کنترل دورنما، تعداد 90 بیمار 20-60 ساله با وضعیت فیزیکی معادل 1ASA، 2، انتخاب شده برای عمل جراحی انتخابی تحت بی هوشی عمومی، مورد مطالعه قرار گرفتند. در تمام بیماران یکی از وریدهای پشت هر دو دست بیمار با آنژیوکت شماره 20 کانوله می گردید. به صورت تصادفی و همزمان، به یکی از وریدها 2 میلی متر دگزامتازون (معادل8mg) و به دیگری 2 میلی متر نرمال سالین تزریق می گردید. پس از 30 ثانیه، 2 میلی متر پروپوفول (معادل 20mg) به طور همزمان، از هریک از کاتترهای وریدی دو دست، در طی 30 ثانیه تزریق می گردید. سپس درد حین طبق معیار VAS از بیمار پرسیده می شد.
میانگین سنی در بیماران مورد بررسی 5.61 ± 32.78 (حداقل 20 و حداکثر 60) سال بود. 29 بیمار (32.2%) مذکر بودند. میانگین شدت درد حین تزریق پروپوفول در گروه دگزامتازون به میزان معنی داری از گروه نرمال سالین کمتر بود (به ترتیب 61، 1 در مقابل 21، 4 برحسب معیارVAS P>0.05, ) همچنین بروز درد نیز در گروه دگزامتازون به میزان معنی داری از گروه نرمال سالین کمتر بود (به ترتیب 20.00% در برابر 78، 57%،(P<0.05)نتیجه گیری و توصیه ها: تزریق 8 میلی گرم دگزامتازون پیش از تزریق پروپوفول، به میزان معنی داری شدت و بروز درد حین تزریق پروپوفول را کاهش می دهد.

ESRD به جهت مرگ و میر بالا، عوارض بیماری و کیفیت پایین زندگی و مشکلات درمان اعم از دیالیز و پیوند، از معضلات طب اطفال می باشد. در این مطالعه اتیولوژی و outcome در کودکان مبتلا به ESRD تحت همودیالیز در بیمارستان مرکز طبی کودکان تحت بررسی قرار گرفت.
216 بیمار طی مدت 14 سال (از سال 1368 تا پایان سال1381) در این مرکز تحت بررسی قرار گرفتند.
یافته ها و نسبت ابتلا مذکر به مونث 1/1.14 بود و پیک شیوع سنی 10 سال بود. در 30% بیماران علت ESRD اختلالات اورولوژیک مادرزادی بود که از این گروه 21% مبتلا به VUR و 8.5% دچار اوروپاتی های انسدادی مادرزادی بودند. در 20% بیماران گلومرولوپاتی ها علت ESRD بودند. 14.3 به علت نفروپاتی های ارثی دچار ESRD شدند و 7% مبتلا به بیماری های مولتی سیستمیک بودند. در 16.2% موارد علت ESRD مشخص نشد. از 216 بیمار 203 بیمار در این مرکز تحت پیگیری قرار گرفتند که از این تعداد در 145 نفر (71.4%) همودیالیز ادامه یافت، 28 نفر (13.8%) پیوند ناموفق و 15 نفر (17.4%) پیوند موفق داشتند Mortality rate در این مطالعه 7.4% بود.

مننژیت باکتریال در کودکان 2 ماه تا 12 سال اغلب ناشی از 3 ارگانیسم استرپتوکک پنومونیه و هموفیلوس آنفلونزا ونیسریا مننژیتیدیس است. E-Test یک روش نسبتا جدید برای تعیین MIX بعضی از داروهای ضدمیکروبی در محیط آگار می اشد. این روش برای بعضی ارگانیسم ها مثل: استرپتوکک پنومونیه، هموفیلوس آنفلونزا، نیسریاگونوره، استرپتوکک های حساس به شرایط و بی هوازی ها، گرم منفی های هوازی مفید است.
در 57 بیمار با تشخیص مننژیت چرکی کشت مثبت از خون مایع نخاع و یا سایر نواحی استریل جداشد. بعد از انجام آزمایشات باکتریولوژیک مناسب و آنتی بیوگرام حساسیت آنتی بیوتیکی هر ارگانیسم با روش E-Test مشخص گردید.
دو نوع هموفیلوس جدا شده به آمپی سیلین و یا کلرامفنیکل حساس و هر دو به سفتریاکسون حساس بودند استرپتوکک گروه ب حساس به پنی سیلین و آمپی سیلین بود و Strep.nonAnonBnon:(Cotrimoxazol>32mic/ml/PNC>256mic/ml/Vanco>256mic/ml) Strep.D:(Cotrimoxazol>0.062mg/ml//PNC>0.016mic/ml/Imipenem>0.032mic/ml) Strep Pneumonia: به جز 3 مورد ذیل بقیه حساس بودند. Cotrimoxazol>2ic/ml/PNC=0.01mic/ml/Vanco>0.125mic/m Vanco>0.25mic/ml/Contrimoxazol>2ic/ml/PNC=0.01mg/ml Vance>0.125mic/ml/Cotrimoxazol>2mic/ml/MIC-PNC>0.016mic/ml تمامی 3 مننگوکک جدا شده حساس به پنی سیلین و کلرامفنیکل وسفتریاکسون و وانکومایسین بودند. اما E coli مقاوم به تمام داروها مانند سفوتاکسیم وسیپرو داشت. CIPRO>32mic/ml)Pseudomona Aerogenosa:(Cefriaxon>256mic/ml//Genta>0.038mg/ml)-(Imipenem>32mic/ml) کلبسیلا فقط حساس به Staph.Aureous:-Cipro فقط حساس به Clinda;Cipro;Chlora فقط حساس به Ceft;PNCand Cotri نتیجه گیری و توصیه ها: بنابراین منگوکک و هموفیلوس و استروپتوکک پنومونیه جدا شده غالبا به تمامی داروها حساس بودند. فقط تعداد معدودی مقاوم به آمپی سیلین اما به کلرمفنیکل حساس بودند و بالعکس. با توجه به مقاوت تعداد محدود پنوموکک به پنی سیلین که از نوع بینابینی (MIC:0.1-1mic/ml) بوده و با افزایش دوز دارو میتوان درمان نمود. سایر موارد پنوموکک هم به تمام داروها حساس بوده است. بنابراین استفاده از آمپی سیلین و کلرمفنیکل داروی انتتخابی در درمان تجربی مننژیت های باکتریال بعد از دوران نوزادی است.

دوران نوجوانی از بحرانی ترین دورانهای زندگی محسوب می گردد. نتایج مطالعات مختلف بیانگر پایین بودن سطح آگاهی و نگرش تغذیه ای نوجوانان بویژه دختران می باشد. لذا در سالهای اخیر آموزش تغذیه به عنوان امری ضروری مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود مطالعات اندکی مطالعات اندکی به بررسی ارتباط بین برخی از عوامل اقتصادی- اجتماعی با اثر بخشی آموزش پرداخته اند. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر وضعیت تحصیلات والدین، شغل والدین، بعد خانوار، نوع مالکیت مسکن، نحوه نظارت درسی، تصور ذهنی از بدن، میزان پول توجیبی ماهانه و معدل نمرات درسی بر اثر بخشی آموزش تغذیه در ارتقاء سطح آگاهی و نگرش تغذیه ای دانش آموزان دختر سال اول راهنمایی تهران صورت گرفت.
در این مطالعه 300 نفر دانش آموز به شکل سه گروه 100 نفری (آموزش از راه جزوه، آموزش از راه بحث گروهی و کنترل) از 11 مدرسه به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. با استفاده از آزمون اولیه و ثانویه، قبل و چهار هفته بعد از اجرای آموزش که از طریق تکمیل سه پرسشنامه عمومی، آگاهی و نگرش صورت گرفت، اطلاعات جمع آوری گردید. آموزش به صورت ارائه جزوه و جلسات بحث گروهی طی 4 جلسه یک و نیم ساعته در دو گروه اجرا و به گروه کنترل آموزشی داده نشد.
بررسی نتایج نشان داد تحصیلات مادر به طور مستقل از نوع آموزش با افزایش نمرات آگاهی ارتباط مثبت داشته است (p=0.007). دو متغیر سطح تحصیلات مادر و معدل نمرات درسی به دلیل ارتباط با سطح نگرش تغذیه ای از میزان تاثیر آموزش بر تغییر سطح نمرات نگرش کاسته اند p=0.139) و (p=0.29 و تاثیر آموزش بر ایجاد افزایش در نمرات آگاهی مستقل از متغیر پول توجیبی ماهانه نبوده است (p=0.035). بجز موارد مذکور، سایر متغیرها نه بطور مستقل و نه از طریق تاثیر متقابل با نوع آموزش، هیچگونه رابطه معنی داری با تغییر نمرات آگاهی و نگرش نداشتند.
نتیجه گیری و توصیه ها: بطور کلی مشخص گردید به استثنای متغیر پول توجیبی، تاثیر نوع آموزش بر سطح آگاهی و نگرش مستقل از متغیرهای مورد مطالعه بوده است و از بین کلیه متغیرهای مستقل تنها تحصیلات مادر به طور مستقل از نوع آموزش با نمرات آگاهی ارتباط داشته است.

این موضوع که بعضی از تیپ های شخصیتی ممکن است در مقایسه با تیپ های دیگر از هوش نسبتا بالائی برخوردار باشند از مدتها پیش به فکر روانشناسان خطور می کرد و حتی در اذهان عمومی نیز مطرح شدن این مسئله بعید به نظر نمی رسد. آیزنگ روانشناس مشهور انگلیسی در توصیف خصوصیات روانی افراد درونگرا آنها را دارای هوش بالاتر نسبت به افراد برونگرا ذکر می کند. چیزی که در این بررسی مورد نظر ما است اینکه ببینیم اولا آیا رابطه ای میان بهره هوشی افراد و تیپ های شخصیتی آنان وجود دارد یا نه. ثانیا میانگین بهره هوشی کدامیک از تیپ های شخصیتی بالاتر است و ثالثا اینکه ارتباط میان بهره هوشی و تیپ های شخصیتی دانشجویان برحسب جنسیت آنان چگونه است؟
آزمودنی های پژوهش متشکل از 297 نفر دانشجو بودند که بطور تصادفی از دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دانشگاه تبریز انتخاب شدند. به هریک از آزمودنی ها هم تست هوشی ریون و هم تست شخصیتی آیزنگ داده شد و افراد در هر دو تست استخراج و سپس عملیات آماری کای اسکور و T-test بر روی آنها انجام گرفت.
در پژوهش حاضر رابطه معناداری میان بهره هوشی و تیپ های شخصیتی آیزنگ (درونگرائی- برونگرائی، نوروز- ثبات هیجانی) در دانشجویان دختر و پسر یافت نشد.
همچنین معلوم شد که دانشجویان برونگرا از نظر میانگین بهره هوشی تفاوت معنی داری با همدیگر ندارند. هرچند یافته های از این دست به نظر می رسند.
نتیجه گیری و توصیه ها: اظهارنظر و قضاوت درباره خصوصیات روانی و رفتاری افراد مستلزم بررسی های بیشتری است و اصولا ما نمی توانیم در همچون مواردی تنها به اجزای یک تست هوشی یا شخصیتی بسنده کنیم. لذا رسیدن به یک نتیجه قطعی به عنوان یک اصل علمی تنها در سایه پژوهش های بیشتر و با اعمال کنترل و وقت بیشتر خواهد بود.