فهرست مطالب

بانوان شیعه - پیاپی 3 (بهار 1384)

نشریه بانوان شیعه
پیاپی 3 (بهار 1384)

  • 295 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/03/30
  • تعداد عناوین: 17
|
  • مصاحبه
  • مصاحبه علمی / مذهب تشیع و جاذبه های درونی و بیرونی آن (در نشستی با چند تن از بانوان مسیحی مشرف شده به اسلام)
    صفحه 3
  • مقالات
  • اسماعیل منصوری لاریجانی صفحه 15
    در این مقاله، زن از سه جهت تاریخی، فقهی و عرفانی مورد مطالعه قرار می گیرد و در این سه عرصه مشخص می شود که اسلام به زن عزت و هویت بخشیده است و با بررسی شخصیت زنان نامدار در قرآن کریم روشن می شود که زن با حضور مؤمنانه و عارفانه می تواند منشا اثر و تعالی جامعه باشد. در دوران انقلاب اسلامی ما ثابت شد که زنان چگونه با حفظ شئونات اخلاقی و طهارت نفس در همه عرصه ها، به ویژه دفاع مقدس، تاثیرگذار بودند. این دلیل روشنی است که زن با هویت عرفانی و حضور مؤمنانه نه تنها خود را حفظ می کند، بلکه سلامت و کمال اخلاقی جامعه را نیز تضمین می نماید.
    کلیدواژگان: زن، هویت، عرفان، سیاست، انقلاب، حقوق، اسلام، مشارکت
  • رویا متین صفحه 49
    رابطه آزادی و جنسیت از پرنزاع ترین مباحثی است که در طول تاریخ، به دلایل گوناگون، کانون توجه متفکران بوده است.
    ادیان الهی به عنوان برترین مرجع تفسیر مفاهیمی مانند آزادی و برابری، بهترین ملجا برای پاسخ گویی به مسائل فرهنگی اجتماعی می باشند که در هر زمان به صورتی نو مطرح می گردند و به اقتضای رخدادهای جدید، پاسخ های متفاوتی می طلبند. نوشتار حاضر برای فهم حدود آزادی جنسیتی در برخورداری از حقوق گوناگون در ادیان بزرگ وحیانی اسلام، یهودیت و مسیحیت، برابری در مسئله خلقت را به عنوان ریشه اختلافات مورد بررسی قرار داده است. فرعیت و فروتر بودن زن در خلقت و گناه اولیه حضرت حوا، بر اساس باورهای دینی یهودیان و مسیحیان، نزد برخی از آن ها، عامل توجیه بعضی نابرابری ها تلقی گردیده است. قرآن در این رابطه، پرده از بسیاری حقایق برمی دارد.
    کلیدواژگان: اسلام، یهودیت، مسیحیت، آزادی، جنسیت، برابری
  • حامیان ولایت؛ رثاء بانوان شیعه در حمایت از ولایت
    فاطمه سادات ارفع صفحه 69
    شاید بتوان گفت: در طول تاریخ، یکی از مهره های مهمی که توانسته دین اسلام، بلکه حرکت بزرگ شیعه را حفظ کند حضور زنان در عرصه های گوناگون اجتماعی، سیاسی، ادبی و حتی حضور مؤثر ایشان در کانون خانواده بوده است. در این مقاله، به حضور پنج زن سخنور شیعی در مقابل معاویه پرداخته شده است. نکات مهم و قابل توجه در خصوص ایشان، شجاعت، درایت، فصاحت و بلاغت در کلام، استفاده از سلاح شعر و عبارات متقن برای دفاع از اعتقادات خود، بخصوص حمایت از مقام ولایت و امامت حضرت علی(علیه السلام)، می باشد.
    کلیدواژگان: حامیان ولایت، زنان شیعه، زنان شاعر، شعر ولایی، دفاع از ولایت
  • بتول اخوی راد صفحه 93
    در این مقاله، با عنایت به نظریه ها و بررسی های انجام شده در قلمرو روان شناسی و جامعه شناسی، برخی نقش ها و مسئولیت های متنوع زن در عرصه کنونی و عوامل مؤثر بر شکل گیری شخصیت کودک مطرح شده اند. تاثیر مادر در تحول روانی کودک در دو بعد «فرهنگ پذیری» و «اجتماعی کردن» از جمله آن هاست که مورد تایید ائمه اطهار(علیهم السلام)نیز می باشد. در این رابطه شیوه تاثیرگذاری مادر در سه محور ایجاد انگیزه مناسب در موقعیت های گوناگون برای بروز رفتارهای خاص، سرمشق بودن مادر و تشویق رفتارهای مورد تایید، مطرح و همچنین چگونگی نظارت مادر بر این محورها به طور ملموس با ارائه راه کارهایی پیش از تولد کودک (انتخاب همسر)، و پس از آن در توجه به الگوهای رفتاری کودک، انتخاب همبازی ها و همسالان، گزینش مدرسه و مانند آن مورد بررسی قرار گرفته اند.
    کلیدواژگان: زن، مادر، کودک، شخصیت، فرهنگ پذیری، اجتماعی کردن، الگو
  • محمد منصورنژاد صفحه 107
    مراد از «زنان تحصیل کرده» بانوان آموزش دیده در مراکز آموزشی جدید و یا سنتی می باشد. در این نوشتار، تمرکز عمده بر نقش زنان تحصیل کرده برای خودشان است و سپس نتیجه بحث به نقش آنان برای دیگران تعمیم داده می شود.
    نقش زنان تحصیل کرده در رابطه با تاسیس و تحکیم خانواده، در فضاهای متفاوت، آثار گوناگونی را به دنبال دارد. در اینجا نقش زنان تحصیل کرده در چهار مرحله ذیل مورد بررسی قرار گرفته است: 1. آغاز آشنایی; 2. عشقورزی; 3. خواستگاری; 4. گذار از خواستگاری تا ازدواج.
    سپس نقش زنان تحصیل کرده برای دیگران در حیطه های پژوهشی، آموزشی، مدیریتی مورد تامل قرار گرفته است.
    در ادامه، نقش ایشان پس از تاسیس خانواده بررسی شده است. در این زمینه، ابتدا نقش فردی آن ها در تدوین برنامه خانواده، شیوه مواجهه با مسائل جدید و سپس نقش آن ها برای دیگران مورد بحث واقع شده است.
    در نهایت، با جمع بندی از مباحث سابق، نظام خانواده و نقش زنان تحصیل کرده در قالب «تئوری سیستمی» ترسیم و معرفی گردیده است.
    کلیدواژگان: آموزش، زنان تحصیل کرده، خانواده، تحکیم، تربیت، ازدواج
  • حجت الاسلام والمسلمین محمد جواد رودگر صفحه 123
    شخصیت والا و برتر فاطمه بنت اسد(علی ها السلام) از بانوان مجاهد و مهاجر صدر اسلام از دو زاویه حقوقی و حقیقی مورد توجه است: نقش ایشان نسبت به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)و تربیت حضرت علی(علیه السلام). علاوه بر این، از ابعاد و ساحت های معرفتی، ولایی، جهادی و حضور و ظهور در عرصه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایشان نیز سخن به میان می آید. از جمله ایمان آگاهانه، بصیرت در دین و پایداری در حفظ و گسترش ارزش های اسلامی، تقرب وجودی و ایدئولوژیکی ایشان به پیامبر(صلی الله علیه وآله) و حضرت علی(علیه السلام)، زن نمونه بودن، برخورداری از عقلانیت و معنویت گرایی.
    کلیدواژگان: فاطمه بنت اسد، جهاد، هجرت، عقلانیت، ولایت
  • محبوبه گندم آبادی صفحه 137
    این مقاله برای تبیین گوشه هایی از مسئله حجاب ضمن اشاره ای به پیشینه این مسئله در ملل و نحل و سایر ادیان، به سؤالاتی در خصوص فلسفه حجاب پاسخ داده است. مهم ترین محورهایی که در این مقاله به آن ها پرداخته شده عبارتند از: تاثیر حجاب بر ایجاد امنیت، تحکیم خانواده، و جلوگیری از فحشا. بنابراین، حجاب نه تنها موجب منزوی بودن زن نمی شود، بلکه حضور او را در جامعه راحت تر می سازد.
    کلیدواژگان: حجاب، پوشش، راهکارهای مکتب اسلام، امنیت، طلاق، فحشا، انزوا، ملل و اقوام گذشته
  • زینب لانتسل صفحه 147
    کنوانسیون «رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان»() جزو مهم ترین و مؤثرترین اسناد بین المللی در زمینه حقوق زنان محسوب می شود. از آن رو که آثار منفی ناشی از اجرای مفاد کنوانسیون در بیشتر کشورهای غربی رو به افزایش است، این موضوع ارزش آن را دارد که سیاست های کنوانسیون و اثرات آن بر بافت و وضعیت اجتماعی کشورها مورد دقت و بررسی قرار گیرند. طی تحلیل و بررسی این سیاست ها، نظرات بعضی از روشن فکران غربی نیز منعکس می شوند. سپس با کمک ارقام و آمار، روی دیگر سکه سیاست های کنوانسیون، که معمولا از سوی رسانه های غربی و مدافعان این گونه سیاست ها نادیده گرفته می شوند، آشکار می گردد.
    کلیدواژگان: کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان، آزادی، برابری، حقوق زنان، جنسیت
  • حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا صفحه 177
    موج سوم فمنیسم تحت تاثیر اندیشه های پست مدرن، علم را به ساختار زبانی و در نهایت، به عنصر جنسیت ارجاع می دهد و معتقد استک غلبه مرد، علم و همچنین زبانی مردانه به دنبال آورده است. بر اساس این دیدگاه، قرآن نیز که به زبان عربی نازل شده است، هویتی مذکر دارد.
    اما واقع آن است که قرآن عنصر جنسیت را در حقیقت انسانی دخیل نمی داند و بسیاری از خطاب های قرآنی متوجه حقیقت انسانی اند. اما حتی در مواردی که از نظر محاورات عام زبان عربی، خطاب با ضمیر مذکر بیان شده، بیان قرآن به گونه ای است که ظهور کلام را متوجه حقیقت انسانی می کند.
    کلیدواژگان: فمنیسم، جنسیت، خطابات قرآنی، حقیقت انسانی
  • فرشته ندری ابیانه صفحه 185
    توجه به نقش زنان در تشکیل خانواده و تربیت فرزندان و تفاوت نگرش در این زمینه، مسئله اشتغال زنان را تحت تاثیر قرار داده است. نویسنده سعی کرده است تا با توجه به جایگاه زن مسلمان ایرانی و سیاست گذاری های دولت جمهوری اسلامی ایران، بررسی باورهای دینی و دیدگاه های اقتصادی و توجه به قوانین حقوقی ناظر بر امور خانواده، به برخی از معضلات توجه کرده، آراء متفاوت در این زمینه را بیان و نقد کند. در بررسی باورهای دینی و باورهای فرهنگی، به نمونه هایی از قرآن کریم و سنت نبوی، مراجعه شده است تا معلوم شود هر نوع سیاست گذاری در خصوص زنان، حقوق و وظایف آنان و به ویژه مسئله اشتغال، مبتنی بر نوع نگرش نسبت به زن است. اساسا این بحث در گرو نگرش به انسان و جایگاه او در نظام هستی است. بررسی موانع فرهنگی اشتغال زنان و پیشنهادهایی برای رفع آن، هدف اساسی مقاله می باشد.
    کلیدواژگان: زن، دین، فرهنگ، اشتغال
  • نهله غروی نایینی صفحه 205
    زنان شیعه برای فراگیری و آموزش تعالیم معصومان(علیهم السلام) در طول تاریخ مسلمانان، همت گماشته، معارف و دانش های بسیاری از آن بزرگواران فراگرفته و به نسل های بعد منتقل کرده اند و بدینوسیله، از راویان چهارده معصوم(علیهم السلام) به شمار آمده اند و مطالب ارزشمندی به دیگران آموزش داده اند.
    امام حسین(علیه السلام)، سومین امام و جانشین بر حق رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)، که در میان سال های 3 61 هجری در میان مسلمانان زندگی کرد و زنانی از خواهران، همسران، دختران و طرفداران و شیعیان آن حضرت گرد شمع وجودش زیستند و سخنان و گزارش هایی از احوال و رفتار آن شهید کربلا برای دیگران بازگو کردند که این مقاله به شرح حال تعدادی از آن ها می پردازد.
    کلیدواژگان: راوی امام حسین (ع)، حدیث، ام سلمه، ام کلثوم الصغری بنت علی (ع)، حبابه الوالبیه، زینب بنت علی بن ابی طالب (ع)، سکینه بنت حسین (ع)، فاطمه بنت حبابه الوالبیه، فاطمه بنت الحسین (ع)
  • ترجمه: فرشته شهرابی، غزاله مهرآئین صفحه 231
    بنت الهدی صدر با نعمت هدایت و ارشاد برادر بزرگوارش، سیدمحمدباقر صدر، توانست در همه زمینه ها، به ویژه در عرصه تعلیم و تعلم، بدرخشید. تالیف کتاب ها و نگارش مقالات و تاسیس مدارس «الزهراء» و تشکیل جلسات مذهبی برای بانوان و تدریس دروس حوزوی برای ایشان و برگزاری مجالس دعا و تعظیم شعائر دینی و رفع اشکالات شرعی زنان، از جمله فعالیت های چشمگیر او محسوب می شوند. در این مقاله سعی شده است ضمن اشاره ای گذرا به زندگی نامه وی، گوشه ای از فعلایت های او در حوزه تعلیم و تربیت ترسیم گردد.
    کلیدواژگان: بنت الهدی صدر، آیه الله محمدباقر صدر، تعلیم و تعلم، مجله الاضواء، مدارس الزهراء
  • سیمیندخت بهزادپور صفحه 247
    در بیابان کوچک کربلا تمامی نمودهای اصلی دین از ولایت گرفته تا نماز، حجاب، صبر، ایمان، امر به معروف و نهی از منکر، تولا و تبرا با شرکت همه اقشار، از طفل شیرخوار گرفته تا کودک، نوجوان، جوان، کهن سال (از زن و مرد) تجلی خاص یافته است.
    در میان ابعاد وسیع عاشورا، خالق سبحان عنایتی خاص به زن نموده است تا در این طراحی الهی، بهترین شیوه اتصال زن را به ولایت الهی نشان دهد و راه دفاع از آن را بیاموزد، تا در کنار شهادت عزیزانش، نقش های گوناگون همسری، مادری، خواهری و دختری را در فرهنگ دینی ایفا نماید و خشونت، مادیت و بردگی فرهنگ مادی را با عشق و ایثار بشکند و دیدگاهی نو را در منظر دینی به دنیا عرضه دارد.
    کلیدواژگان: عاشورا، زنان، مبارزات سیاسی، جهاد، زنان صحابه، حمایت، شهادت، حجاب، سوگواری
  • گزارش
|
  • Ismail Mansoori Larijani Page 15
    This paper studies women from historic, legal and mystical points of view making it crystal clear that Islam has given her dignity and identity in these fields. Considering celebrated women in the Holy Qura’n, it becomes clear that women can bring about sublimity in a society by having a faithful and mystical presence in it. In our Islamic Revolution it was proved that women could, while keeping their modesty, play a role in all fields, especially in the Holy Defense. It is a clear reason that women can protect themselves as well as societies by protecting their religious identity.
  • Roaya Matin Page 49
    The relation between freedom and gender is one of the most controversial topics that has been, on account of different reasons, the thinkers’ focus of attention.Divine religions are the best authority for interpreting concepts such as freedom and equality and the best resource for addressing the cultural and social problems posed every time in a new fashion demanding new treatments in accordance with new situations. To understand the limits of sexual freedom in enjoying multifarious rights, this paper considers equality in creation as the root of all differences in great revealed religions of Islam, Judaism and Christianity. Based on Jewish and Christian beliefs, some Jews and Christians regard Eve’s original sin and her inferiority in creation as the main reason to justify inequalities. In this connection, the Holy Qur’an discloses many facts.
  • Proponents of Guardianship (wilāya): Shi ite Women's Mourning in Support of Guardianship
    Fatimah Al-Sadat Arfa' Page 69
    It may be said that one of the most important factors that has saved Islam and even Shicism in the course of history, was women’s presence in social, political and literary fields and even their active participation in family affairs. The present paper treats the activities of five Shicite orator women against Mu’awiya. Their main characteristics were courage, wisdom, eloquence in speech and utilization of poetry to defend their beliefs and support the guardianship and imamate of Hadrat Ali (peace be upon him).
  • Batool Akhavi Rad Page 93
    Given the theories and studies made in the fields of psychology and sociology, this paper discusses some of women’s multiple roles and responsibilities in the present arena and the factors influential in children’s personality formation. Mother’s influence on child’s mental development in spheres of “acculturation” and “socialization”, is among those confirmed by the pure imams (peace be upon them). In this connection, the author has treated the mother’s impact in areas such as creating proper motives in child to do a certain action in different situations, setting an example and encouraging endorsed actions. Similarly, by giving pre-birth strategies (e.g. getting married) and post-birth strategies (e.g. considering child’s behavior pattern, choosing playmates, coevals, school etc.), she has pointed out how mother can control these areas effectively.
  • Muhammad Mansoor Nijad Page 107
    Here “educated women” means women educated in modern or traditional educational centers. The importance of their role is first discussed in regard with women themselves and then, by generalization, with others.The role of educated women in founding and consolidating a family has different consequences for various settings. Here the role of educated women is treated in the following four stages: 1) the beginning of acquaintance 2) love and courtship 3) proposal 4) transition from proposal to marriage.The role of educated women towards others is subsequently discussed in areas of research, education and management. In the course of discussion, the author has treated their role after founding a family. In this regard, he has first assessed their role in planning for the family, approaching new problems and then he has focused on their role towards others.Concluding discussion, the author introduces family institution and educated women’s role in terms of a “system theory”.
  • Muhammad Jawad Roodgar Page 123
    The sublime and noble character of Fatimah bint Asad (peace be upon her) from among the combatant and emigrant women of early Islam is considered personally and legally, that is, her role in approaching the holy Prophet and upbringing Hadrat Ali (peace be upon him). Moreover, mention will be made of her knowledge, devotion, combats and her participation in cultural, political and social affairs. Among the issues considered, will be her conscious faith, religious vision, resistance in preservation and expansion of Islamic values, physical and ideological proximity to the Prophet (peace be upon him) and Hadrat Ali (peace be upon him), being an exemplary woman, enjoyment of both rationality and spirituality.
  • Mahbooba Gandoom Abadi Page 137
    Considering the veil’s origins in Islamic religious sects and other religions, this paper has treated some questions about the philosophy of the veil. It has considered the following:•The effect of the veil on maintaining security•Consolidation of family •Discouragement of prostitution As a result, the veil does not isolate women; rather it makes her presence in societies easier.
  • Zeynab Lanzl Page 147
    The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination counts among the most important and influential international agreements. For the reason that some negative symptoms of practicing the conventions employing increase day by day in Western countries, it is worth analysing the strategies of CEDAW and its influence on the social situation of different countries. The opinions of some western intellectuals will be reflected, as well.Afterwards, the other side of the medal of the strategies of CEDAW which is normally ignored by Western media and the supporters of CEDAW will be shown with the help of data and statistics.
  • Hameed Parsaniya Page 177
    The third wave of feminism, under the influence of post-modern thought, reduces science to language structure and eventually to sexuality assuming that male domination has brought about a male science and a male language. Based on this viewpoint, Qur’an, revealed in Arabic, has a masculine identity.However the fact is that the Qur’an does not include sexuality in human reality and that is why most of the Qura’nic calls refer to human reality, even in cases where calls are made with masculine pronouns.
  • Fireshta Nadri Abyana Page 185
    Women’s employment has been influenced by the attention paid to women’s role in family constitution and child upbringing. Considering the place of Iranian Muslim women, policies of the government of the Islamic Republic of Iran, religious beliefs, and the laws concerning family affairs, the author has treated some problems discussing different points of view.While assessing religious and cultural beliefs, she has referred to Qura’nic examples and prophetic traditions to make it clear that adopting any policy regarding women, women’s rights, duties and particularly their employment is based on the approach one has towards women. As a matter of fact, this discussion is based on one’s approach towards humanity and its place in existence at large. The main aim of the paper is to study the cultural obstacles in the way of women’s employment and give suggestions for removing them.
  • Page 205
    Nahla Gharavi Na’iniTo learn and disseminate the teachings of the innocent Imams (peace be upon them), Shiite women have learned a lot from those noble Imams, transmitting them to the following generations. They were thus regarded as those reporting from fourteen immaculates (peace be upon them) and teaching the others valuable things.Imam Husayn (peace be upon him) is the third Imam and the righteous successor of the Holy Prophet (peace be upon him). He lived among Muslims from 3 to 61 year of hijra. During the period, women, like his sisters, wives, daughters and followers lived with him reporting to others about his conducts and life-style. This paper, throws light on the biography of some of these women.
  • Simindokht Behzad Poor Page 247
    In the small dessert of Karbala, all basic religious values including guardianship (wilayat), prayer, veil, patience, faith, enjoining the truth and prohibiting wrong, love of the Prophet’s descendants (Tawalla) and enmity towards the enemies of the Prophet’s descendants (Tabarra) were manifested by all, including suckling infants, children, youngsters, young and old men and women. In the event of cAshura, Allah has paid special attention to women so as to best show their connection to Divine Guardianship, teach them how to defend it, play their wifely, sisterly and daughterly roles in religious culture, reject violence, materialism and slavery to materialistic culture by dint of love and devotion and present a new religious point of view to the world.