فهرست مطالب
مجله مطالعات ایرانی
پیاپی 6 (پاییز 1383)
- 191 صفحه، بهای روی جلد: 6,000ريال
- تاریخ انتشار: 1383/08/14
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 1هدف از نگارش این مقاله، مقایسه ی بهمن نامه ی حکیم ایرانشاه بن ابی الخیر با داستان بهمن در شاهنامه است، که به شیوه ی کتابخانه ای و بررسی متون انجام شده و سعی گردیده با استفاده از بعضی متون، نکته های مشترک و متفاوت این دو اثر باز نموده شود؛ با توجه به اینکه این داستان در بهمن نامه در 10443 بیت گزارش گردیده و استاد توانمند حماسه سرایی ایران- فردوسی- آن را در 186 بیت آورده است، کار مقایسه ی همه جانبه دشوار می شود.
کلیدواژگان: بهمن، اسفندیار، زال، رستم، فرامرز، همای، جاماسب، بهمن نامه، شاهنامه -
صفحه 27پکالانشان ها، گوی های گلی و گلنوشته ها نخستین رسانه های واقعی انسان بوده اند.
کالانشان ها، نخستین ابزار برای ثبت محاسبات در دوران پیش از تاریخ بوده اند که تحول آن ها منجر به ابداع گلنوشته های اولیه ای گشت که روی آن ها نشانه ها یی که شامل اعداد می شد، کنده شده بود و بعدها تبدیل به نوع اقتصادی تصویری گردید.
در مقاله ی حاضر سعی شده است ابتدا توصیفی از این شاهدان نگارش آورده شود، سپس، به توزیع جغرافیایی و سیر تحولی آن ها و معایب و محاسن کالا نشان ها و منشا و گاهنگاری گلنوشته ها در ایران بپردازیمکلیدواژگان: کالا نشان، گوی های گلی، گلنوشته های شمارشی، گلنوشته های تصویری، آغاز ایلامی -
صفحه 47دهقانان به عنوان طبقه ای از اشراف و نجبای اواخر دولت ساسانی، هسته و پایه ی ملت ایران در این دوران را تشکیل می دادند و در قرون نخستین اسلامی نیز از بعضی جهات دارای اهمیت بودند. در واقع، آنان طبقه ی اشرافی بودند که پس از سقوط دولت ساسانی توانستند ادامه ی حیات داده و میراث کهن ایران زمین را به نسل های بعد انتقال دهند. در این تحول و تغییر موقعیت، دهقانان چندین نقش کلیدی را ایفا نمودند، از جمله اینکه آنان به عنوان میانجی های دولت ساسانی و رعایای ایشان، در دوره ی اسلامی نیز همین نقش را ایفا نمودندو خود از عوامل تسهیل فتح سواد ایران و حکومت داری اعراب بودند. آنان پس از فروپاشی دولت ساسانی، راویان داستان ها و حماسه ی ملی شاهان و قهرمانان اسطوره ای ایران زمین شدند، که فردوسی و سایر مورخان اسلامی از آن ها یاد کرده اند. از طرف دیگر، دهقانان پس از فتوحات اسلامی توانستند در سایه ی تخصص و تجربه شان در اداره ی امور محلی و آشناییشان با رعایا و کشاورزان، نقش گردانندگان واقعی حکومت های نخستین اسلامی را بازی کنند و فاتحان نیز اداره ی امور محلی و اراضی فتح شده را به آنها سپردند.
کلیدواژگان: دهقانان، دولت ساسانی، انوشیروان، اعراب -
صفحه 81مقاله ی حاضر به قصد معرفی آنتوان گالان (1646-1715) مستشرق فرانسوی و شرح خدمات ارزنده ی وی نوشته شده است. گالان که اولین مترجم کتاب الف لیله و لیله (هزارو یکشب) از زبان عربی به فرانسه است (1704)، با انتشار این کتاب نقش مهمی در پیوند ادب اروپایی با افسانه های شرقی و هند و ایرانی داشته و موجبات تاثیرپذیری داستان و شعر غنایی فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را از این افسانه ها فراهم ساخته است.
براساس تحقیقات پژوهشگران، کتاب ایرانی «هزارافسان» هسته ی اصلی کتاب الف لیله و لیله است. و ترجمه ی فرانسوی گالان یکی از آثار قابل توجه در زمینه ی ادبیات تطبیقی و نمونه ای از تاثیر غیرمستقیم ادبیات ایران باستان بر ادبیات کشورهای اروپایی است.
کلیدواژگان: آنتوان گالان، الف لیله و لیله، هزار و یکشب، هزار افسان، ادبیات تطبیقی، افسانه های شرقی -
صفحه 93نگارنده در این مقاله دو نسخه ی دستنویس دینکرت -6 را با علایم ک-3 و د-10 الف مقابله کرده است. در این مقابله معلوم می شود تعدادی از گفتارها در یک نسخه موجود و در نسخه ی دیگر وارد نشده است، یا اینکه گفتارها در کم و زیاد بودن اختلاف دارند، و گاه واژه در یکی به درستی و در دیگری به غلط وارد شده است.کلیدواژگان: نسخه های دستنویس دینکرت، 6، مقابله
-
صفحه 123موضوع این مقاله بررسی متنی است به زبان پارسی میانه به نام «روایات آذرفرنبغ فرخزادان»، این کتاب مشتمل بر 147 پرسش و پاسخ است که زردشتیان آن زمان از هیربد آذرفرنبغ پیشوای خود پرسیده اند. این اثر شامل پرسش هایی درباره ی ازدواج، فرزند خواندگی، حضانت، ارشاد، طهارت و نجاست، گرویدن زردشتیان به اسلام و تبعات آن، زنا با کافر، گناه و ثواب، آیین های دینی، بخشش، سوگند و توسل به آزمایش دینی، وام و گرو، نبستن کستی، خیرات، جنگ و خرید می از ترسایان می باشد. نویسنده ی کتاب پیشوای زردشتیان پارسی بوده و در سده ی دوم و سوم هجری در دوران خلافت مامون عباسی (218-198ه.ق) می زیسته است و آثاری از او به زبان پارسی میانه به جای مانده است. اصطلاحات حقوقی و دینی فراوانی در آن به کار رفته و از این نظر اهمیت دارد.
این کتاب را دانشمند پارسی هندی، بهرام گور انکلساریا، در سال 1969 میلادی در بمبئی به انگلیسی ترجمه کرده و همراه با متن تصحیح شده ی پهلوی و آوانویسی منتشر کرده است. اما تاکنون به زبان فارسی ترجمه و منتشر نشده استکلیدواژگان: پارسی میانه، آذر فرنبغ فرخزادان، دینکرد، روایات امیداشه و هشتان، ازدواج، ارث، غسل -
صفحه 145مقاله ی حاضر به منظور بیان دیدگاه های مخالفان حلاج به شیوه ی تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است. پیش از ورود در بحث اصلی، دیدگاه های حلاج در زمینه های فقه، کلام و تصوف به اختصار بیان شده تا خوانندگان محترم با آگاهی از نظرات حلاج، از یک سو مبنای نظر مخالفان را درک کند و از سوی، دیگر زمینه ی پی گیری تاثیرات وی در عرفان و تصوف ایرانی- اسلامی فراهم شود.
تنوع دیدگاه مردم و دانشمندان درباره ی حلاج به حدی است که گروهی او را انسان کامل و اهل ولایت دانسته اند، عده ای درباره ی وی سکوت کرده اند و بسیاری وی را کافر شمرده اند. همین امر اهمیت پرداختن به موضوع را روشن می سازد. نویسنده با استقصای تام و به روش کتابخانه ای نظر مخالفان حلاج را استخراج نموده و با حداقل داوری، آن ها را ارایه داده تا امکان نتیجه گیری دقیق و بدون پیش داوری برای خوانندگان محترم فراهم شودکلیدواژگان: حلاج، تصوف و عرفان، دیدگاه های مخالفان حلاج -
صفحه 171تدفین گورخمره ای از شیوه های رایج تدفین دوران اشکانی است. تاکنون گورستان های متعددی از این دوران در نقاط مختلف کشف و حفاری گردیده اند.لیکن در منطقه ی مریوان به دلیل عدم انجام بررسی ها و مطالعات باستان شناسی، هیچ گونه اطلاعی از وضعیت تاریخی و باستان شناسی منطقه و وجود گورهای خمره ای در این ناحیه وجود نداشت. خوشبختانه با انجام عملیات پژوهشی تعدادی گورستان گورخمره ای با چند شیوه ی تدفین از دوران اشکانی کشف و شناسایی گردید که با مطالعه ی اولیه ی این مجموعه، اطلاعات ارزشمندی در خصوص شیوه های تدفین و نگرش مذهبی اشکانیان کوچرو در حاشیه ی دریاچه ی زریبار حاصل آمد که در این مقاله به شرح آن خواهیم پرداخت.
کلیدواژگان: تدفین، گورستان، گورخمره ای، دوران اشکانی -
صفحه 191
-
Page 1The article aims to make a comparison between “Bahman Nameh” of Hakim Iranshah-ibn-e-abelkhayr and “The Story of Bahman” of Ferdowsi’s Shah Nameh. Endeavor has been done to depict common points and differences of the two works through library method. A comprehensive comparison becomes difficult since the story is presented in 10,443 lines in “Bahman Nameh” while, the Iranian master of epic story telling Ferdowsi has narrated the same in 186 lines only.
-
Page 27Tokens, envelopes and clay tablets were the earliest principal media used by mankind. Tokens were first used for book keeping in the pre-historic period. Their evolution led to the invention of clay tablets that first included numbers, but later changed to economic ideo-numerical inscriptions (pictographs).The authors try to describe these writing evidences together with their geographical distribution, evolution, advantages and disadvantages, origin and chronology in Iran.
-
Page 47Landlords (dehqans), as a noble and aristocratic class of late Sassanid dynasty, formed the nucleus and basis of the Iranian nation. They maintained some aspects of their importance during the early Islamic centuries as well. Actually, they were nobles who survived and could transfer ancient Iranian heritage to the next generations. During this transition, they played several key roles. They not only acted as intermediaries between Sassanid government and the public, but also played the same role during the Islamic period as a factor that facilitated the situation for Arabs to conquer and rule Iran. According to Ferdowsi and other Islamic historians, after the decay of the Sassanids, ‘dehqans’ became the narrators of national tales and epics of the Iranian kings and mythical heroes. After Islam, the conquerors let ‘dehqans’ administer local affairs and act as actual rulers of early Islamic governments due to their experience and expertise in local administration and their acquaintance with the public and the farmers.
-
Page 81The article intends to introduce Antoine Galland (1646-1715) the French Orientalist and the invaluable services he has rendered.Galland is the first translator of the book ‘The Thousand and One Night’ (Alf-a lailato wa laila) from Arabic into French (1704) which played an important role in connecting European literature with Eastern, Indian and Iranian legends. It made French and other European novels and poems to be influenced by these legends.According to studies, the Persian book “Hezar Afsan” forms the main nucleus of “The Thousand and One Nights”. Galland’s translation is an outstanding work in contrastive literary analysis and shows the indirect influence of the literature of ancient Iran on European literature.
-
Page 93In this article the author has attempted to contrast two Dēnkart, the sixth manuscripts marked K-3 and D-10 ‘a’. The comparison depicts that some of the maxims/sayings are not recorded, have verbal differences, and contain errors in one of the two manuscripts.
-
Page 123The article aims to study a middle Persian book titled ‘Sayings of AzarFaranbaq Farokhzadan’. The book is comprised of 147 questions asked by Zoroastrians from their ‘herbad’ (leader) ‘AzarFaranbaq’ and answered by him.It includes questions about marriage, adopting and bringing up of children, guidance, cleanness and being dirty, conversion of Zoroastrians to Islam and its consequences, adultery with infidels, sins and good works, religious rites, donation, oaths and religious examination, loans and mortgages, not wearing Kusti, alms giving, waging war and buying wine from Christians. The writer has been the leader of Parsis Zoroastrians in 2nd and 3rd centuries A.H. during the caliphate of al-Ma’mun from Abbassid dynasty (198-218 A.H.). Some works, being important because of having religious and legal terms in middle Persian remain from him. The above book has been translated into English by The Indian Parsi scholar Bahram Gour Enklesaria in 1969 A.D. along with edited Pahlavi text and phonetic transliteration. No Farsi translation has been done until now.
-
Page 145The article aims to depict the views of those opposed to Hallaj in an analytical/descriptive method. Before getting to the main discussion, the views of Hallaj on Islamic jurisprudence, scholastic theology and Sufi doctrines are briefly discussed to give the reader an awareness of Hallaj’s views to understand his opponents thoughts, from one side and to prepare the bases for studying his influence on Iranian gnosis and Sufism, from the other.The diversity of the views of the scholars and the public about Hallaj is so extensive that some consider him as a ‘perfect human being’ while others think of him as an infidel and this makes the study of his life important. The author has carefully extracted the views of the opponents of Hallaj from various sources based on library research and has presented them with the least judgment so that the readers can get to their own conclusions without any prejudice.
-
Page 171Burial in big-clay-jar-type vaults was one of the common interment methods in Ashkanid era. Many cemeteries of this type from the era have been discovered and excavated in various places. But there existed no information on historical and archeological condition of Marivan. Fortunately, after some search operations in various cemeteries, researchers could discover and identify an amber of vaults of “Khomreh-ee” type using different burial methods of Ashkanid era. Preliminary investigations furnished us with valuable data on burial methods and religions insights of nomadic Ashkanids in the vicinity of Zaribar river.