فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 23 (تابستان 1384)
- 237 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1384/05/21
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحه 1تحول نظام بین المللی پولی در سال 1973 و ایجاد جو جدید، کشورهای در حال توسعه را در برابر این سوال قرار داد که ثبات نرخ ارز یا قبول شناوری در آن، کدام یک نظام ارزی مناسبی برای انتخاب اند. هدف اصلی این پژوهش نیز، انتخاب نظام ارزی مناسب برای اقتصاد ایران است. از آنجایی که مطالعات انجام شده در مورد اقتصاد ایران بر رژیم تک نرخی انعطاف پذیرارز و هماهنگی سایر سیاستها به ویژه سیاست پولی با سیاست ارزی تاکید دارند، با هدف ترکیبی ایجاد ثبات نسبی درتولید و قیمت، اتخاذ نظام شناور مدیریت شده، نظام ارزی مناسب برای اقتصاد ایران خواهد بود، به عنوان فرضیه این پژوهش مورد آزمون قرار گرفته است.
پس از بررسی نظامهای ارزی مختلف و تحولات مربوط به آن در جهان و نیز، عوامل موثر در انتخاب نظام ارزی مناسب، با استفاده ازیک مدل نظری کلان اقتصادی - از نوع مدل «ماندل- فلمینگ» - که با توجه به شرایط اقتصاد ایران تغییرات لازم در آن داده شده است، آزمون فرضیه صورت گرفت. نتایج تخمین مدل نظری، که به روش 3SLS بر اساس داده های اقتصاد ایران طی دوره 53-1380 تخمین زده شده، حاکی از مطلوب بودن مدل از نظر سازگاری نظری، قدرت توضیح دهندگی و شبیه سازی درون نمونه ای است.
سپس، با استفاده از مدل کلان سنجی تخمین زده شده به شبیه سازی عملکرد نظامهای ارزی گوناگون در برابر شوکهای نفتی پرداخته شد. نتایج حاصل از شبیه سازی های انجام شده نشان می دهد که نظام شناور مدیریت شده با ملاک تعادل تراز تجاری و برابری قدرت خرید، عملکرد مناسبی در مورد تثبیت متغیرهای هدف مورد نظر - تولید ناخالص داخلی غیر نفتی و تورم- خواهد داشت. در مقابل، نظام ارزی شبه شناور که درآن فقط درصد انحراف تراز تجاری مبنای تعیین نرخ ارز واقع می شود در هنگام ورود شوکهای نفتی، عملکرد مناسبی را درمورد ثبات متغیرهای هدف از خود نشان نمی دهد.
کلیدواژگان: نظام ارزی، نظام ارزی مناسب، نظام ارزی شناور مدیریت شده، تثبیت تولید، تورم -
صفحه 39امروزه بسیاری از مطالعات علمی مستلزم استفاده از اطلاعات آماری است که بعد مکان (مجاورت و فاصله) در آنها دخالت زیادی دارند و مفهومی را در مطالعات کنونی مطرح ساخته اند تحت عنوان فضا که در اصل، تعامل بین انسان و محیط است. در نتیجه، می طلبد که دراین گونه مطالعات میزان و تاثیر پدیده ای به نام فضا اندازه گیری شود چرا که نادیده گرفتن عاملی مانند فضا در مطالعات کمی موجب تورش و خطا در برآورد، تخمین و پیش بینی خواهد شد.
لذا در این مقاله، سعی شده است تا به بررسی مفهوم و دیدگاه های مختلف درباره فضا پرداخته و چگونگی و علت تاثیر آن در داده هایی که دارای بعد مکانی هستند ارائه گردد. درادامه مقاله به بررسی روش های اندازه گیری تاثیرات فضایی و مدلهای مختلف کمی در قالب تکنیکهای اقتصادسنجی خواهیم پرداخت.
کلیدواژگان: فضا، وابستگی فضایی، ناهمسانی فضایی، اقتصاد سنجی فضایی -
صفحه 69در این مقاله سعی شده است چگونگی شکل گیری نظریات اقتصاد کلان و سیر تحول و تطور مکاتب کلان اقتصادی، جایگاه تاریخی، فروض و محیط نظریه پردازی نظریات کلان مرور و تبیین شود، لذا ابتدا شرایط تاریخی، اجتماعی و اقتصادی پیدایش اقتصاد کلان و علت تاخیر آن از اقتصاد خرد بررسی می شود. سپس، «انقلاب کینزی» و تدوین چارچوبهای توابع کلان به بحث گذارده خواهد شد. پس از آن، الگوی ساده کینزی را با فروض و شرایط آن معرفی کرده و خاطرنشان می کنیم که این الگو مختص دهه 1930 در شرایط وجود ظرفیتهای بیکار فراوان است. پس از آن، الگوی «هیکس- هانسون» و شرایط و فروض مربوط به آن را بررسی می کنیم. سپس، به دوره رواج تحلیلهای عدم تعادل کلان اشاره می شود و پس از آن، به دیدگاه های «فریدمن» درشرایط اواخر دهه 1960 و دهه 1970 و شرایط و فروض نظریه پردازی وی پرداخته خواهد شد. سپس «نظریه انتظارات عقلایی» و شرایط و فروض مربوط به آن مورد بحث قرار گرفته و به دنبال آن، فروض محوری نظریه های کلاسیکهای جدید، چرخه های تجاری حقیقی و کینزی های جدید مطرح خواهد شد. در پایان نیز نظریه های گروه اقتصاددانان بعد کینزی مرور می شود. از رهگذر این بررسی، ایده ها، مکاتب و الگوهای متفاوت با فروض و شرایط متفاوت مورد بحث قرار گرفته و مجموعه ای از روابط علی و معلولی مربوط به شرایط متفاوت در چارچوب نظریات کلان مرور می شود. هدف از تدوین این مقاله، مطالعه آن برای دانشجویان در درک بهتر موضوعات کلان و اساسا جایگاه و ماهیت اقتصاد کلان است.
کلیدواژگان: اقتصاد کلان کینزی، اقتصاد کلان بعد کینزی، اقتصاد کلان کینزیهای جدید، اقتصاد کلان نئوکینزی، مکتب کلاسیک جدید، مکتب پول گرایی -
صفحه 95در این مقاله ضرایب فزاینده تولید و ضرایب فزاینده درآمد خانوارها برحسب درآمد کل و توزیع درآمد (خانوارهای شهری و خانوارهای روستایی) در هفت بخش اصلی اقتصاد کشور در قالب چهارماتریس حسابداری اجتماعی (سالهای 1349، 1352، 1375 و 1379) محاسبه می شوند.
نتایج گویای این واقعیت است که اتحاذ سیاستهای توسعه و گسترش بخشهای اقتصادی در سالهای مورد بررسی نابرابری توزیع درآمد نهادی (خانوارها) را در پی داشته و به نظر می رسد در آینده نیز تداوم یابد. با این حال مشاهده می شود که توسعه بخشهای کشاورزی و صنایع وابسته به کشاورزی می توانند آثارمثبتی برروند توسعه اقتصاد کشور داشته باشند، هر چند توسعه بخشهای مذکور شکاف درآمدی کمتری نسبت به سایر بخشها در اقتصاد ایجاد می کنند؛ متضمن برابری توزیع درآمد نخواهد بود. یافته ها مهر تاییدی است بر پژوهشهای قبلی که پایه های آماری آنها را ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1375 تشکیل می دهد. کلیه نتایج به قیمت جاری است. طبیعی است محاسبه آنها به قیمت ثابت می تواند تصویر دقیق تری از ساز و کار اقتصاد ایران را به دست دهد؛ هر چند به نظر می رسد که محاسبه ماتریسهای حسابداری اجتماعی به قیمت ثابت در آینده نزدیک در ایران دور از انتظار نباشد.
کلیدواژگان: ماتریسهای حسابداری اجتماعی، حسابهای درونزا و برونزا، توزیع درآمد ساختاری، ماتریس ضرایب فزاینده تولید، ماتریس ضرایب فزاینده درآمد -
صفحه 119
یکی از ویژگی های اساسی حرکت به سوی توسعه اقتصادی، جذب منابع پس اندازی موجود در اقتصاد ملی به سوی مصارف سرمایه گذاری است و بررسی وضعیت سرمایه گذاری و ماهیت آن در هر کشور بیش از هر چیز در گرو وضعیت منابع پس اندازی آن کشور است. در این پژوهش عوامل تجربی تعیین کننده پس انداز بخش خصوصی در اقتصاد ایران را طی دوره 1347-1380 آزمون خواهیم کرد. بدین منظور، بین عوامل سیاستی موثر بر پس انداز خصوصی نظیر سیاستهای مالی، ترتیبات تامین اجتماعی، ثبات کلان اقتصادی و توسعه بازارهای مالی و عوامل غیرسیاستی مشتمل بر رشد، ویژگی های جمعیتی و عوامل خارجی تمایز قائل شده ایم تا علاوه بر شناسایی سیاستهای موثر بر پس انداز خصوصی به عنوان یکی از شقوق پس اندازملی، رفتار کوتاه مدت و بلندمدت پس انداز بخش خصوصی در اقتصاد ایران را نیز در دوره مذکور توصیف کنیم. با توجه به مباحث نظری و تجربی، آثار عواملی مانند درآمد قابل تصرف، هزینه های تامین اجتماعی، نرخ بیکاری، میانگین وزنی سود سپرده های بلندمدت، نرخ تورم، ضریب جینی، رابطه مبادله، نسبت ارزش مبادلات سهام به تولید ناخالص داخلی بدون احتساب درآمدهای نفتی و متغیرمجازی برای سالهای پس از پایان جنگ بررسی شد و در نهایت، پس از حذف تعدادی از متغیرها که به لحاظ آماری بی معنی شده بودند، وجود آثار مثبت افزایش درآمد قابل تصرف بخش خصوصی، بهبود وضعیت توزیع درآمد و توسعه یافتگی هر چه بیشتر بازارهای مالی واثر منفی افزایش هزینه های تامین اجتماعی بر پس انداز بخش خصوصی مورد تایید قرار گرفت. با حذف برخی از متغیرها مانند نرخ بهره باید با احتیاط برخورد کرد، زیرا، شاید حذف این متغیر به دلیل وجود رابطه همخطی یا عدم دسترسی به یک جایگزین مناسب برای بهره در وضعیت کنترل اعتبارات بوده باشد. همچنین، هرچند که وجود رابطه ای منفی بین هزینه های تامین اجتماعی و پس انداز بخش خصوصی تایید شد، اما نمی توان آثار رفاهی تامین اجتماعی را نادیده گرفت و باید برای قضاوت درست تر و تصمیم گیری صحیح تر به برایند آثار رفاهی تامین اجتماعی و افزایش پس انداز بخش خصوصی توجه کنیم. بهبود وضعیت توزیع درآمد نیز که موجب بهبود پس انداز بخش خصوصی می شود، مستلزم تغییرات اساسی است که می تواند در راستای برنامه های بلندمدت موردنظر قرار گیرد. در نهایت، به تایید این فرضیه می رسیم که بهترین و مطمئن ترین راه برای افزایش پس انداز بخش خصوصی، بهبود وضعیت بازارهای مالی است که هم پس اندازها را بیشتر و راحت تر به خود جذب می کند وهم امکان سرمایه گذاری را افزایش می دهد.
کلیدواژگان: پس انداز بخش خصوصی، درآمد قابل تصرف، هزینه های تامین اجتماعی، ضریب جینی، ارزش معاملات سهام، توزیع درآمد، توسعه بازارهای مالی -
صفحه 147
موتور رشد و توسعه اقتصادی سرمایه تلقی می شود، لیکن کشورهای در حال توسعه معمولا با کمبود سرمایه مواجه بوده اند. در گذشته ای نه چندان دور این کشورها برای جبران کمبود سرمایه از استقراض خارجی استفاده می نمودند ولی به دلیل بحرانهای ناشی از بازپرداخت آن، بسیاری از آنها دچار مشکل شدند. لذا، سعی نمودند از سرمایه گذاری مستقیم خارجی به جای استقراض خارجی جهت جبران کمبود سرمایه و ابزاری برای رسیدن به هدف رشد اقتصادی استفاده نمایند. در این تحقیق سعی شده است تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
نتایج نشان می دهد که تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورهای موردنظر که شامل اندونزی، مالزی، ونزوئلا، عربستان و ایران است مثبت بوده است. از طرفی، تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد تحت تاثیر سرمایه انسانی قرار دارد. همچنین، نتایج نشان می دهد که تاثیر سرمایه گذاری ناخالص داخلی بر رشد اقتصادی نیز تحت تاثیر سرمایه انسانی قرار دارد.کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، رشد اقتصادی، سرمایه انسانی، میزان باز بودن اقتصاد، کشورهای صادر کننده نفت -
صفحه 165هدف از ارایه این مقاله معرفی مدلهای پویای تعمیم یافته بیزی برای داده های گسسته است. تحلیل داده ها درحالت خط و غیرپویا سالهاست که از سوی آمارشناسان مختلف برای بررسی اثر پذیری یک یا چند عامل کمکی بر روی متغیر پاسخ، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. از سالهای 1970به بعد برای وقتی که متغیر پاسخ (yt) و پارامتر (bt) به صورت گسترده در زمان در حال تغییر باشند، مدلهای پویا برای حالتهای ساده خطی و یک پارامتری مورد ارزیابی قرار گرفته است. در سالهای اخیر نیز برای حالت خطی تعمیم یافته (غیرخطی) یک پارامتری نیز مدلهایی ارایه گردید. اما برای حالت خطی تعمیم یافته و چند پارامتری و آن هم برای وقتی که متغیر پاسخ از نوع گسسته باشد، موضوعی است که قرار است در این مقاله به آن پرداخته شود. پس از ارایه مبانی نظری ساخته شده در این مقاله، به عنوان کاربردی از آن، مساله بیکاری در کشور و عواملی که به صورت پویا بر روی پارامترهای متغیر پاسخ تاثیرگذار است، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد و سرانجام، بین این روش و روش های دیگر مدل سازی بیزی، مقایسه ای علمی انجام خواهد گرفت.
کلیدواژگان: مدل پویا، توزیعهای چند پارامتری نمایی، صافی کالمن، وارون تعمیم یافته، فاکتور بیز -
صفحه 193مفهوم سرمایه انسانی را در اوایل دهه 1960 شولتز و دنیسون معرفی کردند و از آن زمان بررسی نقش آن در پدیده های مختلف اقتصاد مورد توجه نظریه پردازان علم اقتصاد قرار گرفته است. آموزش، تجربه و سلامت سه بعد اصلی سرمایه انسانی را تشکیل می دهند که نقش آموزش در آن قابل توجه است. جنبه آموزشی سرمایه انسانی را برخوداری آموزشی می نامند. در این پژوهش ضمن معرفی و بیان نقاط ضعف و قوت شاخصهای متعددی که تاکنون برای برخورداری آموزشی معرفی شده اند، چنین استدلال می شود که شاخص متوسط سالهای تحصیل، خصوصیات مطلوبی را برای بیان برخورداری آموزشی داراست، از این رو، ضمن تشریح روش مقطعی باور در محاسبه متوسط سالهای تحصیل، با اعمال تعدیلات لازم در روش وی برای سازگاری با ویژگی های منحصر به فرد سیستم آموزشی ایران و همچنین، داده های آموزشی موبوط، الگویی برای محاسبه سری زمانی این شاخص در ایران تدوین می شود و متوسط سالهای تحصیل جمعیت 15ساله و بالاتر را در طی دوره 1340-1380 محاسبه می کنیم. شاخص مزبور برای دو جنس زن و مرد و همچنین، چهار مقطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی، متوسطه و دانشگاه محاسبه شده است.
کلیدواژگان: سرمایه انسانی، آموزش، برخورداری آموزشی، متوسط سالهای تحصیل -
صفحه 221هدف اصلی این مقاله بررسی رفتار شاخص قیمت موادغذایی و عوامل موثر بر آن در چارچوب اقتصاد کلان در ایران در فاصله سالهای 1338-1379 است. برای این منظور، از یک الگوی تقلیل یافته که در آن عوامل موثر بر قیمت مواد غذایی هم از بعد عرضه و هم از بعد تقاضا در نظر گرفته شده، استفاده گردیده است. متغیرها همچنین، در بردارنده اثرات سیاستهای کلان پولی، مالی، ارزی و تجاری بر شاخص قیمت مواد غذایی است. روش (ARDL) به منظور تخمین الگو مورد استفاده قرار گرفته است. روش مذکور این امکان را فراهم می سازد که علاوه بر شناخت رفتار بلندمدت تغییرات قیمت موادغذایی و چگونگی تعدیل آن از کوتاه مدت به بلندمدت، در چارچوب یک مدل تصحیح خطا نیز مورد بررسی قرارگیرد.
نتایج برآورد الگو نشان می دهد که در بلندمدت شاخص قیمت موادغذایی با نرخ واقعی ارز و حجم نقدینگی رابطه مثبت و با درجه باز بودن اقتصاد دارای یک رابطه عکس است. اما در مورد چگونگی تاثیر متغیر شاخص تولید سرانه داخلی مواد غذایی و درآمد سرانه واقعی بر شاخص قیمت مواد غذایی، نمی توان با قاطعیت اظهارنظر کرد. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا نیز مشابه با الگوی بلندمدت است، با این تفاوت که رابطه تغییرات تولید سرانه داخلی موادغذایی و شاخص موادغذایی در کوتاه مدت معکوس است. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا همچنین نشان دهنده سرعت تعدیل نسبتا زیاد به سمت تعادل بلندمدت استکلیدواژگان: شاخص قیمت مواد غذایی، سیاستهای پولی، ارزی تجاری، بخش کشاورزی، الگوی خود توضیح با وقفه های توزیع شده (ARDL) -
فهرست پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشجویان رشته های مختلف دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائیصفحه 237
-
Page 1The main goal of this paper is to examine an appropriate exchange rate regime in Iran. Most of the studies in Iranian economy have suggested a flexible exchange rate regime with a coordination between monetary and exchange rate policies. In this paper, we test the hypothesis that the managed exchange rate regime is the most appropriate regime for Iran using the Mundell-Fleming Model, and 3SLS method for the period 1974-2001. The estimated macro-econometrics model has been used to simulate the reaction of five exchange rate regimes to oil shocks. The results reveal that the managed exchange rates in terms of trade balance and purchasing power parity are expected to yield a more stable prices and non-oil GDP growth rates. In contrast, a quasi-floating exchange rate regime, in which the exchange rate is determined by the percentage of trade balance deviations, will result in the worst kind of volitility in non-oil GDP and inflation rates at the time of oil shocks.
-
Page 39A large number of regional studies are now using data empirically on different dimensions of location (contiguity, distance), which are particularly concerned with the concept of "space". This concept explains basically the interaction between human being and environment. It is, therefore, important to measure its effects on various socio-economic and regional indicators such as growth and local employment. Failure to consider the concept of "space" in the relevant empirical studies can generate biased results in estimation and prediction. The objective of the present paper is first to study the conceptual issues and different views of "space", and then to explore its impact on data that have locational aspects. The paper will particularly focus on measuring spatial effects and different quantitative techniques used in spatial econometric models.
-
Page 69In this paper, attention is made to study the foundations, patterns, assumptions, logics and hypothesis of macro-economic studies. Also, we try to search the causes of delay in the emergence of macro-economics in relation to micro-economics. Then we shall discuss the Keynesian revolution and analyze the frameworks of macro functional equations. The main emphasis would be on the conditions and assumptions of Keynesian, post-Keynesian, Hicks-Hansen and Friedman theories. We shall also discuss the rational expectations theories and the cause and effect relationship of different conditions in the framework of macro-economic theories. The purpose of this paper is to highlight the importance of subjects, positions and notions of macroeconomics for the researchers and students.
-
Page 95The main focus of this article is to estimate production and household income multipliers for seven sectors of the economy using the four Iranian Social Accounting Matrices(1970, 1973, 1996 and 2000). The results show that the impact of policies of sectoral expansions generate hosehold income inequalities and is expected to continue in the future. However, it is observed that agriculture and agro-based industries do have positive impact on the development of the economy, but fail to guarantee the urban-rural hosehold income equalities which seems to be an unavoidable phenomenon for the Iranian economy. The results are based on current prices and therefore, the estimation of social accounting matrices in constant prices would better portray the structure of the economy.
-
Page 119
In this research, we test for the factors that determine private saving in the Iranian economy during 1968-2001 using auto regressive distributed lag model (ARDL). In this model, we examine the effects of factors such as disposable income, social security costs, unemployment rate, long term interest rate, inflation, Gini coefficient, ratio of the value of stocks exchanges to the terms of trade GDP, and a dummy variable for the post-war years. The results show positive effects of income, improvement of income distribution, and more developed financial markets, and negative effect of social security costs on the saving of private sector. Our results also indicate that the best and the most secured way to increase private saving is to improve financial markets performance that leads to a better absurbtion of saving and to an increases in investment possibility.
-
Page 147
Capital is considered to be the engine of economic growth and development. Developing countries, however, are short of this pivotal factor of economic well beings. Until not too long ago these countries used to resort to borrowings from abroad to furnish this shortage. But in recent years, the developing countries have faced mounting foreign debts on one hand, and their inability to payoff these debts on the other hand. They are gradually being attracted to foreign investments. In this article, the impact of FDI on economic growth has been studied. The results indicate that FDI has a positive impact on the economic growth of the five countries under study (Indonesia, Malaysia, Venezuela, Saudi Arabia and Iran). Moreover, the degree of this impact is influenced by the quality of the human capital of each country. This fact holds not only for FDI but also for domestic investments as well.
-
Page 165The purpose of this paper is to introduce the Baysian generalized dynamic models of non-parametric data. Following a Generalized Dynamic Bayesian statistical inference Paradigm, in this paper, we provide a new approach for multiparameters logistic regression when we have a nonlinear model between and. In this approach Response Variable and the coefficients of the model are depended of time t. The proposed procedure is illustrated by applying a data set for unemployment in Iran, which has previously been analyzed by various authors.
-
Page 193In the early years of 1960s, Schultz and Denison introduced the concept of human capital. Since then economists have analyzed the role of human capital on various economic variables. Education, experiment, and health are three main dimensions of human capital among which education is considered as the most important one. The educational dimension of human capital is known as educational attainment. In this paper, after introducing different indexes, which have been used for educational attainment, we argue that average years of schooling is the most important index of educational attainment. By reviewing Barro’s method for calculating average years of schooling, and implementing essential changes needed for consistency with the Iranian educational system and the data, we develope a method for calculating the average years of schooling in Iran. We calculate average years of schooling of men and women, and also for four educational levels (elementary, guidance, secondary and higher education) for the period 1961 to 2001.
-
Page 221The purpose of this paper is to study the impact of macroeconomic variables on food price index in the Iranian economy for the period 1959-2000. An auto-regressive distributed lag (ARDL) model is used for this purpose. The results indicate that monetary expansion and the depreciation of real exchange rate have a positive impact on food price index but an increase in the degree of openness of the economy will reduce food prices with no determinate relationship between food price index and food production and per capital income in the long run. Except for the relationship between food production and food price index which is negative in the short run, the results are similar to that of the long run. The error correction model is indicative of a relatively rapid adjustment of short run disequilibrium towards the long run equilibrium.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.