فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 29، بهار 1384)

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کتاب های مرجع تخصصی فارسی و لاتین کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد، به روش پیمایشی و با استفاده از شیوه کتابسنجی انجام شد. برای انجام این پژوهش سیاهه های وارسی از منابع مرجع تخصصی فارسی و لاتین کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد به تفکیک دانشکده ها تهیه شدند. سپس سیاهه مراجع تخصصی فارسی با پایگاه «کتیبه» و «کتابشناسی ملی ایران»، و سیاهه مراجع تخصصی لاتین با راهنمای «والفورد» و سایت «آمازون» مقایسه شدند. نتایج نشان داد: 91 درصد منابع مرجع تخصصی فارسی و 23/85 درصد منابع مرجع تخصصی لاتین موجود در کتابخانه ها روزآمد هستند، میزان جامعیت کتابخانه های این دانشگاه نسبت به بازار نشر 61 درصد می باشد و 30درصد از منابع مرجع تخصصی لاتین این کتابخانه ها در راهنمای «والفورد» معرفی شده اند.
همچنین، از نظر موضوعی بین منابع مرجع تخصصی فارسی انتشاریافته در ایران و منابع مرجع تخصصی فارسی موجود در کتابخانه ها و حوزه های موضوعی مورد توجه این دانشگاه تعادل نسبی وجود دارد.

این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده و هدف اصلی آن تعیین وضعیت کم‍ی تولید اطلاعات علمی در دانشگاه فردوسی مشهد است. برای آزمون فرضیه ها از آزمون یومان ویتنی، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون کروسکال- والیس و نشانه ویلکاکسون استفاده شد و نتایج زیر به دست آمد:1) بین تولیدات علمی- پژوهشی اعضای دارای مدرک دکترا و اعضای دارای مدرک کارشناسی ارشد تفاوت معنادار وجود دارد. 2) بین تولیدات علمی- پژوهشی اعضای تدریس کننده در دوره های تحصیلات تکمیلی و اعضای غیرتدریس کننده در دوره های تحصیلات تکمیلی، تفاوت معنادار وجود دارد. 3) بین سال های اشتغال در دانشگاه و تولیدات علمی- پژوهشی اعضای هیئت عملی رابطه معنادار وجود دارد. 4) بین درجه آشنایی اعضای هیئت علمی با زبان انگلیسی و تولیدات علمی- پژوهشی آن ها، رابطه معنادار وجود دارد. 5) بین تولیدات علمی- پژوهشی اعضای استفاده کننده از فرصت های مطالعاتی و اعضای استفاده نکننده از این فرصت ها، تفاوت معنادار وجود دارد. 6) بین تولیدات علمی- پژوهشی اعضای هیئت علمی در چهار حوزه علوم، کشاورزی، مهندسی و علوم انسانی تفاوت معنادار وجود دارد. 7) بین تولیدات تالیفی و ترجمه ای اعضای هیئت علمی در چهار حوزه موردنظر، تفاوت معنادار وجود دارد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان رضایت استفاده کنندگان از مجموعه کتابخانه های عمومی استان اردبیل براساس متغیرهایی از قبیل شهر، شغل، مدرک تحصیلی، جنسیت، سن و غیره انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه افراد دارای کارت عضویت از کتابخانه های عمومی استان اردبیل در سال 1382 با برآورد تقریبی 9421 نفر بوده است. پژوهش نشان داد که میزان رضایت از منابع کتابخانه ها در برخی از شهرهای استان از جمله مشگین شهر، گرمی، نیر و خلخال پایین تر از حد متوسط استانی است. همچنین در دارندگان مدرک تحصیلی بالاتر از فوق دیپلم، میزان رضایت نسبتا پایین است. کارمندان دارای بیشترین و دانشجویان دارای کمترین میزان رضایت هستند. در بین گروه های مختلف تحصیلی، گروه تحصیلی راهنمایی دارای بیشترین و گروه های با سطوح تحصیلی لیسانس و بالاتر دارای کمترین میزان رضایت هستند. در بیشتر موارد تفاوت معناداری بین میزان رضایت گروه های مختلف مشاهده نشد.

هدف، بررسی وضعیت کتابخانه های اقماری آستان قدس در مقایسه با استانداردهای کم‍ی دیانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش 14 کتابخانه اقماری آستان قدس است و اطلاعات از طریق پرسشنامه گردآوری شده. پرسش های اساسی این پژوهش در خصوص هفت مورد (وضع موجود در کتابخانه ها، نقاط قوت و ضعف، توسعه عوامل، برنامه ریزی کوتاه مدت و بلندمدت عوامل، رده بندی نه معیار کتابخانه ها، نمونه گیری از نظرات مراجعان، و مقایسه نظرات به منظور مشخص شدن جهت حرکت) تنظیم گردیده است.
نتایج به دست آمده از آزمون t نشان می دهند که کتابخانه های اقماری آستان قدس رضوی با معیارهای دیانی، در هشت مورد در سطح کتابخانه های درجه 3 قرار گرفته اند و تنها در یک مورد معیار شماره 2 (مساحت کل) دچار کمبود می باشند.

این مطالعه با استفاده از نرم افزار «سروکوال» و با هدف بررسی کیفیت خدمات انجام شده در کتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان در سه ماهه اول سال 83 از دیدگاه کاربران انجام شد و نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد «سروکوال» نتوانسته اند انتظاراتی را که مراجعه کنندگان دارند برآورده کنند؛ اما در ابعاد فیزیکی و محیط، خدمات کیفی قابل قبولی داشته اند. مؤلفه های «مسئولیت پذیری» و «ضمانت و تضمین» به ترتیب پرمسئله دارترین مؤلفه های کیفی خدمات بودند. مشکلات کاربران در هنگام استفاده از کتابخانه و ترتیب اولویت مسائل آن ها نیز مشخص شد.

مقاله حاضر گزارشی است از طرح ایجاد پایگاه مستند موضوعی فارسی در کتابخانه مرکزی و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد که دربرگیرنده موضوع های کلیه کتاب های فهرست شده کتابخانه های این دانشگاه می باشد.
فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی با خدمت سی ساله به بازنگری، اصلاح و تکمیل نیاز دارد. گزینش و ساخت موضوعات جدید، تطبیق آن ها با یافته های قبلی، روزآمدسازی واژه ها، بررسی همخوانی آن ها با موضوع های کتابخانه کنگره آمریکا و کتابخانه ملی ایران با درنظرگرفتن اقتضای فرهنگی و زبانی، مراحل کار را دربر می گرفت. ویراستاری و تکمیل فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی کتابخانه که با همکاری یک گروه کاری منتخب، با دقت و با صرف ساعت ها وقت انجام گرفت دسترسی به یک پایگاه مستند موضوعی مطمئن و مستند را در سیستم شبکه ای کتابخانه ممکن ساخت.

ایجاد و گسترش فناوری های نوین اطلاعاتی باعث بازنگری کتابداران در تعاریف مربوط به خدمات مرجع شده است. روش های نوین مبتنی بر فناوری های نوین، قالب سنتی ارائه خدمات مرجع را تغییر داده است. هدف از تهیه این رهنمودها ترویج بهترین شیوه های اجرایی مرجع دیجیتالی بر یک مبنای بین المللی است. به کمک این رهنمودها، کتابداران می توانند با کمک گرفتن از خدمات متنوع سنی برای ایجاد استانداردهای مشترک در مرجع دیجیتالی اقدام نمایند.