فهرست مطالب

گلستان هنر - پیاپی 1 (بهار 1384)

فصلنامه گلستان هنر
پیاپی 1 (بهار 1384)

  • 134 صفحه، بهای روی جلد: 25,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/04/25
  • تعداد عناوین: 15
|
  • مهرداد قیومی بیدهندی صفحه 5
  • نازنین شهیدی صفحه 8
    بررسی وضع فعلی تاریخ هنر ایران و تاریخ هنر در ایران خود پژوهشی بزرگ است که باید آن را در زمرة برنامه های بنیادی این حوزه قرار داد. اما تا انجام یافتن چنین پژوهشی و به دست آمدن نتایج آن، می توان به گمانه زدن در این حوزه پرداخت و تصویری اجمالی از آن به دست آورد. یکی از این گمانه ها پرس وجو از اهل نظر است. با این تدبیر، هم اهل نظر رای خود را دربارة موضوع می گویند و حاصل سالها اندیشه و کار خود را در اختیار دیگران می گذارند و هم خود ایشان بخشی از موضوع پژوهش اند؛ زیرا این چنین، عیان می کنند که چگونه و به چه می اندیشند. شاید با چنین تدبیرهایی، فی الجمله چراغی برای ادامة راه فراهم آید...
  • صفحه 36
    لازمة تحقیق در «تاریخ هنر ایران» معلوم کردن معنای «ایران» است. آنچه را «هنر ایرانی» یا «هنر ایران» می خوانندش، و ظاهرا محصول قومی به نام ایرانی یا زادة سرزمینی به نام ایران است، آن گاه می توان مطالعه کرد که معنای ایرانی و ایران و وجود تاریخی آنها معلوم باشد. آیا مفهومی به نام ایرانی نیز، مانند برخی ملیتها، امری مدرن و زادة تقسیمات دوران جدید و ملتهای برساخته در دل مرزهای سیاسی امروزی است که آن را به تاریخ فرافکنی می کنیم؟ آیا در روزگار طولانی پاره پاره شدن این سرزمین در ذیل سلسله های گوناگون، اهالی آن که تابع حکومتهای مختلف بودند، باز خود را ایرانی می شمردند...
  • محمدرضا رحیم زاده صفحه 55
    در علوم نظری، که تاریخ و تاریخ هنر نمونه های بارز آنهاست، شناخت واژگان و اصطلاحهای بنیادی، و نیز اصطلاحهای رایج، اهمیت بسیاری دارد. این اهمیت بدان پایه است که گاه می توان همة تحولهای پدیدآمده در حوزه ای از دانش بشری را از راه شرح دلالتهای یک واژه، به خوبی نشان داد و روشن کرد. از این رو، پرداختن به این موضوع در دستور کار گلستان هنر قرار گرفته است تا از این راه، امکانی برای بازاندیشی در کانونهای اصلی توجه تاریخ هنر، پیوسته و بیش از پیش، فراهم آید. از سوی دیگر، بازاندیشی در واژگان تاریخ هنر می تواند کمکی باشد به مقایسة تطبیقی مفهومهای مؤثر بر جریانهای تاریخی تاریخ نگاری هنر در سنتهای فکری شرق و غرب. نخستین قسمت از این مجموعه مقالات به مقدمة نظری موضوع و نشان دادن ضرورت و دامنة این سخن اختصاص دارد...
  • دییتریچ گرهارد ترجمه: بیتا پوروش صفحه 60
    تاریخ به خودی خود پیوسته و فاقد اجزاست؛ ذهن ما برای شناسایی تاریخ، آن را به دوره هایی تقطیع می کند. دوره بندی عموما بر سه نوع است: گاه شمارانه، تکاملی، ماهوی. دوره بندی تاریخ در نزد متالهان بنیادی دینی و کی هان شناسانه داشت. دوره بندی غیردینی تاریخ، با اندک سابقه ای در روم باستان، از زمان رنسانس آغاز شد و اصطلاح «دوره» یا «سده»، به معنای امروزی اش، سابقه ای کهن تر از قرن هجدهم ندارد. بنا بر این، بخش کردن تاریخ به سده ها از محصولات متاخر دانش «مدرن» است...
  • پل آلن جانسون ترجمه: حمیدرضا خوئی صفحه 69
    این مقاله ترجمة بخشی از مقدمة کتاب Theory of Architecture ― Concepts, Themes & Practices اثر Paul-Alan Johnson است. این مقدمه خود فصل نظری مفصلی است که در آن، مباحث پایه ای نظری معماری مطرح می شود. در این مقدمه، جانسون طی هشت گفتار، تحت عناوین «نظریه در هر رشته ای چیست؟»؛ «جایگاه نظریة معماری در عالم نظریه پردازی»؛ «اصول عملی نظریة معماری»؛ «تلقی تازه از نظریة معماری به مثابة کلام نظری»؛ «سه موضع نظری در معماری»؛ «مفاهیم رایج در نظریة معماری»؛ «نظریه، به منزلة عامل مخل اقتدار و سنت»؛ و «نسبت تاریخ با نظریه»؛ چارچوب نظری کتاب خود را عیان می سازد. لذا این مقدمه کلید فهم کتاب است...
  • نادیه ایمانی صفحه 74
    سالهاست که وجود «معماری اسلامی» به منزلة یکی از اقسام مهم معماری در تاریخ معماری جهان به رسمیت شناخته شده است. اما مقصود از «معماری اسلامی» چیست و استفاده از این اصطلاح در تاریخ معماری ناظر به چه نسبتی میان معماری و اسلام است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، آثار برجستة تاریخ عمومی معماری و نیز تاریخ نامه های خاص هنر و معماری اسلامی بررسی می شود. با این بررسی، روشن می شود که اساسا سنت تاریخ نویسی معماری شرق در مغرب زمین بر دو مبنای شرق شناسی و تاریخیگری متکی است...
  • رضا نوری شادمهانی صفحه 81
    در نسخه ای از ظفرنامه تیموری شرف الدین علی یزدی، که در اوخر قرن نهم هجری کتابت شده، نگاره ای دربارة ساختن مسجد جامع سمرقند هست که به ظن قوی اثر کمال الدین بهزاد است. در این مقاله، می کوشیم با مقایسة مشخصات مسجدی که در نگاره تصویر شده با شواهدی دیگر دربارة این مسجد یعنی بقایای این مسجد، گزارش حفاری های باستان شناسی و گزارشی که در متن ظفرنامه آمده میزان تقید بهزاد به واقعیت این مسجد و سایر عوامل مؤثر در شکل گیری این نگاره را بررسی کنیم...
  • مهدی حسینی صفحه 93
    سدة نهم هجری از لحاظ بیان هنری دوران پربرکتی در تاریخ فرهنگی ایران است که در کمتر دوره ای شاهد تنوع و گستردگی ای هم سنگ آنیم. حمایتهای شاهرخ و بایسنقرمیرزا و سلطان حسین بایقرا و وجود اندیشمندانی چون امیرعلی شیر نوایی، خواجه احرار، عبدالرحمان جامی و نیز رفاه اقتصادی و امنیت سیاسی موجب شد ادب و هنر (به ویژه کتابت) به درجه ای از رشد و استعلا رسد که برای چندین سده، حتی تا کنون، افق بی کرانی برای شیفتگان فرهنگ باشد. حضور هنرمندان بسیاری در زمینة نگارگری، خوشنویسی، آرایش کتاب و کیفیت آثاری که این نخبگان بنا نهادند و از خود به جا گذاشتند، تلالؤ ویژه ای در فرهنگ جهانی دارد...
  • یعقوب آژند صفحه 101
    دربارة نظام الدین سلطان محمد تبریزی، نقاش و تصویرپرداز نامدار دورة صفوی، در «دیباچة» دوست محمد گواشانی و جواهر الاخبار بوداق منشی قزوینی، مناقب هنروران مصطفی عالی افندی، گلستان هنر قاضی احمد قمی و تاریخ عالم آرای عباسی اسکندربیک منشی اطلاعاتی مختصر و موجز آمده است؛ به طوری که بازسازی زندگی نامه ای گویا و رسا از او دشوار می نماید. در این مقاله، با مراجعه به منابع یادشده و نیز تحقیقات جدید دربارة نگارگری این دوره و شناسایی آثار او، تلاش شده است تا کارستان هنری وی بازسازی شود...
  • محسن جاوری صفحه 113
    پل خواجو، از زیباترین پلهای تاریخی ایران، همواره از جهات مختلف مورد توجه محققان و مورخان معماری بوده؛ اما پژوهشهای محققان و مورخان کمتر بر کاوشهای باستان شناسی اتکا داشته است. در زمستان سال 1382، به منظور شناسایی وضع پل در دورة صفوی و همچنین تشخیص علت نفوذ رطوبت به بخش شمالی پل، کاوشی در آن صورت گرفت که به نتایجی تازه دربارة برخی از وجوه کمتر شناختة این پل منجر شد. در مقالة حاضر، بر اساس کاوشهای اخیر در این پل، به بیان برخی از این وجوه می پردازیم...
  • بابک خضرایی صفحه 118
    فارابی در بخشهای پایانی اثر ارجمند خود، کتاب موسیقی کبیر، به بحث دربارة شیوه های همراه کردن نغمه ها با حروف (پیوند موسیقی و کلام) پرداخته است. این مطلب آنجا اهمیت ویژه می یابد که دریابیم در کمتر رسالة موسیقی کهن ایران و جهان اسلام می توان چنین مبحثی را جستجو کرد. شیوة علمی فارابی برای بیان مطلب بسیار شایستة توجه است. او بعد از ویژگی هایی که برای اصوات انسانی برمی شمارد، به بحث دربارة بنیادی ترین مفاهیم، یعنی نامصوتها (صامتها) و مصوتها می پردازد؛ و سپس به ارکان ایقاعی و شیوه های پیوند موسیقی و کلام اشاره می کند. در این مقاله، کوشش بر این است که مطالب فارابی به همین ترتیب بیان شود...
  • بررسی کتاب / در جستجوی بهشت، هنره ای ایران در دوره صفویان
    بیتا پوروش صفحه 121
  • بررسی کتاب / انگیزه آفرینندگی در سیر تاریخی هنره ا
    شهروز یوسفیان صفحه 128
  • خلاصه انگلیسی
    صفحه 134