فهرست مطالب

حقوق اساسی - پیاپی 4 (پاییز و زمستان 1384)

نشریه حقوق اساسی
پیاپی 4 (پاییز و زمستان 1384)

  • 363 صفحه، بهای روی جلد: 35,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/06/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محسن خلیلی* صفحات 7-50
    بسیاری از مقالاتی که در رابطه با جناحهای مختلف جمهوری اسلامی و حاکمیت و بالاخص انتصاب محمود احمدی نژاد بعنوان رییس جمهوری اسلامی در رسانه های مختلف منتشر و یا بیان شده است ، نشان از عدم درک درست از قدرت ، حاکمیت و نیز ساختار جمهوری اسلامی و جناحهای آن  دارد.در هر جامعه ای متخصصان متعددی هستند که هر گروه در رشته ای خاص صاحب نظرند. ولی فقیه نیز باید مشاورانی از متخصصان مختلف داشته باشد تا آنها در مسایل متفاوت اظهار نظر کنند و نظر مشورتی خود را به ایشان انتقال دهند در نهایت ولی فقیه با توجه به مشورتهایی که انجام می دهد تصمیم می گیرد و سخن نهایی را اعلام می کند.
    کلیدواژگان: مجمع تشخیص مصلحت نظام، قوه مجریه، حاکمیت
  • مهدی هداوند* صفحات 51-86

    «حکمرانی خوب» اصطلاحی است که در سالهای اخیر به صورتی فزاینده در ادبیات توسعه، حقوق بشر، دموکراسی، حقوق عمومی، حقوق شرکتها و  مدیریت دولتی و همچنین اسناد بین المللی به کار برده می شود. مقاله حاضر سعی دارد به اجمال مفهوم این اصطلاح و زمینه های پدیدآمدن و گسترش آن را روشن کند. در این مقاله ابتدا مفهوم حکمرانی و سپس مسئله پدیداری دولت مدرن، ویژگیهای آن و نقش دولت در اقتصاد از منظر مکاتب و گرایشهای مختلف بررسی خواهد شد تا تلاش صاحبنظران برای باز تعریف جایگاه دولت در جامعه ترسیم گردد. آن گاه مفهوم حکمرانی خوب در ادبیات توسعه ردیابی می شود و عناصر تشکیل دهنده آن بیان می گردد.در انتها رابطه این مفهوم با حقوق بشر به عنوان معیار ماهوی حکمرانی خوب به اختصار بیان می گردد. با توجه به فقدان اتفاق نظر در تعاریف، مختصات، اهداف و آثار حکمرانی خوب میان صاحبنظران و نهادهای بین المللی، علی رغم وجود برخی مشترکات اساسی، هدف این نوشتار صرفا برداشتن گامی کوچک برای شروع تحقیقات بعدی خواهد بود و مدعی جامعیت یا تبیین دقیق همه ابعاد و مفاهیم حکمرانی خوب نمی باشد.

    کلیدواژگان: حکمرانی خوب، حقوق بشر، اسناد بین المللی
  • محسن حسنوند* صفحات 88-116

    دستورگرایی مبتنی بر سه اصل است : تفکیک قوا، حقوق فردی و حکومت منتخب مردم و همانطوری که می دانیم، امروزه حقوق فردی، محور اصلی قرار گرفته است.. در این مقاله نویسنده با تحلیل نظریه تفکیک قوا و سیر تحول آن، رابطه آن را با حقوق فردی و حکومت قانون بررسی کرده است. در ادامه به تفکیک قوا در جمهوری مدرن و نمونه بارز آن یعنی ایالات متحده آمریکا پرداخته و دغدغه ها و راهکارهای انقلابیون آمریکا در نحوه به اجرا گذاردن نظام تفکیک قوا در دموکراسی نماینده سالار و چگونگی تضمین قوا را بررسی کرده است.تعریف دقیق و تعیین حدود حقوق فردی و نظام تفکیک قوا در قوانین اساسی و منشورهای حقوق، به هیچ وجه تضمین کننده اجرای آنها نیست، بلکه ضمانت اجرایی واقعی عبارتست از ابتنای تکنیکهای تفکیک قوا و حقوق فردی بر زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی و حساسیت و مشارکت توده مردم در اجرای ترتیبات اتخاذ شده. نویسنده در پایان نتیجه می گیرد که هدف دستورگرایی برانگیختن قانونگذاری براساس منافع عمومی و مسوولیت حکومت در برابر شهروندان و همچنین برانگیختن مردم برای برعهده گرفتن تعهدات سنگین اجتماعی و مشارکت همه جانبه در امور عمومی است.

    کلیدواژگان: تفکیک قوا، حقوق فردی، جمهوری، کنترل قانون اساسی
  • رضا شکوهی زاده* صفحات 117-142

    کامل قانون جامعه اروپایی در طول زمان و فرسایش تدریجی حاکمیت کشورهای عضو به نفع جامعه و اتحادیه اروپا توجه دایم به آخرین تغییرات و اثرات آنها بر قوانین فعلی   اعم از قوانین جامعه اروپایی، قوانین ملی یا قوانین بین المللی را الزامی میکند. این یک عرصه پیچیده است و تعیین و تطبیق ظرفیتهای مختلف اتحادیه، جامعه و اعضا همیشه آسان نیست. یک نقطه مرجع، جدا از خود قوانین، رویه قضایی دیوان دادگستری است که سهم عمدهای در این حوزه دارد. این نه تنها محتوای آزادی جابجایی وپادمان رویهای مربوط به جامعهو کشورهای عضو را بیان میدارد؛ بلکه به شکلی تدریجی مفهوم "شهروند اتحادیه" را تبیین می کند؛ که یک شان خاص مربوط به اتباع جامعه اروپایی است.

    کلیدواژگان: قانون اساسی اتحادیه اروپا، حقوق شهروندی، حقوق عمومی
  • جواد کارگزاری* صفحات 143-158
    موضوع این مقاله بررسی حقوق قابل حمایت بوسیله آیین های پژوهش خواهی مبتنی بر قانون اساسی است. بخش اول پرسش هایی را درباره موضوع مورد حمایت بوسیله پژوهش خواهی مبتنی بر قانون اساسی طرح و سعی در پاسخ گفتن به آنها دارد: گستره حقوق مورد حمایت، چیستی حقوق مورد حمایت، چهارچوب بهره مندی از حقوق بنیادین، حقوق شکلی و پژوهش خواهی مبتنی بر قانون اساسی موضوع هایی هستند که در این بخش مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. بخش دوم تجربه اسپانیا در زمینه موضوع مورد حمایت بوسیله آیین پژوهش خواهی مبتنی بر قانون اساسی می پردازد. در این بخش موضوع های بیان شده در بخش اول بطور خاص در مورد اسپانیا پیگیری می شود.
    کلیدواژگان: قانون اساسی، حقوق بنیادین، شهروندان
  • سعیدرضا ابدی* صفحات 160-170

    با پیدایش انقلاب صنعتی، روند حیات اقتصادی بشر دچار تحولی اساسی گردیدو باپیشرفت صنعتی، نقش عامل نیروی انسانی به خصوص کارگران در چرخش فعالیت‏های صنعتی بیشاز پیش آشکار گردید. فقر شدید این قشر و وابستگی زندگی و معیشت آنان به کار وکارخانه، چه بسا موجب اعتصابات کارگری و تحمیل خسارت‏های جبران‏ ناپذیر به کارفرمایان می‏شد. از این رو، مصالح اقتصادی کار فرمایان و پیشرفت اقتصادی کشورهای مغرب زمین، کارفرمایان و دولت‏ها را به سویی هدایت نمود تا برخی از نیازهای ضروری کارگران را تامین، و امنیت لازم برای خطرات جانی یا مالی ناشی از کار را برای آنان تضمین کنند و در نتیجه بیمه‏ های اجتماعی شکل گرفت. از طرف دیگر کشورهای پیرو نظام سرمایه داری برای مقابله با پیشرفت کمونیسم، بیمه اجتماعی را تعمیم‏ بخشیده، آن را برای افراد جامعه پیش بینی نمودند. بیمه اجتماعی طیف وسیعی از افراد جامعه را که غالبا افراد شاغل و خانواده آنان است تحت پوشش قرار میدهد. هدف ازاین نوع بیمه حمایت از افراد جامعه در برابر مخاطرات طبیعی یا اجتماعی و اقتصادی است و به دلیل اثر گذاری آن بر سرنوشت کل جامعه و نیز اثر پذیری آن از شرایط و نوسانات جامعه، دولت نقش اصلی را در سیاست گذاری و نظارت و اجرای این بیمه به عهده دارد.

    کلیدواژگان: قانون تامین اجتماعی، شورای نگهبان، کارگران
|