نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 48، زمستان 1380)

در این بررسی که با هدف نمایان ساختن دیدگاه کتابداران درباره نقش فن آوری اطلاعات بر وضعیت شغلی آنان صورت گرفته, تاثیر عواملی چون نیاز به کسب مهارت های تخصصی و موضوع و آشنای با سخت افزار و... توسط کتابداران؛ نیاز به آموزش, برقراری شغلی؛ مسئولیت های شغلی؛ سادگی کار؛ جذابیت کار؛ سرعت؛ نظم و دقت در کارها؛ اوقات فراغت کتابداران؛ گذران بیشتر وقت با رایانه؛ خستگی ناشی از کار؛ نظارت مدیران؛ و ترجیح نظام های فن آوری جدید نسبت به نظام های دستی مورد سنجش قرار گرفته است.

هدف از این تحقیق بررسی رضایت استفاده کنندگان از پایگاه اطلاعاتی اریک موچود در کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز است. این پژوهش می کوشد به سئوالاتی در مورد جامعه استفاده کنندگان از پایگاه اطلاعاتی دیسک فشرده اریک, و اینکه این پایگاه پاسخ گوی کدام نیازهای اطلاعاتی است و میزان رضایت در میان کدام گروه از استفاده کنندگان بیشتر است پاسخ دهد. در این راستا, سئوالات دیگری نیز در زمینه رضایت بخش بودن روش درخواست اطلاعات, مرتبط بودن اطلاعات با نیازها, و اینکه کدام گروه از استفاده کنندگان از رضایت بیشتری برخوردارند مورد توجه قرار گرفته است.

هدف کتابخانه های دانشگاهی از گردآوری و سازماندهی منابع ارائه خدمات به مراجعه کننده است. یکی از عوامل مهم ارزیابی کتابخانه های دانشگاهی, میزان رضایت مراجعه کنندگان آنهاست. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان رضایت دانشجویان از خدمات کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 6 که شامل واحدهای آبادان, خرمشهر, امیدیه, اهواز, ایده, بهبهان, دزفول, رامهرمز, شوشتر, ماهشهر, مسجد سلیمان و تحصیلات تکمیلی واحد منطقه 6 است, انجام شده است.

مقاله حاظر, با رویکردی تاریخی و تحلیلی, به تشریح چالش های فراروی کتابداران در سازماندهی منابع دانش در عصر حاضر پرداخته است. در بخش اول مقاله, تلاش شده است تا جایگاه تاریخی فهرستنویسی و رده بندی در سازماندهی منابع دانش و رسالت همیشگی کتابداران در این زمینه و نیز حاصل تلاش های آنان که به صورت اصول, قواعد و استانداردهای فهرستنویسی تدوین شده است مورد بررسی قرار گیرد. بخش دوم مقاله به بحث زمینه ها و عوامل متعددی که محیط اطلاعاتی جدید را به وجود آورده و آن را نسبت به گذشته متفاوت ساخته است و نیز جایگاه سازماندهی می پردازد.

در مقاله حاضر ابتدا تعاریف, اهداف و سپس مزایای بالقوه کتابخانه های دیجیتالی بیان می شود, کنترل دستیابی به مواد به علت جنبه های اقتصادی و مشخص نبودن حد و مرزها مورد توجه قرار می گیرد, و عناصر و عملکردهایی که کاربران مجاز به انجام آنها هستند ذکر می شود. در ادامه خط مشی های مدیریت دستیابی به مواد و مشکلاتی که در اجرا به وجود می آید, شرح داده شده و در گام بعدی کنترل دستیابی در نظام ذخیره و توزیع اطلاعات و مسائل مطرح در آن بیان می شود که در دو مقوله نظام های مطمئن و بسته های ایمنی مورد بررسی قرار می گیرند.

در سال های اخیر رابطه میان فن آوری و بهره وری اطلاعات موضوع بحث و گفت و گو بوده است. تحقیقات تجربی در دهه 1980 و اوایل دهه 1990 نشان می دهد که بهبود بهره وری عموما با سرمایه گذاری در فن آوری اطلاعات ارتباط مهمی نداشته ولی اخیرا داده های جدیدی شناسائی و روش های نوینی به کار گرفته شده است. چندین پژوهشگر نتایج مهمی به دست آورده اند که فن آوری اطلاعات نه تنها با بهبود در بهره وری, بلکه با معیارهای واسطه ای, افزایش مشتری, و رشد اقتصادی نیز هماهنگی دارد و این امر پرسش های جدیدی را برانگیخته است.

به منظور ارائه کمک به کاربران در ایستگاه های کاری, کتابداران سیار در حوزه مرجع در حال تردد هستند. افزایش چشمگیر شمار منابع الکترونیکی وجود کتابدار مرجع سیار را به عنوان روشی کارآمد برای ارائه کمک به استفاده کنندگان در محل ضروری ساخته است. اگرچه بسیاری از کتابخانه ها کتابدار مرجع سیار را پیشنهاد می کنند, این کار مشکلاتی را به همراه دارد که به این شرح است: ورود به حریم شخصی کاربران؛ - بی میلی برخی کتابداران برای ارائه خدمات سیار؛ عدم تسلط بر سئوالات فنی اساسی, و جز آن.