فصلنامه پیک نور (علوم انسانی)
سال دوم شماره 4 (زمستان 1383)

اقتصاد دانان معمولا از دو نیروی عرضه و تقاضای بازار برای بررسی مسائل آموزشی اقتصاد استفاده می کنند. همان گونه که در بازار خرد هر کالای رقابتی یک منحنی عرضه با شیب صعودی و یک منحنی تقاضا با شیب نزولی تعادل را تعیین می کند، در بازار کلان کالاها و خدمات نهایی هم یک منحنی عرضه کل صعودی و یک منحنی تقاضای کل نزولی تعادل را تعین می کند. از طرف دیگر، در بازار کلان کالاها و خدمات نهایی اقتصاد دانان تاثیر ضربه های عرضه و تقاضا و به ویژه سیاستهای پولی و مالی را با استفاده از دو منحنی عرضه و تقاضای کل روی قیمتها و تولید بررسی می کنند...

بر اساس متون اقتصادی و تحقیقات، نرخ ازر، دست کم در کوتاه مدت، رابطه نزدیکی با صادرات دارد. آنچه تا کنون پژوهشگران کمتر بدان توجه کرده اند، این است که نوسانات و تغییرات مداوم نرخ ارز نیز در طول زمان ممکن است بر صادرات تاثیر بگذارد. بدین ترتیب که نوسانات نرخ ارز در شکل گیری انتظارات صادر کنندگان تاثیر می گذارد و، با مبهم کردن قیمت کالاهای صادراتی در آینده، آنان را در شرایط عدم اطمینان قرار می دهد. بر این اساس، نوسانات نرخ ارز در طول زمان به ایجاد نوعی مخاطره وعدم اطمینان یم انجامد...

هدف از مقاله حاضر بررسی رابطه بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با دستمزد و بهره وری نیروی کار در صنایع است. در این مطالعه جامعه بررسی شده شامل صنایع استان تهران (56 صنعت با کدهای ISIC سه رقمی) و واحدهای نمونه ای، کارگاه های صنعتی با 20 نفر کارکن و بیشتر، است. با نمونه گیری تصادفی تعداد 259 کارگاه صنعتی انتخاب شدند. بعد از مشخص شدن حجم نمونه در هر کد ISIC سه رقمی به روش نیمن، پرسشنامه بین کارگاه های صنعتی توزیع و نتایج جمع آوری گردید...

بهره وری نقش مهم و مؤثری در رشد تولید و افزایش رقابت پذیری دارد. در این مطالعه شاخصهای بهره وری نیروی کار، سرمایه، انرژی و کل عوامل (TFP) بخش صنعت و معدن، برای دوره 81-1346 اندازه گیری و روند آن تحلیل شده است. متوسط میزان رشد سالانه شاخصهای مذکور در این دوره، به ترتیب، 2/5%، 1%، 3/0% و 5/2% و سهم رشد بهره وری کل عوامل در تامین رشد تولید حدود 4/32% بوده است. بر اساس نتایج به دست آمده، دستمزهای واقعی، هزینه های واقعی استفاده از سرمایه، نسبت کارکنان علمی، فنی و تخصصی به کل اشتغال و نسبت تولید بالفعل به تولید بالقوه در بهره وری کل عوامل اثر مثبت و سرمایه سرانه اثر منفی دارد...

در باب آثار تعاملی تجارت الکترونیکی در رشد اقتصادی بحثهای بسیاری مطرح شده است. در سالهای اخیر، دیدگاه های اقتصاد دانان در این باره به هم نزدیک شده و اکثریت ایشان به وجود رابطه مثبت بین گسترش تجارت الکترونیکی و رشد اقتصادی معتقدند. در این مقاله، پس از طرح بحث، با تاکید بر مطالعات جدید و با تشریح مدلی با هدف برازش الگویی برای تبیین رابطه تجارت الکترونیک با رشد اقتصادی، آثار نظری و تجربی را مرور کرده ایم و فرضیات طح شده در این مطالعه را آزمون کرده ایم. این تشریح مشتمل بر سه مرحله است...

در این مقاله، ضمن طرح ایجاد تغییرات در پارادایمها، تبیین اهداف و ساختار فعالیتهای اقتصادی، به مدد عواملی چون نوآوری ها و پیشرفتهای فنی، مطرح شده است که بر اساس اصول بدیهی علم اقتصاد کارگزاران اقتصادی باید، به جای بازارهای فعلی، به بازارهای آتی و به جای مالکیت، به اعتبار و شهرت تجاری و کاهش مخاطره و نااطمینانی بیندیشند. در این راستا، ابتدا پیمانکاری و تعاریف پایه ای مربوط به آن، که یکی از راهکارهای مناسب برای فعالیتهای اقتصادی است، بررسی شده است. سپس بر پایه ملاحظات اقتصادی، اصول و مبانی علمی، که راهکار پیمانکاری در قلمرو آن شکل گرفته است و کارگزاران اقتصادی در آن حیطه فعالیت کرده اند، تشریح گردیده است...

صادرات نفت هم تامین کننده ارز مورد نیاز برای واردات است و هم قسمت عمده ای از صادرات کشور را تشکیل می دهد. همچنین بخش مهمی از مخارج مصرفی و سرمایه گذاری دولت از محل صادرات نفت تامین می شود. علاوه بر این واردات کالاهای سرمایه ای برای سرمایه گذاری دولتی و بخش خصوصی نیز تا حدود زیادی به صادرات نفت وابسته است. با توجه به اینکه بخش مهمی از اقتصاد ایران وابسته به صادرات نفت است، در این مقاله به بررسی تاثیرات بخش نفت در رشد اقتصادی می پردازیم...

در این مطالعه، برای تشکیل سری زمانی جمعیت شاغل بخش ساختمانی در سال هایی از دوره 1379-1345، که داده های آماری مربوط به آن وجود ندارد، از تقریبهای مرتبه اول و دوم درونیابی دو متغیره لاگرانژ استفاده شده است. متغیرهای استفاده شده برای درونیابی، ارزش افزوده و دستمزدها به قیمتهای ثابت سال 1376 اند. برای تشکیل توابع درونیاب از دو چند جمله ای مرتبه اول، که اولی از اطلاعات دو گره و دومی از سه گره استفاده می کند، بهره گرفته ایم. علاوه بر این، یک چند جمله ای درجه دوم که در آن سه گره به کار رفته نیز معرفی شده است...