نشریه هفت آسمان
پیاپی 26 (تابستان 1384)

دکتر رضا داوری اردکانی در سال 1312 در اردکان یزد به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در همین شهر گذراند، در سال 1328 در دانشسرای مقدماتی اصفهان پذیرفته شد و در سلک معلمان در آمد، در سال 1337 از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در رشته فلسفه لیسانس گرفت و در همان سال به دوره دکتری فلسفه در همین دانشگاه راه یافت. استاد در این مدت از اساتید بسیاری همچون فاضل تونی، محمد کاظم عصار، دکتر یحیی مهدوی و دکتر فردید در دو حوزه حکمت اسلامی و فلسفه غرب بهره ها برد...

واژه پرتیتیه سموتپاده (به پالی، پتجه سموپاده) را به «پیدایی [چیزی] از علت ها و شرایط» ترجمه کرده اند. این لفظ، که معمولا آن را «پیدایی وابسته»، «هم پیدایی مشروط» یا «پیدایی به هم وابسته» ترجمه می کنند، بیانگر آموزه بودایی علیت است. این آموزه، علاوه بر آن که راه آزادی از رنج را تبیین می کند، معمولا برای تبیین خاستگاه رنج نیز به کار میرود. طبق سنت بودایی، بودا قانون پیدایی وابسته را از راه مراقبه و در شبی که به بیداری رسید، کشف و شهود کرد...

اندیشه قوم برگزیده از بنیادی ترین مباحثی است که همواره در تاریخ قوم یهود مطرح بوده است. یهودیان بسته به دیدگاهشان در این مسئله، رویکردی انحصارگرایانه یا توام با تساهل و تسامح در برابر پیروان سایر ادیان در پیش گرفته اند. در این مقاله تلاش شده است تا مساله برگزیدگی بنی اسرائیل از جنبه های مختلف بحث و بررسی شود. در ابتدا به کاربردها و معانی واژه «برگزیدگی» در کتاب مقدس عبری و سپس به دیدگاه های مختلف در باب خاستگاه اندیشه قوم برگزیده اشاره شده است...

کتاب های مقدس از قدیمی ترین و قوی ترین منابع در نظریه پردازی سیاسی است، به گونه ای که می توان گفت هیچ نظریه سیاسی ای بدون تفسیر کتاب مقدس، بدین گستردگی و عمق نمی رسید. تورات یکی از این کتاب های مقدس است که منبع و مرجع نظریه های زیادی در زمینه فلسفه، سیاست، اخلاق و انسان شناسی بوده است. مقاله حاضر با مطالعه تورات و تلمود، دو متن مقدس دین یهود، در صدد ارائه فهمی مدرن و دموکراتیک از مضمون آن دو است. حییم مکابی دیدگاه گرشون ویلر را، که تعبیری تئوکراتیک و غیر سیاسی از تورات و تلمود ارائه می کند، مخدوش دانسته...

اخلاق زیست محیطی از مباحث نسبتا جدیدی است که در جهان غرب مطرح شده و اندیشمندانی را به خود مشغول کرده و کتاب ها و مقالاتی را پدید آورده است. به تازگی دو جلد کتاب با عنوان اخلاق زیست محیطی به فارسی ترجمه شده که سرآغاز و نویدبخش شکوفا شدن این مباحث در زبان فارسی است. اخلاق زیست محیطی با قضایای کلی درباره جنبه های مختلف رابطه انسان با محیط زیست اش سر و کار دارد. در ریشه یابی بنیان های فرهنگی بحران زیست محیطی کنونی، برخی نگرش انسان محورانه به طبیعت را مسئول دانسته اند...

افسانه و اسطوره جلوه ای از فرهنگ بشری است که با خلاقیت قومی رابطه ای مستقیم دارد، هم بیان کننده سرگذشت تاریخی و فرهنگی هر قوم و ملتی است و هم باعث حفظ آن فرهنگ. تاکید عالمان، دانشمندان و مورخان بر اهمیت اسطوره و داستان بدین سبب است که نقش بسزایی در ادبیات، فرهنگ، تربیت و الاهیات هر جامعه ای دارد، زیرا این اسطوره ها هستند که شکل داستان پیدا کرده و این داستان ها هستند که فرهنگ، ادبیات و الاهیات هر جامعه ای به وسیله آن حفظ می شود...

اباضیه پیروان عبدالله بن اباض تمیمی (درگذشته در حدود هشتاد هجری قمری) یکی از نخستین فرق اسلامی انشعاب یافته از فرقه خوارج قلمداد می شود که پیدایش آن به سال 65 هجری قمری باز می گردد. اباضیان به رغم تعداد اندکشان تا به امروز در کشور عمان و شمال آفریقا تداوم یافته اند. در دیدگاه اباضیه امامت و حکومت یکی از مسائل اساسی و کلیدی به شمار می آید، اگرچه آنها به آن رویکردی فقهی - تاریخی دارند. مراحل امامت یا مسالک مذهب اباضی، یعنی ظهور، دفاع، شراء و کتمان، و برخورد پیروان آن با مخالفان خود سبب شده تا این فرقه اسلامی همچنان حیات داشته و حتی دارای حکومت و حکمرانی باشد...

قاسم بن ابراهیم، معروف به قاسم رسی، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) و بزرگ ترین متکلم و نظریه پرداز کلام و فقه زیدیه است. وی در سال 169 ق در مدینه متولد شد و در سال 246 ق در همان جا از دنیا رفت. قاسم رسی در آثار گوناگون خود به تبیین امامت زیدیه پرداخته و در نقد دیدگاه مخالفان زیدیه کوشیده است. چند صباحی است که مستشرقان به مکتب زیدیه بذل توجه ویژه نموده و در این زمینه تحقیقاتی انجام داده اند. آنچه در پی می آید بخشی از رساله دکترای بنیامین آبراهام اف است که با عنوان «مکتوبات کلامی قاسم بن ابراهیم» در دانشگاه تل آویو از آن دفاع کرده است...