فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 90 (فروردین و اردیبهشت 1384)

از دهه 1980 به بعد با ظهور نقش اطلاعات در عرصه اقتصادی، پژوهشگران در جهت تحلیل آثار و تبعات اقتصادی آن، اقدام به طراحی جدول داده – ستانده اطلاعات نموده اند که جانشینی اطلاعات با انرژی، مهم ترین یافته های آنها به شمار می رود. در مقاله حاضر با استفاده از جدول داده – ستانده، برای نخستین بار نه فقط بخش های اطلاعات به صورت تقریبی شناسایی و از بخش های غیراطلاعات تفکیک می شود، بلکه ضمن تمرکز بر دو رویکرد اطلاعات بری و درآمدزایی بخش های اطلاعات، چالش های آماری موجود در بررسی اقتصادی اطلاعات در ایران بیان می گردد.

پیش بینی میزان سرمایه گذاری مورد نیاز برای دستیابی به اهداف هر برنامه یکی از مهم ترین مسائل هر برنامه توسعه است که روایی و اعتبار اهداف برنامه را با توجه به جهت گیری آن بازگو می نماید. بی گمان یکی از ابزارهای مفید و مؤثر در برنامه ریزی و تصمیم گیری برای هدایت اقتصاد و کمک به مجریان اقتصادی، بهره گیری از فن داده-ستانده است. یکی از کاربردهای مفید این الگو به سبب ماهیت تعادلی آن ارائه یک الگوی سازگاری (Consistency Model) به منظور بررسی پیامدهای اهداف تعیین شده برای طرف تقاضای اقتصاد در مورد تولید فعالیت های اقتصادی و برآورد سرمایه گذاری مورد نیاز است. بدین منظور در این مطالعه با استفاده از جدول های داده- ستانده سال های 1367، 1373و 1379 به بررسی میزان سازگاری سرمایه گذاری مورد نیاز و پیش بینی شده در برنامه های اول، دوم، سوم و چهارم توسعه می پردازیم که نتایج، بازگوکنندة سازگاری بیشتر اهداف کمی تعیین شده در برنامه چهارم توسعه نسبت به دیگر برنامه های توسعه بعد از انقلاب است.

در این مطالعه، آمارهای سری زمانی موجودی سرمایه ثابت به تفکیک بخش های کشاورزی، نفت وگاز، صنعت و معدن، آب وبرق، ساختمان، حمل ونقل و انبارداری، ارتباطات، مستغلات و سایر خدمات در دوره 1338-1381 بر مبنای قیمت های ثابت سال 1376 تخمین زده شده است. علاوه بر این، نرخ های استهلاک سرمایه ثابت نیز به تفکیک بخش های مذکور برآورد شده است. نرخ های استهلاک تخمین زده شده با برآورد قبلی در مطالعه امینی، صفاری پور و نهاوندی در سال 1377 و سایر مطالعات نیز هماهنگی داشته و تفاوت چندانی با آن ندارد ولی مقادیر مطلق ارزش موجودی سرمایه ثابت متفاوت با مطالعات قبلی است که دلیل آن اختلاف در سال پایه و تفاوت موجود در روش های محاسبه حساب های ملی به قیمت های ثابت سال 1361 و سال 1376 می باشد.