فهرست مطالب

آموزش مهندسی ایران - پیاپی 27 (پاییز 1384)

فصلنامه آموزش مهندسی ایران
پیاپی 27 (پاییز 1384)

  • 202 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1384/08/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مقالات
  • جعفر توفیقی، معصومه قارون صفحه 1
    چگونگی استفاده از منابع انسانی یک کشور شرط اصلی بهره گیری مناسب از سایر منابع و به دنبال آن پایداری مسیر رشد و توسعه آن است. منابع انسانی بالقوه یک کشور با جمعیت در سنین فعالیت آن اندازه گیری می شود. اولین ریزش یا مصداق اتلاف منابع انسانی آن است که درصد زیادی از جمعیت در سنین فعالیت، جزو جمعیت غیر فعال قرار گیرند. این درجه یا مرحله از اتلاف، با معکوس نرخ مشارکت اندازه گیری می شود. مرحله بعدی اتلاف منابع، ریزش بخش از جمعیت فعال است؛ یعنی تعدادی از کسانی که به انجام دادن فعالیت اقتصادی تمایل دارند و در جستجوی کار هستند، ولی عملا نمی توانند اشتغال یابند. در ایران، این موارد اتلاف با درصد جمعیت غیر فعال (2/61%) نرخ بیکاری (14%) نمود پیدا می کند. اگر ارقام بیکاری بلند مدت، پنهان و کم اشتغالی را به رقم مذکور اضافه کنیم، ابعاد مسئله وسیع تر و مشکلات ساختاری نمایان می شود. علاوه بر این، نرخ بیکاری تحصیل کردگان دانشگاهی(4/16%) و نرخ بیکاری جوانان (21%) شاخصی است که نسبت به بیکاری کل، ساختار نامطلوب به کارگیری منابع انسانی را بیشتر نمایان می کند. وضعیت اتلاف منابع انسانی از نظر توزیع نامناسب آن در فعالیت ها و بخش های اقتصادی و گروه های عمده شغلی نیز گویای حقایقی از ابعاد دیگر اتلاف منابع در کشور است که متاسفانه، در صورت عدم اتخاذ سیاست های مناسب، این روند تشدید خواهد شد. از طرف دیگر، برآوردهای انجام شده از سطح دانش برای اقتصادی ایران نشان می دهد که اولا درجه ظرفیت بهره برداری از دانش آشکار(دانش آموختگان آموزش عالی) بسیار پایین است [183/0 در مقایسه با حداکثر 1]. ثانیا در آینده کاهش خواهد یافت. برای به حداقل رساندن اتلاف منابع انسانی در یک کشور سه شرط اصلی وجود دارد: 1 حداکثر استفاده ممکن از منابع بالقوه موجود؛ 2 فراهم بودن امکانات شغلی برای مشارکت عملی افراد علاقه مند در فعالیت های اقتصادی و 3 ایجاد فضای رقابت و نوآوری و انطباق دانش و مهارت منابع انسانی با نیازهای کشور. تحقق دو شرط اول مستلزم نقش کارآمد دولت در اجرای سیاست های فعال بازار کار، ایجاد انعطاف پذیری لازم در بازار کار از طریق اصلاح قوانین و مقررات موجود و ایجاد تنوع در انواع قرار دادها و اصلاح نظام پرداخت و تسهیل جابه جایی نیروی کار از طریق شکل گیری بازار کار انتقالی است. در مقوله سوم در دو زمینه عمده ایجاد فضای رقابتی در فعالیت های اقتصادی به خصوص در امر واگذاری امور تصدی گری دولتی و دیگری تقویت نظام آموزش عالی و سیستم نوآوری وظایفی را برای دولت قایل شده اند. توسعه علمی و فناوری از دو طریق مستقیم (توسعه مشاغل کاربر) و غیر مستقیم (ارتقاس سطح سرمایه انسانی و نوآوری می تواند به پیشگیری از اتلاف منابع انسانی کمک کند.
    کلیدواژگان: اتلاف منابع انسانی، توسعه، رقابت و نوآوری، اشتغال و بیکاری
  • پرویز جبه دار، جواد فیض صفحه 23
    دراین مقاله آموزش مهندسی مکاترونیک در دانشگاه های مختلف کشور کانادا بررسی و در هر مورد ریز برنامه های آموزشی مورد اجرا به تفصیل ارائه شده است. این مطالعه نشان می دهد که طراحی هر دوره آموزشی تا حدی وابسته به نوع دپارتمانی است که این دوره را اجرا می کند و از کمک سایر دپارتمان ها به درصدهای متفاوت بهره مند می شود. به نظر می رسد که به تدریج رشته مذکور به صورت مستقل به مجموعه سایر رشته های مهندسی افزوده شود و با توجه به نتایج امر و وضعیت کاری فارغ التحصیلان، تعدیل های لازم در دوره آموزشی مهندسی مکاترونیک صورت پذیرد.
    کلیدواژگان: مکاترونیک، دانشگاه های کانادا و آموزش، مهندسی برق
  • محمود نقی زاده صفحه 47
    از آنجایی که غالب فارغ التحصیلان مقطع دکتری جذب امور آموزشی و پژوهشی می شوند و در تصمیم سازی برنامه های رشته خود دخالت می کنند، تدوین برنامه های دکتری و به ویژه شرح دروس آنها نیازمند توجهی شایسته و در خور است. در دوران معاصر در تدوین برنامه ها و شرح روس مهندسی معمولا از اهمیت جهان بینی، فرهنگ و اخلاق غفلت شده است. به دلیل تاثیرات متقابل محیط و انسان بر یکدیگر، در برخی رشته ها مثل شهرسازی و معماری این مباحث باید در حین تدوین برنامه و شرح دروس به صورت بنیادین دخالت داده شوند. مقاله حاضر با تمرکز بر جهانب بینی اسلامی و فرهنگ ایرانی [به عنوان فلسفه حیات و فعالیت]عی خواهد داشت تا با بهره گیری از منابع ذی ربط برنامه ای را برای تاسیس دوره دکتری شهرسازی اسلامی ارائه کند. این برنامه در دو قسمت اصلی مشتمل بر دروس عمومی و دروس تخصصی تدوین شده است. اهداف و همچنین، سرفصل های اصلی دروس به همراه شرح عناوین[و منابع اصلی] انها از میان متون اسلامی و تجارب تاریخی ایرانیان استنباط شده است.
    کلیدواژگان: شهر، شهرسازی اسلامی، جهان بینی اسلامی، دوره دکتری، برنامه درسی و شهرسازی
  • فریدون شعبانی نیا صفحه 81
    امروز، آموزش مجازی(آموزش از راه دور) به عنوان روشی جدید و کارآمد بسیار مورد توجه دانشگاه ها و مراکز علمی قرار گرفته است. در این مقاله خصوصیات و معایب روش های موجود آموزش مجازی و نیز روش نوین LE بررسی شده است. در ادامه نمونه بررسی و مطالعات انجام گرفته برای ارتقای این روش و ملاک های تاثیر گذار معرفی می شوند.
    کلیدواژگان: آموزش علوم کامپیوتر، آموزش از راه دور، انصرافی، برنامه نویسی، آموزش مجازی
  • اسدالله آزاد صفحه 93
    انسان این روزگار و دولت های بهبود بخش ناظر بر رفاه همگان، دیگر تاب تحمل نابرابری های سرسام آور و تباه کننده و تنگناهای تحمیلی و محرومیت آفرین زاده بی خبری و نادانی ملت ها را ندارد و به آسانی به این گونه بی عدالتی ها تن در نمی دهد. اینک دیگر کشورهای به اصطلاح پیشرفته و رو به رشد به این تنیجه رسیده اند که در عصر دانش و اطلاعات، پیشرفت علمی و فنی بدون اطلاعات میسر نمی شود و ظرفیت توانایی بشر در امر به کارگرفتن علوم و فناوری و اطلاعات، منبع قدرت و عاملی موثر در راه رسیدن به ثروت های مادی و رفاه اجتماعی است. بی تردید، زندگی در عصر فناوری بدون برخورداری از اندک اطلاعی درباره فناوری های فراگرد ما مخاطره آمیز است و از این نظر اطلاعات برای آگاهی و هشیاری ما الزامی است. این سخن بدان معنی است که دولت ها باید به مهیا ساختن زمینه پژوهش های علمی و فنی و مهار کردن و هدایت آنها همت گمارند، چه بی گمان بدون ارتباط و اطلاع، تحقیق و توسعه تصور ناشدنی است و آرمان توسعه رویاها بیش نخواهد بود. اطلاعات پدیده ای هفت توی و پیچیده است که تا کنون تعریفی جامع و مانع از آن به دست نداده و به مفهومی عام، آن را دریافت و تعبیر هر پیامی اصطلاح کرده اند. در این مقاله وجه اشتراکی از اطلاعات به معنی ارتباط، توزیع، دستیابی و بهره برداری از کمک به رشد دانش و خرد، تصمیم گیری و مدیریت، تحقیق و توسعه، تولید و صنعت، آموزش و پرورش و تالیف و نگارش به اختصار بیان شده است. کشف نظریه ها، تبیین، تشریع و پیش بینی پدیده ها، مبادله و انتقال اندیشه های موجود برای توسعه، تعبیرپدیده ها و حصول خرسندی خاطر، اطلاعات است و استفاده کنندگان در زمینه های گوناگون از این پدیده برخوردار می شوند. این استفاده کنندگان بر این باورند که مدیریت مترادف تصمیم گیری است و تصمیم گیری درست و بجا منوط به فراهم بودن اطلاعات صحیح و روزآمد است. اطلاعات تخصصی یا موضوعی بنا به ضرورت از منابع حافظه اجتماعی به دست می آید و از این رو در این مقاله مجراهای کسب این گونه اطلاعات ذکر می شود. فناوی از بطن حرفه، که مقدم بر علم است، زاده شد و به جستجوی روش های متنوع تر و رویه های بهتر تولید همت گماشت. در تعریف آمده است که فناوری عبارت است از: نظامی منسجم از اطلاعات و ابزار مورد احتیاج تولید یک فرآورده. نگارنده ویژگی های فناوری را به طور خلاصه بر می شمرد و عوامل دخیل در فناوری را سه عامل اصلی می داند. در پایان، نگارنده شیوه های انتقال فناوری از کشورهای پیشرفته به کشورهای در حال توسعه را بیان می دارد و شرایط موفقیت آمیز انتقال فناوری را ذکر می کند و به گزینش و اولویت های آن به روشنی می پردازد و اصول انتقال فناوری را در سه جزء بیان می کند و سرانجام مهم ترین گام در قراداد های انتقال فناوری را همراه کمک های فنی، شامل خدمات آن بر می شمارد.
    کلیدواژگان: نقش اطلاعات، انتقال فناوری
  • علی محمد کاردان صفحه 109
    در این مقاله، منظور از منابع ملی علاوه بر منابع طبیعی، رو زمینی و زیر زمینی و یا ساخته دست و مغز آدمی، منابع دیگری نیز هست که می توان آنها را منابع انسانی نامید. منابع اخیر سرمایه هایی مانند وقت و نیروی جسمانی و روانی مردمی را که در سرزمینی زندگانی می کنند شامل می شود. دانشمندانی که درباره منابع ملی و چگونگی پیشگیری از اتلاف آنها را بررسی می کنند عدم توجه به با استعداد و بی استعداد نسبت به تربیت درست آنان یا از دست دادن افراد فرهیخته را نیز نوعی اتلاف منابع ملی می شمارند. در کشورهای پیشرفته جهان برای پیشگیری از اتلاف منابع مذکور علاوه بر متخصصان تولید و توزیع این منابع، از جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی کمک می خواهند. نتایج پژوهشهای این دانشمندان نشان داده است که برای درمان این آسیب اجتماعی، در وهله اول باید به تغییر رفتار مصرف کنندگان یعنی تبدیل رفتار همراه با اسراف و تبذیر کنونی آنان، به رفتاری اندیشیده و توآم با اقتصاد پرداخت. برای متحقق ساختن این تغییر غالبا دو خط مشی در پیش گرفته می شود. خط مشی اول که در ظاهر زود به نتیجه می رسد خط مشی قهری یا اجباری و خط مشی دوم فرهنگ آموزی است هدف خط مشی اخیر ایجاد نگرش مثبت در افراد و جامعه و عادات مطلوب ناشی از آن است. این خط مشی چنانکه پژوهشهای روانی اجتماعی نشان داده است در کوتاه مدت اثر بخش نیست لکن دارای آثار عمیق و پایدار است. در این مقاله نویسنده نخست به بیان عناصر سازنده فرهنگ پیشگیری پرداخته و سپس موانع ایجاد این فرهنگ را بررسی کرده و در پایان مبانی و روش های ایجاد این فرهنگ عمدتا از طریق نظام آموزش و پرورش به معنی وسیع کلمه میسر است.
    کلیدواژگان: خط مشی قهری و اجباری، فرهنگ آموزی، خود محموری، ارتباط درک متقابل
  • سیدمحمدصادق زاده صفحه 121
    بهینه سازی شبکه یکپارچه جریان انرژی از محل انرژی نهایی تا مصارف مفید و خدمات انرژی، انتخاب مناسب ترین فناوری ها و حامل های انرژی قابل جایگزین در کشور را امکان پذیر می سازد. هدف اصلی از ارائه این مقاله تدوین برنامه بلند مدت اجرای راهکارهای اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در بخش های ساختمان و صنعت کشور است. برای این منظور، برآورد تقاضای مفید از جمله سرمایش، گرمایش، نیروی محرکه، هوای فشرده و مدلسازی تجهیزات انرژی بر فعال و غیر فعال بخش های ساختمان و صنعت صورت گرفته است. بر اساس نتایج برنامه، بهترین سیستم سرمایش برای مناطق گازرسانی شده، سیستم های جذبی گازسوز و برای مناطق کازرسانی نشده، کولر آبی با بر چسب رتبه A و B است. برای گرمایش استفاده از وسایل گاز سوز به خصوص بخاری گازسوز در اولویت است. استفاده از سیستم های گرمایش مرکزی گازی که دارای تقارن با سیستم گرمایش جذبی گاز سوز است، در اولویت دوم قرار دار. عایقکاری دیواره ها در ساختمان های ساخته شده و ساخته نشده تا سه برابر شدن هزینه عایقکاری دارای توجیه اقتصادی است. استفاده از پنجره های دو جداره در ساختمان های ساخته نشده و دو جداره کردن پنجره های ساختمان های ساخته شده استفاده از وسایل خانگی با بالاترین رتبه بر چسب انرژی و استفاده از لامپ های کم مصرف و فلورسنت دارای توجیه کامل اقتصادی است. اجرای این راهکارها در بخش ساختمان، کاهش 54 درصدی هزینه های مصرف انرژی و کاهش 15 درصدی هزینه های سرمایه گذاری به دلیل کاهش ظرفیت نصب تجهیزات گرمایشی و سرمایشی در اثر عایقکاری ساختمان را به دنبال دارد. استفاده از اکونومایزر، تله های بخار، تنظیم کننده سوخت به هوا، پیش گرمکن هوا، بازیافت آب گرم اتلافی و تولید همزمان برق و بخار در فرایندهای صنعتی، برای تءمین بخار، جایگزینی موتورهای با راندمان بالا به جای موتورهای استاندارد و استفاده از درایوهای کنترل در کاربردهایی که الگوی بار تغییرات بسیاری دارد، استفاده از کمپرسورهای رفت و برگشتی برای دبی های کمتراز 1000 لیتر بر ثانیه و کمپرسورهای سانتریفوژ برای دبی های بیش از 1000 لیتر بر ثانیه و به کارگیری چیلرهای جذبی به خصوص از نوع گاز سوز شعله مستقیم از اولویت های اقتصادی برنامه بهینه سازی است. با اجرای برنامه بهینه سازی بخش صنعتی، 8/11 درصد در مصرف سوخت صرفه جویی خواهد شد. این اقدامات به کاهش انتشار 198 میلیون تن CO2، و 370 هزار تن NOx و یک میلیون تن SO2 از آلاینده های زیست محیطی منتج خواهد شد.
    کلیدواژگان: مدلسازی، یکپارچه، شبکه مرجع انرژی، راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی و برنامه بلند مدت انرژی
  • گزارشها
  • گزارش برگزاری مراسم روز مهندسی / گزارشی از مقایسه سیاست آموزشی کشور با چند کشور دیگر
    صفحه 141
  • آموزشهای مهندسی و نیازهای صنعت در ایران / گفتگو با دکتر هوشنگ افشاری
    صفحه 161
  • واژه های مهندسی
  • صفحه 195
|
  • J. Toufighi, M. Gharon Page 1
    The condition of Human Resources utilization is the main item for optimization of Resources and then sustainable development. Potential H. R. of every country is measured by population in activity age (15-64). The first instance of human resources wastage (h. R. W.) is the percentage of inactive population, or reverse of participation rate. The second index is measured by unemployment rate (job seekers). The mentioned figures in Iran are 61. 21% and 14% respectively. Its obvious that real wastage will be more if we consider long term and hidden unemployment, as well as underemployment. Addition to these the unemployment rate of graduated (16.4%) and youth unemployment (21%) are another features of H. R. W. Employees distribution in various economic activities, sectors and main job groups, also would appear another dimentions of H. R. W that unfortunately in condition of incorrect policies would be intensified. Once more, some estimates of knowledge intensivity in economy of Iran indicates low level of codified knowledge (expert) utilization, which will be worsened. Minimizing H. R. W. depended on: Full (maximum) employment of potential labor force. Enough vacancy for economic participates. Competitive and innovative environment for matching experts to public need. The first two condition needs to efficient implementation of active labor market policies flexible labor market through improving statues varied labor contracts, reform of payment systems and labor market transitions. For the third one, competitiveness of economic activities, specially transfer of public affairs and support to higher education system and innovation system are important that leads to some duties for state. N the way of H. R. W. Prevention, science and technology development though creating labor- intensive jobs and human capital development, as well as innovation, can be helpful.
    Keywords: human resource, Wastage, Competitiveness, Labor Market, Unemployment, Participation
  • P. Jabbehdar, J. Feiz Page 23
    This article deals with the engineering education of mechatronic in the different Universities of Canada, while every educational aspect of their curriculum is described in detail. This study shows that the desing of any educational program to some extend depends on the department where the program is carried out and the cooperation and help of the other departments. It seems that gradually this discipline is independently adding up to the family of other engineering disciplines and in regards with the results attained and regarding that state of graduates, the required reform on the engineering education of mechatronic will certainly be happened.
    Keywords: Mechateronic, Canadian Universities, Electrical engineering, Education
  • M. Taghizadeh Page 47
    In view of the fact that the majority of doctorate graduates are attracted to research and educational affairs, and are involved in decision-marking of the programs in their field, compiling doctorate programs entails specific attention. While the importance of ideology, culture and ethics in engineering fields has often been neglected in the contemporary world, these subjects should be highlighted as fundamental in compiling and programming fields such as urban planning and architecture due to the mutual relationship between man and the environment. The following article endeavors to present a program for establishing the doctorate program of Islamic urban planning by focusing on Iranian culture and Islamic ideology(as the philosophy of life and activity) and utilizing related resources. This program is compiled in two main categories of general specialty courses. Course objectives the main headings and outlines(and references) have been obtained from Islamic texts and historical experiences of Iranians.
    Keywords: City, Islamic Urban Planning, Islamic ideology, Doctorate Program, Course Outline, Urban Planning
  • F. Shabaninia Page 81
    Today, virtual learning (distance learning) used as a useful and new method in Universities. In this paper. We evaluated the advantages and disadvantages of popular virtual learning and the new OLE method. We Found factors, which may have influenced the improvement of virtual learning.
    Keywords: Computer Science Education, Distance learning, Dropouts, programming, Virtual Learning
  • A. Azad Page 93
    The human being of this time and the walfare states which monitor the general well-being will not bear the delirious unequality and destroyed and gloomy deprivation of ignorant and unaware of nations, and will not easily approve these unequalities. New the developed countries and developing ones have reached to this result that in knowledge and information age, scientific and technical progress will not accomplish without information, the man power capacity in using sciences. Technology, and information is an effective factor in gaining the material wealth and social walfare. Undoubtably, the life in Technological age is dangerous; without a little bit enjoyment of Technological around us and information is necessary for cautiousness, awareness and consciousness. This remark means that the states hould prepare the background of scientific and technical researches, control and direct their ways. Ndoubtably, without communication and information, research and development are unconceivable and their developed dreams will not reach fulfillment. Information is a sevenfold complex phenomon which its comprehensive and impediment definition is not given. In this discourse the common mode of information is summarized by means of communication, distribution, accessibility and using from knowledge, wisdom, decision, management or research and development, production, industry, education, authorship and writing. It enemorates theories discovery, explanation and defining of prediction of phenomena, idea of the transition of the existing for development; phenomena interpretation or transformation of materials in to other materials and user use. Users belive that management is synonymous with decision and a precise decision dependsupon true and up to date information. Technology comes from the interior of profession which is prior to science and seeks various methods for better production. By definition, Technology is a firm system of information and its needs for a production. The writer enumerates the technological characteristics by summary and shows three interfering factors. Finally, it is explained the transitional methods of developed countries and their success in transition and show vividly their priorities and their three parts of technological transition.
    Keywords: Information Role, Technological Transition
  • A. Kardan Page 109
    In this article, the term, national resources, refers to natural resources present under and on the ground, and manual or mental products of man. There are also other resources that may be termed human resources. Examples include time and physical and mental power of people living in a region. Ignoring talented people or being careless about their appropriate training is considered a kind of national resource wastage by scientists who study national resources and the ways of their wastage prevention. In the developed countries of the world, not only the experts of production and distribution of natural resources but also sociologists and social psychologists cooperate for the prevention of the wastage of such resources. The research findings of these scientists have shown that for the prevention of this social damage at first we should change customers’ behavior, i. e., the change of their behavior along with their current wasting habit into an economic and sensible behavior. This change demands two policies. The first is power-coercive and the second in individuals and society and decent habits originating from it. As social psychological research has shown, this method is not effective in the short term but has a profound impact in the long term. In this article, at first the author introduces the building blocks of the culture of prevention, culture of prevention, then examines the obstacles to the formation of this culture and finally enumerates essentials and methods of formation of the culture of wastage prevention of resources. It will be shown that such a culture will be institutionalized mainly through the education system in its broad sense.
    Keywords: Power-coercive, Acculturation, egocentrism, Communication, mutual understanding
  • M. Sadeghzadeh Page 121
    A least – cost technology selection and inter-fuel subsituation is investigated to propose a 25 year – comprehensive energy efficiency plan for the building and industry sectors in the country. An integrated energy network is provided to model the energy flow from final energy consumptions to energy services. All Active and passive systems in both sectors are considered in the modeling. The long-term energy services demand including: cooling, lighting, electro motive force, steam, compressed air and other energy services is forecasted. The selected technologies in the building energy efficiency plan are as follows: the direct fire absorption systems for cooling and the gas fired systems for heating in the regions where the natural gas grid is penetrated, the insulated walls and the double glass windows in both existing and under-construction buildings, the high- efficient home applances and the high- efficient lighting such as fluorescent lamps and CFLs. This plan results in a 54% saving in building energy consumption cost. In addition, 15% reduction in investment cost is achieved as a result of the reduction of heating and cooling capacities. The industry energy efficiency plan advises to apply economizer, steam trap, air to fuel ratio regulator, air pre-heater, hot water recovery system, industrial combined heat & power, high efficient electric motors, motor controller drives in the cases for which the load profile is considerably variable, reciprocating compressors for the air flows less than 1000 liter per second, centrifugal compressors for the air flows more than 1000 liter per second, absorption chillers especially that of the direct fire ones. These energy efficiency measures could reduce the industry energy consumption by 11/8%. This will result in the prevention of 198 million tons of CO2, 370 thousands tons of Nox and one million ton of SO2.
    Keywords: Integrated energy network, Reference energy system, Energy efficiency measure, Long-term energy planning