فهرست مطالب

کتابداری و اطلاع رسانی - سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1384)

فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1384)

  • 162 صفحه، بهای روی جلد: 4,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/08/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمدحسین دیانی صفحه 3
  • رحمت الله فتاحی صفحه 9
    مقاله حاضر گزارش کوتاهی است از یک طرح پژوهشی که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 13831382 انجام گرفت. هدف طرح، بررسی برنامه جاری و بازنگری در آن به منظور همخوان کردن محتوای برنامه و سرفصل درس ها با نیازها و شرایط متحول کنونی بود. در این راستا، برنامه های جاری در کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، هند و ایران مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند و بر اساس نقاط مشترک و نیز نیازهای ایران در بخش آموزش کتابداری و اطلاع رسانی، برنامه جدیدی در دو گرایش مدیریت اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات تدوین شد. این برنامه در دو مرحله برای برخی صاحب نظران و تعدادی از اعضای هیئت علمی گروه های کتابداری و اطلاع رسانی ایران که مجری دوره کارشناسی ارشد بودند ارسال و از آنان خواسته شد تا دیدگاه های خود را درباره گرایش ها، محتوا و سرفصل درس های پیشنهادی ارائه کنند. سرانجام، برنامه نهایی تدوین و توسط کمیته بازنگری برنامه های آموزشی دانشگاه فردوسی با اصلاحات جزئی مورد تایید قرار گرفت. گزارش طرح برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز ارسال شد تا پس از تصویب، به دانشگاه ها ابلاغ شود.
  • مریم نظری صفحه 27
    بقا در عصر اطلاعات نیازمند فراگیری توانمندی هایی است که افراد به کمک آن ها بتوانند نیاز خود را به اطلاعات تشخیص دهند و پس از جایابی و ارزیابی اطلاعات، از آن به شکل مؤثر استفاده کنند. در واقع افراد باید بتوانند با فراگیری نحوه یادگیری، به «فراگیرانی تمام عمر» تبدیل شوند و از این طریق با عصر پرشتاب اطلاعات همگام گردند. توانمندی هایی از این دست، سواد اطلاعاتی خوانده می شوند. با توجه به اهمیت و ضرورت فراگیری این توانمندی ها برخی از سازمان ها و مراکز آموزشی در سراسر جهان برای اجرای آموزش این توانمندی ها به ایجاد و توسعه استانداردها و مدل هایی مبادرت ورزیده اند. این مقاله پس از ارائه مقدمه ای درباره ضرورت و اهمیت آموزش توانمندی های سواد اطلاعاتی، به ارائه پاره ای از مدل ها و استانداردهای متداول، و توصیه های ارائه شده در این زمینه پرداخته است.
    کلیدواژگان: یادگیری تمام عمر، خود راهبری، فراگیری نحوه یادگیری، توانایی حل مسئله، تفکر انتقادی، استانداردهای سواد اطلاعاتی، مدل های سواد اطلاعاتی
  • علی امیدچهری، غلام حیدری صفحه 59
    هدف از انجام این تحقیق، تعیین و تشریح وضع موجود کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه از نظر نیروی انسانی و مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی به بررسی نیروی انسانی متخصص و غیر متخصص در 12 کتابخانه مورد بررسی می پردازد و آن گاه آن ها را با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مورد مقایسه قرار می دهد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و مشاهده مستقیم استفاده شده است. در کتابخانه های دانشگاهی کرمانشاه 84 نفر به عنوان کتابدار مشغول به فعالیت می باشند که از این تعداد 49 نفر (58 درصد) دارای تحصیلات کتابداری و 35 نفر (42 درصد) نیز غیر متخصص می باشند. تعداد کل نیروی انسانی متخصص مورد نیاز در کتابخانه های مورد مطالعه مطابق استاندارد باید 145 نفر باشد، در حالی که 49 نفر (34%) نیروی متخصص در کتابخانه ها موجود است و این نشان دهنده کمبود شدید نیروی متخصص در این کتابخانه ها می باشد. بجز کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی که نیروهای متخصص آن از سطح استاندارد بالاتر (122 درصد) است، دیگر کتابخانه ها در سطح پایین تر از استاندارد قرار دارند.
    کلیدواژگان: کتابخانه های دانشگاهی، کرمانشاه، استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی، ارزیابی نیروی انسانی
  • حسین وکیلی مفرد صفحه 79
    پژوهش حاضر با روش پیمایشی، به بررسی تاثیر اینترنت بر فعالیت های علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که 9/ 94 درصد از اعضای هیئت علمی مورد بررسی، از اینترنت استفاده می کنند. همچنین بین میزان فعالیت های علمی اعضای هیئت علمی مورد بررسی و استفاده آن ها از اینترنت، رابطه معنادارای وجود دارد. 6/ 96 درصد از اعضای هیئت علمی مورد بررسی، استفاده از اینترنت را برای کسب اطلاعات ضروری می دانند. افراد مورد پژوهش، اینترنت را بیشتر به منظور کسب اطلاعات روزآمد (6/ 83 درصد) و سپس به منظور انجام فعالیت های پژوهشی (1/ 73 درصد)، ارتباط با مراکز علمی و همکاران (4/ 66 درصد)، و آموزش و تدریس برای دانشجویان (7/ 42 درصد)، مورد استفاده قرار می دهند. 9/ 88 درصد از کاربران مورد بررسی، استفاده از اینترنت را در افزایش کیفیت فعالیت های پژوهشی، و 5/ 68 درصد آنان استفاده از اینترنت را در افزایش کیفیت فعالیت های آموزشی، به میزان زیاد مؤثر دانسته اند.
    کلیدواژگان: اینترنت، اعضای هیئت علمی، فعالیت های علمی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
  • بررسی نیازهای اطلاعاتی کارکنان سازمان تامین اجتماعی: اداره کل استان خراسان و شعب پنجگانه مشهد
    سیدعلی رحیمی زاده حسینی، محمدرضا داورپناه صفحه 91
    تحقیق حاضر به روش پیمایشی نیازهای اطلاعاتی کارکنان اداره کل استان خراسان و شعب پنجگانه تامین اجتماعی مشهد را بررسی کرده است. داده های مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامه، از حجم نمونه ای به میزان 225 نفر از کارکنان در سه سطح (مدیریت عالی، میانی و عملیاتی) جامعه آماری تحقیق گردآوری شد. در پاسخ به سؤالات پژوهش نتایج زیر به دست آمد: 1) بین نیازهای اطلاعاتی کارکنان سازمان تامین اجتماعی در سطوح سه گانه مدیریت تفاوت وجود دارد؛ 2) بین برخی نیازهای اطلاعاتی کارکنان صف و ستاد، تفاوت معنا دار وجود دارد؛3) سطوح سه گانه مدیریت در استفاده از منابع اطلاعاتی درون سازمانی و برون سازمانی با یکدیگر تفاوتی ندارند؛ 4) آن دسته از کارکنان سازمان تامین اجتماعی که دارای مراجعان بیشتری می باشند نسبت به دیگر کارکنان، دارای نیازهای اطلاعاتی بیشتری هستند؛ 5) کارکنان واحدهای شغلی مختلف نیازهای اطلاعاتی متفاوتی دارند، ولی نیازهای اطلاعاتی خود را از منابع اطلاعاتی درون سازمانی و برون سازمانی واحدی تامین می کنند؛ 6) اطلاعات مدیران ارشد درباره نیازهای اطلاعاتی کارکنان زیردستشان، متناسب با نیازهای واقعی آنان نمی باشد.
    کلیدواژگان: نیاز اطلاعاتی، س، ازمان تامی، ن اجتماعی، سطوح مدیری، ت، منابع اطلاعات سازم، انی، خراسان، مشهد
  • نمایش کتابشناختی اپک های مبتنی بر وب: تحلیل چند متغیره مورد استفاده در فهرست های آمریکای لاتین
    ویکتور هره رو سولانا، فلیکس دومویا، آنگون صفحه 115
    فهرست های عمومی پیوسته کتابخانه (اپک ها) سیستم های خودکار بازیابی اطلاعات هستند که آسان ترین منبع اطلاعاتی در دسترس برای کاربران غیر حرفه ای به شمار می روند. اپک های مبتنی بر وب، یک گام بزرگ به جلو در توسعه واسط های کاربر در فهرست ها می باشند. مطالعه حاضر، فهرست های آمریکای لاتین را بر اساس یک سیاهه بازبینی که برای نمایش کامل کتابشناختی در اپک های مبتنی بر وب در دانشگاه تورنتو به وجود آمده است مورد ارزیابی قرار می دهد. این سیاهه بازبینی شامل 4 بخش است که مهم ترین جنبه های اپک ها (برچسب، متن، اطلاعات آموزشی، صفحه آرایی) را پوشش می دهد. سرانجام از شیوه های تحلیل چندمتغیره، برای نتایج استفاده می شود. این فنون شامل تحلیل خوشه ای2 (گروهی)، تحلیل اجزای اصلی3، و رتبه بندی چندبعدی4 می باشند
  • احمد رفیق صفحه 133
    چاپ سنگی یا لیتوگرافی[1] بیش از 70 سال چاپخانه های ایران را در انحصار خود داشت. یکی از ویژگی های نسخه های چاپ سنگی که همواره مورد تایید اهل فرهنگ بوده، خط آن ها به خصوص خط نستعلیق است که در چاپ این کتاب ها مورد استفاده قرار گرفته.
    نسخه های چاپ سنگی با نسخه های خطی شباهت هایی دارند که در مقاله حاضر ضمن بیان این شباهت ها درباره تاریخ چاپ، تاریخچه چاپ سنگی، روش کار در چاپ سنگی، چاپ سنگی در ایران، و دست اندرکاران چاپ سنگی بحث می شود. معرفی چاپخانه های دولتی و خصوصی چاپ سنگی، تحول دستگاه چاپ سنگی، معرفی مجموعه کتاب های چاپ سنگی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از جهت آمار و موجودی، نحوه ارائه خدمات و پراکندگی موضوعات مختلف چاپ سنگی، مباحث دیگر مقاله است.
    کلیدواژگان: چاپ سنگی