نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 48، مهر و آبان 1384)

طراحی مجاری آبرفتی موضوعی است که در دهه های اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. برای یک کانال در حال رژیم، دبی آب، بار رسوب و اندازه میانه ذرات جداره کانال باعث می شوند تا مقطع و شیب به حالت تعادل برسند. برای طراحی کانال های پایدار، فرمول های مختلف رژیم به وسیله محققین زیادی از جمله لیسی، بلنچ، سیمونز، آلبرتسون، زند پارسا و جوان ارائه گردیده است. در این تحقیق، معادلات مختلف رژیم با استفاده از نمونه برداری های حاصله از منطقه کامفیروز در استان فارس بررسی و ضرایب معادلات برای منطقه مورد نظر تعدیل گردیدند. در این منطقه اطلاعات دبی، سرعت، شکل مقطع کانال، شیب سطح آب و اندازه ذرات کف و جداره جمع آوری گردید و معادلات مختلف رژیم با استفاده از اطلاعات حاصله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که معادله ارایه شده توسط زند پارسا و جوان به علت این که عرض و عمق مجرا علاوه بر وابستگی به دبی به شیب تعادلی نیز ارتباط داده شده، برآورد بهتری داشته است. این امر باعث می شود تا این معادلات برای محدوده وسیعی از مجاری آبرفتی در شرایط رژیم صادق باشند. در مورد معادلات دیگر ارایه شده، چون بیشتر آنها مطالعات موردی با محدودیت های موجود در منطقه خاصی بودند، نتوانستند برای منطقه کامفیروز در طراحی مجاری آبرفتی پیشنهاد گردند. معادله سیمونز و آلبرستون نیز به علت اینکه بعضی از محدودیت های کانال های آبرفتی در آن مرتفع گردیده است می تواند با تخمینی نزدیک به معادلات زند پارسا و جوان مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، می توان گفت که هر گاه بتوان از شیب تعادلی منطقه مورد آزمایش به عنوان متغیر مستقل در معادلات رژیم استفاده نمود، معادلات برآورد خوبی را نشان می دهند.

به منظور بررسی اثرات کم آبیاری تنظیم شده در اراضی شالیزاری و بهبود بهره وری مصرف آب و حصول عملکرد مناسب در کشت نشایی برنج، آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی شامل هفت تیمار آبیاری، در سه تکرار روی برنج رقم طارم و به مدت دو سال (1379 و 1380) در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران (آمل) به اجرا درآمد. نتیجه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین های دو سال نشان می دهد اثر تیمارهای آبیاری بر عملکرد شلتوک در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد (0.01) α ≤. تیمار T1 (تیمار دارای ارتفاع آب به عمق 5 سانتی متر و غرقاب دائم در سرتاسر دوره رشد (تیمار شاهد)) و T7 (تیماری که در تمام مراحل رشد خاک در وضعیت اشباع است) به ترتیب با 4373 و 3943 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد شلتوک را داشته اند، اما میزان بهره وری آب آبیاری (WPI) و بهره وری از آب آبیاری + بارش (WPI+R) تیمار T7 در تولید شلتوک به ترتیب با 7 و 6.1 کیلوگرم بر میلی متر بیشترین مقدار می باشد. در تیمار T7 با 42 درصد کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد (T1) تنها 10 درصد کاهش عملکرد در واحد سطح ایجاد می شود، در نتیجه بر اساس نتایج این آزمایش، در کشت نشایی نیازی به وجود ارتفاع آب در سطح شالیزارها نیست و اشباع دایم خاک کفایت می نماید.

نفوذپذیری خاک در بسیاری از طرح های آب و خاک، نظیر سیستم های آبیاری و زهکشی، عامل بسیار مهمی است. در طراحی روش های مختلف آبیاری بارانی، غالبا منحنی شدت نفوذ و یا مقدار شدت نفوذ نهایی خاک در تعیین حداکثر شدت پاشش آبپاش ها و مدت آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد. هر چند شدت نفوذ نهایی خاک در نقاط مختلف یک مزرعه ممکن است یکسان نباشد، ولی اگر در تعیین ظرفیت نفوذ خاک از روش های مناسب آبیاری بارانی استفاده شود، از رواناب سطحی کاسته می شود و بازده آبیاری افزایش می یابد. در این تحقیق از یک مدل فیزیکی- ریاضی برای پیش بینی ظرفیت نفوذ آب و سرعت نفوذ نهایی خاک در شرایط آبیاری بارانی استفاده شده است. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان می دهد بین مقادیر ظرفیت نفوذ مشاهده شده و محاسبه شده توسط مدل همبستگی زیادی (r2=96-98%) وجود دارد و مدل قادر است ظرفیت نفوذ را در هر لحظه در شرایط آبیاری بارانی روی کرت و جوی پشته پیش بینی کند. علاوه بر آن با استفاده از شدت های مختلف پاشش یک پاشنده در دو زمان ماندابی می توان حرکت مویینگی و ظرفیت نفوذ نهایی آب در خاک را با استفاده از این مدل پیش بینی کرد.

سیستم های کشت بافت گیاهی دارای کارآیی بالایی در مواردی مانند ازدیاد انبوه گیاهان عاری از بیماری و همچنین اصلاح ژنتیکی هستند. با توجه به این موارد و اهمیت محصول زیتون آزمایش هایی جهت بررسی استقرار درون شیشه ای سه رقم زیتون انجام شد. به این منظور، ریزنمونه های تک گره از گیاهان بالغ گلدانی ارقام زرد، دزفول و مانزانیلا گرفته شدند. برای تشخیص بهترین تیمار ضدعفونی غلظت های مختلف هیپوکلریت سدیم و کلریدجیوه مورد آزمون قرار گرفتند. جهت بهینه سازی استقرار شاخساره ها نیز سه زمان نمونه گیری (نیمه ماه های بهمن، اردیبهشت و مرداد) و سه محیط کشت OM، MS و MS با نصف غلظت عناصر پرمصرف (1.2MS) مقایسه شدند. عامل عمده آلودگی نمونه ها و اثر کنترل کننده آنتی بیوتیک سفوتاکسیم بررسی شد. همچنین تاثیر دو نوع سایتوکاینین بنزیل آدنین و زآتین در استقرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، مناسب ترین تیمار ضدعفونی عبارت از تیمار ریزنمونه ها با محلول 0.1 درصد کلرید جیوه به مدت 3 دقیقه و 3 مرتبه آبشویی با آب مقطر استریل بود. بهترین نتایج استقرار با استفاده از ریزنمونه های گرفته شده در نیمه مرداد و در محیط 1.2MS به دست آمد. عامل عمده آلودگی، باکتری Pseudomonas تشخیص داده شد و کنترل بهتر آلودگی با استفاده از آنتی بیوتیک سفوتاکسیم به میزان 100 میلی گرم در لیتر میسر گردید. اضافه کردن بنزیل آدنین به میزان 0.5 میلی گرم در لیتر در محیط کشت 1.2MS باعث بهبود استقرار ریزنمونه ها شد.

به منظور بهبود برخی صفات کمی در گل مریم، یک آزمایش با استفاده از طرح اماری فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در باغ ملک آباد وابسته به آستان قدس رضوی انجام گرفت. در این تحقیق پیازهای یکنواخت به مدت 24 ساعت تحت تاثیر هورمون های اسید جیبرلیک و 6- بنزیل آدنین هر یک در 4 سطح صفر، 50،100،150 پی پی ام خیسانده شدند و سپس در 3 تکرار و در هوای آزاد در اردیبهشت 82 کشت گردیدند. نتایج نشان داد که تعداد گلچه ها در هر گل آذین به شدت تحت تاثیر نوع هورمون قرار دارد، اما نوع هورمون بر این صفت تاثیری نداشت. این نتایج همچنین نشان داد که طول خوشه گل آذین با افزایش غلظت اسید جیبرلیک کاهش می یابد. اسید جیبرلیک با غلظت 150پی پی ام میانگین تعداد روزای لازم برای ظهور اولین علایم گل آذین را کاهش داد و به 76 روز رساند.6-بنزیل آدنین غلظت های 50 و 100 پی پی ام کمترین تعداد روز لازم برای باز شدن گلچه ها از موقع ظهور گل آذین را داشت. ارتفاع گیاه در موقع ظهور اولین علایم گل آذین و تعداد پا گیاه ها تحت تاثیر هورمون و اثر متقابل این دو قرار نگرفت. اسید جیبرلیک یا غلظت های 50و100 پی پی ام توانست ارتفاع گل آذین را به ترتیب به 94.32 و 94.67 سانتی متر برساند. قطر ساقه گل آذین تحت تاثیر هورمون، غلظت و اثر متقابل این دو قرار گرفت و 6- بنزیل آدنین با غلظت 150 پی پی ام، بیشترین قطر ساقه گل آذین نداشت. اسید جیبرلیک سبب افزایش طول خوشه گل آذین و ارتفاع گیاه و 6- بنزیل سبب افزایش تعداد گلچه ها در هر گل آذین گردید.

کودهای آلی نقش موثری در حاصلخیزی، خواص فیزیکی و کاهش فرسایش خاک دارند. در این پژوهش، اثرات باقی مانده و تجمعی کودهای آلی و شیمیایی بر نفوذپذیری خاک با اعمال تیمارهای کود گاوی، لجن فاضلاب و کود شیمیایی هر کدام با سه تکرار بررسی شد. در تیمارهای کود گاوی و لجن فاضلاب مقدار 25، 50 و 100 تن در هکتار و در تیمار کود شیمیایی 250 کیلوگرم در هکتار برای سه سال متوالی به کرت ها اضافه گردید. برای بررسی اثرات باقی مانده این کودها، به یک سری کرت فقط در سال اول و به سری کرت های دیگر در سال های اول و دوم کود اضافه شد. در تیمار شاهد نیز هیچگونه کودی به خاک داده نشد. زمین طرح زیر کشت گندم و ذرت قرار گرفت. سرعت نفوذ آب به خاک در کرت ها در انتهای سال سوم به روش استوانه های مضاعف تعیین شد. معادله های مختلف نفوذ آب به خاک از جمله کوستیاکف، کوستیاکف- لوئیس، هورتون، سینگ و یو و چهار معادله ترکیبی بر اطلاعات صحرایی برازش داده شدند. نتایج نشان داد که در اکثر موارد معادله سینگ و یو برازش بهتری نسبت به سایر معادلات یا ترکیب آنها داشت و خطای میانگین آن برای برآورد سرعت نفوذ لحظه ای کمتر از بقیه بود. بدترین برازش مربوط به معادله هورتون بود. در تیمار شاهد، سرعت نفوذ نهایی 10.32 میلی متر در ساعت به دست آمد. مقادیر سرعت نفوذ نهایی در تیمار کود شیمیایی با سه بار کوددهی (178.8 میلی متر در ساعت) از یکبار و دو بار کوددهی بیشتر بود ولی تفاوت ها معنی دار نشد. سرعت نفوذ نهایی در مقادیر مختلف کود گاوی (25، 50 و 100 تن در هکتار) نسبت به تیمار شاهد بیشتر بود و تفاوت ها معنی دار شد. سرعت نفوذ نهایی در تیمار کود گاوی 100 تن در هکتار سال سوم (227.88 میلی متر در ساعت) از همه تیمارهای کودی در تمام سال ها بیشتر بود. سرعت نفوذ نهایی در تیمارهای لجن فاضلاب (25، 50 و 100 تن در هکتار) با تیمار شاهد تفاوت معنی دار داشت و در تیمار 100 تن در هکتار و دو بار کوددهی (103.21 میلی متر در ساعت) از همه بیشتر بود. اختلاف تیمارهای کودی و شاهد از لحاظ ارتفاع تجمعی نفوذ آب نیز معنی دار بود.

به منظور بررسی تاثیر تنش رطوبتی و نیتروژن بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت، یک طرح تحقیقاتی در سال 1381 در دو مکان دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه به طور همزمان به اجرا در آمد. در این آزمایش تنش رطوبتی در چهار سطح: تنش در مرحله رویشی، زایشی و رویشی- زایشی به همراه تیمار شاهد (بدون تنش) در کرت های اصلی و تیمار کود نیتروژن در دو سطح کود توصیه شده (200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و نصف این میزان (100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به همراه دو رقم هیبرید تری وی کراس 647 (S.C 647) و سینگل کراس 647 (T.C 647) ذرت به صورت فاکتوریل و در کرت های فرعی قرار داشتند. در این مطالعه حداکثر عملکرد و اجزا عملکرد در تیمار شاهد حاصل شده و اختلاف معنی دار با تیمار تنش رطوبتی در مرحله رویشی نداشت، اما اعمال تنش آبی در مرحله زایشی و نیز در هر دو مرحله از رشد گیاه (رویشی- زایشی)، موجب کاهش معنی دار عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و اجزا آن شد و در این مورد اختلاف معنی داری بین تنش زایشی و تنش رویشی- زایشی دیده نشد. کاهش مقدار نیتروژن تاثیر منفی بر روی کاهش عملکرد و اجزا چه در شرایط بدون تنش و چه در شرایط تنش رطوبتی زیاد داشته است، اما تفاوت معنی دار در سایر صفات ملاحظه نشد. همچنین رقم T.C 647 نسبت به رقم S.C 647 ماده خشک و اجزا عملکرد بالاتری تولید نموده و مقاومت نسبی بهتری در مقابل کمبود آب از خود نشان داد. مقدار عملکرد ارقام در شرایط کرمانشاه نسبت به منطقه تهران برتری داشت.

به منظور تعیین مناسب ترین فاصله خطوط کاشت و فاصله بوته در روی ردیف در رقم متوسط رس KSC647، آزمایشی با 8 تیمار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه ماهی دشت به مدت دو سال (1379 و 1378) انجام شد. در این بررسی دو فاصله خطوط کاشت و چهار فاصله بوته روی ردیف به کار برده شد. تراکم بوته در دامنه 70 تا 104 هزار بوته در هکتار بود. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که فاصله خطوط 60 سانتی متری با متوسط عملکرد دانه 8733 نسبت به فاصله خطوط 75 سانتی متری با 8007 کیلوگرم در هکتار بیش از 9 درصد برتری نشان داد. بهترین آرایش کاشت تیمارهای فاصله خط 75 در فاصله بوته 17 سانتی متری و فاصله خط 60 در فاصله بوته 23.5 سانتی متری به ترتیب دارای عملکرد 9090 و 9130 کیلوگرم در هکتار بودند. ضرایب همبستگی ساده صفات ارتفاع بوته، عمق دانه، وزن هزار دانه، تعداد ردیف دانه، تعداد دانه در ردیف و عملکرد با تعداد بوته در واحد سطح به ترتیب مساوی 0.39-، ***0.68-، ***0.56-، 0.50-، ***0.67- و 0.38- بود. اکثر صفات اجزای عملکرد و عملکرد با افزایش تعداد بوته در واحد سطح همبستگی منفی نشان دادند. بر این اساس نیز در مزارع گروه متوسط رس ذرت دانه ای در مناطق معتدل استان با تراکم های بیش از 77000 بوته در هکتار به علت کاهش در اجزای عملکرد، محصول دانه در واحد سطح کاهش می یابد. بر مبنای تجزیه رگرسیون نزولی بین تراکم بوته در واحد سطح به عنوان متغیر تابع و سایر صفات به عنوان متغیرهای مستقل، از 12 خصوصیت مورد بررسی تعداد پنج صفت در مدل باقی ماندند که صفات عمق دانه و درصد چوب بلال دارای بیشترین اثر مستقیم به ترتیب (*1.084-) و (*0.967-) بودند.

عکس العمل متفاوت ژنوتیپ های مختلف به شرایط محیطی را اثر متقابل ژنوتیپ و محیط می نامند. بررسی اثر متقابل ژنوتیپ محیط به منظور آزادسازی ارقام پایدار در چندین محیط حائز اهمیت است. در این پژوهش به منظور تعیین پایداری و عکس العمل ژنوتیپ های مختلف پنبه نسبت به شرایط محیطی استان گلستان، هفت ژنوتیپ جدید پنبه همراه با دو رقم شاهد در پنج منطقه و در طی دو سال مورد بررسی قرار گرفتند. طرح پایه مورد استفاده در هر محیط طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. تجزیه واریانس ساده و مرکب داده های آزمایشی بیانگر وجود اختلاف بین صفات مختلف ارقام و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ ها با مکان و سال بود. مقایسه میانگین صفات ژنوتیپ های مختلف نشان داد که دورگ C1211×Coker 312 از نظر عملکرد، دورگ 153F×Coker 312 از لحاظ زودرسی و دورگ 349×Hopicala از نظر تعداد قوزه نسبت به رقم شاهد (ساحل) برتری دارند. برای بررسی پایداری عملکرد ارقام از معیارهایی چون ضریب تغییرات محیطی، ضریب رگرسیون، انحراف از رگرسیون، ضریب تغییرات، واریانس عملکرد بین سال ها و مناطق مختلف، اکوالانس ریک و ضریب تعیین استفاده شد. دو رگ C1211×Coker 312 از نظر اکثر معیارهای پایداری به عنوان ژنوتیپ پایدار و با سازگاری خوب معرفی گردید. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، مناطق مختلف استان گلستان از نظر شرایط زراعی و اقلیمی با یکدیگر اختلاف نشان دادند، بنابراین شناسایی و توجه به ارقام سازگار در طی سال های مختلف بسیار حائز اهمیت است.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تلقیح بذر با باکتری بر عملکرد و اجزا عملکرد دو رقم سویا، یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 1381 در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل قائم شهر انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت (18 و 28 اردیبهشت، 8 و 18 خرداد)، رقم (ویلیامز، لاین 20) و باکتری (تلقیح بذر با باکتری، عدم تلقیح بذر با باکتری) با سه تکرار در شرایط مزرعه می باشند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان داد بین سطوح تاریخ کاشت از نظر همه صفات مورد بررسی تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد نهایی به جز تعداد دانه در غلاف اختلاف معنی داری وجود داشت. در بین ارقام مختلف نیز از نظر تمام صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده شد. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل بین سطوح باکتری نشان داده است که تلقیح سبب افزایش معنی داری در بین تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد دانه در غلاف می شود. همچنین با باکتری در تاریخ کاشت های 18 و 28 اردیبهشت تاثیر بیشتری در عملکرد داشت که می تواند به دلیل فرصت بیشتر برای فعالیت باکتری و تثبیت نیتروژن مولکولی باشد.

بیماری پژمردگی شاخه، زوال و مرگ مرکبات ناشی از قارچ Nattrassia mangiferae یکی از مهمترین بیماری های مرکبات در استان خوزستان می باشد. این بیماری در چند سال اخیر خسارات هنگفتی به درختان مرکبات بخصوص لیموترش لیسبون وارد کرده است. هدف از مطالعه بررسی امکان کنترل شیمیایی بیماری مذکور بود. بدین منظور در دو آزمایش مجزا ابتدا مقاومت نسبی چهار نوع پیوندک تجاری و پنج پایه شامل نسبت به بیماری به مایه زنی نهال های دو ساله مورد بررسی قرار گرفتند. از میان پیوندک ها لیموترش لیسبون و در بین پایه ها، ولک و رافلمون حساس تر از بقیه بودند. در آزمایشگاه اثر قارچکش های پروپیکونازول، تری سیکلازول، اکسی کلرورکس، مانکوزب، بنومیل و زینب و بازداری از رشد شعاعی میسلیوم های قارچ N.mangiferae در روی محیط کشت درون تشتک پتری مورد بررسی قرار گرفت که پروپیکونازول موثرترین سم بود. EC50 قارچکش ها در شرایط آزمایشگاه نسبت به عامل بیماری تعیین شد. به منظور یافتن یک روش کنترل بیولوژیک، اثر آنتاگونیستی پنج جدایه، T.harzianum، T.longibrachiatum، T.virens، T.koningii،T.harzianum199 بر قارچ بیمارگر مورد آزمایش قرار گرفت. در کشت متقابل آنتاگونیست ها و قارچ بیماری زا و کشت جدایه های آنتاگونیست در حاشیه کلنی قارچ N.mangiferae تمامی جدایه ها سطح کلنی را پوشاندند. اما مکانیسم های آنتاگونیستی و قارچ بیمارگر، اعم از پیچش هیفی و لیز شدن مشاهده نشد و متابولیت های فرار جدایه های تریکودرما نیز تاثیری در ممانعت از رشد میسلیوم N.mangiferae نداشتند.

به منظور تعیین بیمارگر قارچی عامل عارضه خشکیدگی و زردی چمن در فصل های مختلف طی سال های 81-1380 از چمن فضاهای سبز نقاط مختلف شهر گرگان نمونه برداری به عمل آمد. نمونه ها از قسمت های ریشه، طوقه و برگ دارای علائم بیماری تهیه گردیدند. قطعاتی از حاشیه بخش های آلوده تهیه شد و بعد از ضدعفونی با محلول هیپوکلریت سدیم نیم درصد به مدت 1 دقیقه، بر روی محیط غذایی اسیدی و غیر اسیدی مالت آگار و سیب زمینی- دکستروز- آگار کشت گردیدند. از مجموع 34 نمونه کشت ها 27 جدایه به دست آمد که بر اساس خصوصیات ظاهری پرگنه به 5 گروه تقسیم شدند. سپس با مطالعه میکروسکوپی بر روی اندام رویشی و زایشی قارچ ها، شناسایی صورت گرفت. همچنین از هر گونه یک جدایه انتخاب شد و به روش اسپور پاشی- به غلظت 104 اسپور در میلی لیتر- بر روی چمن کشت شده در شرایط گلخانه ای بیماریزایی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که قارچ بیمارگر Fusarium culmorum با بیشترین فراوانی (35 مورد) عامل اصلی پوسیدگی ریشه چمن می باشند. قارچ های بیمارگر Alternaria alternata عامل ایجاد کننده لکه قهوه ای بر روی برگ ها و قارچ بیمارگر Bipolaris spicifera علاوه بر ایجاد لکه قهوه ای بر روی برگ ها، با بیشترین فراوانی (به ترتیب 17 و 22 مورد) باعث لکه های نکروزه در محل طوقه نیز شدند. همچنین قارچ Rhizoctonia solani با کمترین فراوانی سبب زخم و پوسیدگی خشک در محل گردید.

در این تحقیق با استفاده از محیط اختصاصی Kings, B از خاک های زراعی مناطق مختلف خوزستان شامل شهرهای دزفول، شوشتر، ملاثانی، حمیدیه و سوسنگرد تعداد یکصد و بیست جدایه از پسودوموناس های فلورسنس جدا گردید که سه جدایه از آنها در بررسی آزمایشگاهی خواص آنتاگونیستی و کنترل بیولوژیکی خوبی علیه قارچ Rhizoctonia solani عامل مرگ گیاهچه لوبیا نشان دادند. این سه جدایه با استفاده از روش های متداول در باکتریولوژی شناسایی شده و با اندکی اختلاف به گونه Pseudomonas fluorescens تعلق داشتند. هر سه جدایه تاثیر معنی داری روی کاهش درصد مرگ و میر گیاهچه ها در مقایسه با شاهد از خود نشان دادند اما اثر جدایه 24 نسبت به جدایه 30 و 42 چشمگیرتر بود. هر سه جدایه روی محیط PDA (حاوی 5 درصد گلوکز) تولید نوعی متابولیت نمودند که توانستند در غیاب باکتری ها از رشد قارچ عامل بیماری ممانعت کند. اگر چه ماهیت این متابولیت روشن نشد اما به نظر می رسد که نوعی آنتی بیوتیک باشد. هیچکدام از استرین ها روی محیط کشت PDA (حاوی 5 درصد گلوکز) که حاوی غلظت های مختلف کلرید آهن بود، سیدروفور تولید نکردند.

در بازدیدهای انجام گرفته طی سال 1382-1381 روی نارنگی پیج در غرب استان مازندران نوعی عارضه با نشانه لکه های قهوه ای با هاله زرد رنگ در برگ های جوان و میوه مشاهده شد. برگ ها و میوه های جوان آلوده اغلب ریزش کرده و از خاصیت بازارپسندی میوه های باقیمانده روی درخت کاسته می شود. به منظور شناسایی عامل بیماری، نمونه هایی از برگ، میوه و سرشاخه درختان دارای نشانه ظاهری بیماری انتخاب و پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم 1.5 درصد به مدت یک دقیقه روی محیط PDA کشت و در دمای 27 درجه سانتی گراد به مدت یک هفته نگهداری گردید. قارچ های جدا شده روی محیط آب آگار تک اسپور و تلخیص شدند. پرگنه قارچ روی محیط PDA به رنگ قهوه ای زیتونی تا خاکستری رنگ با متوسط رشد 25-15 میلی متر در روز در دمای 27 درجه سانتی گراد بود. کنیدی ها به اشکال مختلف و دارای 7-1 جداره عرضی و 5-1 دیواره طولی بودند. اثبات بیماریزایی جدایه ها توسط سوسپانسیون اسپور و قرار دادن دیسک قارچی به قطر 3 میلی متر روی برگ و میوه های جوان در محیط مرطوب انجام شد. پس از 48 ساعت اکثر جدایه ها، لکه های تیره مشابه علایم بیماری در شرایط باغ روی نارنگی پیج ایجاد نمودند در حالیکه روی برگ و میوه های تیمار شده با آب مقطر سترون هیچگونه علایمی ظاهر نشد. قارچ عامل بیماری دوباره جداسازی و اصول کخ تایید گردید. بر اساس خصوصیات ظاهری فوق و به استناد منابع عامل بیماری لکه قهوه ای نارنگی پیج قارچ Alternaria alternata تشخیص داده شد. این اولین گزارش از وقوع بیماری لکه قهوه ای آلترناریادر روی این رقم نارنگی در ایران است.

بندپایان در برقراری تعادل در زنجیره های غذایی اکوسیستم نقش بسیار مهمی دارند، اما اغلب ترکیبات شیمیایی باعث گسیخته شدن این زنجیره های طبیعی می گردند. براین اساس، اثرات بیولوژیک سه حشره کش رایج شامل دیازینون، اتریمفوس و کلرپیریفوس روی تراکم جمعیت، و فعالیت زیستی تعدادی از بندپایان غیر هدف و مفید شامل کفشدوزک هفت نقطه ای Coccinella (septempunctata L. (Coccinellidae، بالتوری سبز شته خوار Chrysoperla carnea Stephens (Chrysopidae)، سوسک شکارگر (Carabus sp. (Carabidae، سوسک سرگین Scarabaeus sacer (L. (Scarabaeidae، گوشخیزک (Forficula auricularia L. (Forficulidae،...

سالانه در نقاط مختلف جهان، جان و مال بسیاری از مردم در اثر وقوع سیل به خاطر مخاطره می افتد. تغییرات کاربردی ارضی، شهرنشینی، ساخت و ساز غیراصولی و اشغال ارضی حاشیه رودخانه اثرات مهمی در وقوع این خطر دارند. در تحقیق حاضر دشت سیلابی رود زیارت که بیشتر شامل مناطق مسکونی شهر گرگان می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نقشه های توپوگرافی و کاربری اراضی حوزه آبخیز شهر گرگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی رقومی گردد. با توجه به توپوگرافی منطقه، حوضه آبخیز مورد نظر به 15 زیر حوضه کوچکتر تقسیم گردید. همچنین با توجه به شرایط هیدرولیکی و هیدرولوژیکی رود زیارت به 9 بازه تقسیم شد. سپس اقدام به محاسبه هیدروگراف های سیل در دوره های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 ساله به روش ماسکسنگام- کانژ شد. با انجام عملیات میدانی و نقشه برداری در طول مسیر رودخانه، مشخصات هندسی این رودخانه در 55 مقطع عرضی برداشت شدند. در مرحله بعد، با استفاده از نرم افزار HEC-RAS پروفیل سطح آب در هر بازه برای دوره های بازگشت معین محاسبه گردید. آنگاه نقشه های پهنه بندی خطر سیل در دوره های بازگشت مختلف با استفاده از نرم افزار ArcView GIS تهیه گردید. با تلفیق این نقشه ها با نقشه کاربردی ارضی حوضه، سطح و عمق میانگین سیل برای مناطق در معرض خطر تعیین گردید. در نهایت با استفاده از نتایج این تحقیق راه کارهای مدیریتی مناسب پیشنهاد گردید.

با هدف بالابردن درصد موفقیت رویاندن بذر و تولید نهال گونه بارانک در نهالستان های کوهستانی سه عامل تاریخ کاشت، شامل: کاشت در اول آبان، اول دی و اول اسفند ماه، به همراه سه نوع پوشش حفاظتی شامل: خزه، کیسه گونی و خاک متعارف خزانه جنگلی، در سال 1380 در نهالستان اوریملک شرکت سهامی چوب فریم واقع در ارتفاع 1550 متری از سطح دریا مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این تحقیق که از طریق آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد، نشان داد بین تاریخ کاشت اول آبان با کاشت در تاریخ های اول دی و اول اسفند اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. بین سه نوع پوشش خاک هم تفاوت معنی داری در سطح 1 درصد مشاهده شد. از بین تیمارهای این تحقیق کاشت مربوط به اول آبان به همراه استفاده از کیسه گونی و خزه بهترین نتیجه را دارد.

در مطالعه ای که روی تعداد 117 رای مرال Cervus elaphus در پارک ملی گلستان صورت گرفت تنها دو گروه سنی بزرگسال و جوان برای هر یک از دو جنس نر و ماده مشخص شد. ساختار سنی 71 درصد جمعیت ماده (شامل 55 درصد ماده بزرگسال و 16 درصد ماده جوان) و 29 درصد نر (شامل 15 درصد نر بزرگسال و 14 درصد نر جوان) بود. جمعیت های شش منطقه مختلف در پارک با پنج بار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت و با 95 درصد اطمینان این زیستگاه ها جمعیت های متفاوتی را از نظر تعداد افراد مشاهده شده در گله دارا بودند. تعداد گروه های سنی در جمعیت مرال 5 گروه و درصد مرال ها نر میانسال با بالا کمتر از حد معمول (یعنی 3 درصد) و نیز نسبت نوزادان به ماده های بالغ حدود 7 درصد بود. برای بررسی جمعیت شوکا Capreolus capreolus چهار ترانسکت در مناطق مختلف پارک با پنج بار تکرار در مجموع به مساحت 8 کیلومتر مربع برپا شد. نسبت جنسی شوکا شامل 38 درصد نر، 15 درصد نابالغ و 47 دصد ماده بود. همچنین با 95 درصد اطمینان تراکم و فراوانی شوکا در پوشش درختچه ای به مراتب بیشتر از مناطق روشنتر جنگلی بود. نسبت جنسی شوکا 2.5 ماده در مقابل 1 نر بود.

در این تحقیق امکان استفاده از ضایعات روکش راش جمع آوری شده از کارخانه روکش برای تولید تخته تراشه (OSB) مورد بررسی قرار گرفت. جهت تراشه ها (تصادفی، موازی و عمود)، حرارت پرس (170 و 190 درجه سانتی گراد) و زمان پرس (10 و 15 دقیقه) به عنوان عوامل متغیر و بقیه عوامل ساخت به عنوان عوامل ثابت در نظر گرفته شده اند. خواص فیزیکی و مکانیکی تخته ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد زمانی که لایه های میانی در جهت موازی لایه های سطحی استقرار می یابند مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته افزایش می یابد اما افزایش چسبندگی داخلی و کاهش جذب آب و واکشیدگی ضخامتی در تخته هایی که جهت تراشه ها در لایه میانی عمود بر جهت تراشه ها در لایه های سطحی بود مشاهد گردید...

به منظور بررسی تاثیر گوسپیول موجود در کنجاله پنبه دانه بر اندازه محیط بیضه و کیفیت اسپرماتوزوا در قوچ های آتابای، آزمایشی با استفاده از 8 راس قوچ 2 ساله با متوسط وزن 6.09± 58 کیلوگرم انجام شد. قوچ ها به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و شاهد تقسیم شدند. جیره های دارای انرژی و پروتئین خام یکسان برای این دو گروه به گونه ای تنظیم شدند که در جیره گروه شاهد از 10 درصد کنجاله سویا و در جیره گروه آزمایشی از 15 درصد کنجاله پنبه دانه (حاوی 850 پی پی ام گوسپیول آزاد) استفاده شد. نمونه های منی به مدت 12 هفته متوالی جمع آوری شد و فراسنجه های درصد تحرک اسپرماتوزوا، درصد اسپرماتوزوای زنده و درصد اسپرماتوزوای طبیعی اندازه گیری شدند. در طول آزمایش، محیط بیضه نیز به طور هفتگی اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که اندازه محیط بیضه و کیفیت اسپرماتوزوا در بین دو گروه آزمایشی و شاهد دارای اختلاف معنی داری هستند (p<0.01)، بطوریکه درصد تحرک اسپرماتوزوا، درصد اسپرماتوزوای زنده، درصد اسپرماتوزوای طبیعی و اندازه محیط بیضه در قوچ های گروه آزمایشی نسبت به گروه شاهد به ترتیب کمتر بودند (62.5، 74.59، 59.36 و 32.73 درصد سانتی متر در برابر 69.57، 77.25، 80.61 و 33.55 درصد سانتی متر). نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تغذیه از کنجاله پنبه دانه در سطح 15 درصد، موجب کاهش اندازه محیط بیضه و کیفیت اسپرماتوزوای قوچ های آتابای شد.