فهرست مطالب

راز بهزیستن - پیاپی 33-34 (تابستان و پاییز 1384)

مجله راز بهزیستن
پیاپی 33-34 (تابستان و پاییز 1384)

  • 48 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1384/11/05
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مرضیه لطفعلیزاده، شکوفه حسینی صفحه 2
    هدف
    این مطالعه جهت تعیین نگرش و میزان مشارکت دبیران مرد در تنظیم خانواده در سال تحصیلی 83-1382 انجام گردید.
    روش کار
    300 دبیر مرد دبیرستانهای مشهد انتخاب شده و فرم پرسشنامه توسط آنها تکمیل گردیده است و سپس داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شده است.
    یافته ها
    افراد مورد مطالعه بیشتر در گروه سنی 39-30 ساله بودند و تحصیلات بیشتر آنها در حد فوق دیپلم و لیسانس بود. اکثر افراد کمتر از 5 سال از ازدواجشان می گذشت و در حدود 99% معتقد بودند که جلوگیری از باروری لازم است و 93% به لزوم نقش مردان در جلوگیری از بارداری اتفاق نظر داشتند.
    اکثریت اعتقاد داشتند که هم مرد و هم زن بایستی در امر جلوگیری از باروری مشارکت داشته باشند (71%). که این اعتقاد بر مشارکت در امر تنظیم خانواده در جوان ترها قویتر بوده است. تنها 2/6% از مردان تمایل به وازکتومی داشته و 1/58 درصد معتقد بودند که وازکتومی باعث ناتوانی جنسی می شود.
    شایع ترین راه کسب اطلاع در مورد روش های جلوگیری پزشک بوده است و حدود 38% تمایل به شرکت در دوره های آموزشی روش های جلوگیری داشته اند.
    نتیجه گیری
    اکثریت افراد تحت مطالعه به تنظیم خانواده و کنترل جمعیت اعتقاد دارند و در امور مربوط به تنظیم خانواده مشارکت می کنند. با این حال هنوز هم حتی در بین اقشار با سواد جامعه مسؤلیت اصلی کنترل جمعیت با زنان است. با جوان شدن نسل و صرف نظر از افراد قدیمی تر، افراد بیشتر به اصول تنظیم خانواده، مشارکت مردان در تنظیم خانواده و استفاده از روش های جدید تمایل پیدا می کنند.
    کلیدواژگان: تنظیم خانواده، جلوگیری از حاملگی، دیدگاه و نظریات، مرد
  • الهه آتش نفس، شهین کمال، قدرت دوست محمدی صفحه 8
    مقدمه
    ارتقاء اطلاعات و سواد بهداشتی دانش آموزان در مدارس، امری بسیار مهم می باشد زیرا امروزه، علت عمده ناتوانی ها و مرگ زودرس در کشورها، ریشه در رفتارهای غیربهداشتی دارد، از این رو آموزش بهداشت و افزایش اطلاعات و بهبود نگرش و رفتارهای بهداشتی دانش آموزان یکی از مؤثرترین روش ها جهت پیشگیری و یا کاهش بسیاری از مشکلات در زمینه سلامت و بهداشت افراد می باشد (8).
    مواد و روش کار
    این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که با هدف تعیین شیوه های ارتقاء اطلاعات بهداشتی دانش آموزان استان سمنان از دیدگاه مربیان بهداشت (افرادی که به طور فعال درگیر آموزش بهداشت در مدارس می باشند) انجام شده است. نمونه های پژوهش، شامل 84 نفر مربی بهداشت رسمی شاغل در آموزش و پرورش استان سمنان می باشد. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید و با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    طبق نتایج از دیدگاه مربیان بهداشت، موارد ذیل به ترتیب اولویت، می توانند به میزان زیاد در ارتقاء اطلاعات بهداشتی دانش آموزان مؤثر باشند: وجود مربی بهداشت در مدرسه (7/91%)، سنجش نیازهای بهداشتی دانش آموزان و ارائه آموزش بهداشت بر اساس آن (5/84%)، اجرای برنامه یاری کودک به کودک در مدرسه (2/76%)، تعیین جلسات زمان بندی شده در برنامه درسی هفتگی دانش آموزان جهت آموزش بهداشت (2/70%)، ارزیابی منظم از دانش آموزان در زمینه مسائل بهداشتی آموزش داده شده (5/65%)، همچنین اکثریت مربیان بهداشت روش های ذیل را در زمینه آموزش بهداشت و ارتقاء اطلاعات بهداشتی دانش آموزان به ترتیب اولویت بهتر و مؤثرتر دانسته اند: فعالیت عملی و تجربه مستقیم، گردش علمی، بحث گروهی و پرسش و پاسخ، کارهای دسته جمعی و نمایشگاه های مدرسه ای در زمینه بهداشت، فیلم های ویدئویی و نوارهای کاست آموزشی.
    بحث و نتیجه گیری
    جهت ارتقاء سطح اطلاعات و رفتارهای بهداشتی دانش آموزان موارد ذیل می توانند مفید باشند: طراحی یک برنامه جامع در زمینه آموزش بهداشت مدارس، آموزش معلمین در زمینه بهداشت و نحوه آموزش آن به دانش آموزان، اختصاص زمان و منابع کافی برای آموزش بهداشت، درگیر نمودن خانواده در امر آموزش بهداشت، جلب حمایت های مادی و معنوی جامعه برای آموزش بهداشت در مدارس و انتخاب مؤثرترین روش ها در زمینه آموزش بهداشت (متناسب با سن و موقعیت تکاملی جسمی و روانی دانش آموزان)
    کلیدواژگان: اطلاعات بهداشتی، آموزش بهداشت، مربی بهداشت، ارتقاء سلامت
  • مینا زمانی، محمدرضا جویا، امرالله یوسف نژاد، علیرضا خویی، محمدرضا قوام نصیری صفحه 12
    مقدمه و هدف
    سرطان مجموعه ای پیچیده از بیماری هاست که از نظر سن شروع، سرعت رشد، وضعیت تمایز سلولی، قابلیت شناسایی، اقدام های تشخیصی، تهاجم، پاسخ به درمان و پیش آگهی با یکدیگر متفاوت است. سرطان سومین علت مرگ و میر در ایران می باشد که با توجه به آن مطالعه زیر جهت بررسی و تعیین سرطان های شایع در شهرستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفته است.
    روش کار و
    یافته ها
    این مطالعه بر روی 4742 گزارش پاتولوژی جمع آوری شده از 51 مرکز پاتولوژی در شهرستان های حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در طی سال 82 انجام شده است که سرطان های شایع در آن شامل پوست (14%)، معده (13%)، پستان (5/8%)، مثانه (7/4%)، سیستم خونساز و رتیکولواندوتلیال (خون طحال مغز استخوان) (8/3%)، غدد لنفاوی (7/3%)،کولون (2/3%)، پروستات (2/3%) و ریه (9/2%) بوده است. دهه سنی شایع در بروز سرطان ها 69-60 سال می باشد.
    نتیجه گیری
    با توجه به نتایج بدست آمده و میزان بروز بالای سرطان های پستان، دستگاه گوارش، پروستات و پوست، برنامه ریزی فعالیت های آموزشی و افزایش آگاهی مردم و در نظر گرفتن مراکزی برای مراجعه مردم جهت انجام تست های غربالگری این سرطان ها ضروری می باشد.
    کلیدواژگان: سرطان، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز بهداشت استان خراسان
  • مهندس یوسف علی پزشک، سید مرتضی احتشام فر، مهندس اردشیر صادقی صفحه 17
    سابقه و هدف
    تقریبا یک چهارم کل محصولات، پس از برداشت و قبل از مصرف فاسد می شوند. میوه و سبزی های تازه معمولا به هنگام نگهداری، حمل و نقل و تاخیر، قبل از فرآوری فاسد می شوند. بر خلاف سایر موادغذایی میوه ها بعد از چیدن و قبل از فرآوری تا مدتی زنده هستند. بنابراین به علت تنفس و فرآیند رسیدن طبیعی، بررسی فساد میکروبی آنها پیچیده تر می شود. بسیاری از فسادهای میکروبی در واقع بیماری هایی هستند که در مرحله فروش پدید می آیند.
    میوه ها به صورت تازه یا آبمیوه، خشک، منجمد، تخمیری، پاستوریزه و یا کنسرو شده مصرف می شوند. میوه ها به هنگام برداشت و انتقال در معرض آلودگی قرار می گیرند. این آلودگی از طریق تماس آنها با یکدیگر و تجهیزاتی ناشی می شود که به طور مناسب ضدعفونی نشده اند. این محصولات در هنگام انتقال به بازار یا محل فراوری دچار صدمه مکانیکی شده و حساسیت آنها در برابر فساد میکروبی افزایش می یابد. سرد کردن اولیه محصول و انتقال آنها توسط وسایل نقلیه یخچال دار این نوع فساد را کاهش می دهد. آبمیوه ها محیط های کاملا مناسبی برای رشد برخی پاتوژنها بوده و طبعا می توانند موجب بیماریزایی گردند. مسمومیت های غذایی ناشی از مصرف این محصولات می تواند سلامت مصرف کنندگان را به طور جدی تهدید نماید. در این طرح پژوهشی آبمیوه های سنتی به علت احتمال آلودگی و استقبال از طرف مردم برای مصرف آن نسبت به سایر آبمیوه ها، جهت بررسی باکتریولوژیکی انتخاب شد.
    روش
    این پژوهش یک مطالعه مقطعی بوده که جهت تعیین وجود اشرشیا کلی و شمارش کلیفرم ها در بهار و تابستان سال 1383 بر روی آبمیوه های غیرپاستوریزه از قبیل شیرموز، آب هویچ، شیرنارگیل و آب طالبی آماده مصرف آبمیوه فروشی های شهر مشهد انجام شده است. در سطح شهر به صورت تصادفی تعداد 123 نمونه آبمیوه سنتی از اماکن تهیه و توزیع، انتخاب شده و با مراجعه به آنها حدود 300 میلی لیتر از آبمیوه های آماده مصرف جهت نمونه برداری در ظروف استریل برداشت و در کنار یخ، قبل از گذشت 6 ساعت به آزمایشگاه اداره نظارت بر مواد غذایی منتقل و بلافاصله مورد آزمایش قرار گرفته است.
    نتایج
    نتایج بدست آمده در این پژوهش حاکی از آن است که از کل نمونه ها حدود 66 درصد دارای اشرشیا کلی و آلوده می باشد. شمارش محتمل ترین تعداد کلیفرم در آنها نشان داد که فقط 63/14 درصد نمونه ها دارای کلیفرم در حد مجاز (کمتر یا مساوی 100) بود. ضمن اینکه 2/38 درصد نمونه ها دارای کلیفرم بیشتر از 100 و کمتر از 1100، 45/28 درصد نمونه ها دارای کلیفرم بیشتر از 1100 و کمتر از 5000 و 7/18 درصد نمونه ها حاوی بیش از 5000 کلیفرم می باشند. نتایج همچنین نشان داد که بیش از 90 درصد نمونه های شیرموز آلوده به اشرشیا کلی می باشند.
    بحث و نتیجه گیری
    با مراجعه به استانداردهای موادغذایی، در آبمیوه های آماده مصرف اشرشیا کلی نبایستی دیده شود. همچنین تعداد کلیفرم آنها نیز از 100 بیشتر نباشد. در حالی که آنالیز نمونه ها حکایت از میزان آلودگی بالا دارد. بررسی نتایج نشان می دهد که آبمیوه های غیرپاستوریزه و سنتی به دلیل عدم رعایت اصول و موازین بهداشت فردی، بهداشت موادغذایی و پایین بودن سطح آگاهی بهداشتی و نیز بهسازی محیط، نقش عمده ای در مسمومیت های (میکروبی) موادغذایی دارد
    کلیدواژگان: باکتریولوژیک، آبمیوه های سنتی، مراکز تهیه و توزیع
  • عبدالکریم حامدی، عبدالعلی خوارزمی صفحه 21
    زالوها جانورانی می باشند که در آبهای شیرین و آب دریا و خشکی زندگی می کنند، از طریق حفره دهان یا بینی وارد بدن گشته و سبب صدمه مخاطی، خونریزی، کم خونی و حتی گاهی خفگی میزبان می شوند. بیشترین محل جایگزینی آنها در حفره بینی و فارنکس است که به وسیله بادکش خود به آنجا می چسبند و مرتبا خون میزبان را می مکند و باعث آنمی در فرد می گردند. در این مقاله دو مورد شیرخوار با آنمی شدید که بعلت خون دماغ مراجعه نموده و حتی تحت درمان با ترانسفیوژن خون قرار گرفته معرفی می گردند و تشخیص نهایی وجود زالو در بینی و حلق بوده است.
    کلیدواژگان: زالو، آنمی، خون دماغ
  • امیر هومن کاظمی مطلق، شراره کریمی، غلامرضا عباسی، فرحناز کاظمی مطلق صفحه 25
    هدف (مقدمه): اساسا هدف از آموزش، کسب دانش است که به تغییر رفتار یادگیرنده منجر شود. زوجهای جوان، آینده سازان کشور هستند و رشد جمعیت بستگی زیادی به نگرش و رفتار این گروه دارد و یکی از بهترین فرصت ها برای آموزش و آگاه سازی آنها موقعیت قبل از ازدواج می باشد. این پژوهش به منظور تعیین تاثیر مشاوره پیش از ازدواج بر آگاهی دختران مراجعه کننده جهت انجام مشاوره به مرکز بهداشت اسفراین انجام شد.
    مواد و روش ها
    این پژوهش به روش نیمه تجربی در 2 مرحله بر روی 116 دختری که به طور تصادفی انتخاب شدند، انجام گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ساخت پژوهشگر بود که بعد از تعیین روایی و پایائی آن مورد استفاده قرار گرفت و شامل دو بخش خصوصیات فردی و شاخصهای آگاهی سنجی بود. شاخص های آگاهی سنجی در چهار قسمت: تنظیم خانواده, بیماری های منتقله جنسی (STI)، روابط زناشویی و اهمیت سایر بیماری ها پس از ازدواج بود که قسمت اول، حداکثر 10 نمره و بقیه قسمتهاحداکثر 5 نمره و حداقل نمره صفر بود. تاثیر مشاوره بر آگاهی نمونه ها با آزمون آماری t زوجی و نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    میانگین سن افراد شرکت کننده در مطالعه 24 با دامنه سنی 33-16 سال بود و اکثریت آنها (2/54%) خانه دار و تحصیلات زیردیپلم (40%) داشتند. میانگین نمرات کل پیش آزمون 4/20% و میانگین نمرات کل پس آزمون 64/44% بود. در مقایسه نمرات آزمون قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0 < pv) همچنین در مورد بررسی ارتباط میان گروه سنی، سطح تحصیلات و شغل و تاثیر آموزش، از آزمون Krass-Kalawalls استفاده شد و نتایج نشان داد تنها بین افزایش نمرات ناشی از مشاوره و سطح تحصیلات ارتباط معنی دار وجود دارد (05/0 < pv).
    نتیجه گیری
    یافته های فوق نشان می دهد هر چند برنامه آموزشی اجرا شده به عنوان مشاوره قبل از ازدواج، توانسته است آگاهی دختران را در این زمینه ارتقاء بخشد، اما در بهبود مطلوب این آگاهی ها موفق نبوده است لذا نگاه جدی تری به جایگاه مشاوره پیش از ازدواج، تغییر محتوی و شکل برنامه مشاوره، به روز کردن آن با استفاده از فن آوری اطلاع رسانی و استفاده از سایر روش های اطلاع رسانی را گوشزد می کند.
    کلیدواژگان: دختران، آگاهی، مشاوره پیش از ازدواج، اسفراین
  • مهندس فرشته لشگری، مهندس علیرضا شیخ زاده صفحه 29
    مقدمه
    زباله های مراکز بهداشتی درمانی بخش مهمی از مواد زاید جامد شهری هر جامعه را تشکیل می دهند که ناشی از فعالیت های پزشکی، پرستاری، دندانپزشکی و... در بیمارستانها و تمامی مراکز بهداشتی، درمانی و تحقیقاتی تولید می شوند. زباله های عفونی واحدهای بهداشتی درمانی شامل کلیه پارچه ها و البسه آلوده به خون، گاز و پنبه مصرف شده برای پانسمان، نمونه های آزمایشگاهی و محیط های کشت، اقلام پلاستیکی مانند سوند، دستکش، سرنگ ها و فیلترهای دیالیز و. .. هستند که جمع آوری و تلنبار نمودن این زباله ها در محیط های روباز و حمل و نقل آنها با وسایل عادی و دفع غیربهداشتی و کنترل نشده آنها امری کاملا خطرناک است.
    هدف
    مهمترین دلیل این که تا کنون راه حل اساسی برای مقابله با زباله های مراکز بهداشتی درمانی طراحی و اجرا نشده است؛ به طوری که این موضوع به بحرانی ترین و جدی ترین مشکلات بهداشتی و زیست محیطی در سطح شهرستان تبدیل شده است و امید است هر چه سریعتر این امر در سر لوحه برنامه های ضربتی دفع زباله های شهری قرار گیرد.
    روش کار
    در تحقیق به عمل آمده وضعیت جمع آوری مواد زاید جامد واحدهای بهداشتی درمانی سطح شهر شاهرود از طریق پرسشگری و تکمیل فرم تنظیمی جهت ارزیابی وضعیت جمع آوری و دفع مواد زاید جامد مورد بررسی قرار گرفت.
    یافته ها
    در بررسی به عمل آمده در 10 درمانگاه دولتی و خصوصی 90% زباله های عفونی و 20% زباله های خطرناک به طریقه غیربهداشتی دفع می گردند. در 5 آزمایشگاه تشخیص طبی 100% زباله های عفونی و 40% زباله های خطرناک به طریقه غیربهداشتی دفع می گردند و در 4 بیمارستان دولتی و خصوصی و مرکز بیماری های خاص و پایگاه انتقال خون کلیه زباله های عفونی و خطرناک به طریقه بهداشتی دفع می گردند. در 6 مرکز تزریقات و پانسمان 100% زباله های عفونی و 44% زباله های خطرناک به طریق غیربهداشتی دفع می گردند. در 175 مطب پزشکی، دندانپزشک و مامایی 100% زباله های عفونی و 85% زباله های خطرناک به طریقه غیربهداشتی دفع می گردند و در 8 مرکز بهداشتی درمانی شهری 100% زباله های عفونی و 0% درصد زباله های خطرناک به طریقه غیربهداشتی دفع می گردند.
    نتیجه گیری و پیشنهاد: با عنایت به اینکه در حال حاضر قسمت اعظم زباله های مراکز بهداشتی درمانی شهر شاهرود با وضعیت نامطلوب جمع آوری و دفع می گردد؛ همچنین با توجه به مخاطرات زیست محیطی و بهداشتی دفع بهداشتی این زباله ها، پیشنهاد می گردد با افزایش آگاهی و دانش بهداشتی شهروندان محترم در خصوص ضرورت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله های عفونی از طریق رسانه های عمومی، نشریات آموزشی و. .. در جهت ارتقاء سطح سلامت عمومی شهروندان گام برداریم. همچنین استفاده از کیسه های پلاستیکی مخصوص با رنگ زرد منقوش به علامت مخصوص زباله های عفونی خطرناک در مبداء تولید، تحویل زباله در زمان مقرر، استفاده از وسایط نقلیه مخصوص جهت جمع آوری زباله های عفونی، مدیریت صحیح، تعلیم و تربیت کارگران و. .. همچنین پیش بینی مکان های مخصوص جهت نگهداری موقت زباله های بیمارستانی، اختصاص سازمانی مناسب جهت برنامه ریزی و ساماندهی از سوی شهرداری و در نهایت دفع بهداشتی زباله های بیمارستانی از طریق بی خطرسازی زباله های بیمارستانی و یا سوزاندن توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: مواد زاید جامد، زباله های بیمارستانی، عفونی، خطرناک (تیز و برنده)، دفع بهداشتی، زباله سوز
  • محمدتقی شاکری ترجمه: دکتر محمدتقی شاکری صفحه 36
  • آذین اشرفپور صفحه 38
    کودک عظیم ترین سرمایه ملی هر کشور است. خلاقیت و نوآوری نیز در دوران کودکی، رشد و تکامل می یابد. از یاد نبریم که در جامعه ایران، کودکان قشر عظیمی از جامعه را تشکیل می دهند که لزوم توجه به مشکلات این قشر را نشان می دهد. با اینکه خانواده باید کانون گرم محبت و صمیمیت باشد، برای بسیاری از کودکان، خانه بزرگترین شکنجه گاه و فرساینده روح و روان است. امروزه یکی از مشکلات جامعه ما خشونت است خشونت و سوء رفتار همچون یک گردباد واقعیتی از زندگی است که وجود آن را باید پذیرفت و آنگاه برای مقابله با آن آماده شد. برای مقابله و ایجاد صلح و آرامش در خانه باید از یک سری روندهای حساب شده سود جست تا پیش از آنکه تنش ها به انفجار ختم شود آنها را کاهش داد. البته تلاش برای از بین بردن این بلیه باید فراگیر، مداوم و همراه با تغییرات مهم در روابط و حتی ساختار اجتماعی باشد.
    مقاله تدوین شده تلاشی است در جهت تعریف و بیان مفهوم خشونت و سوءرفتار نسبت به کودک و گستردگی این پدیده و نیز معرفی انواع سوءرفتار نسبت به کودک و بیان پیامدهای سوءرفتار بر سلامتی کودکان. همچنین ضمن بررسی علل و فاکتورهای مستعد کننده این مشکل در سطح جامعه، اشاره ای به پیشگیری و درمان کودک آزاری می شود و در نهایت پیشنهادات و راهکارهایی که در جهت رفع این معضل اجتماعی می تواند مفید واقع گردد ارائه می گردد.
    کلیدواژگان: سوء رفتار، خشونت، کودک، خانواده
  • حسین رنجبر، حبیب الله اسماعیلی صفحه 43
    زوج های جوان آینده سازان کشور هستند و سلامت جامعه در گرو تامین سلامت این قشر از افراد جامعه است. لذا یکی از بهترین فرصت ها برای آموزش و آگاه سازی آنها موقعیت قبل از ازدواج است که در آن زوجین با مهمترین موارد و مشخصاتی که باید برای یک زندگی سالم دارا باشند، آشنا می گردند. هدف از انجام این مطالعه بررسی برخی از مشخصات زوجین مراجعه کننده به کلینیک مشاوره قبل از ازدواج بوده است. جهت گردآوری داده ها از اطلاعات دفتر ثبت مشخصات زوجین که در کلینیک مشاوره قبل از ازدواج به ثبت رسیده، استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به کلینیک مشاوره قبل از ازدواج بوده که از بین آنها تعداد 335 زوج به طور تصادفی انتخاب گردیده اند. یافته های پژوهش، میانگین سن ازدواج مردان را 23 و زنان را 19 سال نشان می دهد. همچنین 2/28% از ازدواج ها از نوع خویشاوندی بوده و حدود 2/58% زوجین هم پیش از مراجعه به کلینیک مشاوره قبل از ازدواج، اقدام به عقد شرعی نموده بودند. همچنین بین سطح تحصیلات و محل زندگی زوجین با وضعیت عقد آنها نیز ارتباط معنی داری مشاهده گردید. لذا با توجه به نتایج بررسی، لزوم برنامه ریزی دقیق تر در خصوص آموزش جوانان و اقشار مختلف جامعه در رابطه با آموزشهای قبل از ازدواج در جهت پیشگیری از مخاطرات آن ضروری به نظر می رسد.
    کلیدواژگان: زوجین، مشاوره قبل از ازدواج