ماهنامه معرفت
سال چهاردهم شماره 12 (پیاپی 99، اسفند 1384)

این نوشتار، به بررسی برهان نظم می پردازد و پس از بیان پیشینه آن در آثار اندیشمندان غرب و شرق و بیان معانی لغوی و اصطلاحی «نظم» و ذکر نامهای این برهان در لسان اندیشمندان، به اقسام نظم اشاره می کند و محل بحث را در میان این اقسام روشن می نماید. بحث عمده بیان تقریرهای گوناگون این برهان و طرح و رد اشکالات ذکر شده بر این برهان است، سپس به هدف اصلی مقاله، که همان نقد و بررسی دلالت برهان از دیدگاه اندیشمندان اسلامی است، می پردازد و میزان کارآمدی و دلالت آن را روشن می کند. بحث پایانی نگاهی گذرا به شبهه شرور و حل آن است...

این مقاله با توجه به اهمیت مسئله علم و دین، به بحث رابطه علم و دین از منظر ایان گریم باربور می پردازد. ابتدا نگاهی گذرا به زندگی باربور می افکند و سپس به شباهت های موجود بین روش های علم با روش های دین اشاره می کند. در این قسمت، که از کتاب اول او گرفته شده است، بیان می گردد که باربور با قایل شدن به توازی های روش شناختی بین علم و دین اعلام می دارد که گزاره های دینی نیز همچون نظریات علمی معرفت زا هستند. سپس با بیان آنچه او در کتاب دوم خود برای این بحث بیان کرده، به برخی از موارد اصلی شباهتهای روش شناختی از قبیل شباهت در ساختار، ملاکهای ارزیابی، الگو و مدل اشاره می گردد...

یکی از پرسشهای اساسی که دغدغه همیشگی تمام انسانها، بخصوص فیلسوفان دین بوده و هست، این است که آیا قراینی بر وجود خدا هست یا نه. پاسخی که راسل به این مسئله داده این است که چنین قراینی وجود ندارد و اگر فرضا خدایی وجود داشته باشد، خود مقصر است که قراین کافی در اختیار انسان ننهاده است. نویسنده، که از فیلسوفان دین و موحد است، بر آن است تا به این استدلال پاسخ داده و با بررسی انواع قراین و ادله، قراین بر وجود خدا را فراوان بداند. پل موزر در پاسخ به اینکه چرا تمام انسانها نمی توانند به این شناخت نایل آیند، معتقد است که چون آنان از توانایی خود برای شناخت خدا استفاده نمی کنند، تقصیر متوجه خود آنهاست...