فهرست مطالب

پژوهش های فلسفی - کلامی - سال ششم شماره 4 (پیاپی 21، تابستان و پاییز 1383)

فصلنامه پژوهش های فلسفی - کلامی
سال ششم شماره 4 (پیاپی 21، تابستان و پاییز 1383)

  • 152 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/10/10
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمدباقر سعیدی روشن صفحه 3
    زبان دین از موضوعات مهم پژوهشی در فلسفه دین بهشمار می آید که یکی از محورهای اساسی آن مسئله شناختاری بودن زبان دین است.
    مروری بر مهمترین رویکردهای زبان دینی معاصر در غرب، بررسی زمینه های فکری دینی پیدایش این دیدگاه ها، تامل در اینکه آیا همین دیدگاه ها بر متون دینی اسلامی (قرآن و سنت معصوم) نیز قابل انطباق است یا نه؟ مورد اهتمام این مقاله است.
    کلیدواژگان: زبان دین، متون دینی، پوزیتیویستی، کارکردگرایی، نمادانگاری، واقع گروی انتقادی، شناختاری و معرفت بخش
  • امیرعباس علیزمانی صفحه 26
    از جمله کارکردهای اصلی دین در روزگار ما، و در واقع در همه قرون و اعصار، کاهش رنجهای انسان است. رنجهای وجودی از زمره اصلیترین رنجهای انسان بهشمار می آیند. رنجهایی از قبیل تنهایی، ناامیدی، پوچی و مانند آن. در این مقاله تلاش کرده ایم تا ابتدا تصویری کلی از وضعیت بحرانی انسان معاصر ارائه دهیم، سپس با نگاهی اجمالی به سه رنج اصلی انسان، یعنی رنج نرسیدن، از دست دادن و رنج ناشی از تکرار و خستگی، به اختصار راه های مختلف مواجهه با این رنجها را بیان کرده ایم.
    همچنین تلاش کرده ایم تا شیوه مواجهه امام علی (ع) را به عنوان کسی که تجربه ای عمیق در باب رنجهای وجودی انسان و معناداری زندگی دارد، بیان کنیم. سخن اصلی این مقاله این است که در حیات دینی، رنج، درد و سختی وجود دارد، ولی همه این امور در پرتو تصویری معنوی از حیات، معنادار، تحملپذیر و شیرین میگردد.
    کلیدواژگان: رنج های وجودی، کارکردهای دین، ایمان دینی، اضطراب، ناامیدی، تنهایی، معناداری زندگی، رنج شیرین
  • نرجس جواندل صفحه 50
    کتاب مقولات ارسطو در قرن هفدهم به زبان چینی ترجمه شد و با عنوان ming li t`anبه معنای «مطالعه نظریه نامها» منتشر شد. رابرت وردی این ترجمه را بررسی کرده و آرای کسانی را که طرحهای تفکر و ساختارهای زبان را با هم مطابق دانسته؛ زبان را محدودکننده فکر و راهنمای فکر فلسفی می دانند و نیز ادعای کسانی را که معتقدند اگر تفکری خاص در یک سنت فلسفی پیدا نشود، به این دلیل است که زبان آنها مجال چنین تفکری را بر آنها فراهم نکرده، به چالش کشیده است. او به این پرسش که آیا پرنفوذترین متن تاریخ متافیزیک غرب چیزی است که فقط با یک زبان و یک خانواده زبانی بیان شود، قاطعانه پاسخ منفی داده و ترجمه چینی تفکری خارجی همچون تفکر ارسطویی را دلیل خوبی می داند، مبنی بر اینکه همان نحوه تفکری که در غرب وجود دارد میتواند با زبان چینی نیز ابراز شود. وردی اذعان دارد که اساس فکر ارسطو به زبان چینی منتقل شده، ولی براساس فرهنگ چینی تغییراتی در آن پدید آمده است. از نظر او، کاستی های ترجمه کتاب ارسطو به چینی نه به لحاظ وابستگی فکر به زبان، بلکه به لحاظ فرافکنی فرهنگ چین به فرهنگ یونانی و لاتینی است. در این مقاله، سعی شده نکتهنظرهای وردی درباره ترجمه چینی کتاب مقولات ارسطو با اشاره به صفحه ای که در آن از موضوع سخن رفته، آورده شود و درصورت لزوم به ارجاع خود او در پاورقی نیز اشاره شده است.
    کلیدواژگان: ارسطو، رابطه زبان و تفکر، مقولات ارسطو، فرضیه نسبیت زبانی، گراهام، زبان چینی، فرضیه راهنمایی و قید
  • رضا صادقی صفحه 71
    ریچارد فومرتن در مقاله مبناگرایی کلاسیک نظریه توجیه خود را با تکیه بر مفهوم آشنایی مستقیم طرح میکند. نظریه توجیه فومرتن پیوند نزدیکی با نظریه صدق او دارد. او در نظریه صدق از واقعگرایی و در نظریه توجیه از نوعی مبناگرایی درونگرایانه جانبداری میکند. در این نوشتار، نخست به بررسی پیوند نظریه توجیه فومرتن با مفهوم صدق و جایگاه نظریه توجیه او در نزاع برونگرایی - درونگرایی خواهیم پرداخت و سپس ترجمه مذکور را ارائه خواهیم کرد.
    کلیدواژگان: توجیه، صدق، مبناگرایی، درون گرایی، برون گرایی، آشنایی مستقیم
  • قاسم رضایی آدریانی صفحه 107
    آنچه در این نوشتار در پی پژوهش آن هستیم، بررسی آرای سه فیلسوف بزرگ اسلامی در باب ارزش ادراکات است. ابن سینا، شیخ اشراق و صدرالمتالهین، هر کدام در این مورد صاحب آرا و نظریات خاصی هستند که توجه به آنها به منظور آشنایی با معرفتشناسی اسلامی ضروری است.
    البته این بحث، تحت عنوانی مستقل و جداگانه در کتب و آثار علمی ایشان مطرح نشده، از این رو، سعی بر آن داشتیم تا با مراجعه به آرای اصلی ایشان در ابواب مختلف، مثل مباحث علم، نفسشناسی، مقولات، وجود ذهنی و... ملاک ارزش ادراکات به دست آید.
    اکثر حکمای اسلامی، به واقعگرایی صور ذهنی نسبت به عالم خارج، قائل هستند و این مسئله را با ادله مختلفی به اثبات رسانیده اند، اما اینکه آیا ملاک قابل توجهی مبنی بر تطابق ذهن و عین ارائه کرده اند یا خیر؟ مسئله ای است که در این نوشتار در پی پاسخ به آن هستیم.
    کلیدواژگان: علم، واقع نمایی، ارزش ادراکات، علم حضوری، علم حصولی، انطباع، صدور
  • احمدرضا مفتاح ترجمه: احمدرضا مفتاح صفحه 123
    رابطه عقل و ایمان همواره مسئله ای بحث انگیز بوده است. عالمان الهیات قرون وسطا در پی تلفیق فهم فلسفی و ایمان دینی بودند. اگوستین و آنسلم فهم را پاداش ایمان می دانستند و آکویناس تلاش کرد میان فلسفه ارسطویی و وحی مسیحی هماهنگی برقرار کند. پس از دکارت با تفکیک میان امور ذهنی و عینی، زمینه تفکیک قلمرو علم از الهیات فراهم شد. علاوه بر این، با نقادی های کانت و هیوم از الهیات عقلی، امکان الهیات میشود، دین وحیانی به دین طبیعی تبدیل شود. از این رو، ادعاهای فلسفی را کنار گذاشتند تا حق ادعاهای مبتنی بر وحی را ادا کنند. گروه دیگری از مخالفان الهیات عقلی مثل بلانتینجا معتقدند که اگر از تصور مبناگرایی دکارتی دست برداریم و اعتقاد به خدا را اعتقاد پایه بدانیم، عقلانیت ایمان مسئله دار نخواهد بود و مدافع ایمان مجبور به اتخاذ موضع ایمانگرایی نیست. مقاله حاضر، سیر تاریخ و نقاط قوت و ضعف این دیدگاه را بررسی میکند.
    کلیدواژگان: الهیات طبیعی، مبناگرایی، ایمان گرایی، عقلانیت، اعتقاد پایه
|
  • Muhammad-Baqer Saiedi-Rowshan Page 3
    The language of religion has been a basic research topic in the philosophy of religion. One of its pivotal aspects concerns the cognitive character of the language of religion. The present article deals with the most significant approaches in the field of the study of religious language in the West and seeks to determine if they are applicable to Islamic texts, especially the Holy Quran and the Infallible Imam's hadiths.
  • Amir-Abbas Alizamani Page 26
    One of the main functions of religion in our times, and throughout all ages, has been to reduce the toils and worries of the mankind. Existential pains and miseries are among the main concerns of the humankind. They include loneliness, hopelessness, nihilism, and so forth.. After a brief review of the difficult situation of the contemporary man, we consider three main human concerns, namely, failure in achieving,, losing, and boredom. They are followed up by some solutions. This paper seeks to provide an outlook toward Imam Ali way-out to these problems, he is chosen as a model: person who had profound experience in dealing with human existential suffers and pains and the meaning of life. The thesis is that there are troubles, and hardships in the religious mode of life; however, they all become bearable, pleasant and sweet in the light of a spiritual picture of life.
  • Narjes Javandel Page 50
    The Aristotle book "Categories" was translated into Chinese in the 17th century. It appeared under the title of Ming li tan, namely, "A Study of the Theory of Names". Robert Wordey conducted a challenging examination of this work and made a study on the opinion that the intellectual templates have a correspondence with the structures of language. They regard language as a restricting factor for developing philosophical thought there are somewho believe that in case a particular thought does not exist in a philosophical tradition, this might be due to the fact that their language does not permit them to do so. He provides a negative answer to the query whether the most influential text of metaphysic in the history of the West must necessarily be expressed in one language and one language family. Wordey regards the Chinese version of a foreign mode of thought, such as thought, good evidence that the same earlier expressed in the West can be re-expressed in Chinese. He admits that the essence of Aristotle's thouhgt is expressed in Chines; however some changes have been made in the book. He holds that the shortcomings of the Chinese version have nothing to do with its dependence on the Chinese language rather it is because of re-expressing an originally Greco-Latin culture in terms of the Chinese language. The article cites frequent quotes from Wordey's observations, all with precise references.
  • Reza Sadeqhi Page 71
    Richard Fumerton in his article "Classical foundationalism" formulates his theory of justification on the basis of the notion of direct familiarity. His theories of justification and truth are closely related with each other. In his theory of truth he defends realism and in the other with each other. one, he supports an internal foundationalism. The present paper seeks first to elaborate the theory of justification with a particular regard to the notion of truth as well as the status of this theory to an inward-outward conflict. Secondly, a translation of his paper is provided.
  • Qassem Rezaei Page 107
    The present paper deals with the views of three great Islamic philosophy on the value of perceptions. These philosophers are Avicenna, Sheikh Ishrag and Mulla Sadra and whose views are essential for studying Islamic epistemology.However appealing the present discussion, the philosophers themselves did not devote any specific discourse to such a topic. Hence, their reflections on this topic can be found in different topics such as psychology, categories, mental existence, and so forth.A great majority of Islamic philosophers believe in the correspondence of mental pictures with the outward reality. However, the question of the present paper is whether they raised any definite criterion for reaching an agreement between the mind and the reality.