ماهنامه مسجد
پیاپی 61 (فروردین و اردیبهشت 1381)

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) خطبه دوم نماز جمعه روز شانزدهم فروردین 81 را به رویدادهای خطیر فلسطین در هفته های اخیر و نسل کشی ملت فلسطین ویژه کردند و در حضور پرشکوه مردم در مصلای دانشگاه تهران چنین فرمودند:...

یکی از مقوله های مهم مطرح شده در دین اسلام، بنیادگذاشتن «حکومت» است؛ زیرا اجرای بسیاری از برنامه های اسلام، جز در پرتو تشکیل حکومت اسلامی میسر نخواهد بود. برای تحقق احکام و اهداف خداوند در زمین و اجرای قوانین و حدود الهی، حکومت نه تنها لازم است، بلکه یکی از هدفهای اساسی اسلام و حتی از مهمترین و ضروریترین مقوله ها در این آیین توحیدی به شمار می رود. مکتب سیاسی اسلام، نهاد دولت را در جامعه به عنوان سازمان سیاسی ملت به رسمیت می شناسد، اساس حکومت را لازم و غیرقابل اجتناب می داند، و فلسفه وجودی آن را نیاز جامعه به مدیریت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر می شمرد.

مقاله ای که از نظر خوانندگان گرامی می گذرد، متن سخنرانی حجت الاسلام احمد واعظی، استاد کالج اسلامی لندن، است که در شب عید غدیر 1422 ه. ق، در مرکز اسلامی امام علی (ع) وین (اتریش) ایراد شد. این نوشتار به وسیله جناب آقای واعظی نگاشته شده است.
مفاهیمی همچون: فرهنگ، دین، آزادی، سعادت و عدالت، هماره با مشکل تعریف مواجه بوده اند. به سختی می توان تعریفی جامع، دقیق و مورد اتفاق از این کلمات ارائه کرد. اگر به دایره المعارفها و اصطلاح نامه های علوم اجتماعی و مردم شناسی مراجعه کنید، بی گمان با بیش از صد تعریف از واژه فرهنگ رو به رو می شود. با وجود این,...

یکی از مفاهیم مهم، پیچیده و پرکاربرد در قرآن کریم، مفهوم کفر است که در سرتاسر قرآن و همه سوره ها و آیات آن، به نحوی گسترش دارد. این واژه با مشتقاتش- با بیش از 500 بار تکرار در قرآن کریم- از مفاهیم جامع و فراگیری است که همه صفات متعلق به خصایص نکوهیده، به نوعی با آن ارتباط دارند. مفهوم کفر به منزله قطبی است که دیگر مفاهیم همسان و صفات منفی دیگر، به گرد آن می چرخند.
با وجود تلاشهای گسترده اندیشمندان در شناخت ماهیت کفر، درباره این مفهوم تاکنون- چنانکه باید و شاید- تحقیق روشمند و محققانه ای نشده است. همچنین، ارتباط کفر با مفاهیم همسان و متضاد آن مشخص نگردیده، و زمینه ها و پیامدهای کفرورزی از بیان قرآن کریم استخراج نشده است....

جهان بشریت همچون جهان خلقت از نظمی دقیق و نظامی ثابت برخوردار است. از همین رو، گردش دقیق جهان خلقت، و اداره صحیح جهان بشریت- با سنتهای آسمانی، و قوانین الهی- هماهنگ و تداوم پذیرند و همچنانکه آفریدگار، نظم را در جهان پایدار ساخته، همین نظر را نیز به مدد ادیان آسمانی در جوامع بشری برقرار فرموده است. و با برهم خوردن هر یک از این دو نظم (طبیعی و اجتماعی)، آشفتگی هلاکت بار و خانمان براندازی به وجود خواهد آمد....

انسان از بدو شناخت خود و جهان، همواره گرفتار یک سلسله نگرانی ها و پرسشها بوده است؛ پرسشهایی که جان تشنه اش را از درون می آزردند، و مغز و فکر آدمی را بی صبرانه در پاسخگویی، به زحمت و رنج می انداختند. جان خسته انسان در این برهوت بی انتها، به هوای جرعه ای سیراب کننده، از راه های گوناگونی وارد شده است. اما پس از اندک زمانی، دریافته که فریب سراب را خورده است. آیینهای بشری و ساختگی، فلسفه های رنگارنگ، آداب و رسوم عجیب و غریب، زهد و ریاضتهای جانکاه، همه و همه گوی حیله ای بوده است. برای پاسخ به یک نیاز حقیقی، که ذات انسانیت را بدان سرشته اند.

جوین در قدیم، ولایتی بزرگ بود که از جنوب به ولایت بیهق، از غرب به بسطام، از شمال به جارجم و اسفراین و از شرق به نیشابور منتهی می شد. جوین، عربی شده (معرب) لفظ گویان است. مقدسی در قرن چهارم هجری، نام گویان را برای این ناحیه به کار برد. بنا بر تقسیمات کشوری، امروزه جوین یکی از بخشهای هفت گانه شهرستان سبزوار، واقع در شمال شرق خراسان، به مرکزیت نقاب است، که راه آهن مشهد- تهران از میان آن می گذرد، و تقریبا همان مسیر راه باستانی را طی می کند....

پس از گذشت یکصد سال از وفات چهره درخشان فقاهت شیعه و استاد استادان، آیت الله حاج آقا رضا همدانی، هنوز نام نیکش در مجامع علمی طنین افکن است و آرا و نظراتش، در بحثهای فقهی علمای شیعه مطمح نظر می باشد. او نابغه فقه، رجل زهد، پهلوان پهنه اخلاق و قهرمان میدان قدس، ورع و تقوا بود. در بین علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری، کمتر کسی به مانند وی دیده شده است....

حاج ملاهادی سبزواری، متخلص به اسرار، حکیم، عارف و فیلسوف بزرگ شیعی عصر قاجار، در سال 1212 ه. ق. در سبزوار به دنیا آمد، و در 1289 ه. ق. در همان شهر درگذشت. نام پدرش مهدی و نام مادرش زینة الحاجیه بود. وی پس از تحصیل مقدمات ادبیت و عربیت در 10 سالگی، برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و پس از 13 سال تحصیل سمعیات و مرویات در مشهد، به سال 1236 ه. ق. برای تحصیل در اصفهان، به مشهد بازگشت، و در آنجا به تدریس و افاضه مشغول گردید. پنج سال بعد، ملاهادی به همراه همسرش، به سفر حج رفت. در بازگشت از حج همسرش فوت کرد، و او خود مدتی در کرمان به ریاضت زیست. سرانجام، وی به مشهد و بعد به سبزوار بازآمد، در آنجا بساط افاده گسترد، و چهل ساله دوم عمر خود را در زادگاهش به تدریس فلسفه، تالیف و تصنیف پرداخت.

مسجد، نخستین نهادی است که به هنگام ورود حضرت پیامبر (ص) به مدینه شکل گرفت. این نکته حکایت از آن دارد که شکل گیری جامعه اسلامی بدون نقش آفرینی مساجد امکانپذیر نبوده است. باتوجه به شؤونات مختلف یک جامعه، بدیهی است که کارکرد مسجد ازامور عادی فراتر می رود، و ابعاد فرهنگی و اجتماعی و سیاسی را نیز در بر می گیرد. حضور فعال مساجد در دوران گسترش و پیروزی انقلاب اسلامی ایران جلوه ای از این حقیقت است....

بخش کتابخانه مسجد که در آغاز با عنوان تازه های کتاب (یا کتابهای تازه) شناخته می شد، تاکنون به معرفی کتابهایی می پرداخت که برای مخاطبان و خوانندگان محترم مجله مسجد سودمند تشخیص داده می شد و حتی برای نگهداری در کتابخانه مساجد توصیه می گردید. مجله مسجد در پی اظهار نظر برخی خوانندگان محترم، دریافت که با توجه به تخصصی بودن مجله و ویژه گشتن آن به موضوعات مسجد، انتظار می رود در بخش کتابخانه، کتابهای تخصصی مربوط به موضوعات مسجد معرفی شود. بدین رو، از این شماره به بعد، به تدریج در این بخش،کتابهای تخصصی مربوط به مسجد که در کتابخانه مجله مسجد گردآوری شده است، به شیوه مالوف معرفی می شوند....