فهرست مطالب

بیماریهای گیاهی - سال چهل و یکم شماره 2 (تابستان 1384)

فصلنامه بیماریهای گیاهی
سال چهل و یکم شماره 2 (تابستان 1384)

  • 212 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1384/06/20
  • تعداد عناوین: 13
|
  • احمد حیدریان، حسین مرادی صفحه 157
    میزان مقاومت نسبی 20 رقم تجاری نهال بادام 2 ساله (پایه هسته تلخ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و بمدت 2 سال در ایستگاه چهار تخته شهرکرد مورد بررسی قرار گرفت، هر بلوک شامل 20 تیمار بود که در هر کرت 3 نهال از هر رقم به فواصل 1×2.5 متر کشت گردید. مایه زنی با استفاده از برگ های با شدت متفاوت آلودگی که قبل از خزان درختان از مناطق آلوده استان چهار محال و بختیاری جمع آوری شده بود، انجام گردید.برای تشکیل اندام جنسی قارچ عامل بیماری، بین 100 – 150 برگ آلوده در عمق 5 سانتی متری در دو نقطه به فاصله 20 سانتی متری طوقه هر نهال، زیر خاک قرار داده شد. در فصل بهار قبل از ظهور برگ ها، کل نمونه ها از زیر خاک خارج شدند و در صورت عدم بارندگی، به منظور تامین رطوبت لازم برای آزاد سازی آسکوسپورها و ایجاد آلودگی، از زمان ظهور برگ ها تا سفت شدن کامل سطح برگ، هر روز کل نهال های مورد ارزیابی، به مدت 1 – 0.5 ساعت آبیاری بارانی شدند. نمونه برداری جهت ارزیابی در زمانی که اندازه لکه ها به حداکثر توسعه رسیدند، انجام شد. ارزیابی مقاومت از دو نظر شدت و درصد آلودگی برگ ها از نهال های تیمار شده مورد بررسی قرار گرفت.
    نتایج نشان داد که بین ارقام مورد بررسی از نظر مقاومت به بیماری لکه آجری تفاوت معنی دار وجود دارد و بیشترین مقاوت در ارقام فرانیس، شکوفه، 12 شاهرود و 6 شاهرود مشاهده گردید در حالیکه رقم های امامیه 1، 16 شاهرود، 7 شاهرود و 19 شاهرود حساس ترین بودند.
    کلیدواژگان: بادام، لکه آجری، مقاومت
  • ناصر صفایی، عزیزاله علیزاده، عباس سعیدی، حشمت الله رحیمیان، گرهارد آدام صفحه 171
    در این پژوهش 88 جدایه Fusarium جمع آوری شده از نواحی شمالی، جنوبی و شمال غربی ایران که از لحاظ مورفولوژیک F. graminearum شناسایی شده بودند با استفاده از آغازگر اختصاصی این گونه بررسی شدند. نتایج حاصل از بررسی آغازگرهای ویژه گونه F. graminearum نشان داد که به راحتی می توان یک باند 332bp را فقط در این گونه تکثیر نمود. چنین باندی در سایر گونه های نزدیک از جمله F.pseudograminearum و F.culmorum مشاهده نشد. بر این اساس از مجموع 88 جدایه مورد مطالعه 72 جدایه به عنوان F. graminearum تشخیص داده شد. این جدایه ها با استفاده از 8 آغاز گر تصادفی برای آنالیز RAPD مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که از میان 8 آغازگر مورد مطالعه دو آغازگر OPA10 و OPA07 به صورت تکرار پذیری پلی مورفیک بودند. نتایج حاصل از آنالیز خوشه ایبا آغازگر OPA07 نشان داد که در سطح تشابه 85 درصد جدایه ها به 15 گروه تقسیم می شوند. گروه های اول، چهارم، پنجم، ششم، نهم، یازدهم به ترتیب 18، 4، 18، 8، 22، 5 و 10 درصد جدایه ها را در بر گرفتند. سایر گروه ها تنها یک عضو داشتند که در سطح تشابه 90 درصد تعداد گروه ها به 29 افزایش یافت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل RAPD با استفاده از آغازگر OPA10 جدایه ها را در سطح تشابه 85 درصد به 9 گروه تقسیم کرد. گروه اول، دوم، سوم، ششم و هفتم به ترتیب 24، 26، 22، 14، 3 و3 درصد از جدایه ها و سایر گروه ها تنها یک عضو داشتند. در سطح تشابه 90 درصد جدایه ها به 19 گروه تقسیم شدند. یان دو آغازگر توانستند جدایه های مربوط به نواحی شمال غربی را از سایر جدایه ها متمایز کنند. جدایه های مربوط به استانهای شمالی و جنوبی کشور به صورت پراکنده در سایر زیر خوشه ها (subclusters) قرار گرفتند. این اولین مطالعه جدایه های ایرانی F. graminearum با استفاده از آغازگر ویژه گونه و بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت های تایید شده این گونه در سطح مولکولی می باشد.
    کلیدواژگان: آغازگر اختصاصی گونه، تنوع ژنتیکی، بلایت فوزاریومی سنبله گندم، RAPD - PCR، Fusarium graminearum، ایران
  • رضا مستوفی زاده، قلمفرسا، ضیاء الدین بنی هاشمی، دیوید ادوارد شوالن کوک صفحه 191
    به منظور تفکیک آزمایشگاهی جدایه های دو گونه Phytophthora melonis و P.drechsleri که از نظر خصوصیات ریخت شناختی کاملا مشابه هستند از معیار توانایی تولید پوسیدگی صورتی در سیب زمینی استفاده گردید. کلیه جدایه های P.drechsleri مربوط به مناطق مختلف جهان و میزبان های متفاوت به همراه جدایه های دو گونه خواهری آن P.cryptogea و P.erythroseptica که از نظر فایلوژنتیکی با آن هم گروه هستند، در غده سیب زمینی تولید پوسیدگی صورتی کردند. در صورتی که هیچکدام از جدایه های P.melonis قادر به تولید پوسیدگی صورتی نبودند. در این مقاله استفاده از علایم پوسیدگی صورتی سیب زمینی به عنوان معیاری برای تفکیک گونه های مورد بحث که از نظر ریخت شناختی همگرا هستند، بحث شده است.
    کلیدواژگان: پوسیدگی صورتی سیب زمینی، Phytophthora melonis Phytophora drechsleri
  • داریوش شهریاری، عبدالله قباخلو، خدیجه حافظ، حشمت الله رحیمیان، ابوالقاسم قاسمی صفحه 203
    طی سالهای 1375 تا 1383 در مزارع ورامین علایم لکه برگی و سوختگی به صورت V شکل همراه با هاله زرد رنگ روی گیاهان طالبی، کدو و خیار مشاهده گردید. در دمای 27 تا 30 درجه سانتیگراد، گسترش آلودگی به نحوی بود که موجب سوختگی کامل اندامهای گیاه می گردید. در تمامی موارد از نمونه های بیمار، یک باکتری گرم منفی و نیازمند به اکسیژن و فلورسنت جدا و ویژگی های فنوتیپی و نقوش الکتروفورزی پروتئین های سلولی آنها تعیین گردید. باکتری جدا شده Pseudomonas marginalis pv. marginalis شناسایی گردیدند. بیماریزایی جدایه ها روی خیار گلخانه ای رقم سلطان و لاین Rs -4I0332 به اثبات رسید. بررسی هایی در زمینه ارزیابی مقاومت 77 رقم تجاری و لاین خیار به عامل بیماری انجام گرفت. نتایج نشان داد که بسیاری از ارقام و لاین های خیار، حساس، برخی متحمل و ارقام لاین های TN 94190, SuperShoha1, KC361106, GH4, KC361065 و TN94139 نسبتا مقاوم و رقم Kozakloo مقاوم بودند.
    کلیدواژگان: Pseudomonas marginalis pv، marginalis، خیار و ارقام مقاوم
  • کبری مسلم خانی، جواد مظفری، عزیزاله علیزاده صفحه 215
    باکتری Ralstonia solanacearum عامل بیماری پژمردگی باکتریایی یکی از عوامل مهم در کاهش محصول سیب زمینی در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر می باشد. آلودگی نهفته این بیماری در غده های بذری ظاهرا سالم موجب گسترش سریع آن در خاکهای غیر آلوده می گردد. به همین خاطر کنترل موثر آن نیازمند دستیابی به روش های دقیق و حساس تشخیص آلودگی در خاک و غده می باشد. در این تحقیق کارایی تکنیک PCR برای تشخیص مولکولی باکتری R. solanacearum مورد بررسی قرار گرفت. این روش به تنهایی قادر به ردیابی جمعیت های پایین باکتری در حد 104CFU/ml باکتری در عصاره گیاه آلوده بود ولی پس از یک مرحله غنی سازی به مدت 48 ساعت توانست تا 10CFU/ml باکتری در غده و خاک آلوده را نیز شناسایی نماید. با استفاده از این روش حضور و گسترش باکتری R. solanacearum در غده و ساقه گیاهان آلوده در سه رقم هرتا، نیکولا و فیانا با استفاده از پرایمرهای 759 و 760 نشان داده شد. پرایمرهای مذکور بطور اختصاصی یک قطعه 281 جفت بازی از جدایه های R. solanacearum تولید نمودند. این روش با موفقیت وجود باکتری R. solanacearum را در غلظتهای 10 CFU/ml، 103، 105 و 107 در عصاره غنی شده خاک آلوده ردیابی نمود. عمل پیش غنی سازی علاوه بر افزایش جمعیت پاتوژن باعث خنثی نمودن اثرات ممانعت کننده ها و در نهایت موجب افزایش دقت تشخیص در تکنیک PCR گردید.
    کلیدواژگان: سیب زمینی، پژمردگی باکتریایی، PCR، Ralstonia solanacearum، غنی سازی
  • ناصر صفایی، عزیزاله علیزاده، عباس سعیدی، حشمت الله رحیمیان، گرهارد آدام صفحه 229
    در این پژوهش یک روش استخراج سریع زرالینون با استفاده از اتانول 50 درصد همراه با انجماد و ذوب ابداع گردید که در آن توکسین به طور مستقیم از یک قرص 5 میلی متری کشت قارچ استخراج شد. سپس یک روش زیست سنجی سریع و ارزان جهت ارزیابی توانایی قارچ ها در تولید زرالینون واسنجی شد و با استفاده از آن تولید زرالینون در جدایه های ایرانی Fusarium graminearum عامل بلایت فوزاریومی سنبله گندم، ارزیابی گردید. این روش زیست سنجی مبتنی بر تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز توسط یک ماده استروژنیک مانند زرالینون در مخمر مهندسی شده Saccharomyces cerevisiae می باشد. واسنجی با استفاده از شش گونه قارچ شامل Gibberella fujikuroi، F. sporotrichoides، F. oxysporum، o. f.sp. cucumerinum، F. solani و F. subglutinans به عنوان شاهد منفی، یک جدایه از گونه F. graminearum به عنوان شاهد مثبت و زرالینون خالص به عنوان استاندارد انجام شد. نتایج آزمایشها نشان داد که تفاوت معنی داری بین شاهدهای منفی و اتانول 50 درصد (blank) وجود ندارد. همچنین تفاوتی بین شاهد مثبت و زرالینون خالص که به عنوان استاندارد در آزمایشها لحاظ شده بود، مشاهده نشد و هر دو شدیدا موجب تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز شدند. با استفاده از این روش زیست سنجی 88 جدایه ایرانی F. graminearum از مناطق مختلف کشور، برای تولید زرالینون غربال شدند. نتایج آزمایش نشان داد که 32 درصد جدایه های مذکور تولید زرالینون می نمایند. این اولین گزارش از بکارگیری این روش زیست سنجی برای ارزیابی تولید زرالینون در قارچ ها می باشد. از این روش می توان برای ارزیابی تعداد زیادی جدایه مثلا در غربال کردن موتانها به منظور تعیین توانایی آنها در تولید زرالینون در زمان کوتاه و با هزینه اندک استفاده کرد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که جدایه های تولید کننده زرالینون در همه نواحی انتشار بیماری حضور دارند و به این ترتیب ضرورت بررسی میزان آلودگی محصولات کشاورزی به این توکسین و اعلام حد مجاز آلودگی گوشزد می گردد.
    کلیدواژگان: زیست سنجی، زرالینون، گندم، Fusarium graminearum، ایران
  • طاهره بصیرنیا، ضیاء الدین بنی هاشمی صفحه 243
    یکصد و بیست و هشت جدایه Fusarium oxysporum f.sp. sesami (Fos) عامل زردی و پژمردگی کنجد در بین سالهای 1380 تا 1381 از بوته های کنجد اکثر مناطق کشت کنجد در استان فارس جداسازی شد. موتانت های نیت جدایه ها با استفاده از محیط حداقل (minimal medium=MM) حاوی 3 درصد کلرات پتاسیم بدست آمدند. موتانت های نیت براساس شکل پرگنه روی محیط پایه (basal medium) حاوی یکی از منابع ازت شامل نیترات سدیم، نیتریت سدیم، هیپوزانتین، تارتارات آمونیوم و اسید اوریک گروه بندی شدند. موتانت های نیت بدست آمده در روی محیط MM به منظور تشکیل هتروکاریون با هم مقابله داده شدند. رشد متراکم میسلیومها در حد فاصل بین دو جدایه به عنوان سازگاری و تشکیل شد به ناسازگاری دو جدایه ارتباط داده شد. تمامی جدایه ها موتانت نیت تولید کردند که براساس توان استفاده از منابع ازت در سه کلاس فنوتیپی (77.3%) nit 1، (12.9%) nit 3 و (9.8%) nit M قرار گرفتند. موتانت های نیت تولید شده براساس توانایی تشکیل هتروکاریون پایدار با یکدیگر در 10 گروه سازگاری رویشی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان دهنده ارتباط بین گروه های سازگاری رویشی و مناطق جغرافیایی می باشد. عدم انتقال بذور بین مناطق مختلف و استفاده زارعین از بذور سال قبل در همان منطقه می تواند دلیل محدوده جغرافیایی گروه های سازگاری رویشی باشد.
    کلیدواژگان: گروه های سازگاری رویشی (وی، سی، جی)، فوزاریوم کنجد، فارس، زردی و پژمردگی
  • فروغ سنجریان، امیر موسوی، عزیزاله علیزاده، شمس الضحی ابوالمعالی، برنارد بوش، دوریس لوسیشین، گرهارد آدام صفحه 257
    به منظور بررسی نقش پروتئین ریبوزومی (RPL3) L3 در القا مقاومت به فیتوتوکسین دی اکسی نیوالنول (DON) ناشی از بیماری بلایت فوزاریومی، الل های مختلف ژن RPL3 در گندم های مقاوم و حساس شناسایی و تعیین ترادف شدند. آر.ان.ای کل از بافت برگ جداسازی شده و cDNA از روی آنها ساخته شد. با استفاده از آغازگرهای طراحی شده براساس اطلاعات موجود در بانک های ژنی، از جمله ترادف های RPL3 مخمر و برنج و نیز برخی از همسانه های EST گندم، cDNA حاصله تکثیر گردید و مشخص شد که شش همولوگ از RPL3 در گندم وجود دارد. تعیین ترادف دی.ان.ای و مقایسه اسید امینه پیش بینی شده این همسانه ها حاکی از وجود اختلافات بین همولوگی و عدم تفاوت های بین رقمی بود. دی.ان.ای ژنومی نیز از برگ گندم های مقاوم و حساس استخراج شد و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی هر همولوگ تکثیر گردید. این همولوگ ها نیز تعیین ترادف شدند و مارکرهای SNP برای مقاومت به فوزاریوم در ترادف های مربوطه تعیین شدند. بررسی دقیق ترادف های به دست آمده می تواند باعث بوجود آمدن اطلاعات عمیق تر و بصیرت بیشتری در طراحی راهکارهای تولید مقاومت پایدار بالا در گیاهان تراژن شود، که بدین صورت عامل مولد بیماری نتواند به سادگی بر آن غلبه کند.
    کلیدواژگان: بلایت فوزاریومی خوشه (FHB)، دی اکسی نیوالنول، پروتئین ریبوزومی L3
  • رحیم احمدوند، حشمت الله رحیمیان صفحه 271
    به منظور بررسی خصوصیات فنوتیپی و نقوش الکتروفورزی پکتوباکتریومهای بیماریزا روی ذرت در استان مازندران در سال های 1377 و 1378 از مزارع ذرت استان مازندران نمونه برداری گردید. از بافتهای آلوده، 20 استرین پکتوباکتریوم جدا و خالص سازی گردید. در نتایج یکصد آزمون فنوتیپی انجام شده تنوع بسیار بالایی مشاهده شد. با استفاده از آنالیز عددی دندروگرام شباهتهای استرینهای جدا شده ترسیم گردید. این استرینهای در دو گروه قرار گرفتند. استرینهای گروه اول (12 استرین) دارای خصوصیاتی نزدیک به گونه های Pectobacterium chrysanthemi، P. atrosepticum، P. betavascularum و زیر گونه P.c. subsp.odoriferum بودند. لذا تطابق کاملی با گونه ها و زیر گونه های شناخته شده پکتوباکتریومها نداشتند. گروه دوم (8 استرین) به بیووار 3 گونه P. chrysanthemi نسبت داده شدند. نماینده استرینهای هر یک از گروه ها با یکدیگر و با استرینهای استاندارد P. chrysanthemi SCRI#4064 (ارسالی از Scottish Crop Research) و P. c. subsp. Carotovorum UPB 066 مقایسه شدند. نقوش الکتروفورزی آنها نیز نشان داد که تنوع قابل توجهی در بین این گروه از باکتری ها وجود دارد. بنابراین، احتمال می رود گونه یا زیرگونه های جدیدی در بین آنها وجود داشته باشد.
    کلیدواژگان: ذرت، پکتوباکتریوم، لهیدگی باکتریایی ساقه، مازندران، ایران
  • طیبه کشاورز، کرامت الله ایزدپناه صفحه 291
    زردی یکی از بیماری های متداول خربزه، خیارچنبر، کدو و سایر انواع کدوییان در استان بوشهر است. بیماری ابتدا بصورت لکه های زرد در برگها نمایان می شود و سپس توسعه یافته قسمت عمده یا تمام پهنک را فرا می گیرد. شدت زردی از برگ های جوان به طرف برگ های قدیمی افزایش می یابد. هدف از تحقیق حاضر مطالعه اتیولوژی این بیماری بود.
    در آزمایش های مقدماتی سرولوژیکی، عصاره گیاهان مبتلا به آنتی سرم ویروس های گزارش شده از منطقه (ویروس موزاییک هندوانه، ویروس موزاییک خیار و ویروس موزاییک کدو) بدون واکنش بود. در عین حال الکترون میکروسکوپی عصاره تغلیظ شده وجود پیکره های رشته ای را در گیاهان مبتلا نشان داد. ویروس همراه با زردی در شرایط گلخانه با مایه زنی مکانیکی عصاره گیاهان آلوده و یا تزریق آن به ساقه انواع کدوییان انتقال نیافت ولی دو جمعیت محلی و غیرمحلی مگس سفید (Bemisia tabaci) قادر بودند پس از تغذیه از گیاهان مبتلا، عامل بیماری را به گیاهچه های سالم کدوییان انتقال دهند و موجب بروز علایم تیپیک بیماری شوند.
    واکنش زنجیره ای پلی مراز (RT-PCR) با آغازگرهای اختصاصی ویروس کوتولگی زرد کدوییان (Cucurbit yellow stunting disorder virus, CYSDV) منجر به تکثیر قطعه مورد انتظار شد. براساس نوع علایم، مورفولوژی پیکره، عدم انتقال مکانیکی و انتقال با مگس سفید و واکنش زنجیره ای پلی مراز، ویروس همراه با زردی کدوییان در استان بوشهر ویروس کوتولگی زرد کدوییان (CYSDV) از اعضا جنس Crinivirus (تیره Closteroviridae) تشخیص داده شد. سایر ویژگی های این ویروس تحت مطالعه است.
    کلیدواژگان: زردی کدوئیان، ویروسهای کدوئیان، کوتولگی زرد کدوئیان، کلستروویروس، کراینی ویروس
  • علی نیازی، محمدعلی ملبوبی، احمد معینی، مختار جلالی جواران، کتایون زمانی، تهیمنه لهراسبی صفحه 293
    جهت تکثیر انبوه قارچ P.betae، ابتدا با استفاده از Agrobactreium rhizogenes ریشه های مویین از دمبرگ چغندرقند تولید گردید. سپس ریشه های مویین حاصل بوسیله ریشه های ضد عفونی شده گیاه رشد یافته در خاک واجد اسپورهای استراحتی P. betae مایه زنی گردید. پس از یک روز مجاورسازی در محیط کشت جامد، ریشه های مویین به محیط کشت هیدروپونیک انتقال داده شدند. دو هفته پس از انتقال به محیط مایع، مشاهدات با استفاده از میکروسکوپ معکوس وجود اسپورهای استراحتی در ریشه های مویین را نشان داد. آزمون PCR با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژنوم P. betae تکثیر آنها در ریشه های مویین تولید شده توسط A. rhizogenes را تایید کرد. توانایی آلوده سازی مجدد اسپورهای استراحتی تشکیل شده در ریشه های مویین همچنین زئوسپورهای رها شده در محیط کشت با استفاده از مجاورسازی ریشه های مویین سالم با ریشه های مویین واجد اسپورهای استراحتی آزمایش شد. در کلیه موارد، مشاهدات میکروسکوپی و آزمون PCR توانایی آلوده سازی مجدد را تایید کرد.
    کلیدواژگان: Polymyxa betae، Agrobactreium rhizogenes، ریزومانیا، ریشه مویین، PCR detection
  • صفحه 303
  • بخش انگلیسی
    صفحه 67