ماهنامه معرفت
سال یازدهم شماره 3 (پیاپی 54، خرداد 1381)

در مواجهه باکثرت ادیان و مذاهب، چهار سؤال اساسی مطرح می باشد که عبارتند از: 1) ادیان گوناگون چه بهره ای از حقیقت دارند؟ 2) چرا در طول تاریخ، ادیان و مذاهب گوناگونی ظهور کرده اند، نه دین و مذهب واحد؟ 3) امروزه چه دلایل و عللی بشر را به قبول و اظهار بهره مندی پیروان ادیان دیگر از حقیقت، سوق داده است؟ 4) پیروان هر دینی با پیروان ادیان دیگر چگونه باید رفتار کنند؟ ازدیدگاه گوناگون، پاسخ های متعددی به این پرسش ها داده شده است، از قبیل «طبیعت گرایی» «وحدت گرایی» «شمول گرایی» «کثرت گرایی» و «انحصار گرایی» در سلسله گفتارهای پیشین که در شماره 50 و 53 این نشریه منتشر گردید، به نقد و بررسی سه دیدگاه اول و معانی لغوی و اصلاحی کثرت گراییی و پیشینه تاریخی آن پرداختیم و در این مجال مختصر، به بیان سه دلیل از مبانی و ادله فکری و فلسفی کثرت گرایی خواهیم پرداخت.

امروزه علاوه بر این که پژوهش و تحقیق در باب آرای متفکران و اندیشمندان از اهمیت برخوردار است، تحقیق و تامل در باب مقایسه آراء متفکران نیز موضوعیت و اهمیت یافته است. مقایسه و تطبیق آراء متفکران نیز موضوعیت و اهمیت یافته است. مقایسه و تطبیق آراء و نظرات اندیشمندان از جهات گوناگون و با رویکردهای متنوعی صورت می گیرد. این نوشتار در پی آن است که به نکاتی مقایسه ای میان آراء علامه طباطبایی و برخی از فلاسفه غرب- پس از عصر نوزایی اشاره کند تا از این طریق، زمینه ای برای پژوهش مفصل تر در این باب فراهم آید.

توصیه گرایی (Prescriptivism)، یکی از مهمترین نظریات در مباحث فرااخلاق و فلسفه اخلاق است که در چند دهه اخیر مورد توجه فیلسوفان غربی قرار گرفته و مباحثات فراوانی در تایید و نیز رد آن صورت گرفته است. در این نوشتار، سعی شده است که ابتدا، جایگاه بحث روشن شود و سپس با ارائه توضیحی بسیار اجمالی درباره نظریات و دیدگاه هایی که سرانجام به توصیه گرایی انجامیده اند، تا اندازه ای ابعاد مختلف بحث روشن گردد.

به گمان نورث وایتهد، قرن هفدهم را باید قرن نوابع نامید. در این قرن، اهمیت ریاضیات و فیزیک بیش از بیش قوت گرفت و اهتمام به عقل به بالاترین حد خود رسید. در این دوره، به آرامی، از شان و منزلت الهیات کاسته شد و با ظهور برخی از مسائل توسط دانشمندان- همانند سقوط اجسام با وزن های غیریکسان و رسیدن همزمان آن ها در محیط خلا و بررسی حرکت رفت و برگشت آونگ و همچنین کشف تلمبه تخلیه هوا و ده ها کشف علمی دیگر- که توانست فیزیک ارسطویی را زیر سؤال ببرد، زمینه برای دانشمندان و فیلسوفان قرن هفدهم باز شد....

فلسفه به معنای عام کلمه، مشتمل بر علوم گوناگون است. در اصطلاح قدما واژه فلسفه به مجموعه علوم حقیقی اطلاق می شود که خود به علوم نظری و علوم علمی قابل تقسیم است. منظور از علوم نظری آن دسته از دانش هایی است که هدف از فراگرفتن آن ها خود دانش است؛ یعنی یاد می گیریم تا بدانیم. اما علوم عملی آن دسته از دانش هایی است که هدف از فراگیری آن ها عمل است؛ یعنی یاد میگیریم تا عمل کنیم...

مسکویه همانند بسیاری از معاصرانش، در سده های چهارم و پنجم هجری (دهم و یازدهم میلادی) در فلسفه التقاطی بود و روی گردش را بر پایه تنوع غنی فلسفه یونان، که به زبان عربی ترجمه شده بود، استوار کرد. هر چند او آن فلسفه را به مسائل خاص اسلامی اطلاق کرد، اما به ندرت از دین برای تعدیل فلسفه استفاده نمود و از این رو، در واقع به عنوان یک انسان گرای اسلامی شناخته می شود. او به فلسفه اسلامی تمایل نشان می دهد تا اسلام را در یک نظام گسترده تری از اعمال عقلانی، که برای همه انسانیت مشترک است، سازگار کند....

فلسفه بر وضوح، قصد، انتقاد و توجیه به عنوان ارزش های مهم برای مربیان تاکید دارد. متقن ترین نمونه فلسفه تعلیم و تربیت از سوی جان دیویی و در عصر ما نیز اس سوی پائولو فربر- کسی که به فلسفه تعلیم و تربیت به عنوان ابزاری برای بازسازی تجربیات انسان، مدارس و جامعه می نگریست- ارائه شده است. در این نوشتار، نویسنده تاریخچه مختصری از فلسفه تعلیم و تربیت و بیان رویکردهای مطرح در این زمینه می پردازد و در ضمن آن، به شرح و توضیح نهضت تحلیلی در فلسفه و نفوذ آن در فلسفه تربیتی پرداخته و از پیترز به عنوان برجسته ترین فیلسوف تعلیم و تربیت معاصر و جهار حوزه کاری که برای فلاسفه مطرح است، نام می برد....

مقاله حاضر، نخست انتفاضه را معنا می کند، آن گاه، زمینه های پیدایش آن و گروه ها و سازمان های نزدیک به انتفاضه را معرفی می نماید. تاثیر انتفاضه بر اسرائیل و ساف، موضع بحث بعدی است. برای درک عمیق تاثیر انقلاب اسلامی بر این پدیده (مساله فلسطین و انتفاضه) موشکافی می شود. در پایان مقاله با این سخن به انتها می رسد که تنها راه نجات فلسطین اسلام است.

مدیریت امروز جامعه ما در همه بخش ها باید در جست و جوی تدابیر و راه حل هایی باشد که تحقق هدف ها را به بهترین وجه ممکن سازد. «تصمیم گیری مشارکتی» یکی از طرقی است که این مهم را عملی می سازد و به کمک این شیوه کار، می توان با بهره جویی از نظرات کارکنان، بازدهی را فزونی بخشید، به رضایت آن ها افزود و سازمانی اثربخش و کارآمد به وجود آورد....