فهرست مطالب

مطالعات تربیتی و روانشناسی - سال ششم شماره 2 (پیاپی 12، سال 1384)

فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی
سال ششم شماره 2 (پیاپی 12، سال 1384)

  • 208 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1384/11/20
  • تعداد عناوین: 10
|
  • ابوالفضل غفاری صفحه 5
    در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی و مرور دیدگاه کولبرگی، زمینه لازم برای معرفی رویکرد اخلاقی دل مشغولی که یکی از پر طرفدارترین رویکردهای معاصر در مورد اخلاق و تربیت اخلاقی است، فراهم شود. بر این اساس، پس از معرفی مکتب تکلیف گرایی، که زیربنای فلسفی دیدگاه کولبرگ، محسوب می شود و پس از مروری بر مکتب عاطفه گرایی که زیربنای فلسفی دیدگاه دل مشغولی به شمار می رود، رویکرد دل مشغولی در اخلاق به اجمال معرفی شده است و در ادامه با استفاده از دیدگاه های بزرگترین مدافعات کنونی اخلاق دل مشغولی، این رویکرد معاصر توصیف شده است. مقایسه رویکرد کولبرگی و رویکرد دل مشغولی و نیز رویکردهای مردانه و زنانه در اخلاق، به دنبال این بخش آمده است. در انتها چهار مولفه مهم تربیت اخلاقی از منظر رویکرد دل مشغولی (یعنی سرمشق دهی، گفتگو، تکلیف و تایید) مورد اشاره واقع شده اند.
    کلیدواژگان: تکلیف گرایی، عاطفه گرایی، فمینیسم، طبیعت گرایی عمل گرا، کولبرگ، گیلیگان، نادینگز، دل مشغولی
  • مهدی سبحانی نژاد. غلامعلی یوسلیانی صفحه 29
    در مقاله حاضر ارتباط عمودی محتوای کتاب های درسی جدید التالیف حرفه و فن دوره راهنمایی تحصیلی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری شامل سه کتاب حرفه وفن پایه های اول، دوم و سوم راهنمایی چاپ سال تحصیلی 82-81 می باشند که هر سه به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. ابزار جمع آوری داده ها دو فرم محقق ساخته؛ تحلیل و دسته بندی محورهای محتوایی و تحلیل ارتباط عمودی محتوا بوده است. داده های پژوهش، در آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. عمده ترین یافته های پژوهش عبارتند از:1- از 61 محور محتوایی ارایه شده در کتاب حرفه وفن پایه اول، 21 مورد با محتوای کتاب پایه دوم و 15 مورد نیز با محتوای کتاب پایه سوم ارتباط عمودی داشته است همچنین، از 51 محور محتوایی جدید ارایه شده در کتاب حرفه و فن پایه دوم (نسبت به کتاب پایه اول)، 7 مورد با محتوای کتاب پایه سوم ارتباط عمودی داشته است. 2- از 43 مورد، ارتباط عمودی موجود بین محتوای کتاب های حرفه و فن دوره راهنمایی 21، مورد به صورت تداوم و 22 مورد نیز به صورت توالی بوده است. 3- از بین انواع توالی؛ سازماندهی مارپیچی 7 مرتبه، توالی عینی به ذهنی 6 مرتبه، توالی ساده به پیچیده 5 مرتبه و توالی کل به جز 4 مرتبه مورد استفاده قرار گرفته است. 4- بیشترین میزان ارتباط عمودی به ترتیب بین محورهای محتوایی کتاب های حرفه و فن پایه اول با دوم؛ اول با سوم و دوم با سوم بوده است. 5- در مجموع تنها 24.8 درصد از محورهای محتوایی مطرح شده در سه کتاب مذکور با یکدیگر ارتباط عمودی داشته اند.
    کلیدواژگان: ارتباط عمودی، محتوا، کتاب درسی، حرفه و فن، دوره راهنمایی
  • برزو امیری، بهرامعلی قنبری، حمیدرضا آقامحمدیان صفحه 55
    پژوهش حاضر با هدف آموزش رویکرد شناختی- رفتاری و مهارت های مطالعه در جهت کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان اجرا شد. در این پژوهش 33 نفر از دانش آموزان پسر مقطع اول متوسط (تحت پوشش کمیته امداد خراسان) ساکن در مجتمع شبانه روزی دستجردی شهر مشهد، بر اساس نمونه گیری در دسترس از جامعه 60 نفری انتخاب و به شیوه داوطلبانه در یکی از گروه های چهارگانه (درمان شناختی- رفتاری، آموزش مهارت های مطالعه، ترکیب دو شیوه مذکور و یک گروه کنترل) گمارده شدند. با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه برای مقایسه میانگین ها و در سطح معناداری 0.05 درصد، داده ها تحلیل شدند. یافته ها نشان داد هر سه گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل در نمرات اضطراب امتحان کاهش معناداری از لحاظ آماری داشتند. اما کاربرد هم زمان گروه درمانی شناختی- رفتاری و آموزش مهارت های مطالعه در مقایسه با کاربرد تفکیکی این دو باعث کاهش معناداری در نمرات اضطراب امتحان دانش آموزان نشد. در بخش نتیجه گیری به دلایل آن اشاره شده است.
    کلیدواژگان: اضطراب امتحان، گروه درمانی رفتاری، شناختی، آموزش مهارتهای مطالعه
  • نعمت الله موسی پور، فرزانه بهزادپور صفحه 73
    در این مقاله پاسخ گویی به این پرسش مورد توجه است که آزمایش های درس فیزیک با چه کیفیتی در مدارس متوسطه اجرا می شود؟ از طریق مراجعه مستقیم به مدارس و مشاهده وضعیت آزمایشگاه ها، مصاحبه با مسوولان آزمایشگاه ها و برگزاری آزمون عملی برای دانش آموزان، داده های لازم جمع آوری گردید. برای تحلیل داده ها و قضاوت درباره چگونگی اجرای آزمایش ها، وضع موجود با وضع مطلوب مقایسه شد. در چهار موضوع مورد توجه این مقاله یعنی 1) وضعیت آزمایشگاه، 2) توانایی نیروی انسانی، 3)چگونگی اجرای آزمایش، 4) رغبت، مشارکت و یادگیری دانش آموزان، پس از جمع آوری داده ها و تحلیل کمی آن ها، مشخص شد که وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، فاصله قابل توجهی دارد. آزمایشگاه های فیزیک دارای مشکل امکانات هستند، با وجود این که نیروی انسانی آزمایشگاه ها از کیفیت لازم برخوردار است، ولی مشارکت دانش آموزان در انجام آزمایش ها اندک است و یادگیری دانش آموزان در حداقل ممکن است. بر این اساس، پیشنهاد می شود که برای اجرای آزمایش های درس فیزیک تدابیر عملی فراهم شود و مسوولان به این رکن اساسی پیشرفت های علمی آینده و توسعه فناوری مبتنی بر نوآوری، عنایت ویژه نمایند.
    کلیدواژگان: ارزشیابی، برنامه درسی، اجرای برنامه درسی، آزمایش فیزیک، دوره متوسطه، اجرای آزمایشهای درسی
  • مجتبی بذرافشان مقدم، نسرین نورشاهی، هادی پورشافعی صفحه 93
    این پژوهش، با هدف بررسی نگرش روسای دانشگاه ها نسبت به برنامه ریزی دانشگاهی، درک و برداشت آنان از مفاهیم اساسی آن، با تاکید بر دو پارادایم فکری تحلیلی و سیستمی، انجام شده است. کلیه روسای دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دولتی تابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال تحصیلی 83-82 به عنوان جامعه آماری در این پژوهش مورد نظر قرار گرفته اند. نتایج به دست آمده از تحلیل کلی نگرش پاسخ دهندگان در خصوص مفاهیم پنجگانه: زمان، قابلیت پیش بینی، ارزشیابی، بررسی وضع موجود و هدف نشان می دهد که پاسخ دهندگان نسبت به مفاهیم زمان، ارزشیابی و هدف، بیشتر نگرشی تحلیلی داشته اند. این که زمان امری قابل برگشت است، آینده می تواند ادامه و تکرار گذشته باشد، هدف ها مفاهیمی ثابت و لایتغیر می باشند و ارزشیابی، اهرمی جهت کنترل و گزارش دهی به مقامات بالاتر می باشد. اما در خصوص مفهوم آینده نگری یا امکان پیش بینی وقایع، نگرش پاسخ دهندگان بیشتر از نوع سیستمی (غیر تحلیلی) به نظر می رسد. در مجموع نگرش تحلیلی- خطی، نگرشی غالب در میان پاسخ دهندگان، نسبت به مفاهیم اصلی برنامه ریزی می باشد.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی دانشگاهی، پارادایم تحلیلی، خطی، پارادایم سیستمی
  • عوامل مشارکت از نظر معلمان و دبیران مدارس راهنمایی و متوسطه شهر تهران
    علی ذکاوتی قارگوزلو صفحه 125
    این پژوهش قصد دارد تا به سوالات زیر پاسخ دهد: 1- وضع و شرایط کنونی مشارکت معلمان و دبیران مدارس چگونه است؟ 2- فرایند کنش مشارکت در قالب های مولفه ها (شناختی، اجتماعی و رفتاری) چگونه باز تولید می شود؟ 3- چه توصیه هایی در جهت تسهیل و تقویت مشارکت می توان مطرح کرد؟ داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته با 65 گویه و نوعی مصاحبه جمع آوری شده است. میزان ضریب اعتبار (ضریب هماهنگی درونی آن) در حد قابل قبول به دست آمده است. یافته های این پژوهش حاکی از تفاوت های زیاد بین وجوه واقعی و وجه آرزویی مشارکت است. ابعاد نظری، عملی، حقوقی و مهارتی نکات قابل توجهی دارند. پیشنهادها و توصیه های مربوط به تسهیل و تقویت فرایند مشارکت به شکل زیر ارایه می شود: الف) توسعه از راه مشارکت. ب) اکتفا به حداقل توافق ها. ج) ارتقای روش های گفتگویی و سطح آگاهی در مورد مشارکت. ه) ایجاد تشکل های سازمانی غیر دولتی. و) بهره گیری از روش های غیر مستقیم برای آماده سازی فرهنگی معلمان. ز) تقویت سازمان هایی که از مشارکت والدین برخوردارند.
    کلیدواژگان: مشارکت، معلمان، نگرش
  • چالش های تربیت مدنی در نظام آموزشی و پرورش جمهوری اسلامی ایران
    سیدمهدی سجادی صفحه 143
    در دوران کنونی تربیت مدنی یکی از ضرورت های برنامه های آموزشی و پرورشی جوامع امروزی محسوب می شود، که این امر در جامعه ایران نیز جلوه و جایگاه خاص خود را داراست. البته تحقق آرمان های مربوط به تربیت مدنی در ایران با چالش ها و موانع عدیده ای چون تمرکز در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی تعلیم و تربیتی، کمبود نهادهای مدنی دانش آموزی غیر دولتی، عدم استفاده از روش های فعال و مشارکتی، بی توجهی به مولفه های تربیت شهروندی، کتب محوری و ارزشیابی محفوظات محور، نا برابری در توزیع برابر امکانات آموزشی برای پسران و دختران، ناتوانی معلمان در تامین اهداف تربیت مدنی... مواجه می باشد، که در این مقاله ضمن مروری کوتاه به مفهوم تربیت مدنی در گذر تحولات تاریخی و طرح ویژگی های آن، به تبیین و تحلیل چالش های تربیت مدنی در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران نیز پرداخته می شود.
    کلیدواژگان: تربیت مدنی، دموکراسی، تعلیم و تربیت دمکراتیک، مؤلفه های تربیت مدنی، نظام آموزش و پرورش
  • مقایسه ویژگی های رفتاری دانش آموزان آزار دیده و عادی شهر اصفهان
    اعظم نقوی، مریم فاتحی زاده، محمدرضا عابدی صفحه 161
    آزار رسانی به کودک اغلب اثراتی دارد که سال ها پس از حادثه در نوجوانی و بزرگسالی خود را نشان می دهند. شاید یکی از شناخته شده ترین اثرات کودک آزاری، اثرات رفتاری آن باشد. در این پژوهش به بررسی تاثیرات کودک آزاری در رفتار دانش آموزان شهر اصفهان پرداخته شده است. آزمودنی های پژوهش را 100 دانش آموز مقطع متوسطه تشکیل داده اند. این افراد به روش تصادفی چند مرحله ای از بین دانش آموزان شهر اصفهان انتخاب شده اند. آزمودنی های پژوهش بر اساس نمراتی که در پرسشنامه کودک آزاری به دست آورده اند، به دو دو گروه آزار دیده و عادی تقسیم شده اند. ابزار مورد استفاده علاوه بر پرسشنامه کودک آزاری، شش مقیاس از مقیاس های میلیون 2 بوده است. نتایج حاکی از آن بود که دو گروه آزار دیده و عادی در ویژگی های رفتاری پرخاشگری، ضد اجتماعی، پرخاشگر- منفعل، وابستگی به دارو و الکل با هم تفاوت معنادار دارند و نمرات گروه آزار دیده در این مقیاس ها بالاتر است.
    کلیدواژگان: کودک آزاری، تاثیرات رفتاری، رفتار ضد اجتماعی، پرخاشگری، سوء مصرف مواد و الکل، رفتار پرخاشگر، منفعل، رفتار اجباری
  • اثرات اضطراب مادران در اختلال رفتاری کودکان: ناخن جویدن
    جعفر طالبیان شریف، کلثوم قصبه ای صفحه 181
    ناخن جویدن عبارت است از جویدن ناخن ها و کندن مختصری از پوست انگشتان، این حالت نیز هر چند که در کودکان به عنوان شدید ترین ناراحتی نیست، اما به عنوان یک مشکل خیلی شایع ملاحظه می شود. روش تحقیق از نوع علی مقایسه ای می باشد. جامعه مورد تحقیق دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در دوران ابتدایی در یکی از مدارس نواحی هفتگانه مشهد صورت گرفته است. تعداد آزمودنی ها در هر دو گروه مجموعا 89 نفر بودند که 45 نفر آنان کودکان دارای مشکل جویدن ناخن و 44 نفر فاقد این مشکل بودند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش آزمون اشپیل برگر که در سال 1372 در شهر مشهد هنجارهایی شده است، به کار رفته است. پرسشنامه و آزمون توسط مادر تکمیل شده و اضطراب آشکار و پنهان مادر را می سنجید. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون معنی داری تفاوت میانگین ها (آزمون T) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری بین میزان اضطراب مادران کودکان دارای مشکل ناخن جویدن و مادران کودکانی که ناخن نمی جویدند، وجود دارد و همچنین سطح اضطراب در مادران دارای فرزند مشکل دار به طور معناداری بیشتر از گروه دیگر بود.
  • چکیده مقالات به زبان انگلیسی
    صفحه 1
|
  • Abolfazl Ghafari Page 5
    In this Paper, the author based on considering and reviewing of "Kohlbergian approach", had tried to provide necessary context for introducing "Care approach" as one that have innumerous advocates and contemporary approach about Ethics and "moral education". At the base, after introducing"Deontological Ethics"-that is philosophical foundationof Kohlberg approach- and after reviewing of? Emotivism school?-that isphilosophical foundation of "Care approach"- "Care approach" isintroduced briefly; Following this argument, the contemporaryapproach(Care Ethics)-by using of viewpoints of it's greatest present advocates - is described. Following previous discussion, author has compared feministic or Care approach with manly or principle-otiented approach. At the end of discussion, four elements of moral education in Care approach(Modeling, Dialogue, Practice and Confirmation) are pointed.
  • Mehdi Sobhani Nejad, Gholamali Yosliani Page 29
    The present article studies the vertical relationship of the content base of newly -compiled craft and technique books in the middle School. The research method was descriptive which analyzed the book content. The statistical samples were the craft and technique books of the first second and third grades published during 81 -82. The instruments used for the research included two self-made forms, analyzing and classifying the content bases and their vertical relationship. The data were analyzed for descriptive statistics. The research findings were as follows:From 61 cases of the content bases of the first grade book, 21 cases had vertical relationship with the second grade and 15 cases with the third grad book. Also, from 51 content bases, of the second grade, 7case had vertical relationship.From 43 cases, 21 cases enjoyed continuous and 22 cases had sequential relationship.Among different kinds of sequencing, 7cases of spiral organization, 6 cases of sequencing form concrete to abstract, 5 cases of sequencing form simple to complex, and four cases of whole to part were observed.Most vertical relationships were seen among the content bases of the first with the second and third grade books, also between second and the third grade.On the whole, 24.8 percent of the bases of the contents had vertical relationship with each other.
  • Borzo Amiri, Bahramali Ghanbari, Hamidreza Aghamohamadian Page 55
    This research has been done with the aim of examine cognitive-behavioral approach and study skill's training to reducing test anxiety. For this research thirty tree freshmen high school students in Dastjerdi boarding-house convened in Mashhad were chosen according to available sampling and were assigned into four groups (cognitive-behavioral, study skills, cognitive-behavioral & study skills and control) in a voluntarily way, With the use of one way variants analysis for comparison means difference, with 0.05% significant data were analyzed.
    Results
    All three experimental groups in compare with control group had a statistical significant reduction in test anxiety score. But in this research comparison effectiveness of cognitive-behavioral group therapy and study skill?s training in compare with the separate application of this two hasn?t caused significant reduction in test anxiety scores of student.
  • Nematolah Mosapor, Farzad Behzadpor Page 73
    In this paper this question id going to be discussed: how and in what quality the laboratory experiments in high school physic text book should be performed? some data has been collected by direct visiting of some schools, considering the situation of laboratories, and interviewing wiht the heads of laboratories and scientific quizes for students. The present situation is compared with the ideal one to judge and analyze the data about the procedures of performing the experiments. It was found that there is a prominent distance between the present situation and the ideal one in the following are us:The situation of laboratories.The potentiality of human ability.The procedure of student's performing of the experimants.Student's tendency, participation, contribution, and learning.The problem of physic laboratories remains in lack of facilities, although the human force has got the suitable quality, but student participation in performing the experiments is poor and learning is not in its convincing possibility. Therefore, it is suggested to provide practical policius and strategies for performing the experiments of physics text books and, besides, principals should have special favours and regarding to this principle base for coming scintific progresses and developments of technology based upon invovation.
  • Mojtaba Bazrafshan Moghadam, Nasrinn Norshahi, Hadi Porshafei Page 93
    Investigating the attitude of Iranian universities chancellors to collegial planning based on systemic and linear-analytic paradigm is the main purpose of this study. All of the universities? chancellors had been considered as subjects of this research. Although, referring to ability of forecasting, the findings showed that the universities chancellors took a point of view toward systematic paradigm, but there were many evidences that support us to making this result that most of the participants took an approaches to linear-analytic paradigm in regard of the three main con¬cepts including time, evaluation and goal back to the higher education in Iran. It means that, the time is returnable, previous events could be reproducible in the future, evaluation use just for controlling and reporting to superiors and the goals could be considered unchangeable. Finally, it seems that the dominant viewpoint in the universities is linear-analytic.
  • Components of Participation among the Teachers of Guidance and
    Óali Zekavati Gharagozlou Page 125
    This research intended to respond the subsequent inquiries such as 1. What is the present situation of teacher participation in schools 2. How to stream line the process of participation action presenting the cogni¬tive, social and behavioral components 3. What recommendations can be made to reinforce and facilitate the participation? The data were collected by using a research-made questionnaire with 65 questions and an inter¬view form. The rate of reliability coefficient (internal consistency coeffi¬cient) was acceptable. The findings of this research illustrate the major disparities between the actual status of the participation and the desired one. There are significant and noticeable clarifications in the theoretical, legal, skillful points of view. Here are some suggested recommendations and advices for reinforcing and facilitating the participation process: a) development through participation b) sufficing the least agreements c) promoting the dialogue-based methods and the awareness level of parti¬cipation d) establishing non-governmental organizations e) furnishing the material for teacher's cultural improvement through the indirect methods f) participating the retired teachers in the NGOs for promoting the efficiency of the educational staff g) promoting the parents-based organizations.
  • Explanation and Analysis of Challenges of Civic Eduaction in Educational
    Mahdi Sajadi Page 143
    Today, attention to the Civic education in the world and specially in Iran is one of the main tasks of educational system. Civic education in Iran also encounter with some challenges such as: Liberalism (as philosophical foundation of civic education), Centralized educational administration and decesion making, lack of student non-governmental organizations, unequal distributed educational opportunies, teachers disabilties for reach to civic education goals, bookish of civic education programm, and lack of theoritical explanation of relation between civic society and Islamic society. The explanation and analysis of challenges of civic education in Iran is set forth.
  • Examination of Child Abuse Behavioral Consequences on Esfahan Students
    Azam Naghavi, Maryam Fatehizade, Mohammadreza Abedi Page 161
    The aim of this research was to compare of behavioral characteristics in female abused and normal adolescents. To achieve these purpose 100 high school students (29abused&71 normal) were selected by random multi stage sampeling.The research instruments were child abuse scale and six subtests of million clinical multiaxial Inventories. The results respectively showed that there were significant differences between anti social behavior, aggression, passive-aggressive, drug and alcohol dependences of abused and normal adolescent
  • Mother's Anxiety in Children's Behavioural Disorder: Nail Gnawing
    Jafar Talebian Sharif, Kolsoom Ghasabehi Page 181
    Nails gnawing is gnawing nail and skinning finger briefly. Although it is not a severe diseases but considers as a very epidemic problem. The method of the research is causal comparative. The statistical population of this resarch consisted of primary school students of Mashhad. The Sample included 89 subjects from both sexes. From whom 45 subjects with nails gnawing problem and 44 subjects without this problem. The Exhpill Berger Anxiety test was used as a research instrument. T test was used in order to analyze the anxieyt of mothers with nails gnawing children and the mothers with no nail gnawing children. The result showed significant differences between tow groups.