پژوهشنامه زلزله شناسی و مهندسی زلزله
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 27، بهار 1384)

کشور ایران با قرار داشتن بر کمربند زلزله آلپ هیمالیا یکی از مناطق لرزه خیزدنیاست و هر از چندی، زلزله ای مهلک فاجعه ای بزرگ می آفریند. این مساله، یجاب می کند که زلزله با حسسایتی ویژه مورد توجه قرار گیرد. برای پیشبرد تحقیقات مربوط به زلزله، تهیه طیفهای پاسخ مربوط به زلزله های روی داده و ارائه طیفهای طرح ارتجاعی و غیرارتجاعی ضروری می باشد. این تحقیق، با هدف تهیه طیفهای مذکور با استفاده از شتابنگاشتهای موجود و ارائه طیف طرح ارتجاعی و غیرارتجاعی انجام شده است. در این راستا، شتابنگاشتهیی که حداقل یک مؤلفه با بیشینه شتاب بیشتر از g 1/0 داشتند پردازش، طیفهای ارتجاعی و غیرارتجاعی شتاب، سرعت و جابه جیی برای آنها محاسبه و طیفهای غیرارتجاعی حاصل با طیف یین نامه 2800 مقایسه شدند. نتیج این تحقیق مبین آن است که طیف یین نامه 2800 برای پریودهای کوچک تا 3/0 ثانیه جوابگو نیست و نیاز به بازنگری دارد.

در ساختمانها قابهای باربر توسط دیوارهیی با مصالح بنایی پر می شوند. این امر باعث افزایش سختی قاب شده و اگر توزیع سختی به صورت متقارن باشد، به بهبود رفتار سازه منجر می گردد؛ اما در عین حال در برخی از دهانه ها بویژه در قسمتهی بیرونی ساختمان، به علت وجود بازشوها، دیوارهای کوتاه اجرا می شوند. این مساله باعث کوتاه شدن طول مؤثر ستون و افزایش سختی آن می گردد. در نتیجه در ستون کوتاه تنش های بزرگی ایجاد و به خرابی آن منجر می گردد. در مقاله حاضر تاثیر وجود میانقاب کامل و پدیده ستون کوتاه به صورت عددی مورد بررسی قرار گرفته است

به منظور تعیین ساختار سرعت لرزه ای پوسته ناحیه مشهد از روش تحلیل تابع گیرنده (Receiver Function Analysis) امواج تراکمی برای 18 زمین لرزه دور لرز (Teleseismic) ثبت شده در ایستگاه لرزه نگاری MAIO استفاده شده است. برای مدلسازی تحلیل تابع گیرنده لرزه ای امواج تراکمی زمین لرزه ها، روش های تک رو یداد و چند رویداد به طور همزمان (Simultaneous Inversion) اجرا شده است. در این مقاله، روش تحلیل تابع گیرنده لرزه ای مرور و نتیج پژوهشهای انجام شده در ایستگاه MAIO ارائه شده است.
بررسی این نتیج نشان می دهد که ساختمان پوسته زمین در ناحیه مشهد بر اساس تغییرات سرعت انتشار امواج لرزه ای تراکمی به چهار لیه اصلی قابل تفکیک می باشد: لیه سطحی با تغییرات تدریجی افزایش سرعت 4 کیلومتر بر ثانیه؛ پوسته فوقانی تا عمق 18 کیلومتر؛ پوسته میانی ازعمق18 تا 26 کیلومتری با تغییرات تدریجی سرعت از 8/6 کیلومتر بر ثانیه تا 5/7 کیلومتر بر ثانیه؛ پوسته تحتانی با تغییرات تدریجی سرعت از 2/7 تا 8 کیلومتر بر ثانیه در عمق تقریبی 52 کیلومتر.

درتاریخ 4 اسفند 1383 زمین لرزه نیرومندی با بزرگای گشتاوری 6.5=MW شهرستان زرند و روستاهای اطراف آن را به شدت لرزاند. این زمین لرزه دومین زمین لرزه مخرب به فاصله 15 ماه در استان کرمان می باشد. زمین لرزه مذکور با گسلش سطحی همراه بود. با استفاده از روش تحلیل غیرخطی حداقل مجذور مربعات راستا، شیب و لغزش به ترتیب 226، 55 و 100 درجه تخمین زده شده است. روند شرقی-غربی با شیب به سمت شمال برای گسل زمین لرزه از روی تجزیه و تحلیل شتابنگاشتها به دست آمده است. سازوکار به دست آمده از این داده ها معکوس می باشد.

در چند سال اخیر تحلیل آماری سیگنال های زلزله برای تفکیک زمین لرزه از انفجار اهمیت خاصی یافته است. در این پژوهش نشان داده شده است که چگونه از تحلیل زمان- فرکانس سیگنال ها در تشخیص زمین لرزه ها از انفجارهای مصنوعی می توان استفاده نمود. علاوه برآن، تابع تصمیم با در نظرگرفتن یک سطح مشخص که جداکننده دو ویژگی است با فرض دانستن توزیع جدا کننده برای هر دو رویداد محاسبه شده است.