مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران
سال سوم شماره 2 (پیاپی 6، پاییز و زمستان 1384)

گیاهان دارویی همانند سایر گیاهان در معرض حمله آفات قرار دارند. با توجه به تاثیرات نامطلوب داروهای شیمیایی و اهمیت فزاینده گیاهان در تامین مواد اولیه دارویی، حفظ و مراقبت از این گیاهان و شناخت دقیق عوامل خسارتزا حائز اهمیت شایان می باشد.
این بررسی طی سالهای 1377 تا 1381 روی برخی از گیاهان دارویی اصلی کشور در استان های تهران، قزوین و اصفهان انجام گردید. نمونه برداری به طور منظم و هفتگی در طول فصل رویش گیاهان مربوطه با روش های رایج شامل جمع آوری حشرات با استفاده از تور حشره گیری، اسپیراتور، جمع آوری با دست یا قلم موی ظریف، چتر ژاپنی و تله اشنایدر انجام گرفت. در مجموع بیش از 5000 نمونه (به غیر از نمونه های داخل الکل) حشره جمع آوری، آماده سازی و کدگذاری شده و مورد شناسایی قرار گرفت. این نمونه ها در سه گروه آفت، پارازیت یا پرداتور و مولد مان طبقه بندی گردیده اند. بر اساس این بررسی شته ها مهمترین حشرات و آفات گیاهان دارویی مورد مطالعه بودند. برخی از شته ها دارای میزبان مشخص (شته رازیانه Hydaphis foeniculi Pass) و برخی دیگر نظیر Brachycadus cardui L. دارای میزبان های متعدد (بابونه، همیشه بهار و آرتیشو) هستند. در این مقاله میزبان ها و اهمیت اقتصادی برخی از آفات مورد بحث قرار گرفته است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی امکان تکثیر زنبور پارازیتوئید تخم پروانه برگخوار بنه Ooencyrtus cf. masii Mercet (Hym.: Encyrtidae) روی میزبان واسط انجام شد. برای این کار از تخم های پروانه کرم ابریشم، پروانه موم خوار، بید آرد، ابریشم باف ناجور و سن گرافوزوما برای پرورش زنبورها استفاده گردید. نتایج نشان داد که زنبور هیچ گونه گرایشی برای تخم ریزی در تخم های بید آرد، پروانه موم خوار و ابریشم باف ناجور ندارد. تخم های کرم ابریشم به میزان بسیار ناچیز و تخم های سن گرافوزوما به میزان بیشتر پارازیته شدند که درصد انگلی کردن روزانه و برخی شاخصهای زیستی زنبور روی تخم سن فوق مورد مطالعه قرار گرفت. طول دوران لاروی زنبور روی تخم سن گرافوزوما به طور متوسط7/0 6/15 روز بود. طول عمر زنبورهای ماده و نر خارج شده از تخم سن گرافوزوما به ترتیب 5/4 5/28 و 6/2 6/26 روز بود. نسبت جنسی زنبورهای خارج شده از تخم سن گرافوزوما 1:1 بدست آمد. تخمریزی زنبور در تخم های سن گرافوزوما از روز دهم آغاز و بیشترین درصد پارازیتیسم در روز دوازدهم بود. بنابراین در این تحقیق سن گرافوزوما برای اولین بار به عنوان میزبان O. cf. masii معرفی و بر اساس نتایج می توان چنین پیشنهاد نمود که تنها از تخم های آن می توان برای حفظ کلنی زنبور در آزمایشگاه استفاده نمود.

موریانه ها از آفات مهم کشاورزی و ساختمانی محسوب می شوند. در کنترل موریانه ها علاوه بر تعیین گونه هدف، مطالعه فونستیکی، بررسی ساختار اجتماع کلنی، مانند اندازه جمعیت و تعیین نسبت طبقات کارگر و سرباز، اهمیت دارد. یکی از روش های مطالعه ی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع موریانه ها، بررسی گروه جمع آوری کننده ی غذا (Foraging group) با استفاده از سیستم طعمه گذاری (Baiting System) است. موریانه ها جزء آفات کلیدی نخلستان های ایران محسوب می شوند. بنابراین بررسی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع آنها می تواند به اتخاذ راهکار کنترل کمک نماید. جهت انجام بررسی تاکسونومیک و برآورد نسبت طبقات سرباز و کارگر موریانه های زیرزمینی در نخلستان ها، 2 قطعه باغ، هر کدام به وسعت 2 هکتار، در مناطق میناب و سراوان (روستای سیدآباد) انتخاب گردید. در هر باغ 30 بلوک 500 متر مربعی ایجاد شد و سپس در هر بلوک 6 تله طعمه ای نصب گردید. پس از حمله موریانه ها به تله ها، در هر قطعه باغ 30 تله که بیشترین آلودگی را داشتند انتخاب و موریانه های موجود در آنها به تفکیک به داخل کیسه پلاستیکی انتقال بافت. در آزمایشگاه، نام علمی گونه های موریانه تعیین و با شمارش افراد کارگر و سرباز نسبت آنها به تفکیک هر گونه محاسبه شد. در نخلستان مورد مطالعه در منطقه میناب، تمام تله ها مورد حمله Microcerotermes buettikeri Chhotani & Bose قرار گرفته بودند و دامنه نسبت طبقه سرباز صفر تا 38/2 و دامنه نسبت طبقه کارگر 62/97 تا 100 درصد بود. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 58/0 و 39/99 درصد محاسبه شد. در نخلستان منطقه سراوان تله ها مورد حمله گونه های Amitermes baluchistanicus Akhtar و Microcerotermes saravanensis Ghayourfar. قرار گرفته بودند. در Microcerotermes saravanensis. دامنه نسبت طبقه سرباز 45/1 تا 77/1 درصد و دامنه نسبت طبقه کارگر 22/98 تا 54/98 درصد تعیین گردید. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر به ترتیب 62/1 و 37/98 درصد محاسبه شد. در A. baluchistanicus دامنه نسبت طبقه سرباز 61/0 تا 38/6 درصد و دامنه ی نسبت طبقه کارگر 61/93 تا 38/99 درصد تعیین گردید. میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 59/2 و 39/97 درصد محاسبه شد.

شپشک پنبه ای راش Cryptococcus fagisuga Barspar با تغذیه از شیره درختان راش و همچنین انتقال قارچ مخرب Necteria coccina var. faginata، ضعف و همچنین مرگ درختان را به دنبال دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی شیوع آفت و چگونگی فراوانی آفت در بین درختان و همچنین بررسی تاثیر عوامل محیطی روی فراوانی آفت در 851 هکتار از جنگلهای منطقه شن رود سیاهکل انجام شد. در این بررسی آمار برداری بصورت نمونه برداری به شیوه تصادفی-سیستماتیک با شبکه ای به ابعاد 200× 250 متر انجام گرفت.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که: 1- شپشک پنبه ای راش غالبا درختان راش را در ارتفاعات پایین تنه مورد حمله قرار داده است. 2- 23% از درختان راش منطقه با شدت های مختلف به این آفت مبتلا بودند. 3- همبستگی شدیدی بین فراوانی آفت و قطر درختان راش مشاهده گردید، به گونه ای که با افزایش قطر بر فراوانی آفت افزوده می شد. 4- بین فراوانی آفت و ارتفاع از سطح دریا رابطه عکس مشاهده گردید، به عبارتی با افزایش ارتفاع از سطح دریا از فراوانی آفت به نحو چشمگیری کاسته می شد. 5- فراوانی آفت در شیب های شمالی به مراتب بیشتر از شیب های جنوبی و دامنه های نور گیر بود. 6- بخش هایی از تنه درختان که در جهت شمالی قرار داشته اند بیشتر از جهت های جنوبی مورد حمله آفات قرار گرفته اند.
با توجه به نتایج بدست آمده می توان قضاوت نمود که عامل نور و رطوبت نقش تعیین کننده ای در فراوانی این آفت دارند. لذا مدیریت اصولی برگرفته از علم جنگل شناسی در راشستانها با توجه به نیازها و سرشت اکولوژیکی درختان راش از جمله مهمترین روش ها در مدیریت کنترل با این آفت محسوب می شود.

به منظور مطالعه خصوصیات جوانه زنی، در واکنش به دو گونه قارچFusarium graminearum، F. avenaceum، آزمایشی، با استفاده از بذرهای 9 اکوتیپ از گونه های گیاهی سه جنس Bromus (2 نمونه)، Agropyron (6 نمونه(و Secale (1 نمونه)، با منشاءخارجی و ایرانی به اجرا در آمد. در این آزمایش، بذرهای مورد نظر با غلظت های 104×150 و 104×76 در میلی لیتر F. graminearum و 104×900 و 104×450 در میلی لیتر F. avenaceum مورد مایه زنی قرار گرفته و صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، نسبت طول ریشه چه/ساقه چه، و نسبت وزن خشک/وزن تر، و شاخص بنیه در واکنش به دو گونه قارچ، روی کاغذ مرطوب در تشتک پتری شامل 3 تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که از نظر صفات فوق الذکر میان اکوتیپ ها و مورد تیمار با شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت.
درصد جوانه زنی بذرها در سطوح 1 و 2، F. graminearum، به میزان 41/7 و 37/6 به ترتیب کاهش یافت و در مورد گونه avenaceum F. به ترتیب 23/2 و 45/0 بود. با اثر سطوح 1 و 2 F. graminearum درصد جوانه زنی در شرایط گلخانه به ترتیب به میزان27 /17 و 09/28 کاهش داشت. این کاهش برای سطوح 1 و 2 F. avenaceum به ترتیب به میزان 36/11 و 71/4 بود.
با اثر تیمارهای 1 و 2 قارچ F. graminearum روی بذر اکوتیپ ها، در شرایط آزمایشگاه سرعت جوانه زنی به ترتیب به میزان 41/1 و 91/0 در مقایسه با شاهد کاهش داشت. کاهش سرعت جوانه زنی در شرایط گلخانه 38/0 37/0 بود. با اثر قارچ F. avenaceum سرعت جوانه زنی به ترتیب 12/0 و 60/1 در مقایسه با شاهد در شرایط آزمایشگاه کاهش داشت. در شرایط گلخانه، کاهش سرعت جوانه زنی، با اثر 2 تیمار اسپور avenaceum F. به میزان 16/0 برای اسپور سطح 1 کاهش و به میزان 28/0 برای اسپور سطح 2 در مقایسه با شاهد افزایش داشت. اثرات تیمارهای اسپوری دو گونه قارچ روی خصوصیات بنیه بذر 9 اکوتیپ در شرایط گلخانه بیشتر از آزمایشگاه بود.

اندازه گیری اسیدیته (pH) نزولات جوی در جنگل تحقیقاتی واز (چمستان نور) طی سالهای 1380- 1379 در چهار ارتفاع مختلف، چهار فصل سال و در سه تکرار انجام شد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که متوسط pH نزولات جوی اندازه گیری شده در ارتفاعات 300، 1000، 1600 و 2200 متری همراه با افزایش ارتفاع از سطح دریا بیشتر شده و به سمت قلیائیت پیش می رود (35/7 ≤ pH ≥ 8/6). در نمونه های برف بهاره (فروردین ماه) به اندازه 5/0 واحد در معیار اسیدیته از pH نمونه های برف زمستانه بیشتر و قلیایی تر بود. آزمون مقایسه میانگین های (آزمون دانکن) مقادیر pH (درحدود 7 و اسیدیته خنثی) موجود در نزولات جوی ارتفاعات مختلف جنگل تحقیقاتی واز در سطح یک درصد نشان داد که در ارتباط با اثر متقابل ارتفاع و سال اختلاف معنی داری وجود ندارد. آزمون مقایسه میانگین های (آزمون دانکن) مقادیر pH موجود در نزولات جوی فصول مختلف جنگل تحقیقاتی واز در سطح یک درصد نشان داد که اختلاف معنی داری دارند. میزان یون سولفات(SO4–) در ارتفاعات 300، 1000، 1600 و 2200 متری از سطح دریا به ترتیب اعداد 21، 45، 28 و 5/2 کیلوگرم در هکتار در سال و برای یون کلراید(Cl-) نیز مقادیر 1080، 620، 784 و 337 کیلوگرم در هکتار در سال را همراه با افزایش ارتفاع داشت

طی بررسی های انجام شده در زمینه شناسایی شته های رز و روابط میزبانی آنها، زنبور پارازیتوئید Aphidius popovi Stary (1978) (Hym.: Braconidae) از روی شته های پارازیته شده جمع آوری شده از روی گل محمدی Rosa damascena جداسازی گردید. این اولین گزارش از وجود این گونه در ایران می باشد. این گونه اولین بار از ازبکستان جمع آوری و شناسایی شده است. نمونه ها توسط دکتر پیتر استاری از کشور چک شناسایی گردید.
نمونه ها در تاریخ 24/6/ 83 از مزرعه گل محمدی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع واقع در کیلومتر 16 اتوبان تهران-کرج جمع آوری گردید. در مجموع 4 حشره ماده و 6حشره نر جمع آوری شد. نمونه های زنبور در موزه بندپایان منابع طبیعی وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع نگهداری می شود.
زنبور A. popovi گونه ای نزدیک به Aphidius rosae Hal. وHal. Aphidius absinthii است. اما در این گونه بخش انتهاییR1 بسیار کوتاه بوده و زاویه بین چشم های ساده بیش از 90 درجه است. رنگ عمومی بدن در افراد ماده نارنجی مایل به زرد، قسمت فوقانی سر و ناحیه اطراف چشم های ساده به رنگ قهوه ای تیره، لوب های میان و پس گرده دارای نقاط تیره، بال ها مات، رگبندی خاکستری روشن، غلاف تخمریز قهوه ای مایل به خاکستری، شاخک 16-17 بندی، نخی شکل و به قسمت میانی شکم می رسد، طول پترواستیگما در بال جلو به اندازه 5/3 تا 4 برابر عرض آن، بخش انتهایی رگ R1 بسیار کوتاه. پروپودئوم تقسیم شده، واجد 3 تا 4 مو در هر یک از لوب های فوقانی، بند دوم شکم دارای 12 تا 13 شیار در ناحیه جلویی پهلویی، طول بدن 2 تا 6/2 میلیمتر، افراد نر نسبت به افراد ماده رنگ تیره تری داشته و دارای شاخک 19 بندی هستند.

طی بررسی هایی که در سالهای 83-1381 در قالب طرح ملی جمع آوری و شناسایی حشرات گالزای بلوط ایران صورت گرفت، چهار نوع گال مختلف که توسط زنبورهای خانواده (Cynipidae)، ایجاد شده بود، از جنگلهای بلوط زاگرس واقع درشمال غرب و غرب کشور ازروی گونه بلوط دارمازو (Q. infectoria).، در جنگل ارسباران از روی بلوط اوری (Q. macranthera) و در آذربایجان شرقی و در جنگل حاتم بیگ استان اردبیل از روی Q. petraea جمع آوری گردید. پس از انتقال گالها به آزمایشگاه، زنبورهای مولد گال جداسازی گردید. زنبورهای مولد این گالها عبارتند از:1- Andricus quercuscalicis Burgsderf گالهای متعلق به این زنبور درتاریخ 30/6/82 ازمنطقه قبرحسین در سی کیلومتری پیرانشهر و در اواسط تا اواخرتابستان از منطقه بانه و مریوان دراستان کردستان جمع آوری گردید.
2- A. hystrix Trotter گالهای این زنبور درتاریخ 31/5/82 ازمنطقه قبر حسین، دراواسط تا اواخر تابستان ازمنطقه بانه و مریوان دراستان کردستان جمع آوری شد.
3- A. polycerus Giraudگالهای تولید شده توسط این زنبور در منطقه بازارچه مرزی سردشت در استان آذربایجان غربی درتاریخ 28/5/82 و از منطقه قبر حسین درتاریخ 21/7/83 و در اواسط تا اواخر تابستان به ترتیب از مناطق بانه و مریوان دراستان کردستان، منطقه گهواره دراستان کرمانشاه و منطقه قلاجی دراستان لرستان جمع آوری شد. همچنین گالهای این زنبور از روی گونه بلوط Q. macranhtera در منطقه شاهیوردی در ارسباران و نیز از روی Q. petraea در جنگل بلوط حاتم بیگ مشکین شهر در تاریخ 19/7/83 جمع آوری شده است.
4- A. galeatus Harteg گالهای متعلق به این زنبور در تاریخ 21/7/83 و 29/6/82 از منطقه قبر حسین در سی کیلومتری پیرانشهر و در اواسط تا اواخر تابستان از منطقه گهواره در کرمانشاه از منطقه بانه و مریوان دراستان کردستان جمع آوری گردید.
گونه های فوق در موزه بندپایان گروه تحقیقات حفاظت و حمایت موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع نگهداری می شوند.

طی نمونه برداری هایی که در سالهای 83-82 به منظور شناسایی حشرات گالزای بلوط در استان آذربایجان غربی انجام پذیرفت، دو نوع گال مختلف برای اولین بار از روی درختان بلوط Quercus libanii جمع آوری گردید. زنبورهای مولد گالهای جمع آوری شده بر اساس شکل ظاهری گالها شناسایی واسامی توسط دکترجورج ملیکا از آزمایشگاه سیستماتیک پارازیتوییدها تایید نهایی شد. گونه های زنبورمولد این گالها عبارتند از: 1-Andricus multiplicatus Giraud (Hym.: Cynipidae)تاریخ ومحل جمع آوری: 10/3/83، میرآباد2-Andricus burgundus Giraud (Hym.: Cynipidae)تاریخ ومحل جمع آوری: 15/1/83، ربطدر گونه A. multiplicatus، گال از بهم پیوستن چندین برگ و به شکل مجتمع (rossete)، به قطر تقریبی 16- 14 میلیمتر، در خرداد ماه تشکیل می شود. در نتیجه فعالیت زنبور A. burgundus نیز نوعی گال روی گل آذین و به قطر تقریبی 8- 6 میلی متر تشکیل می گردد. این اولین گزارش از دو گونه مذکور در ایران می باشد.

سوسک سرشاخه خوار گلسرخیان به درختان میوه دانه دار و هسته دار به ویژه تیره رزاسه حمله می کند. خسارت اصلی مربوط به لاروهای این آفت است که با تغذیه از قسمت مرکزی شاخه ها و ایجاد کانالهایی در آن، موجب قطع شدن آوندها و مختل شدن جریان شیره نباتی شده و در نتیجه برگها و شاخه ها پلاسیده و بعد خشک می گردد (اسماعیلی، 1375). در بررسی های انجام شده در مورد این حشره در منابع موجود تاکنون از عوامل بیمارگر گزارشی ارائه نشده است. بررسی هایی که طی سال 1383 روی این آفت انجام شد به جداسازی و شناسایی گونه ای قارچ از جنس Paecilomyces منجر گردید. گونه های مختلفی از این جنس به عنوان بیمارگر حشرات ونیز دارای اثر کنترل کنندگی روی برخی از نماتدها به خصوص گونه های جنس Meloidogyne در بعضی از کشورها گزارش گردیده است (Vyas et al.، 1997).
به منظور شناسایی قارچ، در نیمه اول اسفند ماه سال 1383 شاخه های آلوده به آفت به آزمایشگاه منتقل و نسبت به ثبت تعداد لاروهای مرده و زنده به تفکیک ژنوتیپ های گل محمدی اقدام گردید. با کشت نمونه های لاروی آلوده سوسک سرشاخه خوار گلسرخیان ((Osphranteria coerulescens روی محیط کشت PDA، پرگنه های قارچ ظاهر گردید. پس از جداسازی و خالص سازی به روش تک اسپور، نسبت به شناسایی دقیق قارچ اقدام گردید.
روی بدن لاروهای آلوده، میسلیومهای سفید رنگ قارچ با چشم غیر مسلح قابل رویت بودند. پرگنه قارچ روی محیط کشت PDA مخملی به رنگ صورتی مایل به بنفش با حاشیه سفید رنگ می باشد. قطر پرگنه در دمای 24 درجه سانتیگراد در مدت 7 روز 30-35 میلیمتر بوده است. هیفهای قارچ بی رنگ و پراکنده بوده و کمی در محیط کشت فرو رفته اند. کنیدی برها بیرنگ و طویل بوده، طول کنیدی برها 300-400 میکرومتر و عرض آنها 2-3 میکرومتر است. کنیدی برها دارای شاخه های جانبی بوده و فیالیدها در انتهای کنیدی برها تشکیل می شوند (شکل شماره 1). فیالیدها در قاعده متورم و در انتها باریک شده و دارای گردن بلندی هستند. فیالیدها به صورت دوتایی یا خوشه ایدر انتهای کنیدی برها تشکیل می شود. طول فیالیدها 6-10 میکرومتر است. کنیدی ها به صورت زنجیرهای طویل و به اشکال بیضی با دو انتهای تیز یا تا حدودی دوکی شکل و بی رنگ بوده و سطح آنها صاف است (شکل شماره 1). رنگ اسپورها در حالت توده ای روی محیط کشت به رنگ صورتی مایل به بنفش می باشد. اندازه کنیدی ها 2×85/2 میکرومتر و به طور متوسط 2×5/2 میکرومتر است. با توجه به مشخصات ماکروسکوپی و میکروسکوپی قارچ بدست آمده و به خصوص رنگ پرگنه (توده کنیدی) و شکل فیالیدها با گردن بلند که از ویژگی های جنس Paecilomyces است و همچنین بر اساس نوشته Pitt and Hocking (1985) قارچ بدست آمده تحت نامPaecilomyces lilacinus (Thom) Samson (Eurotiales: Trichocomaceae) شناسایی و معرفی گردید. این قارچ برای اولین بار در ایران و جهان از روی لاروهای سوسک شاخک بلند گلسرخیان جداسازی و گزارش می شود.
بر اساس نمونه برداری های انجام شده مرگ و میر طبیعی لاروها بر اثر عامل بیماریزا 73/1 درصد تعیین شد که بیشتر روی ژنوتیپ های 11 و 13 و 19 مشاهده شد. میزان لاروهای آلوده به قارچ در ژنوتیپ هایی که شاخه های آنها به طور عمودی واقع شده بودند نسبت به ژنوتیپ هایی که شاخه های آنها به طور افقی قرار گرفته بودند، بیشتر بود. این نتیجه گیری را می توان با میزان نزولات جوی به خصوص برفهای فراوان باریده شده در زمستان سال 1383 و نفوذ رطوبت در داخل کانالهای لارو در این ژنوتیپ ها مرتبط ساخت که شرایط را برای رشد قارچها فراهم کرده است.
بر اساس منابع موجود دامنه میزبانی قارچ Paecilomyces lilacinus به نسبت وسیع می باشد. در سال 2000 این قارچ همراه با قارچهای Beauveria bassiana و B. brongniartii از روی ساقه خوار قهوه Hypothenemus hampei از کشور اسپانیا گزارش شده است. (Valderrama et al.، 2000) این قارچ برای کنترل نماتد ادویه جات در کشور هند مورد استفاده قرار گرفته است (Anandaraj & Peter، 1996). در برزیل در سال 1994 روی Anastrepha fraterculus (Carneiro & Salles، 1994) و در سال 1997 علیه آفت گلخانه ای Liriomyza bryoniae از این قارچ استفاده شده است (Borisov & Ushchekov، 1997). در سال 1997 روی پروانه Galleria mellonela و در هند برای اولین بار روی Andraca bipunctata دیده شده است (Debnath، 1998). در سال 1999 این قارچ روی شته Cardamom vein که یک شته ناقل ویروس است گزارش شده است (Mathew et al.، 1999).

این بررسی طی سالهای 1376 تا 1381 روی درختان سوزنی برگ کاشته شده در فضاهای سبز، جنگل کاری ها و کمربندهای سبز اطراف تهران انجام گردیده است. برای انجام این کار از ابتدا تا پایان فصل رویش، از پارکها، لچکی ها، وسط رفیوژها، میادین و حاشیه خیابانها و پارکهای جنگلی نظیر پارک جنگلی لویزان، شیان، سوهانک، غزال، آبعلی، باغ گیاه شناسی ملی ایران، پارک پردیسان، آزادگان، جنگلکاری های اطراف حرم مطهر حضرت امام (ره)، طرح جنات در حاشیه اتوبان تهران-قم، پارک جنگلی چیتگر و پارک 1000 هکتاری ورد آورد بازدید و وضعیت آفات هر یک از درختان سوزنی برگ در مناطق مورد مطالعه به ترتیب ثبت و یادداشت برداری گردید. جهت نمونه برداری مستقیم، از روی گونه های مختلف سوزنی برگ هر کدام 2 درخت انتخاب و در طول فصل رویش در چهار جهت جغرافیائی نمونه برداری بعمل آمده و پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، وضعیت زیستی و مراحل مختلف زندگی هر یک از آفات مشخص گردید. نمونه های جمع آوری شده به روش های معمول آماده سازی و نسبت به شناسایی آنها اقدام گردید. در این ارتباط تعداد 10 گونه حشره به عنوان آفات مهم و درجه اول مشخص گردید که عبارتند از:1- سپردار کاج Leucaspis pusilla Loew. (Hom.: Diaspididae): این حشره یکی از مهمترین آفات درختان کاج که تقریبا روی تمام گونه ها و واریته های کاج مشاهده می شود، می باشد. این آفت در تراکم بالا موجب زرد شدن، خشکیدن سوزنها و در نهایت سرشاخه درختان کاج می شود. در پارک جنگلی چیتگر و نقاط مشابه از اواسط خرداد تا اواخر آبانماه کلیه مراحل زندگی آفت را می توان بر روی درختان کاج مشاهده نمود(امید، 1374). در مناطقی مانند پارکهای جنگلی و جنگلکاری ها که درختان کاج با تراکم زیاد و بصورت مجتمع کاشته شده اند لاروها شانس زیادی برای انتقال افقی به درختان مجاور بوسیله باد دارند و بهمین علت تراکم آفت در این مناطق در مقایسه با بوستانها و حاشیه خیابانها که درختان کاج بصورت پراکنده و منفرد می باشند بسیار بیشتر است (میربادین، 1372).
2- Hom.: Lachnidae)) Eulachnus tuberculostemmatas Theobald.: شته مذکور حشره ای است کوچک که به صورت دستجمعی روی سوزنها و غنچه های کاج فعالیت دارد. این گونه از روی درختان کاج در نهالستانها، بوستانها و پارکهای جنگلی اطراف تهران جمع آوری شد.
3- Eulachnus rileyi William 4- Schizolachnus pineti Fabricius 5- سوسک پوستخوار کاج Orthotomicus erosus Woll. (Col.: Scolytidae): میزبان این آفت فقط درختان کاج می باشد. سوسک پوستخوار کاج در استانهای مرکزی، فارس و شمال ایران نیز انتشار داشته و اهمیت اقتصادی آن بسیار زیاد است. بر خلاف سایر پوستخواران، این آفت به درختان سالم و شاداب حمله و موجب خشک شدن آنها می شود.
6- شپشک آرد آلود ساحلی Pseudococcus maritimus Ehrh. (Hom.: Pseudococcidae): در فضاهای سبز شهر تهران این آفت به انواع سروها نظیر سروشیرازی، زربین، سرولاوسون، سرو خمره ای، سرو تبری و نیز انواع کاج حمله می کند. پوره ها و حشرات کامل معمولا در اطراف برگ، دمبرگ و ساقه های نازک گیاهان یکساله و یا چند ساله زندگی و با خرطوم خود از شیره گیاه تغذیه و باعث پژمردگی و ضعف گیاه، ریزش برگها و در نتیجه خشک شدن گیاهان می شوند (محمدی، 1380).
7- شته سرو تبری (Hom.: Lachnidae) Cinara cupressi Buckton.: این آفت شته مذکور روی برگها و شاخه های نازک درختان سرو تبریL.) Franco) Platycladus orientalis به طور دستجمعی زندگی و از شیره نباتی تغذیه می کند. در نتیجه گیاه بسیار ضعیف شده و در اکثر موارد منجر به خشکیدگی قسمتهای درونی گیاه میزبان می شود. عسلک و ترشحات چسبناک شته سبب می شود که در اوایل و اواخر فصل زنبورهای خرمایی، مورچه ها و زنبورهای معمولی به طرف درختان سرو تبری جلب شوند. این حشره علاوه بر سرو تبری به کامسپاریس و سایر سروها حمله نموده و اهمیت اقتصادی آن در فضاهای سبز شهری بسیار زیاد می باشد.
8- شته سدروس Cinara cedri Mimeur. (Hom.: Aphididae): حشره به صورت کلنی در قسمتهای زیرین جوانه ها و شاخه های نازک زندگی و از شیره درختان سدروس تغذیه می نماید. آفت با تراکم زیاد در دو فصل از سال (بهار و پاییز) روی درختان سدروس مشاهده و باعث ضعف شدید گیاه و خشک شدن سرشاخه ها می شود.
9- سوسک پوستخوار ریز سرو و سایر سوزنی برگان(Col.: Scolytidae). Phloeosinus bicolor Brulle: این حشره تا چند سال قبل اهمیت چندانی در اکوسیستم ها و فضاهای سبز شهری نداشت. در سالهای اخیر در منطقه 20 شهرداری (منطقه شهر ری و نواحی اطراف) به شدت گسترش یافته و خسارت شدیدی به سوزنی برگان منطقه به ویژه درختان موجود در خزانه وارد نموده و اهمیت به نسبت زیادی در فضاهای سبز شهری پیدا کرده است.
10- کنه دو نقطه ای Tetranychus urticae Koch. (Acar.: Tetranychidae): در سطح شهر تهران آفت به ویژه در خیابانهای پرتردد و ایستگاه های اتوبوس خیلی زیاد مشاهده می شود و کنه ها در فصل تابستان روی سوزنی برگانی نظیر کامسپاریس، سرو شیرازی و زربین صد درصد پشت برگها را فرا گرفته و امکان هر گونه تنفس را از درخت سلب می کنند. ساختار جمعیتی آفت به کمک درجه حرارت بالا و در شرایط آب و هوای خشک تهران تقویت می شود.
نکته مهم و قابل توجه در امر توسعه فضاهای سبز شهری و کشت سوزنی برگان آن است که برخی از آفات مهم درختان کاج و نوئل نظیر پروانه جوانه خوار کاجRhyacionia buoliana Schiff.))،. شپشک سپردار نوئل Schrank.) (Nuculaspis abieti وکنه نوئل Oligonychus ununguis Jacobi.)) در حال حاضر در شمال کشور انتشار داشته و دراکوسیستم ها و فضای سبز شهر تهران حالت قرنطینه ای دارند. برای جلوگیری از ورود چنین آفاتی به این مناطق از انتقال نهالهای خریداری شده از شمال کشور جلوگیری و در صورت اجبار و نیاز، اقدامات احتیاطی و لازم در زمینه آفات قرنطینه ای اعمال گردد تا مانع از ورود آنها به اکوسیستم شهر تهران و سایر شهرها گردد.

طی سالهای 1382 و 1383 مطالعه ای روی فون پارازیتوئیدهای زنبورهای گالزای بلوط در استان لرستان انجام شد. در این بررسی نمونه برداری هایی از گالهای مختلف که توسط زنبورهای گالزای خانواده Cynipidae روی دو گونه از درختان بلوط (Q. infectoria وQuercus brantii) به وجود آمده بودند، صورت گرفت. نمونه ها از مناطق قلایی واقع در شمال غربی، نوژیان واقع در جنوب شرقی و کاکا رضا واقع در شمال غربی استان جمع آوری و پس از پرورش گالها، شش گونه زنبور پارازیتوئید متعلق به 4 خانواده از بالا خانواده Chalcidoidea جدا گردیدند. نمونه های شناسایی شده خانواده های Eurytomidae و Eulophidae توسط دکتر جورج ملیکا از آزمایشگاه سیستماتیک حشرات پارازیتوئید کشور مجارستان و نمونه های مربوط به خانواده های Pteromalidae و Torymidae به وسیله دکتر Rasplus از کشور فرانسه مورد تایید قرار گرفت. لازم به ذکر است گونه هایی که برای اولین بار از ایران گزارش شده و برای فون ایران جدید می باشند، با علامت * مشخص شده اند.