فهرست مطالب

مطالعات روانشناختی - سال یکم شماره 4 (پیاپی 3، پاییز 1384)

فصلنامه مطالعات روانشناختی
سال یکم شماره 4 (پیاپی 3، پاییز 1384)

  • 177 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/05/14
  • تعداد عناوین: 11
|
  • امیر قمرانی، شهلا البرزی صفحه 7
    در این پژوهش، روند تحول تئوری ذهن در کودکان عقب مانده ذهنی و عادی، و همچنین رابطه برخی متغیرهای جمعیت شناختی مانند سن، جنس، و طبقه اقتصادی - اجتماعی با تئوری ذهن بررسی شده است.
    برای این کار، 80 نفر دانش آموز دختر و پسر (40 نفر عقب مانده ذهنی و 40 نفر عادی) 7 تا 9 ساله از مراکز آموزشی کم توان ذهنی و مدارس کودکان عادی شهر شیراز انتخاب و بررسی شدند. برای تعیین تئوری ذهن و مولفه های آن (تئوری ذهن سطح اول، تئوری ذهن سطح دوم، و تئوری ذهن سطح سوم)، آزمون تئوری ذهن گرفته شد.
    در تجزیه و تحلیل داده ها، روش های آمار توصیفی، تحلیل واریانس یک سویه، آزمون های تعقیبی، تحلیل واریانس دو سویه، و رگرسیون چند متغیره به کار رفت.
    یافته ها نشان داد که در هر دو گروه عقب مانده و عادی، روند تحول تئوری ذهن با توجه به سن صعودی است. تئوری ذهن کودکان با جنسیت ارتباط ندارد. کودکان عقب مانده ذهنی و عادی، در تئوری ذهن تفاوتی معنادار با هم دارند، ولی تعامل جنسیت و نوع آزمودنی (عقب مانده و عادی) معنادار نیست. بررسی متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که سن و تحصیلات پدر پیش بینی کننده مثبت و معناداری در رابطه با تئوری ذهن و مولفه های آن است و الگوی این پیش بینی در کودکان عقب مانده و عادی یکسان است
    کلیدواژگان: تئوری ذهن، کودکان عقب مانده ذهنی خفیف، کودکان عادی
  • فتاح ناظم صفحه 31
    هدف بنیادی این پژوهش، بررسی رابطه شیوه رهبری و فضای سازمانی با بهره وری خدمات مدیران سازمان های آموزشی و صنعتی، و مراکز آموزش عالی برای دست یابی به الگوی مناسب مدیریتی است. جامعه آماری این پژوهش همه مدیران دبیرستان های شهر تهران، مدیران اداری بخش های مختلف دانشگاه آزاد منطقه 8، و مدیران شرکت ملی صنایع پتروشیمی است که از این میان، 245 نفر از مدیران دبیرستان ها، 200 نفر از مدیران دانشگاه آزاد، 349 نفر از مدیران شرکت ملی صنایع پتروشیمی انتخاب شدند. ابزار سنجش پرسش نامه های شیوه رهبری متزکاس و باردنز، فضای سازمانی لیت وین و استرینگر، و بهره وری اسمیت، مک کال، و استول بود. پرسش نامه شیوه رهبری بر روی مدیران، و هم زمان پرسش نامه های فضای سازمانی و بهره وری بر روی سه نفر از کارمندان آن ها اجرا شد.
    یافته های آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد که:آ- فضای سازمانی با بهره وری خدمات مدیران همبستگی دارد؛ب- الگوی ریاضی بهره وری خدمات مدیران بر پایه فضای سازمانی چنین است:در سازمان های آموزشی:بهره وری =0.64 × فضای سازمانی+ (22.62-)در مراکز آموزش عالی:بهره وری = × 0.85فضای سازمانی+ (11.219-)در سازمان های صنعتی:بهره وری =0.65 × فضای سازمانی+ (29.19-)
    کلیدواژگان: الگو، بهره وری، فضای سازمانی
  • شیرین کوشکی صفحه 47
    به منظور شناسایی تاثیر اختلال های شخصیت - نوع و شدت آن - و شیوه های مقابله افراد وابسته به مواد بر نگرش آنها نسبت به مصرف مواد و انتخاب ماده مصرفی نمونه ای مشتمل بر 375 فرد مذکر بزرگسال وابسته به گروه های مختلف مواد که به مراکز ترک اعتیاد دولتی سازمان بهزیستی مراجعه کرده بودند، از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و بر اساس پرسشنامه سنجش آغازین سازمان بهزیستی، پرسشنامه اختلال های شخصیتی (PDQ4)، پرسشنامه شیوه های مقابله کارور و همکاران و پرسشنامه نگرش نسبت به مصرف مواد ارزشیابی شدند. به منظور بررسی فرضیه های تحقیق از مجذور خی دو و رگرسیون چند متغیری استفاده به عمل آمد. نتایج حاصل، معناداری رابطه بین اختلال های شخصیت و نوع ماده مصرفی، اختلال های شخصیت و نگرش نسبت به مصرف مواد، شیوه های مقابله، و نگرش نسبت به مصرف مواد را مورد تایید قرار دادند و این نکته را نیز آشکار کردند که تفاوت بین شیوه های مقابله و نوع ماده مصرفی معنادار نیست. همچنین، بر اساس نتایج به دست آمده، نقش نگرش نسبت به مصرف مواد در پیش بینی اختلالات شخصیت معتادین مشخص شد. در نهایت، یافته های پژوهش حاضر بر ضرورت استفاده از برنامه های پیشگیری در کاهش اختلال های شخصیت و شناسایی شیوه های مقابله افراد وابسته به دارو و استفاده از برنامه های موثر تغییر نگرش نسبت به مصرف مواد صحه گذاشتند. افزون بر آن، به طور اخص، ویژگی های مربوط به الگوی مصرف مواد در مردان جمعیت نمونه مورد بررسی قرار گرفت.
    کلیدواژگان: اختلال های شخصیت، شیوه های مقابله، نگرش نسبت به مصرف مواد، انتخاب ماده مصرفی، افراد وابسته به دارو
  • مهوش مافی، نسرین اکبر زاده صفحه 71
    در این پژوهش، ویژگی های روان شناختی خشونت گرایان در خانواده بررسی شده است. برای انجام پژوهش، 30 زوج از خانواده های درگیر خشونت زناشویی، مراجعه کننده به مجتمع قضایی خانواده برای نمونه در دسترس و همچنین 30 زوج از خانواده های عادی منطقه 7 آموزش و پرورش تهران به صورت تصادفی گزیده شدند. ابزار به کار گرفته در پژوهش، «راهنمای سنجش خطر خشونت گرایی با همسر «(SARA)، «پرسش نامه خشونت گرایی به زنان»، و «پرسش نامه MMPI» بود. در بررسی داده ها، آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل به کار رفت.
    یافته های پژوهش نشان داد که زیر مجموعه های آزمون MMPI (هیپوکندریا، افسردگی، هیستریا، سایکوپات، پارانویا، سایکاستنیا، اسکیزوفرنیا، و هیپومانیا) با خشونت زناشویی همبستگی مثبت و معنادار دارد. به طور کلی، نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که بین ویژگی های شخصیتی مردان و خشونت آنها نسبت به زنان شان ارتباط معنادار وجود دارد.
    کلیدواژگان: ویژگی های روان شناختی، خشونت گرایان، خشونت خانوادگی
  • احمد عابدی، حمیدرضا عریضی، مریم تاجی، علیرضا شواخی صفحه 87
    در این پژوهش، سودمندی سه روش تلقیح اجتماعی، ناهماهنگی شناختی، و بازسازی اسنادی در تغییر نگرش منفی به ریاضی، در دانش آموزان دختر دبیرستان های اصفهان بررسی و مقایسه شد. برای این کار، 100 دانش آموز که نگرش منفی به ریاضی داشتند به شیوه تصادفی گزیده و در چهار گروه (سه گروه آزمایش و یک گروه گواه) دسته بندی شدند. یافته های پژوهش نشان داد گرچه هر سه روش در تغییر نگرش منفی به ریاضی موثر است، اما روش بازسازی اسنادی از شیوه های دیگر سودمندتر است.
    کلیدواژگان: نگرش، نگرش به ریاضی، تغییر نگرش، تلقیح اجتماعی، ناهماهنگی شناختی، بازسازی اسنادی
  • میرتقی گروسی فرشی، محمدعلی مسلمی صفحه 103
    فرسودگی شغلی نشانگانی است که در پاسخ به فشار روانی مزمن و بیشتر در حرفه های خدمات انسانی پدید می آید و دارای سه بعد خستگی عاطفی، مسخ شخصیت، و نبود موفقیت فردی است که تحت تاثیر عوامل گوناگون فردی و موقعیتی پدید می آید. از عوامل مهمی که بر فرسودگی شغلی اثر می گذارد روش های مقابله ای با فشار و متغیرهای جمعیت شناختی است که این پژوهش به بررسی رابطه این عوامل با ابعاد سه گانه فرسودگی شغلی پرداخته است. برای این کار، 200 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایگزیده شدند و پرسش نامه فرسودگی شغلی مازلاک و مقیاس روش های مقابله ای لازاروس برای ارزیابی فرسودگی شغلی و روش های مقابله ای در آنان اجرا شد.
    یافته ها نشان داد که خستگی عاطفی و مسخ شخصیت، همبستگی منفی معناداری با روش مقابله ای مساله مدار، و همبستگی مثبت معناداری با روش مقابله ای هیجان مدار دارد. همچنین همبستگی موفقیت فردی با روش مقابله ای مساله مدار مثبت و معنادار است، ولی با روش مقابله ای هیجان مدار معنادار نیست. آزمون t نشان داد که پرستاران مرد به گونه ای معنادار بیشتر از پرستاران زن روش مقابله ای مساله مدار را به کار می گیرند، اما تفاوت معناداری میان پرستاران زن و مرد در به کار گیری روش مقابله ای هیجان مدار وجود ندارد. پرستاران مرد به گونه ای معنادار بیش از پرستاران زن فرسودگی شغلی نشان دادند. افزون بر این، پرستارانی که شب ها هم کار می کردند بیش از پرستارانی که کار شبانه نداشتند فرسودگی شغلی داشتند. تفاوت معناداری در میزان فرسودگی شغلی پرستاران همسردار و بدون همسر به دست نیامد. یافته های دیگر نشان داد که متغیرهای سن و پیشینه کاری همبستگی منفی معناداری با فرسودگی شغلی دارد. سرانجام، یافته های آزمون واریانس یک سویه نشان داد که تفاوت معناداری در مسخ شخصیت و موفقیت فردی پرستاران بر اساس نوع استخدام و بخش کاری وجود دارد.
    کلیدواژگان: فرسودگی شغلی، متغیرهای جمعیت شناختی، پرستاران، روش های مقابله ئی
  • پریسا نیلفروشان، سید احمد احمدی، محمدرضا عابدی، سید مهدی احمدی صفحه 119
    پژوهش های مختلف، وجود اضطراب و افسردگی را در همسران نابارور نشان داده است. در این پژوهش، میزان اضطراب و افسردگی در همسران نابارور، و رابطه اضطراب و افسردگی با متغیرهایی همچون سن، تحصیلات، و طول مدت ازدواج، و همچنین تفاوت اضطراب و افسردگی در زنان و مردان نابارور بررسی شده است. برای این کار از میان مراجعه کنندگان به مرکز باروری و ناباروری شهر اصفهان، 56 نفر (24 مرد و 32 زن) از میان افراد بدون فرزند یا فرزند خوانده، با تشخیص ناباروری پزشک، و با دست کم تحصیلات سیکل، به طور تصادفی گزیده شدند و به آزمون های اضطراب و افسردگی بک پاسخ دادند.
    یافته ها نشان داد که نزدیک به 27 درصد افراد اضطراب خفیف و بالاتر، و نزدیک به 68 درصد افراد افسردگی خفیف و بالاتر را تجربه می کنند. فراوانی و میزان افسردگی و اضطراب در زنان بیش از مردان است. اضطراب با متغیر سن همبستگی معکوس و معنادار دارد، در حالی که افسردگی و اضطراب با طول مدت ازدواج همبستگی معنادار ندارد. همچنین میزان تحصیلات بر اضطراب و افسردگی تجربه شده موثر نیست.
    کلیدواژگان: ناباروری، اضطراب، افسردگی
  • اسماعیل بیابانگرد صفحه 131
    در این پژوهش، برای بررسی رابطه میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت، و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال سوم دبیرستان های تهران، 856 دانش آموز از مناطق 1، 8، 12، و 17 آموزش و پرورش شهر تهران با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایگزیده شد. آزمودنی ها به پرسش نامه های عزت نفس ایزنک و انگیزه پیشرفت هرمنس پاسخ دادند و میانگین نیم سال درسی گذشته آن ها، نمره پیشرفت تحصیلی آنان دانسته شد. پس از گردآوری داده ها، بررسی آن ها با روش های آماری توصیفی و استنباطی نشان داد:میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت، و پیشرفت تحصیلی، میان عزت نفس و انگیزه پیشرفت، میان عزت نفس و پیشرفت تحصیلی، و میان انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان همبستگی معنادار دارد. میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت، و پیشرفت تحصیلی دو گروه دانش آموزان دختر و پسر، و نیز دو رشته علوم انسانی و علوم تجربی تفاوت معنادار دیده نشد
    کلیدواژگان: عزت نفس، انگیزه پیشرفت، پیشرفت تحصیلی
  • محمدرضا افضل نیا، عذرا دبیری صفحه 145
    میزان توجهی که فراگیر در شرایط مطالعه از خود نشان می دهد در یادآوری های او نقش مهمی ایفا می کند. در این تحقیق چگونگی تقسیم توجه در یادگیری فراگیران بزرگسال و نحوه تاثیر آن بر عملکرد مجموع یادآوری آنها در شرایطی که حافظه کوتاه مدت و دانش قبلی آنها نسبت به موضوع و یادآوری آنها از نظر حافظه بلند مدت تحت کنترل قرار گرفته بود مورد مطالعه قرار گرفت. ...
    کلیدواژگان: تقسیم توجه، حافظه کوتاه مدت، دانش قبلی، دانشجویان بزرگسال، یادگیری، حافظه بلند مدت
  • زهره خسروی، خسرو باقری صفحه 161
    تا کنون درباره روان شناسی اسلامی پیشنهادهایی شده است که به نظر نمی رسد بتواند بر سدهای نظری در راه فراهم آوردن موضوعی برای روان شناسی چیره گردد. برخی روح آدمی برخی دیگر نفس و گروه سوم فطرت یا آفرینش خدایی انسان را موضوع آن دانسته اند. اما هر یک از این پیشنهادها را می توان در زمینه توانایی فراهم آوردن موضوعی برای پژوهش های علمی روان شناختی به شیوه ئی به چالش خواند. ...
    کلیدواژگان: روان شناسی، روح، اسلام، نفس، فطرت، عمل، شناخت، میل، اراده
  • صفحه 173