ماهنامه دانش نما
پیاپی 137-138 (امرداد - شهریور 1385)

ساخته نشدن صحیح و اصولی بعضی از ساختمان ها و تاسیسات در گذشته و آسیب پذیر بودن آنها در برابر زمین لرزه ها مقاوم سازی در برابر زلزله را به عنوان یکی از مهمترین سیاست های دولت در چند سال گذشته قرار داده است. با توجه به جوان بودن این گونه پروژه ها در کشور قطعا تا زمان نهایی شدن دستور العملی برای اجرای این گونه پروژه ها امکان خطا و اشتباه وجود دارد. ...

در این مقاله این موضوع که برنامه ریزان و طراحان شهری چگونه قادرند با در نظر گرفتن توان سانحه زایی / سانحه زدایی شریان های حیاتی در شهرهای بزرگ به کاهش خطرات ناشی از زلزله کمک نمایند مورد بحث قرار می گیرد. در ابتدا به برخی از تحقیقاتی که قبلا در زمینه کاهش خطرات ناشی از زلزله توسط برنامه ریزان و طراحان شهری و نیز متخصصان مهندسی زلزله شریان های حیاتی انجام شده است اشاره می شود. ...

هر چه سطح پیشرفت اقتصادی و توسعه ارتقا می یابد توجه سیاست گذاران برنامه ریزان و مسوولان به حفظ و نگهداری دستاوردهای آن بیشتر می شود. تلاش های بی شائبه و مجدانه ابنای بشر در طول تاریخ توانسته است در عصر حاضر تمدن های مادی پیشرفته ای را به وجود آورد. در راستای این تلاش ها آثار موانع توسعه از جمله زلزله باید به حداقل کاهش یابد. ...

تمامی آیین نامه های لرزه ای هر چند سال یکبار مورد بازنگری و تجدید نظر قرار می گیرند و در نتیجه این بازنگری ها نیروهای جانبی زلزله و محدودیت تغییر شکل ساختمان ها تغییر می یابند. در این مقاله نیروهای جانبی زلزله و برش پایه ویرایش های اول، دوم و سوم آیین نامه زلزله ایران مورد بررسی قرار می گیرد و از نتایج آن برای تعیین مقرون به صرفه ترین سامانه های مقاوم فولادی و انجام ارزیابی لرزه ای و کنترل ضرورت مقاوم سازی سازه ها استفاده می کنیم. ...

در سال های اخیر آیین نامه های طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله با توجه بیشتری مورد بررسی کارشناسان امر قرار گرفته اند. تحقیقات انجام شده نشان می دهند که شیوه طراحی براساس معیار نیرو که در آیین نامه ها رایج می باشد نمی تواند به عنوان معیار مناسبی برای پیش بینی رفتار المان های سازه در نظر گرفته شود. ...

دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمان های موجود برای کنترل آسیب پذیری ساختمان ها به کار می رود. از ارزیابی این دستور العمل دو نتیجه زیر حاصل می شوند: 1.روش ضرایب تغییر مکان. مقداری بیش از مقدار واقعی برای تغییر مکان هدف را تخمین می زند. 2. ساختمان های طراحی شده با استاندارد 2800 ایران جوابگوی الزامات این دستورالعمل برای ارضای عملکرد ایمنی جانی در سطح خطر طرح نمی باشند. ...

با تدوین ویرایش سوم آیین نامه 2800 و ضرورت مقاوم سازی سازه های طرح شده بر اساس ویرایش دوم در این مقاله ضوابط ویرایش های دوم و سوم آیین نامه 2800 در ارتباط با نیروی برش پایه و تغییر مکان نسبی قطعات با هم مقایسه شده و با ارائه نمودارهایی که نسبت برش پایه در ویرایش سوم را به برش پایه در ویرایش دوم بر حسب نوع سیستم سازه دوره تناوب سازه نوع خاک درجه اهمیت سازه و خطر نسبی منطقه نشان می دهد. ...

قاب های خمشی فولادی ویژه یکی از انواع سیستم های باربر جانبی هستند که در استاندارد 2800 ایران از آنها نام برده شده است. این سیستم ها شکل پذیری بالایی دارند و در طبقات آنها تغییر مکان زیادی ایجاد می گردد. بنابراین تغییر مکان طبقات بر طرح این سیستم ها تاثیر زیادی می گذارد. ...

تلاش محققان در سال های اخیر در راستای حصول اطمینان از عملکرد ساختمان های مقاوم در برابر زلزله باعث ارائه و به کارگیری روش نوین و مطمئنی تحت عنوان طراحی براساس عمکلرد یا performance based design شده که با جایگزینی این شیوه طراحی به جای طراحی براساس نیرو رفتار سازه ها در مقابل زلزله بهبود چشمگیری پیدا می کند و می توان اطمینان بیشتری نسبت به عملکرد آیین نامه های جدید داشت. ...

در این تحقیق روش های مختلف مقاوم سازی برای یک سازه فولادی موجود 10 طبقه مورد بررسی قرار گرفته است. این روش ها شامل استفاده از مهاربندهای واگرا دیوار برشی و میراگرهای متالیک، ویسکوز، ویسکوالاستیک و اصطکاکی بوده اند. ...

با توجه به سختی برشی قابل توجه قاب های دارای مهاربندی ضربدری نسبت به سایر سامانه های مقاوم در برابر بارهای جانبی، استفاده روز افزون از این سامانه در ساختمان های فولادی مورد توجه قرار دارد. به ویژه در تقویت ساختمان ها و برای مقاوم سازی بسیاری از سازه ها می توان از این سامانه استفاده کرد که می تواند کاربردهای مختلفی در بسیاری از سازه های حساس داشته باشد. ...

آیین نامه های موجود که برای طراحی لرزه ای سازه ها به کار می روند برای سازه های جدید کاربرد دارند و برای ارزیابی سازه های موجود که با آیین نامه های قبلی ساخته شده اند نمی توان از آیین نامه های طراحی سازه ها (مانند آیین نامه 2800) استفاده کرد و باید دستورالعمل هایی مانند fema273 و fema356 و دستورالعمل بهسازی لرزه ای ایران یا atc40 و یا fema351 را که با استفاده از مفهوم طراحی براساس عملکرد به ارزیابی و بهسازی سازه ها می پردازند به کار برد. ...

مقاوم سازی لرزه ای سازه های موجود به منظور تحمل بارهای لرزه ای متحمل در آینده یکی از موضوعات اساسی در زمینه مهندسی عمران است. بدین منظور پس از بررسی آسیب پذیری سازه ها با توجه به سطوح عملکردی مورد انتظار طرح مقاوم سازی مناسبی ارائه می شود. ...

در خلال سه دهه گذشته از دیوار برشی فولادی به عنوان یک سامانه مقاوم در برابر بار جانبی که دارای عملکرد لرزه ای مناسبی ست در طراحی و تقویت برخی ساختمان ها استفاده شده است. از مزایای کاربرد این سامانه در ساختمان می توان به مواردی همچون کاهش وزن ساختمان صرفه جویی در مصرف فولاد اجرای سریع و آسان و تعدیل و توزیع مناسب تنش ها به دلیل گستردگی اتصالات (در مقایسه با سامانه مهاربندی) اشاره نمود. ...

مقاله حاضر به بررسی عملکرد و رفتار دیوارهای برشی فولادی تحت اثرات لرزه ای و نیز معرفی این سامانه و فواید آن می پردازد. دیوارهای برشی فولادی به منظور ایجاد سازه ای مقاوم در برابر بارهای جانبی نظیر زلزله و افزایش سختی در ساختمان های فولادی و بتنی موجود مورد استفاده قرار می گیرند. ...

در سه دهه اخیر دیوارهای برشی فولادی به عنوان یک سامانه باربر جانبی مورد استفاده قرار گرفته اند. یکی از راه های مقاوم سازی و بالابردن مقاومت این دیوارها بهبود رفتار کمانشی آن ها با استفاده از سخت کننده هاست. سخت کننده ها با جلوگیری از کمانش ورق فولادی قبل از جاری شدن باعث بهبود رفتار آن شده و افزون بر این باعث افزایش سختی مقاومت و شکل پذیری و نیز موجب افزایش میزان جذب انرژی می شوند. سخت کننده ها زمانی موثر هستند که سختی آنها به اندازه ای باشد که بتواند از کمانش کلی ورق جلوگیری کند.

این مقاله نتایج یک مطالعه عددی و پارامتریک بر روی تاثیر استفاده از صفحات frp چسبانده شده بر سطح خارجی دیوارهای برشی بتن آرمه را به عنوان یک تکنیک مقاوم سازی به منظور بهبود رفتار لرزه ای آن ها ارائه می دهد. در این مطالعه برنامه اجزای محدود در مقابل اطلاعات تجربی مقایسه و کالیبره شده است؛ ...

در این تحقیق رفتار و عملکرد لرزه ای یک برج مسکونی 54 طبقه واقع در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. فرم کلی سازه این ساختمان به شکل y می باشد که در آن هیچ گونه المان سازه ای تیر یا ستون استفاده نشده است و باربری ثقلی و جانبی توسط دیوارهای متقاطع بتنی صورت می گیرد. ...

بتن خود تراکم (self compacting concrete) با عمر حدود 20 سال زمینه ساز حل بسیاری از مشکلات سازه های بتنی به ویژه در مقاطع با تراکم زیاد میلگرد قسمت های تعمیراتی و مقاوم سازی ساختمان ها گردیده است. از خصوصیات ویژه این بتن می توان به کارآیی بالا مقاومت زیاد در برابر جدا شدگی بی نیازی به ویبره داخلی و یا بدنه قالب برای تراکم و تسریع در عملیات ساخت و ساز اشاره کرد. ...

در این مقاله اتصال دال - ستون برای بررسی اثرات مقاوم سازی دال های تخت توسط cfrp آنالیز می گردد. برای این منظور مدل های المان محدود جهت شبیه سازی با استفاده از اطلاعات موجود از یک اتصال دال - ستون مورد آزمایش قرار گرفته ایجاد گردیدند. مدل ها در دو گروه با سه لایه از المان های solid 65 در عمق دال ایجاد شدند. ...

در این تحقیق تعدادی مدل سازه ای متشکل از ساختمان های بتنی با سامانه قاب خمشی 1 و 5 و 10 طبقه با استفاده از آیین نامه زلزله ایران تحلیل و طراحی می شوند و سپس قاب های دو بعدی به دست آمده از این ساختمان ها با استفاده از دو دستور العمل atc-40 و fema-356 مورد ارزیابی قرار می گیرند. ...

این مقاله به ارزیابی آسیب پذیری و کفایت لرزه ای سازه های بتنی مسلح تازه ساز که بر مبنای استاندارد 2800 ایران و با شکل پذیری متوسط طراحی شده اند بر اساس انجام تحلیل های غیر خطی و کنترل ضوابط fema می پردازد. ...

در کشور ما بسیاری از ساختمان های موجود بتنی براساس آیین نامه های قدیمی طراحی و اجرا شده اند و با توجه به گرایش محققان و متخصصان امر به طراحی براساس سطح عملکرد (pbd) این موضوع که آیا ساختمان های بتنی طراحی شده براساس آیین نامه 2800 (ویرایش اول) از نقطه نظر سطح عملکرد معیارهای پذیرش دستورالعمل های 273 و fema356 و به تبع آن دستورالعمل بهسازی ایران را برآورده می کنند و یا نیاز به مقاوم سازی دارند اهمیت توجه به ارزیابی لرزه ای ساختمان های بتنی را بیشتر از گذشته بر ما آشکار می کند. ...

تجربه زلزله های اخیر در نقاط مختلف دنیا ضعف ستون های بتن آرمه به خصوص آن دسته از ستون هایی که بر اساس آیین نامه های قبل از سال 1970 میلادی ساخته شده اند را به اثبات رسانده است. عمده ترین ضعف این ستون ها در مقاومت برشی و عدم شکل پذیری مناسب آن هاست. ...

برج های خنک کننده در زمره سازه هایی هستند که در معرض انواع مختلف بارگذاری قرار میگیرند. به علت ضخامت کم پوسته برج های خنک کننده تغییر در ضخامت و سایر ابعاد آن ها تاثیر به سزایی در رفتار این گونه سازه ها می گذارد. ساخت این سازه های پیچیده بتنی به روش قالب لغزنده می باشد که به علت مشکلات اجرایی در اکثر مواقع اعوجاج هایی در سازه به وجود می آید. ...

با توجه به تاریخچه زلزله های پیشین مخازن استوانه ای مایعات بخشی از شریان های حیاتی و المان هی پر ریسک در جریان رویداد زمینلرزه محسوب می شوند. خرابی سقف ناشی از لمبرزدگی مایع درونی مخزن یکی از متداول ترین اشکالات خرابی پس از کمانش پافیلی پوسته می باشد. ...

پلها به عنوان آسیب پذیرترین و حیاتی ترین بخش راه های ارتباطی در معرض انواع بارگذاری ها، اثرات ناشی از بارهای زنده (ترافیک) و نیز اثرات ناشی از عوامل محیطی قرار دارند. در دو دهه ی گذشته، در بسیاری از کشورها حتا کشورهای پیشرفته که تکنولوژی تولید و ساخت مصالح و سازه ها در آنها در سطح بالایی قرار دارد، مساله ی آسیب دیدگی پل ها به یک موضوع جدی از نظر فنی و اقتصادی تبدیل شده است. با شناسایی زودهنگام آسیب های بوجود آمده در پلها، بررسی علل آنها و تعیین دوره های زمانی بهینه ی بازرسی و...

اسکله های شرقی و غربی بندر امام خمینی (ره) در مجموعه ی بندری اداره ی کل بنادر و کشتیرانی استان خوزستان، واقع در جنوب شهرهای ماهشهر و سربندر قرار دارند. این اسکله ها در طول سالهای متمادی مورد بهره برداری قرار گرفته و هر یک طی چندین مرحله، به طور جزئی مرمت و بازسازی شده اند. از آنجا که قرار است در جنوب اسکله ی شرقی، اسکله ی جدیدی برای پهلوگیری شناورهایی با ظرفیت 150 هزار تن احداث گردد، بخش عمده ای از اسکله ی شرقی باید تعمیر اساسی شود تا بتوان برای عبور و مرور و انجام امور تخلیه و بارگیری از آن استفاده کرد...

بناهای تاریخی ایران عموما ساختمانهایی هستند که از مصالحی نظیر خشت، گل، سنگ و چوب ساخته شده اند. سه ویژگی عمده باعث افزایش آسیب پذیری این گونه بناها در برابر حوادث طبیعی نظیر زمینلرزه می شوند که عبارت اند از: فرسودگی مصالح، مقاوم نبودن مصالح، و سنگین بودن سازه. بر این اساس، راهکارهای حفاظت از این بناها در برابر زمینلرزه باید متضمن رفع این نواقص باشد...

گستردگی ساختمانهای آجری به عنوان مسکن بیش از 30 درصد مردم جهان بر کسی پوشیده نیست. سازه های آجری غیرمسلح، در سراسر دنیا به ویژه در ایران و در شهرهای کوچک سهم عمده ای انواع ساختمان را به خود اختصاص داده اند. بنابراین، بررسی آسیب پذیری این نوع سازه تحت اثر زلزله دارای اهمیت خاصی ست. همچنین اغلب سازه هایی که دارای اهمیت تاریخی هستند، با استفاده از مصالح بنایی ساخته شده اند...

استفاده از مصالح بنایی برای ساخت ساختمانها از دیرباز معمول بوده است؛ اما دانش بشری در خصوص رفتار این نوع ساختمانها تحت اثر حالت های لرزه ای هنوز کافی نیست. تا چندی قبل، مصالح بنایی در زمره ی مصالح نامناسب برای ساخت ساختمانها در مناطق زلزله خیز به شمار می رفتند. این عقیده عمدتا در اثر عواقب زلزله در دوره های اخیر به وجود آمده، چرا که بسیاری از خسارتهای مالی و جانی در اثر سقوط و فرو ریختن این مصالح رخ داده است...

ساختمانهای بسیار زیادی در سطح کشور با مصالح بنایی ساخته شده اند. برخی از این ساختمانها دارای کلاف بندی قائم و افقی با طراحی ضعیف و اجرای نامناسب و غیر قابل اعتماد هستند و برخی دیگر بدون کلاف بندی ساخته شده اند. روش تسلیح یک طرفه ی دیوارهای آجری، روشی ست که مهندسان مشاور «سرزمین» مطرح نموده و با انجام یک پروژه ی تحقیقاتی، عملکرد مناسب آن را به تایید گروه هدایت فنی شرکت خدمات مدیریت ایرانیان (مدیر طرح پروژه های مقاوم سازی در سطح کشور) رسانیده است...

اجزای غیر سازه ای، از جمله تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمانها به ویژه در سازه های بزرگ، در هنگام وقوع زلزله در صورتی که به نحوه مناسب ایمن سازی نشده باشند، می توانند باعث وقفه در بهره برداری و یا در حالات شدیدتر، تلفات جانی و خسارتهای گسترده ی مالی شوند. در این مقاله سعی شده است اصول و جزئیات فنی مقاوم سازی انجام گرفته در خصوص تاسیسات مکانیکی و برقی اصلی یک ساختمان 15 طبقه ی اداری در تهران ارائه گردد...

در حال حاضر در اکثر پروژه های ساختمانی در دست طراحی، مهندسان سازه نقشی در طراحی سازه های مربوط به تجهیزات و تاسیسات ندارند و در واقع مهندسان مکانیک و برق مسوول طراحی آن بخش بوده و برای طراحی اتصالات نیز از مهندسان سازه نظر خواهی می شود؛ و در نقشه ها نیز تنها به ذکر نام دستگاه ها اکتفا می شود، بدون آنکه جزئیات اتصالات با توجه به لرزه خیزی منطقه و موقعیت قرار گیری در ساختمان محاسبه شوند...