ماهنامه معرفت
سال پانزدهم شماره 10 (پیاپی 109، دی 1385)

حیات طیبه رهاورد سیر الی الله است که اولیای خدا با پیمودن مسیر بندگی و پاس داری از پیمان فطری و میثاق ملکوتی به آن رسیده و از ثمرات آن بهره می برند. حیات طیبه در عالم «عند الله » و در تحت ولایت حق تعالی برای اولیای خدا تحقق می یابد. معیار برخورداری از آن، ایمان و بردباری در جهاد با هواهای نفسانی است.
در مقابل حیات طیبه، حیات مادی در عالم موهوم دنیا و تحت ولایت شیطان با معیار شرک صورت بندی شده است و در اثر غلبه هوس ها و نفسانیت بشر را گرفتار می کند.

تاریخ به حکم قرآن دارای قاعده و ضابطه است و اراده انسان بر تحولات سیاسی اجتماعی و پیشرفت و مرگ نهضت ها و انقلاب ها حاکم می باشد. ارزش های اخلاقی و انسانی نقش اصلی و نهایی را در سعادت و کمال جامعه دارد. بنابراین، تاریخ نهضت ها و انقلاب در هر دو بعد نظری و عملی بسیار آموزنده است. هدف قرآن در تاریخ نگاری و گزارش رویدادهای زندگانی ملت های پیشین اندیشیدن و پند و عبرت گرفتن است. این نوشتار پس از اشاره به اهمیت تاریخ در قرآن، برخی از رهنمودهای امام علی(علیه السلام)در ارزش و اهمیت مطالعه و بررسی تاریخ گذشتگان را بیان می دارد و ضرورت بهره برداری از تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی معاصر را یادآوری می نماید. سپس با استناد به سخنان امام خمینی(قدس سره)، اهمیت و لزوم مطالعه تاریخ نهضت مشروطیت و درک درس های آنان را ثابت می کند. در ادامه، پس از توضیح اهمیت آسیب شناسی نهضت مشروطیت، با استفاده از آثار سیاسی امام خمینی(قدس سره) و تحلیل های ایشان در این باره و نیز بررسی تاریخ مستند مشروطیت، برخی از آسیب ها و آفات این نهضت را استخراج و تبیین می نماید...

ظهور و انحطاط تمدن اسلامی از حوادث بزرگ تاریخ است. اسلام طی پنج قرن از سال 81-597 ه.ق (700-1200 م) از لحاظ نیرو، نظم، بسط قلمرو حکومت، تصفیه اخلاق و رفتار، سطح زندگانی، وضع قوانین منصفانه انسانی، ادبیات، دانشوری، علم، طب و فلسفه پیشاهنگ جهان بود. تمدن اسلامی از طریق تاجران مسلمان و زائران مسیحی و مسافران معمولی و جهان گردان و به ویژه جنگ جویان صلیبی به همراه اجناس و آداب و رسوم و اختراعات و تالیفات و تفکرات اسلامی، وارد اروپا شد و زندگی اروپایی را از همه جهت غنی و پربار کرد و آنان را در آستانه خیزش علمی و رشد اقتصادی قرار داد...

موج روشنگری در اروپا، که شاخصه مهم آن علم باوری و اثباتی اندیشی بود، در عصر قاجار به ایران رسید و پدیده ای به نام «منورالفکری» را به وجود آورد. منورالفکران که در جهت گیری های فکری خود نگاه به غرب داشتند، شعار ترقی و پیشرفت را سر می دادند و این مفهوم را در پیروی کامل از تمدن و فرهنگ غربی می دانستند. در نگاه ملکم خان، غرب نماد ترقی و پیشرفت، و ایران نمود عدم پیشرفت بود. وی نپرداختن به علوم جدید و در مقابل، پرداختن به علوم نقلی را مانع ترقی ایران معرفی می کرد...

جامعه آرمانی اسلام جامعه ای است که عدالت محور و در آرمانی ترین وجه، دارای چنان نظامی سیاسی که در راس هرم حاکمیت و در بالاترین رده ساختار سیاسی آن، امام معصوم(علیه السلام) قرار دارد. این جامعه ویژگی هایی دارد که مهم ترین آنها جایگاه رفیع «عدالت» در گفتمان نظری و اجرایی آن است. جامعه ای که از جامعه نمونه الگوگیری می کند عدالتخواه است. در این نوشتار، تلاش شده است با بهره گیری از کلام مقام معظم رهبری، به تبیین ابعاد و ویژگی های جامعه عدالتخواه پرداخته و راه های تحقق عملی آن آرمان خجسته در دوران کنونی به بحث گذاشته شود.