نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال نهم شماره 2 (پیاپی 34، تابستان 1381)

هدف از این تحقیق شناسایی جوامع گیاهی راشستانهای منطقه خشکاب و ارتباط آن با خاک بوده است. این مطالعات بر اساس روش براون - بلانکه انجام گرفت و طبق این روش ابتدا سطح حداقل قطعه نمونه مشخص شد و سپس از 180 قطعه نمونه در این منطقه برداشت های گیاهی با استفاده از جدول امتیاز بندی براون - بلانکه صورت گرفت. با تجزیه و تحلیل جدول تهیه شده (خام، تفکیک کننده و نهایی) دو جامعه Phyllitieto-Fagetum و Mercurialeto-Fagetum و زیر جوامع Epimedietisum-Fagetum، Cephalantheretosum Fagetum و Vincetoxietosum-Fagetum شناسایی شدند. پروفیل خاک مطابق با جوامع گیاهی حفر شد و تیپ غالب خاک، قهوه ای اسیدی تعیین گردید. با استفاده از منابع علمی و آزمایشات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه، گروه های اکولوژیکی تعیین شد و رفتار این گروه های گیاهی نسبت به فاکتورهای نور، حرارت، رطوبت، ازت و pH مورد ارزیابی کیفی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جامعه Phyllitieto-Fagetum تخریب در جنگل را منعکس می نماید و مبین تحول خاک به سمت قهوه ای هیدرومورفی است، ولی جامعه Mercurialeto-Fagetum نشان دهنده شرایط مطلوب از لحاظ فاکتورهای فوق الذکر در منطقه مزبور می باشد.

زمین شناسی دامنه شمالی رشته کوه های البرز بر مبنای خصوصیات چینه شناسی و زمین ساختی به دشت خزر و ناحیه مرزی شمالی تقسیم می شود. به منظور بررسی حرکت رانشی شیب های طبیعی، شیروانی ها در برش ها و بررسی علل زمین شناسی و ژئوتکنیکی زمین لغزه در دامنه شمالی رشته کوه های البرز، محورهای قائم شهر - فیروزکوه، ساری - کیاسر و ریگ چشمه - دوانگه، مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. از نظر زمین شناسی این نواحی بیشتر از رسوبات بر جای که بطور عمده از رس لای دار و یا لای رس دار که در بعضی از نواحی ممکن است با ماسه ریز دانه همراه باشد تشکیل شده اند. جریان آب در لایه های فوق، موجب زمین لغزه های سطحی در دامنه ها می شود که ضخامت مواد لغزنده حدود 6 تا 7 متر است. با تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده از آزمایش های مکانیک خاک، زمین لغزه توجیه می شود. بطور کلی وضع قرار گرفتن لایه های خاک با توجه به شیب زمین و شیب لایه های خاک که عامل موثر پایداری ترانشه و خاکریز است مورد مطالعه قرار می گیرد. وجود لایه های سنگ آهکی که اغلب در جهت عمود بر شیب زمین قرار گرفته اند، به عنوان عامل توجیه کننده افزایش ضریب ایمنی در برابر زمین لغزه ذکر گردیده است. در بعضی از مناطق وجود آب در لایه های فوقانی دامنه های شیب دار موجب گسیختگی تدریجی و یا گل روان می شود. همچنین، در این تحقیق به هم خوردن جریان زهکشی آب بر اثر عملیات خاکی جهت جاده سازی که موجب ناپایداری و لغزش شیروانی می شود مورد توجه قرار گرفته است. نهایتا نسبت تنش برشی به تنش قائم در حالت زهکشی شده و زهکشی نشده بصورت 0.4? d(t/? n) و 0.25? t/? n)u) بیان می شود که می توانند به عنوان معیارهای کمی جهت پیش بینی وقوع زمین لغزه ارائه شوند.

یکی از راه حل های کارآمد و مناسب برای بهینه سازی استفاده از رواناب، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، استفاده از شبکه های پخش سیلاب می باشد، که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل، در تغذیه مصنوعی، افزایش سطح سفره آب زیرزمینی، احیا مراتع و بیابان زدائی موثر می باشد. هدف از این تحقیق بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبهای برجا مانده در نوارهای پخش سیلاب موغار اردستان و مشکلات ناشی از آن می باشد. با انجام نمونه برداری و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی (شامل بافت، شوری، قلیائیت، آهک، مواد آلی و عناصر غذایی) در رسوبهای بر جا مانده نوارهای پخش سیلاب و خاکهای طبیعی منطقه پخش و نیز آزمایش های نفوذپذیری مشخص گردید که در طی چهار نوبت آبگیری نوارها، بیش از یکصد هزار تن ته نشستهای ریزدانه)عمدتا ذرات لای، بطور متوسط 55 درصد(در نوارهای متفاوت پخش سیلاب انباشته گردیده است. عمق رسوب از 91 سانتی متر در نوار اول به 11 سانتی متر در نوار پنجم می رسد. مقدار شن از نوار اول تا پنجم کاهش و در مقابل مقدار رس ته نشستها افزایش می یابد. خاکهای عرصه پخش نسبت به رسوبهای نهشته شده دارای مقداری به مراتب بالاتر شن و مقدار پایین تر لای و رس می باشند. در حالیکه رسوبهای ورودی به شبکه پخش فاقد مشکل شوری و قلیائیت هستند، خاکهای عرصه شدیدا شور و قلیایی می باشند. بعلاوه در مقایسه با حاصلخیزی پایین خاکهای عرصه، رسوبهای نهشته شده در شبکه پخش از مواد آلی، ازت کل و پتاسیم قابل جذب بیشتری برخوردار می باشند. به رغم این، آزمایش تعیین شدت نفوذ نشان داد که رسوبگیری نوارها حتی نوار پنجم به میزان 11 سانتی متر باعث کاهش بسیار شدید در ظرفیت نفوذ آب گردیده است و به نظر می رسد در صورتیکه در ارتباط با کاهش گل آلودگی سیلاب ورودی و رسوب زدایی شبکه چاره اندیشی نشود، بخش اعظم آب ذخیره شده در نوارها قبل از نفوذ بصورت تبخیر هدر خواهد رفت و دستیابی به اهداف طرح به رغم صرف هزینه زیاد اجرای آن دور از انتظار بوده و از کارایی شبکه و عمر مفید طرح کاسته خواهد شد.

در این تحقیق کارآیی اشکال و سطوح مختلف پلات به منظور برآورد علوفه تولیدی در علفزارهای منطقه نیمه استپی شمال شرق استان گلستان مقایسه شده است. اشکال پلات به ترتیب مربع، مستطیل و دایره و سطوح پلات 0.25، 0.5، 0.75، 1 و 1.25 متر مربع بودند که در منطقه معرف تیپ علفزار در امتداد هر کدام از پنج ترانسکت تعداد پنج پلات از هر شکل و هر سطح)در مجموع 375 پلات(بطور سیستماتیک تصادفی انتخاب و علوفه آنها قطع و توزین شد که ضمن آن زمان قطع گیاهان نیز یادداشت گردید. اوزان علوفه قطع شده بر حسب فرم های رویشی و برحسب کل علوفه تولیدی در هر پلات بود. نتایج تجزیه واریانس مربوط به داده های برآورد تولید علف گندمیان، پهن برگان علفی و کل علوفه نشان داد علفی رغم معنی دار بودن تفاوت بین اشکال پلات، سطوح و اثر متقابل سطح در شکل پلات معنی دار نبود که با استفاده از روش ویگرت شکل و سطح بهینه پلات تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که پلات دایره ای شکل و سطح 0.75 متر مربعی دارای بیشترین کارآیی بودند که برای برآورد تولید علوفه در علفزارها توصیه می شوند.

یکی از راه کارهای مهم در سیستم مدیریت انبوهی آفات (IPM)، کنترل شیمیایی است. بررسی کنترل شیمیایی جمعیت زمستانگذران پسیل زیتون Euphyllura olivina Costa با تاکید بر استفاده از روغن های امولسیون شونده در منطقه طارم سفلی استان قزوین طی سالهای 1375، 1376 انجام گردید. تیمارهای روغن و لک 1 درصد و 2 درصد، آزینفوس متیل (گوزایتون) 2 در هزار، مخلوط آزینفوس متیل 2 در هزار با روغن 1 درصد، اثریمفوس (اکامت) 1.5 در هزار و مخلوط اتریمفوس 1.5 در هزار با روغن 1 درصد و شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که کمترین آلودگی سرشاخه را روغن 2 درصد و بیشترین را آزینفوس متیل 1.5 در هزار داشت. کاربرد روغن ولک 2 درصد علیه جمعیت زمستانگذران پسیل زیتون در اسفند ماه و قبل از تخم ریزی آفت کاملا موفقیت آمیز بوده و می تواند جایگزین روش قبلی یعنی مبارزه شیمیایی در بهار، به محض مشاهده تارهای سفید مترشحه از پوره ها (دهه اول اردیبهشت ماه) گردد. ضمنا جایگزین نمودن کاربرد روغن های امولسیون شونده با سموم شیمیایی، اهداف اساسی IPM را که کاهش اثرات سو سموم بر روی محیط زیست، دشمنان طبیعی و رعایت مسایل اقتصادی می باشد، تامین می نماید.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر فاصله های ردیف، فاصله های بوته در ردیف و اثر متقابل آنها بر ویژگی های رویشی و زایشی سه رقم پنبه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در ایستگاه تحقیقات پنبه کار کند، کردکوی تحت شرایط کشت دیم اجرا گردید. سه رقم پنبه ساحل، سای اکرا و زتا- 2 سطوح عامل اصلی، دو فاصله ردیف 80 و 100 سانتی متر به صورت مسطح سطوح عامل فرعی و سه فاصله بوته 10، 20 و 30 سانتی متر سطوح عامل فرغی را تشکیل می دادند. در بین ارقام مورد مطالعه، تعداد کل شاخه های رقم زتا- 2 به طور معنی داری بیشتر از ارقام ساحل و سای اکرا بود. تاثیر کاهش فاصله بوته ها در ردیف بر صفات مورد مطالعه بیشتر از فاصله ردیف بود بدین ترتیب که با کم شدن فاصله بوته از 30 به 10 سانتی متر طول شاخه های رویا، تعداد شاخه های زایا در شاخه های رویا و در ساقه اصلی و طول شاخه های زایا کاهش یافت. در حالیکه کاهش فاصله بین ردیفها از 100 به 80 سانتی متر بر هیچیک از صفات مورد مطالعه به استثنای تعداد شاخه های زایا در شاخه های رویا تاثیر نداشته است. همچنین بررسی اثر متقابل فاصله ردیف و فاصله بوته بر رقم نشان داد که رقم ساحل با افزایش تراکم بوته ارتفاع ساقه اصلی، طول شاخه های رویا، تعداد شاخه زایا، ارتفاع تشکیل بالاترین قوزه و قطر طوقه ساقه اصلی کاهش می یابد. اما این افزایش در ارقام سای اکرا و زتا- 2 فقط باعث کاهش طول شاخه های رویا و تعداد شاخه های زایا شد. با توجه به نتایج فوق به نظر می رسد. با افزایش جمعیت گیاه به دلیل تشدید رقابت بین بوته ای برای آب و مواد غذایی از گستردگی رشد بوته جلوگیری نموده در نتیجه حجم بوته ها کاهش می یابد.

ساقه گیاه نخود در اثر وجود و یا عدم وجود رنگینه آنتوسیانین به ترتیب ارغوانی یا سبز رنگ می باشد. هدف از این مطالعه تعیین توارث رنگ ساقه در گیاه نخود است. به منظور مطالعه توارث رنگ ساقه در گیاه نخود از دو والد (P1) ICCV2 با ساقه سبز رنگ و (P2) JG62 با ساقه ارغوانی استفاده گردید. نسل F2 از تلاقی والدین فوق به نسبت 3 ساقه ارغوانی و 1 ساقه سبز تفرق یافتند. نسبت 1:2:1 به ترتیب برای ساقه سبز رنگ، صفات تفرق یافته، ساقه ارغوانی در نسل F3، نسبتهای حاصل در نسل F2 را تایید نمودند. در نسل BC1P1 و لاین های نو ترکیب نسبت مورد انتظار 1 ساقه ارغوانی: 1 ساقه سبز مشاهده گردید. کلیه بوته های F1 و BC1P2 دارای ساقه ارغوانی بودند. نتایج بدست آمده از نسل های ذکر شده موید این نکته است. رنگ ارغوانی ساقه در گیاه نخود با یک ژن غالب (B) کنترل می شود و رنگ ارغوانی ساقه بر رنگ سبز ساقه غالب می باشد.

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجرای عملکرد سه رقم پنبه، آزمایشی در سال 1379 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان به اجرا در آمد. سه رقم پنبه به نامهای ساحل، سال اکرا و دلتاپاین به عنوان فاکتور فرعی در 4 تاریخ کاشت (4 و 19 اردیبهشت، 4 و 19 خرداد(به عنوان فاکتور اصلی به صورت آزمایش کرتهای یک بار خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت سبب کاهش عملکرد، تعداد قوزه در بوته، وزن قوزه و وزن صد دانه می شود. با تاخیر در کاشت عملکرد تاریخ های کاشت دوم، سوم و چهارم نسبت به اول به ترتیب 16، 24 و 43 درصد کاهش یافت و به ازای هر روز تاخیر در کاشت از 4 اردیبهشت تا 19 خرداد به ترتیب عملکرد ساحل 50 کیلوگرم در هکتار، سای اکرا 24 کیلوگرم در هکتار و دلتاپاین 42 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. در بین اجزای عملکرد تعداد قوزه در بوته، همبستگی بالایی با عملکرد داشت. رقم سای اکرا با داشتن بیشترین قوزه در بوته دارای بیشترین عملکرد در هکتار بود. با تاخیر در کاشت، تعداد قوزه در بوته کاهش یافت. در بین ارقام، رقم سای اکرا دارای کمترین وزن قوزه نسبت به دو رقم دیگر بود ولی حساسیت نسبی وزن قوزه سای اکرا به تاریخ کاشت کمتر از دو رقم دیگر بود. نتایج این تحقیق حاکی از این است که در تاریخ کاشت 4 اردیبهشت در کلیه ارقام بالاترین عملکرد بدست آمد و همچنین در تاریخ کاشت های دیر، رقم سای اکرا عملکرد بالاتری نسبت به دو رقم دیگر تولید کرد و یا به عبارت دیگر، رقم سای اکرا با شرایط محیط متفاوت بهتر خودش را انطباق داده و در تاریخ کاشت های دیرتر، نسبت به دو رقم دیگر عملکرد بالاتری تولید کرد.

گندم مهم ترین گونه زراعی ایران است که در بین ارقام آن تنوع ژنتیکی زیادی از لحاظ مقاومت به شوری وجود دارد. در این پژوهش اثرات شوری)شاهد و 150 میلی مول کلرید سدیم) در رشد و انباشتگی سدیم و پتاسیم در نه رقم و لاین امید بخش با دو رقم زاگرس و تجن مقایسه شده است. گیاهان در محیط کشت آبی با محلول غذایی هوگلند در اتاقک رشد کشت شدند. ارقام رایان و زاگرس و لاین آتیلا/اروند حساس ترین ارقام و لاین ها بودند که در حدود 75 درصد از وزن خشکشان تحت اثر شوری کم شد. در حالیکه رقم میلان و لاین های اوپاتا/بو، پگو/ سری و تن/ پو / سارا مقاوم ترین رقم و لاین ها بودند که در حدود 55 درصد از وزن خشک آنها تحت شوری کم شد. الگوی کاهش سطح برگ در پاسخ به شوری مشابه با وزن خشک بود. رقم میلان و لاین تن/ پو//سارا مقدار سدیم کمتری در گیاه انباشته کردند. هر چند لاین های اوپاتا/بو و پگو/سری سدیم زیادی جذب نموده ولی قسمت اعظم آن را در ریشه نگه داشتند. ارقام و لاین های حساس به شوری مقدار سدیم زیادی در ریشه و بخش هوایی انباشته کردند. کاهش غلظت یون پتاسیم تحت اثر شوری در لاین های اوپاتا/بو و پگو/سری نسبت به سایر ارقام کمتر بود، در حالیکه غلظت یون پتاسیم در ارقام حساس رایان و زاگرس در شرایط بحران شوری به ویژه در بخش هوایی شدیدا کاهش یافت. بر اساس نتایج حاصله لاین های اوپاتا/بو، پگو/سری و رقم میلان مقاومت به شوری بیشتری داشتند. برای تایید نتایج آزمایشات بیشتری در شرایط مزرعه مورد نیاز است.

برای استفاده بهینه و کارآ از لوله دریچه دار در روش های آبیاری سطحی، شناخت ویژگی های هیدرولیکی لوله و دریچه های آن ضروری است. در این پژوهش خصوصیات هیدرولیک دریچه های لوله دریچه دار مورد ارزیابی قرار گرفت. دریچه ها از نظر کیفیت ساخت و یکنواختی پخش آب با استفاده از شاخص های qvar، CV و Range بررسی گردیدند. بر اساس نتایج بدست آمده دریچه ها از نظر ساخت مشابه یکدیگر بوده و عملکرد هیدرولیکی آنها در درجه های بازشدگی زیاد شبیه یکدیگر است. بنابراین؛ امکان استخراج رابطه ای برای تعریف چگونگی ارتباط شدت آبدهی دریچه ها با فشار و میزان بازشدگی آنها وجود دارد. در همین راستا رابطه حاکم بر شدت آبدهی دریچه ها در ارتباط با میزان بازشدگی دریچه و فشار قبل از دریچه مورد بررسی قرار گرفت و روابط فشار - میزان بازشدگی دریچه - شدت جریان خروجی استخراج گردیدند. این روابط آبدهی دریچه ها را با دقت مطلوبی برآورد می نمایند. همچنین یک برنامه رایانه ای برای شبیه سازی جریان خروجی از دریچه ها در راستای طولی لوله دریچه ای نوشته شد. برنامه مذکور آبدهی و فشار قبل از دریچه ها را در طول لوله دریچه دار با داشتن اطلاعات اولیه شامل شیب زمین، طول لوله، میزان بازشدگی دریچه، فاصله دریچه ها روی لوله، فشار ابتدای لوله یا آبدهی آخرین دریچه روی لوله، فاصله دریچه ها روی لوله، فشار ابتدای لوله یا آبدهی آخرین دریچه روی لوله، فاصله اولین دریچه از سازه تنظیم فشار، تعداد دریچه های باز و تعداد دریچه های بسته در ابتدای لوله و ضریب زبری لوله شبیه سازی می نماید.

درآمد خوب حاصل از مرکبات موجب گسترش سطح زیر کشت این نوع محصول در مناطق مستعد و جلب نظرات بسیاری به سوی باغداری با روش قطره ای، بدون توجه به محدودیت منابع آب بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک شده است. گرچه این روش در منطقه مورد مطالعه بدلیل کمبود آب و اهمیت مرکبات دارای رونق ویژه ای است، لکن بررسی های انجام شده حاکی از مصرف بی رویه آب در برخی باغها و کم آبیاری در برخی دیگر است. جهت بررسی بیشتر اقدام به محاسبه نیاز آبی بر اساس پارامترهای اقلیمی منطقه و اندازه گیری حجم آبیاری مصرفی سالانه در چند باغ نمونه و رابطه بین سن درختان پرتقال و نیاز آبی در بیش از 50 باغ 1 تا 30 ساله گردید. نتایج این اندازه گیری ها ضرورت بازنگری جدی به مدیریت سامانه های قطره ای در منطقه و افزایش دانش فنی باغداران با تاکید بر حفظ و نگهداری سامانه ها، آموزش مجریان طرحها و بهره برداران و افزایش کیفیت لوازم را اجتناب ناپذیر می نماید. باغهایی که مشکل گرفتگی قطره چکان ندارند و فشار کافی در شبکه وجود دارد آبیاری سالانه آنها نسبت به نیاز واقعی بیشتر و باغهایی که دچار گرفتگی قطره چکان هستند. آبیاری آنها کمتر از حد مورد نیاز انجام می شود. به عنوان مثال در میان نمونه های اندازه گیری شده به ترتیب مقدار 21097، 11252، 16802، 14721، 498، 5648 و 10552 متر مکعب در هکتار در سال آبیاری انجام می شود، در حالیکه میزان آب مورد نیاز واقعی آنها در شرایط مطلوب با فرض راندمان %90 و با روش هارگریو - سامانی اصلاح شده برای مناطق خشک و نیمه خشک به ترتیب برابر 16470، 8680، 14160، 11647، 5590، 12990 و 13450 متر مکعب در هکتار در سال می باشد.

به منظور آماده سازی اراضی زراعی آبی، عملیات مکانیکی روی خاک، با گاوآهن برگردان دار انجام می شود. میزان تاثیر عمق شخم و سرعت پیشروی تراکتور بر مقاومت کششی، برگردان خاک، مقاومت ویژه و توان مالبندی مورد نیاز گاوآهن برگردان دار سه خیش سوار شونده. در شرایط خاکهای رسی شنی با رطوبت 14 تا 16 درصد، در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار در سه تکرار اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفت. عمق شخم و سرعت پیشروی دو عامل بسیار موثر بر روی مقاومت کششی گاوآهن برگردان دار بودند و با افزایش هر یک از این دو عامل، مقاومت کششی، توان مالبندی و مقاومت ویژه به طور معنی داری افزایش یافتند. با افزایش سرعت، کیفیت پشته های شیار یکنواخت تر شد و میزان خرد و شکسته شدن توده خاک برش خورده بهبود یافت و مدفون شدن پوشش گیاهی سطح خاک زیادتر شد. همچنین با افزایش عمق شخم، کیفیت برگردان خاک مطلوب تر گردید. بنابراین با انتخاب عمق و سرعت مناسب برای شخم زدن با این نوع گاوآهن، سطح مزرعه صاف و هموارتر می شود و در عملیات آماده سازی بستر مناسب برای بذر، نیاز کمتری به وسایل شخم ثانویه خواهد بود.

تعداد 197 نمونه ماهی خاویاری نورس قره برون و چالباش در فواصل زمانی زمستان 1376 تا زمستان 1378 از تورهای شرکت تعاونی صید پره ماهیان استخوانی در شبه جزیره میانکاله و حاشیه مصب گرگان رود جمع آوری و در فرمالین %10 تثبیت شدند. در این مطالعه، بررسی محتویات دستگاه گوارش با استفاده از روش شمارشی تعیین و درصد احتمالی و درصد فراوانی نوع صید با روش های مرسوم تعیین گردید. درصد خالی بودن دستگاه گوارش، شاخص غالبیت طعمه غذایی و شاخص R شمارشی نیز با استفاده از فرمولهای مربوط محاسبه گردید. با استفاده از شاخص شانون - واینر و شاخص یکنواختی، پهنای نیچ غذایی و تنوع ارگانیسمهای صید شده بوسیله ماهی بررسی و با استفاده از نمایه هورمون همپوشانی نیچ غذایی در فصول مختلف محاسبه گردید. نتایج بدست آمده با توجه به ترکیب غذایی مشابه دو گونه نشان می دهد که در گونه جالباش نوع طعمه گاماریده و در قره برون نوع طعمه کوماسه آصید غالب و اختصاصی است. تغییرات فصلی در ترکیب غذایی مشاهده گردید. درصد خالی بودن دستگاه گوارش در دو گونه در فصل پاییز از میزان بالاتر و در فصل زمستان از میزان کمتری نسبت به بقیه فصول برخوردار بود. در تمام فصول درصد خالی بودن دستگاه گوارش چالباش نسبت به قره برون نیز از میزان بالاتری برخوردار بود. در ضمن چالباش دارای پهنای باریکتر نیچ غذایی در تعداد طعمه های صید شده نسبت به قره برون بود. در همپوشانی نیچ غذایی، بیشترین همپوشانی در فصل زمستان و کمترین آن در فصل بهار مشاهده گردید.

به منظور تعیین اثر طول دوره پروار بر رشد و خصوصیات لاشه، 118 راس بره نر و 58 لاشه بره نر لری بختیاری مورد استفاده قرار گرفت. بره ها در سن 5 ±90 روزگی از شیر گرفته شدند و با متوسط سن 135 روز به مدت 60، 80 و 100 روز پروار گردیدند. در پایان دوره پروار از سه دوره پروار 60، 80 و 100 روز به ترتیب 18، 20 و 20 راس بره لری بختیاری کشتار گردید. اطلاعات با توجه به نامساوی بودن تعداد مشاهدات در زیر گروه ها با استفاده از روش حداقل مربعات تجزیه و تحلیل شدند. اثر مدت پروار بر وزن پایان دوره پروار بره های نر لری بختیاری بسیار معنی دار (p<0.01) بود ولی تاثیر معنی داری بر افزایش وزن روزانه دوره پروار بره ها نداشت (P>0.05). به رغم تاثیر معنی دار (P<0.05) نوع تولد و سن مادر بر صفت وزن در شروع دوره پروار، اثر معنی داری روی صفات وزن نهایی و افزایش وزن روزانه دوره پروار نشان ندادند. بین بره های نر لری بختیاری در مدت پروار 60 روز با مدت های پروار 80 و 100 روز برای صفات وزن لاشه، وزن گوشت و وزن استخوان لاشه اختلاف معنی داری (P<0.05) وجود داشت. میانگین اوزان قطعات دست، راسته، ران و پیش سینه و قلوه گاه لاشه بره های 80 روز پروار بطور مشخصی از بره های دوره پروار 60 روز بیشتر بوده ولی تفاوت معنی داری بین اوزان این قطعات در بره های با دوره های پروار 80 و 100 روز مشاهده نشد. در نتیجه بین دوره های پروار 60، 80 و 100 روز، بعلت وزن در پایان دوره پروار، میزان گوشت و عدم افزایش معنی دار چربی زیر جلدی و دنبه، دوره پروار 80 روز ترجیح داده می شود.

مولفه های واریانس و ضریب وراثت پذیری مستقیم (ha2)، مادری (hm2) و نسبت واریانس محیطی دائمی مادری به واریانس فنوتیپی (C2) برخی صفات گوسفند بلوچی با استفاده از 12300 رکورد ایستگاه پرورش گوسفند بلوچی عباس آباد مشهد که در طی 25 سال جمع آوری شده بود، برآورد گردید. مولفه های واریانس برای محاسبه پارامترهای ژنتیکی با روش حداکثر درستنمایی محدود شده (REML) با استفاده از مدلهای مختلف حیوانی برآورد شده و نتایج 6 مدل از نظر تعداد اثرات موجود در مدل متفاوت بودند مورد مقایسه قرار گرفت. وراثت پذیری مستقیم اوزان تولد، 3، 6، 9 و 12 ماهگی بر اساس مناسبترین مدل (مدل هشت) به ترتیب مساوی 0.019±0.19 0.031,±0.13 0.028,±0.16 0.042,±0.12 و 0.044±0.26 برآورد شد. وراثت پذیری مادری و c2 نیز به ترتیب مساوی) 0.017±0.08 و 0.012±0.12 (،) 0.021± 0.04 و 0.081 ±(0.07،0.019) ±0.03 و 0.017 ±(0.02،) 0.025±0.03 و 0.024 ± (0.03و 0.012 ±0.01 و 0.013±(0.01 برآورد شد.

برای بررسی توان قارچهای بی هوازی شکمبه در تولید آنزیم زایلاناز از مواد خوراکی نظیر کاه گندم، کاه برنج، کاه جو، کاه گندم + اوره، کاه گندم+ ملاس، یونجه، سبوس گندم، کنجاله پنبه دانه، باگاس و ذرت سیلو شده برای کشت قارچهای بی هوازی جدا شده از شکمبه گوسفند نژاد شال، استفاده گردید. قارچها به مدت 0، 3، 6 و 9 روز بر روی مواد خوراکی مذکور کشت داده شدند و تغییرات حاصله از نظر فعالیت آنزیم زایلاناز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که قارچهای بی هوازی شکمبه بر روی کل مواد خوراکی مورد مطالعه رشد نمودند. در مدت 9 روز کشت قارچ بر روی انواع خوراکهای مورد استفاده فعالیت آنزیم زایلاناز از 4.97 تا 14.78 واحد آنزیمی متغیر بود که به ترتیب کمترین مقدار در کاه جو و بیشترین مقدار در سبوس گندم اندازه گیری شد. در اکثر خوراکها مقدار تولید آنزیم تا روز ششم روند صعودی داشته و بعد از این مدت روند با سرعت کم ادامه داشت. داده ها و اطلاعات حاصله بیانگر توانایی قارچهای شکمبه گوسفند در تولید آنزیم زایلاناز در انواع خوراکها می باشد.

در آزمایش حاضر، رشد و بازدهی استفاده از نیتروژن جیره غذایی جوجه های گوشتی در پاسخ به کمبود متیونین بررسی شد. در آزمایش رشد، یک جیره پایه متشکل از ذرت و کنجاله سویا حاوی 2900 و 3000 کیلوکالری انرژی قابل سوخت و ساز و 20.8 و 18.7 درصد پروتئین، به ترتیب در دوره های صفر تا 21 و 21 تا 42 روزگی، تهیه شد. این جیره از نظر متیونین کمبود داشت. سه جیره دیگر به ترتیب با 50، 75 و 100 درصد متیونین مصنوعی، که به طور طبیعی به جیره ها افزوده می شود، مکمل گردید. در آزمایش تعادلی، که از 10 تا 17 روزگی به طول انجامید، تیمارهای مورد استفاده همان جیره های مرحله صفر تا 21 روزگی آزمایش رشد بود. افزودن متیونین به جیره غذایی منجر به افزایش رشد و بهبود ضریب تبدیل غذایی شد (P<0.05). میزان دفع نیتروژن و اسید اوریک با مکمل نمودن متیونین به جیره غذایی کاهش یافت (P<0.05). سهم نیتروژن اسید اوریک به نیتروژن کل با افزودن متیونین به جیره غذایی کاهش یافت (P<0.05). کمبود متیونین باعث افزایش میزان ذخیره چربی حفره شکمی و ازدیاد وزن کبد گردید (P<0.05). بازدهی لاشه جوجه های گوشتی تحت تاثیر کمبود متیونین قرار نگرفت. وزن سینه و بازدهی آن در گروه تغذیه شده با جیره های کم متیونین کمتر از گروه شاهد بود (P<0.05).

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سورگوم علوفه ای، آزمایشی در سال زراعی 77 -1376 در ایستگاه تحقیقاتی منابع طبیعی و امور دام جهاد سازندگی گرگان به اجرا در آمد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. فاکتورها شامل رقم در سه سطح (اسپیدفید، جامبو و رقم محلی سیه زن سبزواری) به عنوان فاکتور اصلی و نیتروژن در چهار سطح)صفر، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار(به عنوان فاکتور فرعی بودند. در طول دوره رشد و هنگام برداشت علوفه خصوصیاتی از قبیل ارتفاع، وزن خشک کل و سطح برگ نیز اندازه گیری شد. پس از برداشت علوفه ابتدا درصد هر یک از اجزا عملکرد تعیین و خصوصیات کیفی علوفه خشک از قبیل درصد پروتئین خام، فیبرخام، درصد خاکستر و مقدار اسیدیته (pH) اندازه گیری شد. بیشترین عملکرد ماده خشک علوفه، ارتفاع و نیز بیشترین میزان تولید برگ و ساقه در سطح نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در حالیکه ازت اثر معنی داری بر مقدار وزن خشک خوشه، تعداد پنجه و نسبت برگ به ساقه نداشت. در بین ارقام مورد مطالعه رقم جامبو بیشترین عملکرد ماده خشک علوفه را با 14 تن در هکتار و رقم توده محلی (سیه زن) کمترین عملکرد را با 5.5 تن در هکتار داشت. ارقام از لحاظ درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، فیبر خام و درصد خاکستر تفاوت معنی داری با هم داشتند. توده محلی بیشترین درصد پروتئین و رقم اسپیدفید بیشترین عملکرد پروتئین خام و فیبر خام را داشتند. منحنی تجمع ماده خشک در هر سه رقم یک منحنی پلی نومیال را نشان داده است و اختلاف معنی داری بین ارقام از نظر این شاخص به چشم می خورد. رقم جامبو تقریبا بعد از سبز شدن، نسبت به سایر ارقام مقدار رشد مطلوب تر داشت. رقم سیه زن سبزواری نسبت به دو رقم دیگر از دوره رشد کوتاهتری برخوردار بود و مراحل رشد رویشی و زایشی را با سرعت بیشتری پشت سر گذاشت و در نتیجه عملکرد ماده خشک آن کمتر بود.