مجله پزشکی قانونی
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 43، پاییز 1385)

هدف از این مطالعه ارزیابی علل مرگ و میر پری ناتال در کالبد شکافی جنین های مرده و نوزادان مرده متولد شده بوده است.
این مطالعه در دوره زمانی 4 ساله در سال های 1378-1382 بر روی کالبدشکافی 74 جنین مرده و نوزاد مرده متولد شده در بخش آسیب شناسی بیمارستان الزهرا (س) اصفهان بر مبنای پروتکل استاندارد شامل بررسی سیستمیک نواحی جمجمه، قفسه صدری و شکم و بررسی های میکروسکوپیک انجام گرفت.
علل احتمالی مرگ در 82.4% (61 مورد) از موارد بررسی شده تعیین گردید. ناهنجاری های ساختمانی در 64.8% از موارد (48 مورد) شناسایی شدند. در 10.8% از موارد بررسی (8 مورد) یافته پاتولوژیکی مشاهده نگردید. ماسراسیون در 6.75% از موارد بررسی شده (5 مورد) وجود داشت. آسفیکسی و عقب ماندگی رشد داخل رحمی به ترتیب در 18% (13 مورد) و 13.5% (10 مورد) از موارد بررسی شده مشاهده گردید.
کالبد شکافی (اتوپسی) پری ناتال از چند نظر اهمیت دارد؛ از جمله تایید تشخیص های قبل از مرگ، شناسایی بیماری های غیرمنتظره، رد علل دیگر مرگ داخل رحمی (احتمالا موارد ارثی). علاوه بر اینها، کالبد شکافی پری ناتال می تواند بهترین ابزار کنترل کیفی برای مراقبت های پزشکی باشد.

تخمین زمان مرگ یکی از مهم ترین و پیچیده ترین مسایل پزشکی قانونی است که به دلیل وابستگی به شرایط محیطی و عوامل درونی جسد، هرگز نمی توان آن را به طور دقیق تعیین نمود. این مقاله روشی ارایه می دهد که با استفاده از روش های ریاضیات می توان زمان سپری شده از مرگ و مدت زمانی را که جسد در محلی غیر از محل کشف آن قرار داشته است را محاسبه نمود.
با به کارگیری «تبدیلات لاپلاس» درحل معادلات دیفرانسیل و استفاده از قانون «سرد شدن نیوتن» و با استفاده از داده هایی شامل دمای جسد و محیط های قرارگیری آن به حل دو مثال جداگانه می پردازیم.
در مثال اول که جسد از زمان مرگ تا زمان کشف آن در محیط واحدی بوده است زمان سپری شده از مرگ با استفاده از حل معادلات دیفرانسیل مربوطه در شرایط اولیه به دست می آید. در مثال دوم که مرگ در محلی متفاوت از محل کشف جسد رخ داده است مدت زمانی که جسد در محل اولیه قرار داشته است با استفاده از «تابع پله ای واحد» و بیان دمای دو محیط با حل معادلات دیفرانسیل مربوطه، زمان مرگ محاسبه می گردد.
در موارد ثابت بودن محل جسد، زمان گذشته از مرگ را می توان با داده هایی شامل دمای محیط و جسد محاسبه نمود و در مواردی که جسد جابجا شده باشد با داده هایی شامل دمای محیط اولیه و دمای محیط کشف جسد و دمای جسد می توان مدت زمان قرارگیری جسد در محیط اولیه را به دست آورد.

با توجه به اثرات گسترده فشار خون بالا بر ارگان های مختلف بدن و عوارض گوناگون آن و با توجه به اینکه این بیماری فاقد علامت است و بسیاری از افراد از ابتلا به آن بی اطلاع هستند با تعیین نوع اثر انگشت و ارتباط آن با پرفشاری خون می توان در جهت تشخیص به موقع این بیماری در افراد در معرض خطر اقدام لازم را نمود و افراد را معرفی و تحت درمان قرار داد.
در این مطالعه که از نوع مورد شاهدی بود از 100 بیمار مبتلا به پرفشاری خون اساسی که بیمارستان علی ابن ابیطالب بستری بودند و 100 نفر بدون سابقه فشار خون بالا اثر انگشت گرفته شد، اثر انگشت به روش غلتشی ثبت شد؛ در این بررسی از یک نوع استامپ و یک نوع کاغذ استفاده شد و خصوصیات اثر انگشت دو گروه بر اساس سه نوع گردبادی، کمانی و کیسه ای تقسیم بندی شد. در نهایت از نرم افزار آماری SPSS و روش t-test برای تجزیه و تحلیل و مقایسه آماری استفاده شد.
نتایج نشان داد از 2000 نمونه اثر انگشت که از 100 فرد مبتلا به پرفشاری خون و 100 فرد فاقد پرفشاری خون گرفته شد؛ میانگین اثر انگشت کیسه ای در گروه مبتلا به پرفشاری خون 3.82±2.27 و در گروه فاقد فشار خون 6.05±1.81 بود که دارای تفاوت معنی دار می باشد (P value=0.023). میانگین اثر انگشت گردبادی در گروه مبتلا به پرفشاری خون 4.73±2.59 و در گروه فاقد پرفشاری خون 2.92±1.93 بود که دارای تفاوت معنی دار می باشد (P value=0.002). میانگین اثر انگشت کمانی در گروه مبتلا به پرفشاری خون 1.43±1.55 و در گروه فاقد پرفشاری خون 1.04±0.93 بود که دارای تفاوت معنی دار می باشد (P value=0.0001).
بین اثر انگشت و ابتلا به پرفشاری خون رابطه وجود دارد و بر اساس نتایج تحقیق احتمال ابتلا به پرفشاری خون در افرادی که اثر انگشت غالب گردبادی دارند بیشتر است.

تنش (استرس) شغلی به صورت عدم هماهنگی بین نیازهای شغلی با توانایی ها، قابلیت ها و خواسته های فرد تعریف می شود. تنش شغلی دارای عوارض و پیامدهای مختلف جسمی، روانی و رفتاری است. پزشکان شاغل در پزشکی قانونی به جهت ماهیت و نوع کارشان در معرض عوارض تنش زا (استرسور) های گوناگون قرار دارند. مطالعه فوق به هدف تعیین میزان تنش شغلی و عوامل موثر در آن در پزشکان شاغل در پزشکی قانونی تهران انجام شده است.
این تحقیق به صورت مطالعه مقطعی بر روی پزشکان شاعل در پزشکی قانونی تهران در پاییز 1384 انجام شده است. برای سنجش تنش از پرسشنامه تنش شغلی Osipow استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش 11.5 استفاده شده است. برای بررسی ارتباط متغیرها با میزان تنش از آزمون T-test استفاده شده است. در کلیه آزمون های آماری انجام شده، خطای نوع اول معادل 0.05 در نظر گرفته شده است.
از حدود 110 نفر پزشک شاغل در پزشکی قانونی که دارای معیارهای ورود بودند، 81 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند، که میزان پاسخ دهی حدود 74% بود. بیشترین میانگین نمره تنش زایی مربوط به ابهام نقش (28.9) و مسوولیت پذیری (26.9) بود. میزان تنش در افراد مسن بیشتر از افراد جوانتر بود. همچنین افراد با سابقه کاری بیشتر و متخصص ها تنش بیشتری نسبت به افراد با سابقه کاری کمتر و پزشکان عمومی داشتند. مردها نیز تنش بیشتری را تحمل می کردند و این نتایج از نظر آماری معنی دار بود. میزان صحت پرسشنامه توسط آزمون آلفای کرونباخ در حد a=0.83 بود.
با توجه به اینکه بیشترین عامل تنش زا مربوط به ابهام نقش و مسوولیت پذیری بوده است لذا توصیه می شود که جهت کاهش تنش وظایف کاری پزشکان مشخص تر شده و سازمان، اطلاع رسانی بهتر و حمایت بیشتری از آنان انجام دهد.

سوختگی هنوز عوارض و مرگ و میر قابل توجهی در ایران ایجاد می کند. با هدف کمک به پیشگیری از تلفات سوختگی، اپیدمیولوپی سوختگی های منجر به فوت در تهران مورد تحقیق قرار گرفت.
در یک مطالعه گذشته نگر که با روش سرشماری و براساس معاینات پس از مرگ همراه با بررسی اطلاعات بالینی و قضایی انجام شد، تجزیه و تحلیل اپیدمیولوژیک مرگ و میر و اتیولوژی مرگ های ناشی از سوختگی قربانیانی که در فاصله زمانی ابتدا تا انتهای سال 1384 به پزشکی قانونی تهران ارجاع شدند (388 نفر)، به اجرا درآمد و نتایج کلی با اطلاعات پنج سال گذشته مقایسه گردید.
بروز کلی مرگ های ناشی از سوختگی در استان تهران 3.3 در هر 100000 نفر درسال بود. میانگین سنی قربانیان 27.8 سال (دامنه از 4 ماهگی تا 77 سالگی) بود و 24% آنها کمتر از 19 سال سن داشتند. 61% از کل قربانیان مذکر و 39% مونث بودند (M/F=1.5). بالاترین بروز (30.4%) در گروه سنی 21 تا 30 سالگی مشاهده شد. وسعت سوختگی منجر به مرگ در اکثر موارد (86.6% موارد) بالاتر از 40% کل سطح بدن بود و با مدت بستری در بیمارستان همبستگی منفی معنی داری داشت. عامل سوختگی در عمده موارد (90.7%) آتش سوزی بود. شایع ترین علت سوختگی، حادثه (74%) بود و پس از آن خودسوزی با 16.2%، جنایت با 2.6% و علل نامشخص با 7.2% کل موارد، در مرتبه های بعدی قرار گرفتند. نرخ خودکشی در افراد 11 ساله و بالاتر در زنان 22.7% (34 نفر از 150 نفر) و در مردان 13% (27 نفر از 208 نفر) بود. منازل، شایع ترین (71.1%) محل وقوع سوختگی بودند و علت عمده آن حوادث آتش سوزی ناشی از مواد نفتی و گاز بود. میانگین مدت بستری بیماران تا زمان فوت 10 روز بود.
عوامل موثر در افزایش مرگ و میر شامل خودسوزی، اندازه سوختگی، ضایعات استنشاقی و سوختگی های ناشی از آتش سوزی می باشند. اغلب سوختگی ها در اثر حوادث خانگی رخ داده و لذا قابل پیشگیری هستند. والدین نقش مهمی در پیشگیری از سوختگی های اطفال، که مستعد سوختگی هستند، دارند. مطبوعات و سایر رسانه ها نیز باید در توسعه آموزش عمومی جهت پیشگیری از سوختگی نقش فعال تری بر عهده گیرند. مرگ و میر ناشی از سوختگی طی پنج سال گذشته در کل کشور و استان تهران سیر نزولی داشته است، که باید آن را نشانه ای از موفقیت خدمات بهداشتی و درمانی در کشور دانست.

حوادث رانندگی یکی از معضلات مهم بهداشتی است که سلامت انسان ها را به خطر انداخته است. رتبه تصادفات وسایل نقلیه به عنوان عامل مرگ و میر از رتبه های پایین به صدر درجه بندی سلسله علل مرگ و میر تغییر یافته است. با توجه به افزایش بیش از حد انتظار وسایل نقلیه در استان یزد- به ویژه موتورسیکلت- و بالا بودن میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات دراین استان، مطالعه حاضر با هدف ترسیم سیمای تصادفات وسایل نقلیه در استان یزد در سال 1383 انجام گرفت.
این مطالعه به صورت توصیفی و با استفاده از سوابق و پرونده های موجود تصادفات در اداره راهنمایی و رانندگی صورت گرفت و برای تحلیل نتایج از نرم افزار spss و آمار توصیفی استفاده شد.
نتایج این مطالعه نشان داد: در سال 1383 تعداد 8234 فقره تصادف در استان یزد اتفاق افتاده است و 66.1% از این تصادفات خسارتی و 29.9% جرحی بوده اند و 3.9% تصادفات منجر به فوت شده است. از نظر توزیع سنی رانندگان بیشترین تصادفات در گروه سنی 24-18 سال (32.2%) بوده است و سپس در گروه سنی 34-25 سال (30.8%) بوده است. 92.5% از رانندگان مرد و 7.5% زن بوده اند. در خصوص علت تصادفات انجام شده، 34.4% عدم رعایت حق تقدم، 8.01% حرکت یا دنده عقب، 4.1% انحراف به چپ و راست و 5.1% عدم رعایت فاصله طولی علت تصادفات بوده اند. از نظر استفاده از کمربند و کلاه ایمنی تنها 3.1% از رانندگان ماشین از کمربند و 4.1% از رانندگان موتور سیکلت از کلاه ایمنی استفاده کرده بودند.
با توجه به نتایج این مطالعه آموزش اصول و مقررات راهنمایی و رانندگی به دانش آموزان در مدارس و عموم مردم جامعه و نیز اتخاذ تدابیری مناسب برای پیشگیری از سوانح و تصادفات پیشنهاد می گردد.

علیرغم کارآیی تکنیکی وسایل حفاظتی، سیلیس آزاد (Sio2) یا کوارتز کریستال هنوز یکی از خطرات شغلی عمده به شمار می رود. سیلیکوزیس به صورت موذیانه و آهسته، در طول چند دهه آشکار می گردد. مدت زمان زندگی بعد از مواجهه به مقدار دوز کلی سیلیس، طول مدت مواجهه و نوع سیلیس استنشاق شده و عوامل فردی احتمالی بستگی دارد.
معرفی مورد: متوفی مرد 24 ساله ای بود که از حدود سه سال قبل از فوت سابقه کار بصورت روزمزد در کارخانه سنگ ملایر داشت. سابقه شش بار بستری به خاطر مشکلات ریوی و سابقه ابتلا به سل (TB) حدودا شش ماه قبل از فوت وجود داشت. عمده ترین علایم متوفی مربوط به دستگاه تنفسی بود. اتوپسی و نتایج پاتولوژی موید قطعی سیلیکوزیس می باشد.
با توجه به اینکه سیلیس منجر به بروز عوارض و مرگ و میر در کارگران در معرض تماس می گردد لذا استفاده از وسایل حفاظتی و نظارت مداوم متخصصین طب کار برنحوه فعالیت کارگران در معرض تماس سیلیس و معاینات دوره ای آنها توصیه می شود.

تروما از عوارض مهم دوران بارداری است و یکی از عوامل مرگ و میر دوران بارداری به شمار می آید. تروما چه ناشی از تصادفات وسایل نقلیه و چه ناشی از خودکشی و نزاع می تواند منجر به مرگ و جنین و حوادث تهدید کننده حیات مادر شود.
بحث: در زنان حامله دچار تروما باید از بازبودن راه هوایی اطمینان داشت و در صورت نیاز اکسیژن تکمیلی تجویز شده یا بیمار تحت لوله گذاری و تهویه مکانیکی قرار گیرد، در حاملگی، رحم خارج از لگن قرار می گیرد و موجب فشار روی ورید اجوف تحتانی می شود حاملگی سبب کاهش حرکات دستگاه گوارشی می شود و معده زنان باردار را باید پر فرض کرد. در اقدامات احیا و کمک رسانی جهت حفاظت راه هوایی و خدمت رسانی به اعضای حیاتی باید نکات فوق را در نظر داشت و در جهت رد هر گونه آسیب احتمالی جنین و سایر ضمایم حاملگی لازم است مانیتورینگ حداقل به مدت 4 ساعت انجام شود.
بررسی ها نشان می دهد مرگ ناشی از تروما در حاملگی قابل پیشگیری است و با رعایت نکات ایمنی و تشخیص سریع موارد مشکوک به آسیب شدید می توان از مرگ و میر مادر و جنین کاست.