دو ماهنامه همای سلامت
سال سوم شماره 4 (پیاپی 15، مهر و آبان 1385)

وجود بازار رقابتی در نظام خدمات بهداشتی درمانی کشورهای توسعه یافته موجب شده است تا ارائه مراقبت بیمارستانی در آن کشورها مورد بازنگری قرار گیرد. لذا به نظر می رسد استفاده از توانایی های «پزشکان چند وظیفه ای یا چند نقشی» که به آنها هاسپیتالیست می گویند در این مورد مهم و اثر بخش باشد. این پزشکان در بیمارستانها دارای نقش های متفاوتی هستند و فعالیت آنها از زمان ارجاع بیمار شروع می شود. هم چنین این پزشکان می توانند قسمتی از وقت خود را صرف گرفتن شرح حال و ثبت و ضبط آنها در پرونده بیماران نمایند. پزشکان مزبور در صورتی که بیمارستان قادر نباشد به مراقبت از بیماران ارجاع شده بپردازد می توانند هماهنگی لازم برای انتقال آنها به سایر بیمارستان ها را انجام دهند. هاسپیتالیست ها در غیاب متخصصین می توانند مراقبت های احیای بیمار را انجام داده تا متخصصین خود را از مطب یا منزل به بیمارستان برسانند. این پزشکان حتی قادر به گرفتن و ثبت و ضبط شرح حال بیماران قبل از عمل جراحی هستند و مهمترین ویژگی آنها دسترسی مستمر به این پزشکان در طول روز در بیمارستان است. تجربیات انجام شده نشان می دهند استفاده از هاسپیتالیست ها منجر به ارتقای کارآیی مراقبت های بیمارستانی و افزایش رضامندی بیماران خواهد شد.

سیاستگذاری برای گسترش شرکت های تعاونی بهداشتی، درمانی به دو قسمت تقسیم می شود. اول سیاستگذاری برای گسترش تعاونی های بهداشتی، درمانی در سطح و دوم سیاستگذاری برای گسترش تعاونی های بهداشتی، درمانی در عمق.
برای سیاست اول باید تشخیص دهیم که با توجه به سیستم اداری و اجرایی موجود، کدام سیاست های علمی و تجربی برای افزایش تعداد شرکت ها در سراسر کشور قابل اجرا هستند. برای سیاست دوم باید تشخیص دهیم کدام سیاست ها برای قوی تر شدن و بهبود کارآیی و درآمد شرکت ها قابل اجرا هستند. به عنوان مثال برای سیاست اول می توان به موارد زیر اشاره کرد:آسان نمودن شرایط صدور مجوزها از طریق ادارات و سازمان اسناد رسمی یا اداره ثبت اسناد و نیز کسب مجوز از شهرداری هاواگذاری زمین و ساختمان به فارغ التحصیلان به صورت واگذاری زمین ها و ساختمان های وقفی یا دولتی با کاربری بهداشتی و درمانی فروش قسطی تجهیزات و لوازم پزشکی به فارغ التحصیلان افزایش اعتبارات بانکی بدون بهره به تعاونی ها اگر سیاست های یاد شده و سایر سیاست ها در این زمینه به درستی اجرا شوند، موجب گسترش شرکت های تعاونی بهداشتی درمانی خواهند شد.

آموزش در واقع دفاع از حق مردم در یادگیری جنبه های مهم فرهنگ و تجربه انسانی است. (1)آموزش فرآیندی است که مهم ترین هدف آن ایجاد تغییر در رفتار انسان است. انواع تغییرات رفتاری که مورد انتظار می باشد، همان هدف ها هستند. (2) هدف آموزش این نیست که افراد را به صورت مهره هایی برای بهره برداری نظام اجتماعی درآورد، بلکه تربیت افرادی است که بتوانند نظام اجتماعی بهتری را به وجود بیاورند. (3) آموزش مداوم از جمله مقوله هایی است که به ویژه در طی دهه اخیر در دنیا جایگاهی پراهمیت یافته است. آموزش مداوم بخشی تفکیک ناپذیر از فعالیت های هر سازمان است و در طول چند دهه اخیر به گونه ای چشم گیر در کشورهای دنیا مورد توجه قرار گرفته است.
واحدهای عهده دار این وظیفه در اکثر سازمان های دولتی و غیر دولتی بیش از پیش تقویت شده اند. این واقعیت دلایل متعددی دارد:1- انواع آموزش های کلاسیک اعم از پیش دانشگاهی، دانشگاهی و یا فنی و حرفه ای ابعادی کلی، عام و محدود از نظر زمانی دارد و نمی تواند در اکثر موارد کاملا با مشاغل و حرف گوناگون و تخصصی تطابق داشته باشد.
2- سرعت تحول و رشد علم و تکنولوژی بحدی است که در مدت زمانی کوتاه تمامی مشاغل و حرف را حتی در ابتدایی ترین سطوح تخصصی از نظر آگاهی های حرفه ای، شیوه فعالیت، ارتباطات، فرآیندها، ابزارها و وسایل کار و بسیاری ابعاد دیگر به شدت متحول می سازد و البته در این شرایط است که شاغل نیز می باید همگام با این تحول از نظر آگاهی ها، نگرش ها و رفتارها حالتی متحول داشته باشد، چراکه نخواهد توانست به نیازهای شغلی پاسخی متناسب بدهد. نهایت اینکه در شرایطی که اطلاعات انسان ها، محتویات کتاب ها و مقالات و شیوه های عمل بسرعت در خطر کهنه شدن قرار دارد. آموزش مداوم هرگاه به گونه ای متحول و پویا سازماندهی شود، می تواند در این عرصه به فعالیت بپردازد و تلاش نماید تا خلاء موجود را در تمامی زمینه ها پر نماید...

دومین همایش مشترک وزارت تعاون و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پانزدهم مرداد ماه سال جاری در سالن اداره کار و امور اجتماعی واقع در خیابان ولیعصر تهران برگزار گردید. این مراسم سه بخش اصلی داشت که در بخش اول ضمن معرفی چند شرکت تعاونی گزارش عملکرد، فعالیت ها و مشکلات موجود مطرح گردید. در این بخش مدیران تعاونی های "به سوی تندرستی کردستان"، "چشم پزشکی نگاه"، "بیمارستان دنا" از شهر شیراز و " انجمن داروسازان" ارائه شد و رئیس اتحادیه تعاونی های بهداشتی درمانی به ارائه گزارشی از فعالیت های خود پرداخت. فعالیت های قابل توجه این تعاونی ها شامل: راه اندازی مراکز درمانی در عراق و پذیرش بیماران عراقی در ایران، راه اندازی بیمارستان تک تخصصی چشم پزشکی، رشد قابل توجه فعالیت بیمارستان دنا در شیراز و جذب بیماران خارجی بود.
بنا به گفته رئیس اتحادیه بیش از 1650 تعاونی بهداشتی در کشور وجود دارد که در مجموع نزدیک به بیست و پنج هزار عضو فعال در آنها وجود دارند.
در ضمن این تعاونی ها مشکلاتی را مطرح نمودند که شامل این موارد است: عدم همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه ها در صدور مجوز، بالا بودن بهره وام صندوق تعاون که بیش از بهره بعضی بانک های دیگر می باشد، بالا بودن بهره وام های بانکی به طور کلی، پرداخت تاخیری بیمه ها و سطح بندی و عدم امکان تاسیس بعضی مراکز خدمات درمانی.

سلامت الکترونیک یا E-Health واژه ای جدید است که بیان کننده ترکیبی از علوم ارتباطی، الکترونیکی و تکنولوژی اطلاعات پزشکی است. واژه سلامت الکترونیک در دهه 1990میلادی یک واژه عمومی تلقی می شد که به کلیه مسائل مشترک بین علوم رایانه ای و پزشکی اطلاق می شد. این واژه بیشتر به وسیله بخش صنعت و تجارت مورد استفاده قرار می گرفت و کاربرد علمی آن کمتر مورد توجه بود. در حالی که امروزه بیش از صدها مقاله با این عنوان در بانک اطلاعات پزشکی وجود دارد. سلامت الکترونیک بنا به تعریف امروزی حوزه ای مشترک از بخش های اطلاعات پزشکی، بهداشت عمومی و تجارت را در بر می گیرد و تمرکز آن به خدمات بهداشتی یا اطلاعات پزشکی که به وسیله اینترنت و تکنولوژی های وابسته به آن ارائه شده و یا تسهیل می گردد، معطوف است. میزان کارآیی، افزایش کیفیت خدمات سلامتی، آزادی انتخاب برای مصرف کنندگان و مشتریان خدمات، ایجاد رابطه جدید میان بیماران و مقوله بهداشت، آموزش مداوم پزشکان و کادر پزشکی از طریق منابع روزآمد، توانمندسازی و توسعه خدمات سلامتی فراتر از مرزهای موجود، اخلاق پزشکی در فضای مشترک اینترنتی و برقراری عدالت بین دریافت کنندگان خدمات سلامتی ازجمله موارد مطرح شده در سلامت الکترونیک می باشند.

صنعت مراقبت بهداشتی (یا نظام سلامت) مالامال از داده هایی است که به طور نامناسب طبقه بندی شده و اغلب ناقص هستند و به همین دلیل تحلیل آنها و استخراج دانش از این قبیل منابع چالشی همیشگی است.
سالها سازمان های مراقبت بهداشتی از تکنیک ها و ابزار مبتنی بر قانون برای انجام تحلیل های گذشته نگر بالینی و عملیاتی استفاده کرده اند که بسیاری از این ابزار متکی به مطالبات تاریخی، DRG، ACG و یا منابع داده های مشابه و محدود به دامنه و عمق تحلیل بالینی و عملیاتی بوده اند.

معرفی نامه ای روی میز شما قرار گرفته و در آن نوشته شده که فرد معرفی شده ازمهارت های ارتباطی و سازمانی برخوردار است و در مجموع یک حلال مشکلات و یا به بیان دیگر مرشد کارگروهی است و همواره به دنبال کسب نتیجه بوده و انگیزه کافی برای کار دارد. آیا این خصوصیات باعث نمی شود که آن شخص را روی هوا بقاپید؟ این طور فکر نمی کنید؟
اما اینها همان حرف های تکراری و خسته کننده ای است که اکثر رزومه ها را پر کرده اند. حالا خوب به برنامه استراتژیک، شرح اهداف، دیدگاه ها و ارزش های سازمانتان توجه کنید. آیا با وجود آنها تا پنج یا ده سال آینده هم چنان بر سر کار خود باقی خواهید ماند؟...

درحالی که خدمات درمانی چین به طور عمده از طرف بخش خصوصی مورد حمایت مالی قرار می گیرد، تامین کنندگان مراقبتهای بهداشتی، بویژه صنعت بیمارستان، هنوز تحت سلطه مالکیت و کنترل دولتی است. اگرچه بخش خصوصی نقش اساسی در بخش آمبولانس ایفا می کند، اما این خدمات در بسته بیمه تامین اجتماعی وجود ندارد و در نتیجه، این خدمات برای کسانی است که هزینه ها را خود بپردازند. ابهام موجود در سیاست دولت در رابطه با تامین خصوصی، ریشه در نگرانی هایی دارد مبنی بر اینکه افزایش توسعه بخش خصوصی ممکن است هزینه ها و خدمات آن را افزایش دهد اما کیفیت آن را زیر سوال برد. این مقاله سعی دارد مدارک مربوط به عملکرد بخش خصوصی و دولتی در چین را جمع آوری کند. نه مراجعه به مطالب گذشته و نه تجزیه و تحلیل داده ها از این مطلب حمایت نکردند که بخش خصوصی مبلغ بیشتری دریافت می کند و به افراد با سطح درآمد بالا خدمت می کنند. تقریبا بر عکس، بر طبق داده ها، نه تنها بخش خصوصی سعی دارد به گروه هایی با درآمد کم یا متوسط خدمت کند، بلکه چنین به نظر می رسد که رضایت مشتری از بخش خصوصی در برخی جهات بیشتر از بخش دولتی است.

مدیریت به عنوان یک موضوع کلی دارای مراجع و کتب بسیار زیادی است که دانشجویان در بخش ها و گرایش های مختلف آن، همواره تعداد زیادی از کتب و درسنامه های مختلف را در دسترس داشته و می توانند از آنها برای مقاصد مختلف استفاده کنند. با توجه به قدمت و وسعت این علم، در طول زمان و همراه با رشد دانش بشری شاخه های مختلف آن پدید آمده و در این میان شاخه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی بخشی از علم مدیریت است که به نسبت جوانتر از بقیه می باشد. این گرایش از مدیریت در کشور ما نیز نسبت سایر شاخه های مدیریت کم سابقه تر و جوان است. درسنامه های خارجی زبان و متعددی در این شاخه از مدیریت نوشته شده اند ولی هر کدام از آنها متناسب با نوع نظام بهداشتی درمانی که نویسنده آنها به آن تسلط داشته و در کشور خود با آن به تجربه پرداخته است محور کار می باشند. به همین دلیل شاید مفاد این کتب قابلیت کاربرد و اثر بخشی لازم را برای دانشجویان و کارکنان ایرانی نداشته باشد. اینجاست که نقش اساتید ایرانی برای تدوین کتب و درسنامه های مناسب با نظام کشور که در عین حال بتواند اهداف آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی را پوشش دهد مشخص و نیاز به آن محسوس تر می گردد...

لازمه موفقیت یک سازمان، کارآمدی آن است. کارآمد بودن یک سازمان به معنی سازگاری آن با تغییرات و شرایط محیطی است. راز این کارآمدی نیز در آموزش و انطباق پذیری نهفته است. قضیه سایبرنتیک که موفقیت این روش را تضمین می کند در قسمت های قبل مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل الگوی سیستم ماندگار و بادوام یا به عبارت دیگر کارآ، که توسط استافورد بی یر ارائه شده به عنوان روشی اجرایی و مدرن در طراحی سازمان های کارآ مطرح خواهد شد. در این رابطه افزایش کارآیی نیروی محرکه ای برای دستیابی به کیفیت محسوب می شود. سازمانی که در بلند مدت ماندگار و کارآ نباشد در تولید محصولات یا خدمت رسانی دارای کیفیت لازم نخواهد بود. به طور خلاصه کارآیی سازمان در بهبود کیفیت آن تعریف می شود...

کسی نباید وقت خود را بیهوده برای تاسف بر گذشته و یا شکایت از تغییراتی که ما را ناراحت می نماید بگذراند، زیرا تغییر عصاره زندگی است." آناتول فرانسشما اکنون به مرحله ای رسیده اید که می توانید برنامه طراحی شده را اجرایی نمایید. اما باید توجه داشته باشید که زمان آن نیست که بخواهید کناری نشسته و ناظر اجرای برنامه تغییر بدون نظارت باشید. برای اجرای صحیح برنامه خویش لازم است موارد زیر را در نظر بگیرید: