فهرست مطالب

آموزش مهندسی ایران - پیاپی 32 (زمستان 1385)

فصلنامه آموزش مهندسی ایران
پیاپی 32 (زمستان 1385)

  • 205 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1385/12/05
  • تعداد عناوین: 13
|
  • مقالات
  • علیرضا منصوریان، فاطمه حیدریان نایینی صفحه 1
    خلاقیت و نوآوری از مسائل بسیار مهمی است که با وجود تدریس دروس آن در کشورهای پیشرفته و حتی وجود رشته های متنوع در دانشگاه ها و کالج ها در کشورهای مختلف، در نظام آموزشی ایران نبود آن بسیار بارز و مورد توجه است. با توجه به گسترده بودن تکنیک های خلاقیت و نوآوری و کاربردهای متنوع آنها، در این مقاله به طور ویژه به یکی از جنبه ها و تکنیک های خلاقیت (مهندسی خلاقیت TRIZ) پرداخته شده است. مهندسی خلاقیت TRIZ یکی از جامع ترین و نظام مند ترین تکنیک های خلاقیت و از پایگاه دانشی وسیعی برخوردار است که در این مقاله اجزای آن از جمله ایده آل گرایی، 40 اصل ابداعی و... معرفی شده است.
    کلیدواژگان: آموزش، خلاقیت، نوآوری و مهندسی خلاقیت TRIZ
  • محمود یعقوبی، محمد مهدی غفاری صفحه 21
    یکی از مهم ترین ویژگی های جوامع پیشرفته امروزی دانش بنیانی شدن آنهاست. در چنین جوامعی بهره گیری از دانش و علم اساس کلیه فعالیت ها و تصمیم گیری هاست و از طرفی، هرگونه برنامه ریزی غالبا با توجه به توسعه پایدار طراحی و اجرا می شود. در الگوی توسعه پایدار هر کشور، توسعه صنعتی یکی از محورهای عمده و اساسی آن محسوب می شود. توسعه صنعتی به افزایش مهارت ها و قابلیت ها؛ یعنی توسعه علمی و فناوری وابسته است که مهندسان مجرب، مسئول، متعهد، وطن دوست،پزتلاش و کوشا و نیز اجرای پژوهش موتور محرکه آن محسوب می شوند. در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به نظام توسعه پایدار، سازمان های مسئول پیشبرد علم و فناوری در کشور مشخص و چگونگی تعامل آنها با یکدیگر، به خصوص با نظام مهندسی، با تاکید بر نهادینه شدن دانش و علم بر همه فعالیت ها، طرح ها و برنامه ها شرح داده شود. نظام ملی نوآوری به عنوان ساختاری مناسب برای هدفمند ساختن سیاست های کلان علم و تکنولوژی کشور شناسایی و بررسی و بر زمینه های مناسب برای پیاده سازی تفکرات علمی در عرضه دانش و تکنولوژی تاکید شده است. در نهایت، الگوی مفهومی سیاستگذاری توسعه علمی و فناوری برای خلق دانش، انتشار دانش و بهره برداری از دانش برای توسعه و ارتقای کشور با تکیه بر نظام نوآوری در حوزه مهندسی تدوین و ارائه شده است.
    کلیدواژگان: توسعه پایدار، توسعه علمی، نظام نوآوری، خلاقیت و ارتقای علمی و فناوری
  • منوچهر منطقی، مزدک جباری، ابوالفضل باقری صفحه 51
    با توسعه روزافزون دانش مدیریت و پیدا شدن انشعابات و رویکردهای مختلف در آن، محققان و دانشمندان این علم عرصه بیشتری برای پژوهش و بحث های نظری پیدا می کنند و به این دانش غنای بیشتری می بخشند، اما این موضوع هنگامی که در حیطه مدیریت کاربردی و به عنوان ابزاری برای اجرای بهتر در اختیار مدیران اجرایی قرار می گیرد، به دلیل پیچیدگی و ابهام در روش ها و تعدد دیدگاه ها، باعث سختی استفاده و ایجاد دغدغه ناکارایی این روش ها در عمل می شود. در این مقاله با بررسی دو رویکرد مختلف موجود در مدیریت فرایندها به عنوان یکی از زیر شاخه های کاملا عملی و ملموس دانش مدیریت، تفاوت های کاربرد هریک بیان و تحلیل شده است. این رویکردها شامل رویکرد منبع محور و رویکرد دانش محور در مدیریت و به خصوص تدوین برنامه های استراتژیک سازمان است. سپس، با نگاهی به کارکردهای مدیریت تکنولوژی، رویکردی جدید به عنوان رویکرد تکنولوژی محور با تاکید بر مفهوم تکنولوژی های نرم ارائه می شود. نکته بدیهی نقش نیروی انسانی و مهندسان در اجرای صحیح این اصول است. شایان ذکر است در تکنولوژی های نرم و سخت، مهندسان نقش مهم و استراتژیکی دارند. در صنعت امروز که تکنولوژی در حال رشد است، آموزش نیروی انسانی نقشی انکارناپذیر دارد. در این مقاله کوشش شده است تا نسبت میان منابع سازمان و دارایی های دانشی و نیز رابطه میان دانش و تکنولوژی، به خصوص تکنولوژی های نرم، تبیین شود و شفاف سازی لازم برای ارائه راهکارهای عملی در مدیریت سازمان ها با تاکید بر مکانیزم های مدیریتی مرتبط با هر یک از این مقولات صورت گیرد. همچنین، نقش آموزش در یادگیری این اصول بیان شده است.
    کلیدواژگان: تکنولوژی های نرم، رویکرد منبع محور، رویکرد دانش محور، رویکرد تکنولوژی محور و مدیریت استراتژیک
  • غلامحسین دانشی صفحه 65
    گرچه ده ها هزار دانشجو به امر تحقیق مشغول اند و هزاران میلیارد ریال برای اجرای پروژه های تحقیقاتی هزینه می شود، ولی باز هم به وارد کردن فناوری و خرید دانش فنی در زمینه های عادی و ساده اقدام می شود و تحقیق که زیر بنای اصلی توسعه و پیشرفت است، جایگاه واقعی خود را در جامعه به دست نیاورده است. در اغلب کشورها سیاستمداران از تحقیقات به منظور دستیابی به مقاصد سیاسی استفاده می کنند. تحقیقات در کشورهای در حال توسعه مشکلات مخصوص به خود را دارد. در این مقاله درباره ضعف های مدیریت تحقیق و اتلاف بودجه های تحقیقاتی در کشورهای در حال توسعه در تقلید از پروژه های تحقیقاتی دنیای صنعتی و تکرار کارهای آنها با هدف های نمایشی و تبلیغاتی و نادیده گرفتن نیازهای واقعی ملی بحث شده است. تحقیقات بنیادی و صنعتی از یکدیگر تفکیک شده اند. همچنین، نقش تحقیقات صنعتی در پیشرفت ملی بیان شده و اهمیت «سهم کشور در تولید فناوری جهانی» مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت ایجاد تعادل بین تحقیقات بنیادی و عملی بررسی و پیشنهاد شده است که نیازهای کشور به دانش فنی از طریق تحقیقات مرتفع شود و تحقیقات عملی و صنعتی در چهارچوب قراردادهای قانونی اجرا شوند.
    کلیدواژگان: تحقیقات صنعتی، تحقیقات بنیادی، دانش فنی و مدیریت تحقیق
  • ابوالقاسم دایی چیان، فریدون شعبانی نیا صفحه 87
    قرن حاضر را قرن اطلاعات نامیده اند. فناوری اطلاعات یکی از رشته هایی است که ابداع شده است تا چگونگی جمع آوری، پردازش و توزیع اطلاعات را به صورت علمی بررسی کند. یکی از شاخه های مهمی که در فناوری اطلاعات وجود دارد، امنیت اطلاعات است. یک شبکه پایه و اساس یک سیستم کنترل صنعتی در دهه های اخیر بوده است. در گذشته، امنیت شبکه های کنترل صنعتی بر پایه مجزا کردن شبکه های کنترل صنعتی بوده است. امروزه، با گسترش شبکه های کنترل صنعتی و اتصال آنها به اینترنت، امنیت آنها به بحث بسیار مهمی تبدیل شده است. هرگونه نفوذ به سیستم های کنترل صنعتی می تواند بسیار خطرناک باشد، به خصوص در صنایع حیاتی برای یک دولت. در این مقاله سیستم های کنترل صنعتی و ساختار شبکه در آنها و نیز راه های افزایش امنیت این سیستم ها بررسی شده است.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات، امنیت اطلاعات، کنترل صنعتی و کنترل هوشمند
  • بی بی عشرت زمانی، علی افخمی خیرآبادی صفحه 105
    علوم مهندسی از جمله علومی است که با پیشرفت و توسعه هر کشور ارتباط تنگاتنگی دارد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که کشورهای پیشرفته علی رغم تلاش گسترده شان نتوانسته اند افراد زیادی را در داخل کشور به این رشته های علوم مهندسی و نیز علوم پایه جذب کنند. تحلیل های انجام شده نشان می دهد که یکی از دلایل این امر، روش های آموزش علوم به خصوص در دوران قبل از دانشگاه است. از سوی دیگر، مطالعات انجام شده تیمز نیز بیانگر بعضی از واقعیت ها در بار ه وضعیت نامطلوب شیوه های آموزش علوم در بسیاری از کشورها از جمله کشور ایران است. عده ای از صاحبنظران معتقدند که برای بهبود بخشیدن به وضعیت فعلی علوم باید روش های متفاوتی برای تدریس و سازماندهی برنامه های درسی جستجو کرد. یکی از این راه ها توجه به فناوری های آموزشی و کاربست فناوری های نوین در آموزش است. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که برای ایجاد تغییر و تحول در آموزش علوم، بهره گیری از فناوری ها در تمام مراحل یاد دهی یادگیری باید به منزله یک اصل تلقی شود و برای تامین فناوری ها پیش بینی های لازم به عمل آید. از سوی دیگر، ارتباط های آموزشگر و فراگیر باید از ارتباط های یک سویه به برقراری ارتباط های چند سویه سوق داده شود. این نقش هنگامی به خوبی ایفا می شودکه آموزشگران و فراگیران توانایی لازم برای بهره گیری از این فناوری ها را داشته باشند و به تاثیر فناوری بر اثر بخشی تدریس و یادگیری اعتقاد و ایمان داشته باشند؛ در غیر این صورت بهره گیری از این فناوری ها اثربخش نخواهد بود. لذا، با ارائه راهکارهایی در این مقاله، آموزشگران می توانند از ضعف خود در این زمینه آگاه شوند و در صدد رفع آن برآیند. در این مقاله با بهره گیری از نتایج پژوهش های انجام شده، درباره مطالبی مانند: اهمیت بهره گیری از فناوری، نقش فناوری در تدریس و یادگیری علوم و موانع بهره گیری از آن بحث و توصیه هایی درخصوص چگونگی بهره گیری از فناوری در آموزش علوم بیان شده است.
    کلیدواژگان: فناوری((Technology، راهبردهای تدریس (Strategies teaching (T، یادگیری (Learning)، علوم (Science)، رایانه (~Computer)، اینترنت (Internet)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (Communication Technology and Information)
  • آموزش مهندسی در سایر کشورها
  • اکبر خداپرست حقی صفحه 135
    دانشگاه های خصوصی با هدف تامین نیازهای آموزش عالی در لهستان که به منظور کمک به تحصیلات دولتی پایه گذاری شده است، تا حد زیادی بخش تحصیلات عالی لهستان را متحول ساخته است. دانشجویان مشغول به تحصیل در دوره هایی خاص در این دانشگاه ها که دروس نظری عملی را در سطوح تحصیلی عالی فرا می گیرند، توانسته اند با همکاری مراکز آموزش مهندسی در کشور آلمان در پروژه های کاربردی (صنعتی) نیز مشارکت کنند و با عنوان مهندس حرفه ای فارغ التحصیل شوند. در این روش تدریس پروژه های کاربردی با مشارکت و حمایت مستقیم صنایع آلمان و نظارت دقیق دانشگاه های دو کشور بر روند پیشرفت دانشجو در به کار گرفتن نکات نظری آموخته شده در آموزشگاه های لهستان به مرحله اجرا در می آید. بدین ترتیب، دانشجو پس از تکمیل دروس نظری و اخذ نمره قبولی مجوز مشارکت در تحلیل یک مشکل صنعتی را در کشور آلمان به دست می آورد.
    کلیدواژگان: آموزش مهندسی حرفه ای، دوره کارورزی و پروژه صنعتی
  • گزارش
  • گزارش گردهمایی گروه علوم مهندسی مورخ 8/9/85
    صفحه 143
  • گفتگو
  • گفتگو با مهندس اعظم قلی زاده پاشا
    صفحه 153
  • دانشکده های فنی
  • معرفی دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز
    صفحه 169
  • معرفی کتاب
    صفحه 189
  • تقویم کنفرانس ها
    صفحه 191
  • خلاصه مقالات به انگلیسی
    صفحه 1
|
  • Ali Reza Mansoorian, Fatehmeh Heidaryan Page 1
    Creativity and innovation play essential and important role in progress and growth of science and education in universities in any country. The universities of our country lack creativity and innovation courses. Many creativity and innovation techniques are in world and have applications in industry and education. In this paper, TRIZ technique for education in universities will be described. TRIZ solutions can be used effectively for Inventive Problem Solving This play strategic roles in the development of research and innovation in universities and schools.
    Keywords: Education, creativity, Innovation, TRIZ creativity engineering
  • Mahmoud Yaghobi, Mohammad Mehdi Ghafari Page 21
    Today knowledge based societies are growing around the globe. All scientists, intellectuals, and experts emphasize on the sustainable development for their future progress programs and policies and technologies. Advances in industrial technologies are one of the major elements for sustainable development, where the engineers are one of the main groups responsible for such industrial progresses. Regarding the above objectives, in this article attempt is made to distinguish different organizations which are policy makers for science and industries in our country. Their mutual correspondences to enhance such goals with respect to innovation are illustrated and explained in detail. It looks that innovation has become the key feature for any objective in the future of science and technology foresight. Concerning this fundamental principle, it is tried to develop a typical conceptual model for the science and technology progresses related to engineering based on science creation, science publication and science utilization.
    Keywords: Sustainable Development, sconce development, science creation, technology progress
  • Manoocher Manteghi, Mazdak Jabbari, Abolfazl Bagheri Page 51
    Considering the ever-increasing development of management know-how with various subdivisions and approaches, scientists and researcher have widened the area of their research and theoretical discussions and have enriched the know-how. However, when it comes to practicing managerial approaches and using them as tools for executive managers, the complication of methods and the variety of approaches give mangers a hard time to apply them to the system. This article tries to analyze two different approaches in process management with their different practical usages as one of the most efficient and sensible subdivisions of management know-how. These approaches include resource- and approach-oriented ones in management and especially compilation of organization strategic plans. Afterward, based on the technology management functions, a new approach as the technology-oriented approach with the emphasis on the concept of normal technologies is introduced. In the meantime, this article focuses on clarifying the relation between organizational resources and its accumulated know-how, and also the relation between know-how and technology. This is how the practical ways of organizational management arisen from the related management mechanisms.
    Keywords: normal technologies, resource-oriented approach, technology-oriented approach, Strategic Management
  • Gholamhossen Daneshi Page 65
    Although tens of thousands of students are engaged in research activities and billions of Rials are spent on research projects, the country still imports basic technology and pays for ordinary technical know-how and research, which is the basic requirement for modernization, has not gained its rightful position. In most countries, politicians, for their political ends, have often manipulated research activities. Third world countries have their own problems. In this paper the shortcomings of research management and the waste of research money in developing countries, in mimicking the industrial world and duplicating their research work for propaganda purposes at the expense of ignoring the domestic needs are discussed. A line is drawn between pure and industrial research. Attention is drawn to the importance of the industrial research in national welfare. The significance of the “national share of technical innovations in global production of technology” is highlighted. The importance of setting a balance between pure and applied research is discussed. It is suggested that the country’s needs for technical know-how to be obtained through domestic research. Applied research projects should be conducted through legal research contracts.
    Keywords: industrial research, basic research, technical know- how, research management
  • Abolghasem Daiechian, Fereydon Shabaninia Page 87
    This century is referred to as information century. Information technology is a novel field that study information gathering, processing and distribution. One of the most important branches in IT is security. A network has been the base of industrial control systems for over decades. As long as the security was based on total isolation, there was no need to make any special networking security considerations. Only recently, when the industrial networks have become wider and even connected to the Internet, the security topic has become vital. Any intrusion to an industrial control system can be very dangerous, especially for critical government infrastructures. This paper discusses the computer control systems used within process control industries, their similarities, and network architectures. Also common attackers and some of security methods against intrusion are considered.
    Keywords: IT, security, industrial control, intelligent control
  • Eshrat Zamani, Ali Afkhami Kheirabadi Page 105
    There is a close relationship between growth and development of each country with engineering sciences. The findings of many researches in this field indicate that in spite of many countrie's interest and extended effort for absorbing students to engineering and basic science, a small number of students entered these fields. Meta analysis of the research indicates that one of the main reasons for this issue is the method of science teaching before entering university (school and high school). On the other hand, studies by Teems group confirm the unfavorable science teaching methods in many countries, especially in Iran. Some experts believe that for improving the current situation of science, we should examine different methods for organizing content and teaching it. One of these approaches is to pay attention to new technologies and try to use them in teaching process. Research findings indicate that for making a new revolution and change in teaching of science, the use of technology should be considered as a principle in whole process of teaching and learning. In addition, one way of communication between teacher and students should be changed info mutual way. For providing essential technologies, funds should be provided, too. Performing this new role requires that instructors and students have capability for using technologies and believe that it is effective in teaching and learning process. In other way, the use of technology would not be effective. Therefore, by presenting new strategies, instructors would be aware of their weaknesses in using new technology for averting them. With regard to the results of other research, the following issues will be discussed in this article: the importance of using technology, the role of technology in teaching and learning of science and barriers for using it. At the end, suggestions will be provided for how technology should be used in science education.
    Keywords: Technology, teaching strategies, learning, science education, computer, internet, information, communication technology
  • Akbar Khoda Parast Page 135
    Private universities with the aim of improving the educational needs of public universities have been established in Poland. The Polish have made significant achievements in higher education. Students are now learning both theoretical concepts and applied industrial aspects as professional engineers with Germans, collaboration. The industrial projects are supported financially by the German industrial sectors and the courses frame works are being designed and controlled by both German and Polish universities. The students can participate in analyses of industrial problems in Germany after completing the theoretical concepts.
    Keywords: professional engineering education, Internship, industrial collaboration