نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال سیزدهم شماره 5 (پیاپی 55، آذر - دی 1385)

دانستن عوامل موثر بر یکنواختی توزیع آب در آبیاری بارانی اهمیت زیادی در افزایش بازده کاربرد آب به منظور ارایه راهکارهایی جهت توسعه و بهره برداری بهینه از منابع آبی موجود دارد. این تحقیق با هدف یافتن مقدار مناسب فشار آب در سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در شرایط مختلف سرعت باد انجام گرفت. آزمایش ها به روش استقرار آبپاش منفرد و براساس دستورالعمل استاندارد ایزو 7749.2 در منطقه جنوب شرقی استان خوزستان انجام پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین مقدار ضریب یکنواختی در سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک با فشار آب 45 متر به دست می آید و افزایش سرعت باد و فشار آب باعث کاهش ضریب یکنواختی می گردند. همچنین در شرایطی که سرعت باد از 4.2 متر بر ثانیه تجاوز کند مقدار ضریب یکنواختی از 80 درصد کمتر خواهد شد. بنابراین آبیاری بارانی هنگام وزش بادهای شدید و با سرعت بیش از 15 کیلومتر در ساعت توصیه نمی شود.

تبخیر از سطح خاک، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، نقش مهمی در چرخش آب در طبیعت دارد. در این نواحی، بخش عمده آبی که وارد خاک می شود از طریق تبخیر از سطح خاک به جو برمی گردد. همچنین در مناطقی که سطح ایستابی در آنها بالا است به سبب تبخیر از سطح خاک، تجمع املاح در سطح خاک، تجمع املاح در سطح خاک نیز به وقوع می پیوندد. مشکل اصلی در برآورد تبخیر در شرایط مزرعه ای عدم وجود روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف از این مطالعه، ارایه رابطه ای کاربردی جهت محاسبه تبخیر از خاک لخت با شرایط اولیه و مرزی واقعی که نتیجه تحلیل عددی یک بعدی و غیرماندگار برای مناطقی که سطح آب زیرزمینی پایین است، می باشد. به دلیل عمیق بودن آب زیرزمینی، از مدل فیزیکی نمی توان استفاده کرد. در شرایط واقعی، از مدل کامپیوتری LEACHM به عنوان ابزاری برای حل عددی معادله ریچاردز با شرایط اولیه و مرزی متفاوت با بررسی های قبلی استفاده شده و چون این مدل نیاز به داده های ورودی فیزیک خاک و تشت تبخیر دارد، این داده ها در آزمایشگاه و صحرا تعیین و مدل اجرا شد. تاثیر تغییر داده های ورودی بر تبخیر از خاک بررسی و رابطه ای کاربردی ارایه گردید. نتایج این رابطه با مدل کامپیوتری و مدل بیلان آب که توسط آزمایش های صحرایی انجام پذیرفت از همبستگی خوبی برخوردارند. عمق تبخیر محاسبه و توسط آن مقدار تبخیر نهایی برای دوره مورد نظر مشخص می شود. از دیگر نتایج این بررسی ارایه رابطه ای جهت محاسبه تبخیر تجمعی در روز خاص با داشتن تبخیر روز اول و تبخیر نهایی در دوره معین می باشد.

تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) یکی از فراسنج های اساسی در طراحی سیستم های آبیاری می باشد. این فراسنج به روش مستقیم (لاسیسمتری) اندازه گیری و یا به طور غیرمستقیم (معادلات تجربی) برآورد می شود. در شرایط عدم دسترسی به داده های دقیق لاسیسمتری می توان از روش فائو- پنمن- مانتیث (F-P-M) به عنوان روش استاندارد، جهت ارزیابی نتایج سایر روش های تجربی استفاده نمود. بنابراین در تحقیق حاضر با استفاده از داده های تشت تبخیر ایستگاه هواشناسی گرگان، مقادیر ET0 محاسبه و نتایج آن با مقادیر ET0 روش استادندارد مقایسه گردید. برای محاسبه ET0 باید ضریب تشت را در مقادیر تبخیر از تشت ضرب نمود. در این تحقیق با استفاده از معادله های گوناگون نظیر کونیکا، آلن- پروت، اشنایدر، اصلاح شده و اورنگ مقادیر ضریب تشت محاسبه و پس از ضرب در داده های روزانه تبخیر از تشت، مقادیر ET0 روزانه برآورد گردید. بررسی های رگرسیونی و آماری نشان داد که از روش های اورنگ و اشنایدر اصلاح شده برای برآورد مقادیر ET0 روزانه و از روش های کونیکا و اشنایدر اصلاح شده و آلن- پروت برای تخمین مقادیر ET0 10 روزه و از روش های اشنایدر اصلاح شده و کونیکا برای محاسبه ET0 ماهانه در منطقه مطالعاتی و سایر مناطقی که دارای این اقلیم هستند، می توان استفاده نمود.

پژوهش حاضر به منظور یافتن روش مناسب جهت افزایش درصد ریشه زایی قلمه های لیمو شیرین در گلخانه انجام شده است. بدین منظور قلمه هایی به طول 15-12 سانتی متر از شاخه های یک ساله لیموشیرین در اوایل فصول بهار، تابستان و پاییز تهیه گردید و پس از اعمال تیمارهای اکسین شامل ایندول بوتیریک اسید، ایندول استیک اسید و نفتالین استیک اسید به غلظت های صفر، 500، 1000 و 2000 میلی گرم در لیتر به تنهایی و یا همراه با آسکوربیک اسید به غلظت 2 درصد به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار و تعداد پنج قلمه در هر تکرار تحت شرایط مه افشانی نوبتی در بستری شنی کشت گردید. پس از گذشت 60 روز، تعداد قلمه های رشد کرده و تعداد قلمه های ریشه دار شده ثبت گردید. نتایج نشان داد که بهترین زمان برای گرفتن قلمه، اوایل فصل بهار و تیمار ایندول بوتیریک اسید به غلظت 2000-1000 میلی گرم در لیتر به همراه آسکوربیک اسید دو درصد بیشترین تاثیر را در افزایش ریشه زایی قلمه های لیموشیرین داشت.

به طور کلی رسوبات لسی یکی از گسترده ترین شکل رسوبات بادی هستند. این رسوبات معمولا به رنگ زرد مایل به خاکستری بوده و70 تا 90 درصد مواد تشکیل دهنده آنها را سیلت در برمی گیرند.لس های ایران عمدتا در منطقه شمال شرق واقع شده اند و هدف ازاین تحقیق بررسی خصوصیات رسوب شناسی لس های مقاطع قپان (اقلیم نیمه خشک) و دره ناهارخوران (اقلیم مرطوب) می باشد. مراحل این مطالعه به طور کلی شامل عملیات صحرایی، آزمایش های شیمیایی، شناسایی اجمالی اجزای لس در بخش ماسه، بررسی مورفوسکوپی (شکل ظاهری) دانه های کوارتز و عملیات دانه بندی می باشد. در مطالعات دانه بندی، اجزای مختلف ماسه به روش غربال مرطوب و اجزای سیلت و نیز رس به روش پیپت،جداسازی و درصد وزنی آنها محاسبه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در رسوبات مورد مطالعه، قطر میانه بین 4 تا 11 میکرون و قطر متوسط بین 3 تا 8 میکرون می باشد. همچنین دارای جورشدگی خیلی ضعیف، کج شدگی ریزدانه و یخ شدگی پهن هستند. نتایج آماری نشان می دهد بین رسوبات مقاطع قپان و جنوب گرگان از نظر قطر میانه، قطر متوسط و جورشدگی تفاوت معنی دار وجود داشته و لس های مقطع قپان، درشت تر و دارای جورشدگی بهتر بوده ولی از نظر کج شدگی و یخ شدگی یکسان می باشند. بررسی اجزای لس نشان داد که در مقطع قپان، کلوخه های گچی رسی و کانی های اولیه غالب بوده در حالیکه در مقاطع جنوب گرگان، کلوخه های آهکی رسی ثانویه فراوان هستند. بررسی مورفوسکوپی کانی کوارتز نشان داد که این نمونه ها در طبقه زاویه دار تا نیمه زاویه دار قرار گرفته و فاصله زیادی را از مناطق منشا طی نکرده اند. از نظر بافت سطحی، ذرات کوارتز عمدتا هاله مانند و بعضا مات شده هستند که هاله مانند بودن بیانگر برداشت از بستر رودخانه های قدیمی و قرار گرفتن در محیط رسوبی بادی و مات بودن نمونه ها نشان دهنده رنگ آمیزی با اکسیدهای آهن و تاثیر آهک ثانویه می باشد.

هدف از این تحقیق یافتن روابط آلومتریک بین سطح برگ (سانتی مترمربع در بوته) با تعداد گره درساقه اصلی، وزن خشک برگ (گرم در بوته)، وزن خشک اجزای رویشی (گرم در بوته) وارتفاع بوته (سانتی متر) در نخود(Cicer aritinium) بود. بدین منظور آزمایشی برروی نخود، رقم هاشم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور تاریخ کاشت (درسه سطح 15 اذر 1382، 1 بهمن 1382 و 1 فروردین 1383) و تراکم (در چهار سطح 15، 30، 45 و 60 بوته در مترمربع) و با چهار تکرار در سال زراعی 83-1382 در مزرعه آزمایشی دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. نمونه گیری تا مرحله غلاف دهی (R3)، یعنی زمانیکه تولید موثر برگ متوقف می شود، انجام شد. در هر نمونه گیری سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک اجزای رویشی (برگ + ساقه) و ارتفاع بوته اندازه گیری شد. برای توصیف رابطه سطح برگ با صفات ذکر شده از معادله توانی (Y=aXb) استفاده گردید. برای تراکم های مختلف، جداگانه برازش معادله انجام شد و نتایج نشان داد که برای کلیه تراکم ها یک معادله کافی بود، اما برای رابطه سطح برگ- تعداد گره و سطح برگ- ارتفاع بوته لازم بود ضریب آلومتریک (b) برای تراکم بوته تصحیح شود. ضریب تبیین (R2) بین سطح برگ با تعداد گره در ساقه اصلی بین 0.91 تا 0.97، وزن خشک برگ بین 7.23 تا 8.91، وزن خشک اجزای رویشی بین 7.76 تا 9.29 و ارتفاع بوته بین 0.80 تا 0.88، به دست آمد که در تمام موارد معنی دار بود. بنابراین از این روابط می توان برای تخمین سطح برگ استفاده کرد و یا آنها را در مدل های شبیه سازی به کار برد.

قارچ های میکوریز وزیکولار آربوسکولار (VAM) با ریشه گیاهان زراعی همزیستی ایجاد کرده، با بهبود جذب برخی از عناصر غذایی سبب افزایش رشد گیاه می شوند. در این تحقیق، پتانسیل یک گونه قارچ اندومیکوریزی جدا شده از خاک مزرعه بر روند تکوینی اثرات متقابل قارچ و گیاهان عالی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، در مرحله اول، جداسازی و خالص سازی هاگ این قارچ به روش الک کردن سوسپانسیون خاک در آب صورت گرفت. در مرحله دوم، تلقیح و تکثیر قارچ به کمک گیاه ذرت خوشه ایبه روش کشت گلدانی انجام شد. در مرحله سوم مشخصات مربوط به هاگ، رشد و نمو اندام های رویشی قارچ در بافت ریشه مورد مطالعه دقیق میکروسکوپی قرار گرفت. در مرحله چهارم، تاثیر تراکم هاگ ها، نور و غلظت محلول غذایی بر درصد کلنیزاسیون در دو گیاه ذرت و سورگوم بررسی شد. نتایج نشان دادند که در تکثیر گونه های گلوموس استفاده از ریشه های آلوده تازه به عنوان مایه تلقیح بسیار موثرتر از هاگ است. نتایج آماری حاکی از این است که در هر سه آزمایش تاثیر تراکم هاگ ها، نور و غلظت محلول غذایی بر میزان کلینزاسیون براساس آزمون های t-test و آنالیز واریانس بین تیمارها اختلاف معنی دار آماری وجود دارد (P<0.05). در مورد نقش تراکم اولیه هاگ ها و نور بر میزان تلقیح و درصد کلنیزاسیون نتایج نشان دادند که هر چه تراکم هاگ ها و نور بیشتر باشد، میزان همزیستی بیشتر است و هرچه غلظت محلول غذایی بیشتر شود درصد کلنیزاسیون کاهش می یابد.

بیماری نواری باکتریایی گندم و جو یکی از مهمترین بیماری های باکتریایی بذرزاد گندم و جو درنواحی گرم و مرطوب می باشد که بوسیله باکتری های X.t.pv.cerelis, Xanthomonas translucens pv. Translucens ایجاد می شود. مطالعات جهت کنترل این بیماری با سموم باکتری کش با موفقیت توام نبوده است. در این بررسی اثر ضد باکتریایی چند اسانس و عصاره های استخراج شده از گیاه دارویی روی باکتری های ذکر شده، مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. بدین صورت که اسانس ها و عصاره ها را در داخل چاهک حفر شده در مرکز تشتک های حاوی آگار مغذی ریخته و میزان قطرهاله عدم رشد در اطراف هر چاهک، یادداشت برداری و نتایج آن تجزیه و تحلیل آماری شدند. نتایج نشان داد که اسانس ها و عصاره های بررسی شده، اثرات ضد باکتریایی تقریبا یکسانی نسبت به باکتری های مورد آزمایش، دارا بودند به طوریکه در میان اسانس ها، اسانس دو گونه نعناع (M.spicate, Mentha aquatica)، علف شیر(Echinophora sibthorpiana)، زوفا (Hyssopus officinalis) و کاکوتی (Ziziphroa persica) دارای بیشترین تاثیر و اسانس گونه های بومادران (A.vermiculatus, A.tenuifolia, Achillea millefolium) و گیاه مریم نخودی (Teucrium polium)، دارای کمترین تاثیر بازدارندگی یا بعبارتی کمترین قطر هاله بازدارنده از رشد بوده اند. در مورد عصاره ها نیز عصاره های گیاهان سیر(Allium sativum)، اسپند (Peganum harmala) و داتوره (Datura stramonuim) دارای بیشترین تاثیر و عصاره های اکلیل کوهی (Rosnarinus officinalis) و گندجارو (Artemisia annua) فاقد هر گونه اثر ضد باکتریایی روی باکتری های فوق بودند.

تعامل بین قارچ فوزاریوم عامل پژمردگی آوندی گوجه فرنگی (Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici) و نماتد مولد گره ریشه Meloidgyne javanuica در منطقه ریزوسفر گیاه در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق نشان داده شد که سرعت جوانه زنی اسپور و رشد قارچ مذکور در اطراف منطقه گال نماتدی در مقایسه با منطقه غایر گال ریشه همان گیاه و ریشه گیاه سالم اختلاف معنی دار دارد (سطح 5 درصد). میزان رشد قارچ روی محیط عصاره ناحیه غیرگال ریشه همان گیاه (کلاس c) و ریشه گیاه سالم (کلاس c) بود، که احتمالا نشان دهنده تجمع مواد غذایی مطلوب قارچ درگال می باشد. در این تحقیق همچنین نشان داده شد که سرعت رشد قارچ مذکور به سمت گال نماتدی و چاهک حاوی عصاره گال نسبت به چاهک های حاوی عصاره ناحیه غیرگال و عصاره ریشه گیاه سالم نیز دارای اختلاف معنی دار می باشد. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق پیشنهاد می شود که افزایش سرعت جوانه زنی اسپور و رشد قارچ در اطراف ناحیه گال و محیط حاوی عصاره گال و تمایل قارچ به فراگرفتن ریشه گیاه آلوده به نماتد از جمله علل تشدید بیماری پژمردگی آوندی گوجه فرنگی درتعامل با نماتد مولد گره ریشه می باشد.

روند تغییرات شاخص بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی و خصوصیات کمی و کیفی 9 ژنوتیپ پنبه (ارقام و دو رگ های ممتاز) در ایستگاه تحقیقات پنبه کردکوی و هاشم آباد به مدت دو سال زراعی 77-1376 مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار د رمزرعه اجرا شد. شاخص بیماری (حاصلضرب شدت آلودگی در تعداد بوته های بیماری هر کرت)، عملکرد کل، محصول چین اول (زودرسی)، متوسط وزن قوزه، متوسط تعداد قوزه و تعداد بوته های بارده هر کرت در مزرعه تعیین گردیدند. صفات فوق مورد تجزیه و تحلیل آماری سالیانه و درنهایت تجزیه مرکب دو ساله قرار گرفتند و میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو ساله نشان داد، اختلاف تیمارها در کلیه صفات با اطمینان 99 درصد معنی دار بوده است. براساس نتایج مقایسه میانگین مرکب صفات ارقام و دورگ های پنبه، رقم سای اکرا 324 برتری قابل توجهی (از نظر عملکرد، خصوصیات کیفی الیاف و تحمل به بیماری) نسبت به سایر ارقام داشته و به عنوان یک گزینه خوب جهت معرفی و جایگزینی ارقام رایج منطقه و انتخاب برای کارهای به نژادی در استان گلستان پیشنهاد می گردد.

در این تحقیق امکان کنترل بیولوژیک قارچ (Schwabe) Fusarium graminearum عامل بلایت سنبله با تعدادی از باکتری های آنتاگونیست مورد ارزیابی قرار گرفت. طی بازدیدهای انجام شده از مزارع گندم منطقه گرگان و دشت در بهار 1383 نمونه هایی از سنبله گیاهان فاقد علایم بلایت فوزاریومی سنبله جمع آوری و تعداد 210 استرین باکتری خالص سازی گردید. جدایه های قارچ عامل بیماری نیز از خوشه های آلوده جداسازی شد. از این تعداد باکتری، براساس آزمون کشت متقابل شش جدایه باکتری به صورت منفرد و دو مورد مخلوط جدایه ها که بیشترین قدرت بازدارندگی را داشتند جهت بررسی نهایی در آزمایش های گلخانه ای و مزرعه ای انتخاب شدند. در آزمون های آزمایشگاهی تمامی جدایه ها، از نظر تولید سلولاز، قارچ بیمارگر بررسی شد. براساس خصوصیات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی استرین های باکتریایی که شناسایی شدند به ترتیب شامل: استرین های شماره 35، 50،B.cereus,، Bacillus subtilis و استرین های شماره 32، 174، 175، Pseudomonas fluorescenc و استرین شماره 64،Erwinia herbicola بودند. در بررسی های صورت گرفته نتایج حاصل از این تحقیق در شرایط گلخانه و آزمایشگاه حاکی از آن است که تمامی استرین ها از نظر شدت بیماری، وقوع بیماری و وزن هزار دانه تفاوت معنی داری با تیمار شاهد داشتند، و باعث کاهش شدت بیماری و وقوع بیماری گردیده و نیز سبب افزایش وزن هزاردانه شدند. در حالی که مخلوط استرین های آنتاگونیست باکتریایی در شرایط آزمایشگاه و هم چنین گلخانه مقاوم (شانگ های) انجام شد تفاوت در موارد بررسی شده بین تیمارهای باکتریایی و شاهد در رقم فلات بیشتر از رقم بیماری میسر نگردید. با توجه به این که این تحقیق علاوه بر شرایط آزمایشگاه و گلخانه در شرایط مزرعه ای نیز تکرار شده است و نتایج حاصل از آزمون مزرعه، نتایج آزمایش های گلخانه را تایید می کند، بنابراین امکان کاربرد کنترل بیولوژیک به ویژه با استفاده از مخلوط استرین های باکتریایی قابل توصیه به نظر می رسد.

در این تحقیق، خشک کردن بستر نازک گندم (رقم تجن) مدلسازی شد. برای این منظور از خشک کن آزمایشگاهی استفاده گردید. آزمایش در پنج سطح دمای خشک کن (35، 45، 50، 60 و 70 درجه سانتی گراد) و چهار تکرار اجرا شد. نمونه ها پس از تهیه با رطوبت اولیه 26 درصد (برپایه وزن خشک) تحت شرایط کنترل شده تا دمای مورد نظر خشک شد. رطوبت توده با وزن کردن نمونه ها طی فرایند خشک کردن اندازه گیری گردید. چهار مدل ریاضی استاندارد بر داده های آزمایشی برازش داده شد و کیفیت برازش آنها بر حسب سه پارامتر ضریب تعیین (r2) مربع کای (x2) و ریشه متوسط مربع خطای داده ها (RMSE) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تابعیت ضرایب و ثابت های مناسب ترین مدل آماری برازش یافته از درجه حرارت، مشخص و در مدل پایانی وارد گردید. از روش رگرسیون چندگانه برای شبیه سازی خشک شدن توده در دماهای متفاوت خشک کن براساس مدل دو جمله نمایی استفاده گردید که ضریب تعیین، مربع کای و ریشه متوسط مربع خطای داده ها مدل به ترتیب 99.38 درصد، 0.000018 و 0.004 بود که برای تخمین تغییرات رطوبت در طی خشک کردن مناسب است.

روش های ترویجی، ابزار ارتباط با مخاطبان هستند. همواره به مروجان توصیه می شود از مجموعه ای از روش های ترویجی استفاده کنند. توانایی مروج در این مهارت، این فرصت را فراهم می آورد تا با توجه به محتوای پیام و ویژگی های مخاطبان، بهترین روش ترویجی انتخاب شود. سازمان های ترویجی باید همواره تلاش نمایند تا آشنایی کارکنان بویژه مروجان نسبت به روش های ترویجی افزایش یابد و زمینه استفاده مجموعه ای از آنها فراهم شود. تحقیق پیمایشی حاضر به بررسی وضعیت استفاده از روش های ترویجی در ترویج منابع طبیعی استان فارس پرداخته است. نتایج نشان می دهند مروجان منابع طبیعی با روش ترویجی «کلاس آموزشی» بیشترین آشنایی را داشته و از آن بیشترین استفاده را می کنند. از طرف دیگر، آنان با روش های ترویجی جشنواره ها، برنامه های تلویزیونی و نمایش طریقه ای، کمترین میزان آشنایی را داشته و از آنها نیز کمترین استفاده را می نمایند. همچنین با افزایش میزان آشنایی مروجان با روش های ترویجی، ارزیابی آنان از میزان لیاقت های خود در تدریس افزایش می یابد. برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت روش های ترویجی برای مروجان منابع طبیعی و فراهم آوردن زمینه لازم برای استفاده از روش های ترویجی گوناگون در ترویج منابع طبیعی، از پیشنهادات این تحقیق می باشند.

به منظور ساماندهی فضایی و مدیریت پایدار کاربری زمین، توان اکولوژیکی ناحیه جنوب شرقی دریای خزر با ابداع مدل عددی در سطح تفصیلی و در قالب 1227 واحد زیست محیطی ارزیابی گردید. با اولویت بندی بین کاربری های ممکن به روش کیفی قیاسی و با ملاحظه مناطق زیستی چهار گانه تحت حفاظت، نقشه پایه آمایش منطقه در مقیاس 1:100000 به عنوان سند راهنمای توسعه و مدیریت محیط تهیه شد. افزون بر این، به دلیل تنوع شدید شرایط فیزیکی و انسانی و حساسیت منطقه و برای بسط آرایه فضای تصمیم گیری و انتخاب گزینه سازمان های اجرایی، دو سناریوی متفاوت مبنی بر اصل بهره برداری چند جانبه برای مدیریت کاربری اراضی منطقه تدوین و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که تعداد واحدهای زیست محیطی تفکیک شده خیلی کمتر از تعداد مورد انتظار است و نماینده دستکاری شدید اکوسیستم های خرد و کلان و تغییر شدید کاربری سرزمین در دوره های اخیر است. توان منطقه به توسعه هر 7 نوع کاربری مرسوم در کلاس های مطلوب و معنی دار بودن تفاوت تعداد و مساحت واحدهای کاربری های ممکن در سطح 5 درصد (R2=0.964, P<0.05) گویای تنوع شدید شرایط اکولوژیکی و انسانی، قدرت تفکیک بالای مدل عددی است. تفاوت محسوس ترکیب و تغییرات فضایی نوع و کلاس توان کاربری های ممکن در هر دو سناریو به ویژه در نوار ساحلی دریا و خلیج گرگان در درجه اول گویای پیچیدگی فضای برنامه ریزی، ظرفیت سناریوپذیری و حساسیت نوار ساحلی به ماهیت، شیوه اجرا و مدیریت طرح های شیلاتی، توریستی و حفاظتی است.

برآورد دقیق خصوصیات کمی و کیفی پدیده های طبیعی مستلزم صرف زمان و هزینه زیاد می باشد. بنابراین، روش های درون یابی به عنوان راه حل مناسبی در تخمین محل های نمونه برداری نشده مورد استفاده قرار می گیرند. روش های متداول تخمین داده های مکانی متعدد هستند و اختلاف بین روش های مختلف تخمین، ناچیز بنظر می رسد. از طرفی، تمام برنامه ریزی ها براساس همین تخمین ها انجام می گیرد و اگر تخمین ضعیف باشد، نتیجه آن طراحی و نتیجه گیری ضعیفی خواهد بود. انتخاب مناسب ترین روش تخمین که با دقت بالاتری بتواند داده های مکانی را برآورد نماید، موضوع اصلی این تحقیق می باشد. هدف از این تحقیق مقایسه برخی روش های تخمین شامل نزدیک ترین نقطه، میانگین متحرک، سطح متحرک، سطح تمایل و کریجینگ در برآورد برخی از متغیرهای خاک سطحی بوده است. پس از نمونه برداری و اندازه گیری متغیرهای سنگریزه، ماسه، سیلت و مواد آلی، این متغیرها به روش های فوق برای بخشی از حوزه آبخیز مهر درون یابی شدند. در این مطالعه سعی گردید این روش ها برای سه دسته از داده های با تعداد نمونه کم (25)، متوسط (45) و زیاد (70) عدد مورد آزمون قرار گیرد. در هر دسته، 30 عدد نمونه به صورت مجزا که نقشی در عمل درون یابی نداشتند، جهت بررسی صحت روش های درون یابی بکار گرفته شدند. در نهایت برای هر متغیر شاخص های میانگین خطا و میانگین مجذور خطا بین داده های واقعی و تخمین زده شده جهت صحت و دقت تخمین، استفاده گردید. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که برای داده های با تعداد نمونه کم، روش نزدیکترین همسایه، برای داده های با تعداد نمونه زیاد روش میانگین متحرک (فاصله معکوس) از اعتبار بالاتری برخوردار هستند. در مورد متغیرهای فوق با تعداد نمونه متوسط، روش سطح متحرک (افت خطی) در مقایسه با روش های دیگر، اعتبار تقریبا بالاتری دارد که در این مورد به تحقیق بیشتری نیاز می باشد.

یکی از مهم ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می باشد. به منظور ارزیابی تنوع پوشش گیاهی در منطقه چناره مریوان از شاخص های کمی تنوع زیستی استفاده گردید. منطقه جنگلی مورد مطالعه در ابتدا از طریق روش تلفیقی CA-TWINSPAN به 6 گروه اکولوژیک طبقه بندی گردید و سپس در هر منطقه شاخص های تنوع مورد اندازه گیری قرار گرفت. برای هر گروه 8 شاخص غنای گونه ای و یکنواختی محاسبه شد. از آزمون مقایسات چند دامنه دانکن و تحلیل همبستگی جهت بررسی تفاوت معنی دار در بین گروه ها و تعیین اهمیت شاخص ها در تفکیک گروه های اکولوژیک استفاده گردید. نتایج نشان داد که شاخص های غنا و یکنواحتی با یکدیگر همبستگی معنی داری دارند. تفاوت معنی داری در بین گروه ها از نظر شاخص های فوق ملاحظه گردید. شاخص های J پایلو، آماره Q و شانون- وینر در تفکیک گروه ها، مهم تشخیص داده شد.

هدف از این تحقیق بررسی وضعیت موجود توده جنگلی بلند مازوی وطنا و پیشنهاد برنامه مناسب برای اداره آن در آینده بود. بدین منظور تعداد 33 قطعه نمونه 1000 مترمربعی و دایره ای شکل به روش تصادفی- سیستماتیک برداشت شد. با آماربرداری و اندازه گیری در داخل هر قطعه نمونه نوع گونه های چوبی، قطر برابر سینه، ارتفاع کل، قطر تاج، کیفیت تنه، تاریخچه بهره برداری، رویش سالانه، تعداد در هکتار، حجم در هکتار و پهنای دوایر سالانه درختان بلند مازو مشخص شدند. نتایج حاصله نشان داد که این توده در مرحله رویشی تیرک و تیر با متوسط سن 50 سال دارد. توده ای آمیخته و دارای دو آشکوب است. بلند مازو گونه غالب در آشکوب فوقاین با تعداد 174 پایه در هکتار است در حالی که تعداد در هکتار کل گونه ها برابر 246 پایه بود. دوایر سالانه این گونه با پهنای متوسط 3.3 میلی متر، متوسط رویش سالانه حدود 5.1 مترمکعب در هکتار و درسال و میزان موجودی آن برابر 283.56 مترمکعب در هکتار بود. این توده جنگلی که از نظر میزان موجودی شبیه توده "تحت تنک کردن شدید" می باشد برنامه های آینده آن باید با تاکید بر ارتقا وضعیت کمی و کیفی آن متمرکز شود. با "برش های همه کارکننده" و "تک گزینی" پایه های نامرغوب به تدریج حذف شوند تا "اصلاح" توده صورت گیرد. در صورت عدم تجدید حیات طبیعی بخصوص در فضاها و لکه های خالی و کم درخت، تجدید حیات مصنوعی ترجیحا با انجام شخم و شیار در سطح خاک و استقرار بذرها در دل خاک و یا کاشت نهال های مرغوب از گونه بلندمازو انجام شود.

حفظ زندگی مولدین تاس ماهی بعد از استحصال مواد تناسلی رسیده آنها از اهمیت زیادی در مدیریت ذخایر تاس ماهیان برخوردار است. روش های مختلفی برای حفظ بقای مولدین تاس ماهی وجود دارد. یکی از روش ها استفاده از برش مجرای تخم بر (روش پادوشکا) است. با استفاده از این روش روی تاس ماهی ایرانی در کارگاه شهید مرجانی گرگان طی ماه های اسفند 1381 و فروردین 1382 مطالعه ای صورت گرفت. در این مطالعه دو گروه از ماهیان مولد شامل مولدین جراحی شده با برش مجرای تخم بر (22 مولد با میانگین طول فورک و وزن 13±156.95 سانتی متر و 7±27.97 کیلوگرم) و ماهیان شاهد (بقیه مولدین براساس روش رایج درکارگاه ها (کشتن مولدین و تخم کشی از آنها) با میانگین طول فورک و وزن 10.7±158.78 سانتی متر و 6.28±29.54 کیلوگرم) مورد مقایسه قرار گرفتند. تفاوت معنی داری در پارامترهای نسبت وزن تخمدان به وزن بدن، تعداد تخمک سیال شده، اندازه تخمک و درصد لقاح (حدود 65 درصد) مشاهده نگردید (p>0.05). از تعداد 22 مولد جراحی شده با این روش، پس از سه ماه نگهداری در پن های مستقر در خلیج گرگان جهت بازیابی دوباره انرژی از دست رفته تعداد 14 مولد زنده ماندند. میزان تخم استحصالی از مولدین در نخستین مرحله تخم کشی حدود 95-85 درصد بود. به طور کلی تخم گیری از تاس ماهیان با روش برش مجرای تخم بر در مقایسه با روش های رایج که منجر به کشته شدن ماهی می گردد مناسب تر است. همچنین از نظر پارامترهای تکثیر نیز تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود ندارد (p>0.05).